Пәні: Абайтану. Сыныбы: 10-сынып. «Көлеңке басын ұзартып» өлеңі

Кү ні: 02. 12. 2016

Пә ні: Абайтану

Сыныбы: 10-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: «Кө лең ке басын ұ зартып» ө лең і

Сабақ тың мақ саты:
       1. Білімділік:            оқ ушыларды ө лең нің шығ у тарихымен таныстыру, ө лең нің мазмұ нымен, тақ ырыбымен, идеясымен таныстыру, қ ұ рылысына қ арай талдату;
       2. Дамытушылық:        оқ ушыларды ө з ойын дә лелді жетізе білуге тө селдіру, ө лең қ ұ рылысына талдай білуге ү йрету, есте сақ тау қ абілеттерін арттыру;
       3. Тә рбиелік:      оқ ушыларды адамгершілік қ асиеттерге тә рбиелеу, ұ лттық қ ұ ндылық тарды таныту.

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ.

Сабақ тың ә дісі: пікір алмасу, мә нерлеп оқ у, талдау.

Кө рнекіліктер: палакат, портреттер, теледидар материалдары.

Пә наралық байланыс: тарих, қ азақ тілі.

Сабақ тың барысы:

І Ұ йымдастыру кезең і:

1. Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу;

2. Оқ у қ ұ ралдарын, сабақ қ а дайындығ ын тексеру;

3. Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу;

4. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару;

5. Cабақ тың мақ сатымен таныстыру.

ІІ Ү йге тапсырмасын тексеру:

1. «Қ араша, желтоқ санмен сол бір екі ай» ө лең ін жатқ а айту.

2. Ө лең ді қ ұ рылысына қ арай талдау.

Оқ ушыларғ а ө ткен сабақ ты қ алай мең гергенін байқ ау ү шін бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

       1. «Қ араша, желтоқ санмен сол бір екі ай» ө лең і қ андай лирикағ а жатады?
       2. Ө лең қ андай оқ иғ ағ а байланысты жазылғ ан?
       3. Ө лең де бір-біріне қ арама-қ арсы тип ө кілдерінің тұ рмысы қ алай суреттелген?

ІІІ Жаң а сабақ:

«Кө лең ке басын ұ зартып» ө лең і

«Кө лең ке басын ұ зартып» – Абайдың 1900 жылы жазғ ан философиялық терең мазмұ нды ө лең і. 4 тармақ ты, 6 шумақ тан тұ рады. Заң ғ ар кө кке жол салып, ұ ясына қ онуғ а бет алғ ан, кө кжиекке иек артқ ан кү ннің, кө лең ке басын ұ зартатыны секілді, адам баласының да «тіршілік базарынан оралар шағ ында» «кү ң гірт кө ң іл» шырмауына оралып, «сұ рғ ылт тартқ ан бейуақ пен сырласатын» сә ті болады. Ақ ынның «Алыстан сермеп... », «Жартасқ а бардым, Кү нде айғ ай салдым, Одан да шық ты жаң ғ ырық » дегеніндей, кө кірек кө зі ояу, жан сырын ұ ғ ар адамның мү лде аз екеніне кү ң ірене қ амық қ ан, салып еттім деген жолының «қ у соқ пақ » болғ анына налығ ан, тынысы тарылып, тұ йық қ а тірелген кө ң іл-кү йі ө лең нің ө н бойынан сыз тартып тұ рғ андай. Тың даушысын таппай, «Адасқ ан кү шік секілді. Ұ лып жұ ртқ а қ айтқ ан ой» кімді таппақ, кімді иландырмақ. Есік пен тө рдей ғ ұ мырдың «не тындырдың » деген сауалына «Ермен шық ты, ит қ ылып, Бидай шашқ ан егінге», енді менің кінә м не деп ақ талады ақ ын. Ақ тала отырып, ө з жоғ ын таба алмағ ан, ө кінішпен ө мір кешкен сың ай танытады. Ө лең 7 буынды шалыс ұ йқ аспен жазылғ ан. Алғ аш 1909 ж. Санкт-Петербургте жарық кө рген «Қ азақ ақ ыны Ибраһ им Қ ұ нанбайұ ғ ылының ө лең і» атты жинақ та жарияланды. Туынды басылымдарында бір ғ ана текстологиялық ө згеріс кездеседі. Мү рсейіт қ олжазбаларында, 1909, 1939, 1954 жылғ ы басылымдарда 6-шумақ тың 3-жолы «Жай жү ргенді ө рт қ ылып» деп алынса, 1945, 1957, 1977 жылғ ы жинақ тарда бұ л жол «Жай жү ргенді уерд қ ылып» болып берілген. Сондай-ақ 1939, 1945 жылғ ы жинақ тарда ө лең нің жазылғ ан кезең і 1895 ж. деп керсетілген. Туынды ағ ылшын, қ арақ алпақ, қ ырғ ыз, орыс, ө збек, татар, тә жік, тү рікмен, ұ йғ ыр тілдеріне аударылғ ан.

⇐ Предыдущая 17 18 19 20 212223 24 25 26 Следующая ⇒