Тиртей (б.з.д. VII - VI ғғ.)

Элегиялық ә дебиет антикалық ә дебиет дә стү рімен дамыды. Ол ә дебиет тү ріне элегиялық дистихтегі гексаметр мен пентаметрлік ө лшемдердің ауысуы тә н. Ежелгі Грецияда элегиялық поэзияда тұ рақ ты тақ ырып болғ ан жоқ. Онда философиялық ойлар, патриотизм, саясат, махаббат тақ ырыптары қ арбалас жү рді.

Гректік элегиялық поэзия толық сақ талмағ ан. Бізге жеткендердің ішінде ә скери элегия авторы – Тиртей, махаббаттық элегия авторы -Мимнерм, саяси элегия авторы – Солондар бар.

Б. з. д. VI ғ. ө мір сү рген элегиялық ақ ын Тиртейдің шығ армашылы-ғ ынан отансү йгіштіктің кө рінісін байқ аймыз. Ол - спартандық ақ ын, сондық тан оның жырлары негізінен ә скери тақ ырыпқ а лайық талғ ан.

Оның «Кең естер» атты элегиясының ү зіндісінен ә скери тақ ырыпқ а беріктігі анық байқ алады. Ол соғ ыста ерлікпен қ аза тапқ ан, ө з Отаны ү шін жанын қ иғ ан сарбаз бен ө з басының қ амын ойлап, қ орқ ақ тық кө рсетіп соғ ыс алаң ынан қ ашқ андар тағ дырын салыстыра жырлайды.

Тиртейдің келесі ө лең дерінің жинағ ы «Ә діл заң дар» аталады. Бұ л жинақ та да спартандық сарбаздардың ерліктері жырғ а қ осылады.

Негізінде грек ә дебиетінде Тиртейге дейінгі кезең де адам ерлігін шынайы жырлағ андар болғ ан жоқ. Ерлікті жырлағ андар мифтік кө ріністерді қ осып отырды жартылай адам, жартылай қ ұ дай адамдардың сипаттады. Оғ ан мысал ретінде киклоптардың бойы мен кү шін, Борейдің жылдамдығ ын, Тифонның сұ лулығ ын, Мидастың байлығ ын, Пелопстың билігін, Адрастың шешендігін жырлағ ан ө лең дерді айта аламыз.

Тиртейдің жырлары ү гіттеу, ерлікке шақ ыру кү йінде болғ андық тан марштық жанрда жазылды. Оны мына шумақ тардан кө руге болады:

Тек алғ а. тек алғ а тектінің ұ лдары,

Спартада туғ андар, қ айтпайтын қ айсарлар.

Қ алқ анмен қ орғ анып қ ан майдан ұ рыста.

Найзамен жауың ды аямай жайпаң дар.

Соғ ыстан тайсалмай, ешқ ашан шегінбей,

Спартаның шаң ырағ ын шаттық тан шайқ аң дар.

Осындай жырлар ә р сарбаздың жү регіне ерлікке деген шабыт сыйлап, ұ рыс алдында кайраттандырып, жігерлендіріп отырды. Сондық тан оның поэзиясы Спартандық сарбаздар арасында кең тарады. Оның жырлары ә скери шерулер кезінде, қ ұ дайларғ а сыйынып болғ аннан кейін, шайқ астар арасындағ ы ү зілістерде оқ ылды. Тіпті мектептерде, басқ а да балаларды тә рбиелейтін орындарда жас балаларды тә рбиелеу мақ сатында да оқ ытылып отырды.

Сондық тан оның ө лең дері барлық кезең дерге лайық, мә ң гі ө мір сү ре алады.

⇐ Предыдущая 23 24 25 26 272829 30 31 32 Следующая ⇒