10. Бас ми. Ми бөлімдерін сипаттап, көрсетіңіз

Миды пайда болу, қ ұ рылымдық жә не қ ызметтік ерекшеліктеріне байланысты ү лкен ү ш бө лімге бө леді: бағ аналы (сопақ ша ми, ми кө пірі, мишық, ортаң ғ ы ми), қ ыртысасты (аралық ми, алдың ғ ы мидың ми сың арлары) жә не алдың ғ ы ми сың арларының қ ыртысы. Мидың бағ аналы жә не қ ыртысасты бө лімдері ертеден пайда болғ ан. Ал ми қ ыртысы кейіннен пайда болғ ан бө лім. Ми ұ рық тың даму ерекшелігіне байланысты 5 бө лімнен тұ рады:

сопақ ша ми;

мишық (артқ ы ми);

ортаң ғ ы ми;

аралық ми;

алдың ғ ы ми сың арлары.

Сопақ ша ми - жұ лынның жоғ арғ ы шетінің жалғ асы. Сопақ ша мидың тө менгі шеті жің ішкелеу, жоғ арғ ы шеті жуандау. Жұ лындағ ы сияқ ты, сопақ ша мидың ақ заты сыртында, сұ р заты ішкі жағ ында орналасады. Жұ лыннан айырмашылығ ы - сұ р заты ақ затында ядро тә різді ә р жерінде шоғ ырланып жатады. Сопақ ша мидың ұ зындығ ы 2, 5-3 см. Сопақ ша мида бір ми қ арыншасы орналасқ ан. Онда ему, жұ ту, жө телу, тү шкіру, кө зді жыпылық тату рефлекстерінің орталығ ы бар. Сұ р затында тынысалу, қ ан тамырларын, аскорытуды реттейтін орталық тар орналасқ ан. Жұ лынғ а қ арағ анда сопақ ша мидың рефлекстік қ ызметі кү рделі.

Артқ ы миғ а - мишық пен ми кө пірі жатады. Ми кө пірі ортаң ғ ы ми мен сопақ ша мидың аралығ ына орналасқ ан. Сопақ ша ми мен ортаң ғ ы миды байланыстырып тұ ратындық тан, оны ми кө пірі дейді. Ми кө пір арқ ылы тө менірек орналасқ ан бө лімдерден қ озу келеді. Ми кө пірінің ө ткізгіш доғ асы алдың ғ ы мидың ү лкен ми сың арларының қ ыртысын жұ лынмен жә не мишық тың қ ыртысымен жалғ астырады. Ми кө пірінің жү йке жасушалары (нейрондары) беттің терісінен, тілден, ауыз қ уысының сілемейлі қ абық шасынан (дә м сезгіштік) келетін хабарларды қ абылдайды. Есту, тепе-тең дікті сақ тау мү шелерінен келетін ақ параттар (информация) ми кө піріне хабарланады. Ми кө пірінде сілекей, жас бездері мен шайнау, ымдау бұ лшық еттерінің жұ мысын реттейтін жү йке орталық тары да орналасқ ан. Мишық - сопақ ша ми мен ми кө пірінің артқ ы жағ ында жатады. Мишық тың сыртында сұ р заттан тү зілген қ ыртыстары жә не ө те кө п қ атпарлы болады. Сұ р заттың астында ақ заты орналасады.

Ортаң ғ ы ми - артқ ы ми мен аралық мидың арасында орналасқ ан. Ол алдың ғ ы ми мен артқ ы миды бірімен-бірін жалғ астырып тұ рады. Мидың бұ л бө лімі арқ ылы жоғ ары жә не тө мен қ арай ө ткізгіш жү йке жолдары ө теді. Теріде пигменттің бояутектің тү зілуін реттейді. Кенеттен шық қ ан дыбыс, жарық тітіркендіргіштерін тез бағ дарлауды реттейді. Тізбесі берілген ми бө лімдерінің мишық тан басқ алары ми бағ анасын қ ұ райды. Одан 12 жү п бассү йек-ми жү йкелері таралады. Бұ л жү йкелер кө ру (II жұ п), есту (VIII жұ п), кө зді қ озғ аушы (III жұ п), кезеген (X жұ п).

Аралық ми - ортаң ғ ы мидың алдың ғ ы жағ ында жатады. Кө ру тө мпешіктері(гипоталамус) мен тө мпешікасты аймақ тан тұ рады. Аралық мида да бір ми қ арыншасы бар. Кө ру, дә м сезу, есту жә не т. б. рецепторлардан келетін қ озу аралық ми арқ ылы алдың ғ ы мидың ү лкен ми сың арларының қ ыртысына ө теді.

⇐ Предыдущая 27 28 29 30 31 323334 35 36 Следующая ⇒