Архилох (б.з.д. VII - VI ғғ.)

Архилох (б. з. д. VII - VI ғ ғ. )

Архилох – кө не грек ә дебиетінің танымал ақ ыны. Оны халық қ а танымал еткен ямбтары мен элегиялары. Ол Парос аралының тұ рғ ыны, Телесикл атты аристократтың кү ң нен туғ ан баласы. Ө скеннен кейін атасы жарлығ ымен жалданбалы жауынгер болып Фасос аралына, кейін Фракияғ а, Эвбей аралына Грецияғ а да барады.

Ол жауынгер ақ ын ретінде ретінде ө зін соғ ыс қ ұ дайы Арес пен ө нер падишалары - музаларғ а қ ызмет етемін деп есептейді.

Ұ лы ақ ынның 100 шақ ты тамаша ямбтары, трохей жә не элегиялық ө лең дері ғ ана жеткен. Оның ө лең дерінің тақ ырыптары ә р тү рлі болды. Ол ө зі жайлы жә не мысал ө лең дер жазғ анын да айта кетуіміз керек. Осы мысал ө лең дерінің ішінде кең таралғ ан Гераклге арналғ ан гимні Олимпиадалық ойындарда айтылды.

Грек халқ ы оның шығ армашылығ ын атақ ты Гомермен қ атар қ ойды. Архилохты жаң а жанрдын негізін қ алаушы деп санады. Архилох шығ армашылығ ы ащы мысқ ылғ а, ө ткір сынғ а толы туындылар ретінде халық жадында жасай берері анық. Мысалы, Краткиннің бесінші ғ асырдағ ы «Архилохтар» комедиясы соның айғ ағ ы.

Сапфо (б. з. д. VII ғ. не VI ғ. )

Сапфо - (кейде Сафо, Саффо) атақ ты ақ ын, лесбостық лириканың ө кілі. Атақ ты Алкейдің жерлесі мен замандасы. Лесбос аралындағ ы тартыс кезінде ақ сү йек ретінде демократтармен бірге қ уғ ындалып, уақ ытша Сицилияғ а қ ашуғ а мә жбү р болады. Деректерге сү йенер болсақ, оның бір қ ызы жә не ө зі ә бден қ артайғ ан шағ ында дү ниеден ө ткен. Сапфо негізінен ү йлену гимндерін, ө лең дерін жә не тағ ы меластық туындыдар жазғ ан. Сапфо лирикасы кө ң іл-кү й лирикасының шегінен шығ ып кетеді. Бұ л кө ң ілдің суреті тіл жетпес керемет сұ лулық арқ ылы беріледі. Бұ л қ адам лесбостық ақ ын-қ ызғ а ү лкен данқ ә келеді.

Ежелде Сапфо сегіз кітабы белгілі болғ ан. Деректер бойынша бірінші кітап 1320 ө лең нен (330 шумақ ) тұ рғ ан. Толығ ымен бізге тө рт ө лең і ғ ана жеткен.

Махаббат - Сапфо поэзиясының басты тақ ырыбы. Ақ ын бар кү ш-қ уатымен махаббатты жырғ а қ осады. Мұ нда тұ тас бір сезім мен тү йсіктің тұ тасқ ан симфониясы жатыр.

Тылсым табиғ аттың сиқ ырлары да Сапфо поэзиясына асқ ақ сезімге толы кө ң іл-кү й сыйлайды. Ақ ынды тә тті сезімнің қ ұ шағ ына жетелейді.

Сапфо шығ армаларының арасында «эпифаламиялар» - кештерде айтылатын ү йлену ә ндері ерекше орын алады.

Сапфо - ө з заманының керемет шебер ақ ыны. Ол мә ң гілік таусылмайтын махаббат тақ ырыбын жете мең герген. Оның «Афродитағ а» гимні, «Менің ше ол олмейді, ол - қ ұ дай» (ауд. Ф. Е. Карш). «Мен сә ндіні сү йемін... » (ауд. Ф. Е. Карш), «Менің ше, қ оштасудан ажал женіл... » (ауд. Ф. Е. Карш), «Гү лтә жбен кө мкер... » (ауд. Ф. Е. Карш), «Алкейге жауап» эпифаламиялары грек ә дебиетінің мол мұ расы.

⇐ Предыдущая 24 25 26 27 282930 31 32 33 Следующая ⇒