«Түбінде баянды еңбек егін салған» өлеңі

⇐ ПредыдущаяСтр 28 из 40Следующая ⇒

«Тү бінде баянды ең бек егін салғ ан» ө лең і

«Тү бінде баянды ең бек, егін салғ ан..? » – Абайдың кейін табылғ ан ө лең і.

Кө лемі 4 жол.
Ө лең ді 1940 жылы Қ. Мұ қ аметханов Семейде тұ ратын Ташмұ хамбет деген қ ариядан жазып алғ ан. Абай ө лең інде «Би болғ ан, болыс болғ ан ө нер емес» деу арқ ылы мансап армандамай, мақ сат қ ууды уағ ыздайды. Жасынан оқ у оқ ып, білім алғ ан адам ғ ана ұ лтының ұ лы болатындығ ын айтып, жас ұ рпақ тың ө мірлік мақ саты осы екенін ескертеді.
Ө лең 11 буынды қ ара ө лең ү лгісінде жазылғ ан. Алғ аш рет ақ ынның 1945 жылы жарық кө рген толық жинағ ында жарияланды.
Басылымдарында текстологиялық ө згерістер кездеспейді.
Туынды қ арақ алпақ, орыстағ ы басқ а тілдерге аударылғ ан.

ІV Мә тінмен жұ мыс:

1. Ө лең ді мә нерлеп оқ у.

«Тү бінде баянды ең бек егін салғ ан» ө лең і

Тү бінде баянды ең бек егін салғ ан.

Жасынан оқ у оқ ып, білім алғ ан.

Би болғ ан, болыс болғ ан ө нер емес,

Ең бектің бұ дан ө зге бә рі жалғ ан.

2. Ө лең ді қ ұ рылысына қ арай талдау.

Тү -бін-де // ба-ян-ды ең -бек // е-гін сал-ғ ан. 12 а

Жа-сы-нан // о-қ у о-қ ып, // бі-лім ал-ғ ан. 11 а

Би бол-ғ ан, // бо-лыс бол-ғ ан // ө -нер е-мес, 11 б

Ең -бек-тің // бұ -дан ө з-ге // бә -рі жал-ғ ан. 11 а

Шумақ: 1

Тармақ: 4

Бунақ: 3

Буын саны: 11

Ұ йқ ас тү рі: қ ара ө лең ұ йқ асы

V Сабақ ты бекіту: сұ рақ қ ою арқ ылы сабақ ты бекітемін.

1. Ө лең қ ай жылы, кімнен жазылып алынды?

2. Қ ай жинақ та жарияланды?

3. Қ андай тілдерге аударылғ ан?

4. Ақ ын ө лең інде нені уағ ыздайды, нені ескертеді?

VІ Бағ алау: оқ ушылардың берген жауаптарына қ арай білімдерін бағ алаймын.

VIІ Ү йге тапсырма беру:

1. «Тү бінде баянды ең бек егін салғ ан» ө лең ін жатқ а айту.

2. Қ ұ рылысына қ арай талдау.

Тексерілді:

Кү ні: 12. 01. 2017

Пә ні: Абайтану

Сыныбы: 10-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: Абайдың ү шінші қ арасө зі

Сабақ тың мақ саты:

1. Білімділік: қ азақ халқ ының ұ лы ақ ыны Абай Қ ұ нанбайұ лының шығ армашылығ ына шолу жасай отырып, оқ ушыларды оның философиялық тұ жырымдарымен, ү шінші қ ара сө зімен таныстыру, ой-ө рістерін кең ейту, рухани-жан дү ниелерін қ алыптастыру;

2. Дамытушылық: оқ ушылардың мә нерлеп айту, жатқ а айту, тү сініп, талдау, салыстыру, бағ алау дағ дыларын дамыту;

3. Тә рбиелілік: Абай атамыздың ұ лылығ ын, оның қ ара сө здерінің терең дігін сезіндіру, туғ ан елін сү ю, адамгершілік, ең бекқ орлық, саналылық қ а баулу.

Сабақ тың тү рі: дә стү рлі сабақ.

Сабақ тың ә діс-тә сілдері: мә нерлеп оқ у, талдау, жатқ а айту, салыстыру, сұ рақ -жауап,

тү сіндіру.

Сабақ тың кө рнекілігі: Абай Қ ұ нанбайұ лының портреті, ө лең дер жинағ ы, «қ ара сө здері», Абай энциклопедиясы.

Пә наралық байланыс: қ азақ тілі.

Сабақ тың барысы:

І Ұ йымдастыру кезең і:

1. Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу;

2. Оқ у қ ұ ралдарын, сабақ қ а дайындығ ын тексеру;

3. Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу;

4. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару;

5. Cабақ тың мақ сатымен таныстыру.

ІІ Ү йге тапсырмасын сұ рау:

1. «Тү бінде баянды ең бек егін салғ ан» ө лең ін жатқ а айту.

2. Қ ұ рылысына қ арай талдау.

Оқ ушыларғ а ө ткен сабақ ты қ алай мең гергенін байқ ау ү шін бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1. Ө лең қ ай жылы, кімнен жазылып алынды?

2. Қ ай жинақ та жарияланды?

3. Қ андай тілдерге аударылғ ан?

4. Ақ ын ө лең інде нені уағ ыздайды, нені ескертеді?

ІІІ Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

1. Мұ ғ алімнің кіріспе сө зі:

Қ арасө з туралы теориялық тү сінік беру.
Қ арасө з (проза) – кө ркем ә дебиеттің ү лкен бір саласы. Ө лең сө зден бір айырмашылығ ы – онда сө з ырғ ағ ы еркін, ө лең дегідей қ андай да бір белгілі ө лшемдер болмайды. Қ арасө здер саясат, публицистика, философия тұ рғ ысында жазыла береді. Қ ара сө збен жазылғ ан кө ркем шығ армада ө мір қ ұ былыстарын, ә р тү рлі уақ иғ аларды баяндау тә сілі айрық ша болады.
Ал Мұ хтар Ә уезов қ арасө з туралы: «Жалпы алғ анда Абайдың қ арасө з дейтін мұ ралары кө ркем прозаның ө зінен бө лек, бір алуаны болып қ алыптасады. Бұ лар сюжетті шығ армалар емес. Стиль, мазмұ н жағ ынан алғ анда осы шығ армалар Абайдың ө зі тапқ ан, бір алуаны кө ркем сө з тү рі. Кейде бұ лар сыншылдық, ойшылдық жә не кө бінше адамгершілік, мораль мә селелеріне арналғ ан ө сиет, толғ ау тә різді» [М. Ә уезов. 20 томдық шығ армалар жинағ ы 20 - т., 218 - 219] деп пікір айтқ ан. Демек, Абайдың қ арасө здерінің ө зіндік ерекшелігі – олар нақ ыл, ө сиет тү рінде келеді.

⇐ Предыдущая 23 24 25 26 272829 30 31 32 Следующая ⇒