VІ Қорытынды.. Пәні: Абайтану. Сыныбы: 10-сынып. «Малға достың мұңы жоқ, малдан басқа» өлеңі

VІ Қ орытынды.

Ұ лы Абай
• Жазба ә дебиеттің негізін қ алағ ан, ұ лттық поэзия тілін кө ркейткен кө сем;
• Ғ ажайыпты болжағ ан айыр тілді аруақ ты шешен;
• Қ азақ поэзиясына ұ шан тең із ө згерістер енгізген реформатор;
• Ұ лттық музыка ө нерін асқ ар биікке кө терген біртуар композитор (сазгер);
• Аударма ө нерінің ү здік шебері;
• Ана тілінің негізгі сө здік қ орын сарқ а пайдаланғ ан ерен дарын;
• Абай мұ расы, Абай жолы кейінгі ұ рпақ ү шін сарқ ылмас қ азына.

VІІ Оқ ушыларды бағ алау: оқ ушылардың берген жауаптарына қ арай білімдерін бағ алаймын.

VІІІ Ү йге тапсырма:

1. Абайдың дү ниетанымдық кө зқ арастары туралы тү сінік.

2. Реферат жазу.

Тексерілді:

Кү ні: 22. 12. 2016

Пә ні: Абайтану

Сыныбы: 10-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: «Малғ а достың мұ ң ы жоқ, малдан басқ а» ө лең і

Сабақ тың мақ саты:
       1. Білімділік:            оқ ушыларды ө лең нің шығ у тарихымен таныстыру, ө лең нің мазмұ нымен, тақ ырыбымен, идеясымен таныстыру, қ ұ рылысына қ арай талдату;
       2. Дамытушылық:        оқ ушыларды ө з ойын дә лелді жетізе білуге тө селдіру, ө лең қ ұ рылысына талдай білуге ү йрету, есте сақ тау қ абілеттерін арттыру;
       3. Тә рбиелік:      оқ ушыларды адамгершілік қ асиеттерге тә рбиелеу, ұ лттық қ ұ ндылық тарды таныту.

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ.

Сабақ тың ә дісі: пікір алмасу, мә нерлеп оқ у, талдау.

Кө рнекіліктер: палакат, портреттер, теледидар материалдары.

Пә наралық байланыс: тарих, қ азақ тілі.

Сабақ тың барысы:

І Ұ йымдастыру кезең і:

1. Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу;

2. Оқ у қ ұ ралдарын, сабақ қ а дайындығ ын тексеру;

3. Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу;

4. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару;

5. Cабақ тың мақ сатымен таныстыру.

ІІ Ү йге тапсырмасын тексеру:

1. Абайдың дү ниетанымдық кө зқ арастары туралы тү сінік.

2. Реферат жазу.

ІІІ Жаң а сабақ:

«Малғ а достың мұ ң ы жоқ, малдан басқ а» ө лең і

«Малғ а достың мұ ң ы жоқ малдан басқ а» – Абайдың 1896 жылғ ы жазғ ан ө лең і. Ә рқ айсысы 4 тармақ тан тұ ратын 4 шумақ. Шығ армаларындағ ы басты ө зекті тақ ырып – адамгершілік, ар, намыс мә селесі, сын семсерін сұ қ қ ан жері – ынсапсыз байлық, ө лшеусіз ө рескел билік десек, Абай бұ л ө лең інде қ алтқ ысыз кө ң ілмен халық мү ддесін кө здейтін демократтық биік дең гейге кетеріліп, қ оғ амдық мазмұ ны аса маң ызды шындық тың бет пердесін ашып береді.

Ақ ын бұ дан бұ рынғ ы сынында ар-ұ яттан бө зген, тойымсыз би-болыстарды қ анша айыптаса да, ара кідік олардың ішінде де тә уірлері бар, ә р нә рсе адамына қ арай деген пікірдің ұ штығ ын шығ арып қ оятын (Мысалы, «Бай сейілді... » ө лең інде).

Бұ л ақ ын ө мірінің белгілі бір кезең іне ғ ана тә н кемшілік екенін осы туындысы айқ ын дә лелдейді. Абай енді оларды «жақ сы», «жаман» деп бө ліп жармай, ө з заманың дағ ы барша би-болыстарғ а, байларғ а арылмастай ү кім айтады. Мал жиғ ан адамның дү ниеқ оң ыз, қ ұ нсыздығ ын барынша уытты тілмен, ө лтіре ә шкерелейді. Байлық тың ондайларғ а бос кү піл, қ айырусыз билік ү шін ғ ана керек екенін ашық айтып, имандылық тан, мейірім-сауаптан ада қ алғ ан жандарғ а жиіркенішін білдіреді. Олар ө здері шошқ а болғ ан соң, басқ а адамдар ит болып кө рінетінін ескертеді.

Ақ ын ө з жұ ртына жаудай тиіп отырғ ан, қ оғ ам денесіндегі осынау жұ қ палы дертті шеней отырып, оғ ан қ арсы қ оятын, мерезді сылып тастайтын кү шті де атайды. Ол – адал ең бек, ащы тер. Аштан ө лсең де арың ды сатпа деп, адалдық қ а, адамгершілікке шақ ырады.

Абай адамдардың асыл қ асиеті байлық та, билікте емес, ү ш-ақ нә рсе: «ыстық қ айрат, нұ рлы ақ ыл, жылыжү рек» деп біледі.

Ең бек, сана, мейірім. Бұ л – Абайғ а дейінгі қ азақ ақ ындары осынша ө ткір, уытты тілмен барынша ашынып айта қ оймағ ан тұ жырым.

Туынды 11 буынды қ ара ө лең ұ йқ асымен жазылғ ан. Алғ аш рет 1959 жылы Санкт-Петербургте жарық кө рген «Қ азақ ақ ыны Абай Қ ұ нанбай ұ ғ ылының ө лең і» деген жинақ та жарияланды. Шығ арма ешқ андай тек стил. ө згеріске ұ шырамағ ан. Ө лең қ арақ алпақ, орыс, ұ йғ ыр т. б. тілдерге аударылғ ан.

ІV Мә тінмен жұ мыс:

⇐ Предыдущая 21 22 23 24 252627 28 29 30 Следующая ⇒