1.2 Бастапқы және қосымша шикізаттардың сипаттамасы

Сә біз. Консервілеуге арналғ ан сә біз тамыржемісті цилиндр немесе ұ зынша, конусты формада, тегіс бетті, нә зік, етті бө лігі шырынды консистенциялы, қ ызғ ылтым немесе қ ызғ ыш тү сті, сә бізге тә н ароматты, дайын ө німде тү сін сақ тайтын жеміс. Консервілеуге арналғ ан сә біз сақ тауғ а тө зімді, қ ұ рғ ақ заты мен каротинге бай мө лшерімен ерекшеленуі тиіс.

Сә біз – адам тамақ тануындағ ы тағ амдық жә не диеталық маң ызы бар, жайма жапырақ тұ қ ымдас кө кө ніс жә не жемдік екіжылдық ө сімдік. Бұ л ө сімдік жоғ ары қ антылығ ымен, каротин, кальций тұ зы, фосфор жә не темірдің қ айнар кө зі.

Тамыржеміс екі қ абаттан тұ рады: қ абығ ы жә не ішкі талшық тары. Қ абығ ы– тоқ бояулы, нә зік жә не тә ттірек болып келеді. Сыртқ ы – қ ұ рылымы бойынша тұ рпайылау жә не ашық тау тү сті. Тамыржемістің қ ызғ ылтым бояуы каротиноид пигментінің болуымен негізделеді.

Орта химиялық қ ұ рамы (жалпы массағ а % бен): су 88, 5, ақ уыз (N× 6, 25) 1, 5, жалпы қ анттар 6, 5, майлар 0, 29, клетчатка 1, 2, кү лі 0, 8; рН 5, 8 – 6, 3.

Сә бізде желе тү зуге қ абілетсіз, пектинді заттар мө лшері бар (шикі массасына 0, 37 – 2, 93 % ).

Бор мө лшері бойынша сә біз басқ а кө кө ністер арасында бірінші орында. Орта есеппен сә бізде минералды заттар мө лшері (% мл): калий 161, кальций 43, фосфор 39, магний 21, темір 0, 8.

Сә біздің қ ызғ ылт тамыржемістерінде 7, 2 мг % дейін провитамин А –каротині, ал сары тү стілерінде – тек 0, 8 мг %.

Сә бізде каротиннен басқ а басқ а да дә румендер табылғ ан ( мг % мен): В1 0, 05; РР 0, 32; В2 0, 05; В6 0, 12; С 4, 0.

Сә біз тамыржемістері балғ ын, бү тін, жарылмағ ан, ластанбағ ан жә не ауыршаруашылық зиянкестермен зақ ымданбағ ан; Белгілі бір ботаникалық сұ рыпқ а тә н тү сі – біркелкі; формасы дұ рыс.

Пияз. Консерві ө ндірісінде аса ащы емес сұ рыпы пайдаланылады. Пияз ірілеу, форма индексі 0, 8-0, 9 жә не сақ тауғ а тө зімді болуы тиіс. Консервілеу ү шін аса қ ұ ндырағ ы пияз сұ рыпы ащы, ашық тау тү сті, шырыны мол жә не қ ұ рғ ақ заты жоғ ары мө лшерде болғ аны тиіс.

Пияз (Allium) – лалагү л тұ қ ымдасына жататын бір жылдық не кө пжылдық шө птесін ө сімдік туысы. Жапырағ ы шырынды, іші қ уыс. Сабағ ы қ ысқ арғ ан сабақ. Гү лі ұ сақ қ ос жынысты, тү сі ақ, кү лгін, қ ызғ ылт, сары. Жемісі ү ш қ ырлы, ү ш ұ ялы қ орапша. Тұ қ ымы қ ара қ атты қ абық ты.

Кө к пияз– майда басты пияздан ө сіреді. Кө к пиязды жыл бойы ө сіруге болады. Оның қ ұ рамында С (30 мг %) жә не А (2 мг %) дә румендері кальций, темір, хлор, йод жә не тағ ы басқ а минералды заттар болады. Кө к пиязды тамақ қ а жә не кө птеген салма есебінде қ олданылады.

Пияз химиялық қ ұ рамы бойынша ерекшеленеді, олар кө бінесе кө кө ністермен, ет ө німдерін ө ң деу ү шін қ олданылады.

Пияздың жатқ ыштық сортын 3 тү рлі дақ ылдармен ө сіреді. Бірінші жылы пияздың ұ рығ ынан алынады. Екінші жылы ұ рық тық пияздан қ атты пияз алады. Егер қ атты пиязды белгілі жағ дайда сақ тайтын болсақ келесі жылы тағ ыда домалақ қ атты пияз аламыз. Жақ сы піскен пияз сақ тау кезінде терең физиологиялық тыныштық кү йінде болады. Тыныштық кү йінің ұ зақ тығ ы олардың ө сіру жағ дайымен, сақ тауына, сорттардың ерекшеліктеріне байланысты.

Домалақ пиязды (азық - тү лік пиязын) -1... -3^оС температурасында сақ тайды. Бұ л жағ дайда тыныс алу жиілігі жә не жалпы шығ ын аз.

Пияздың басқ а кө кө ністерден айырмашылығ ы, оны сақ тағ анда ауаның салыстырмалы ылғ алдылығ ы 75% тө мен болмау керек. Сақ тау уақ ытында ылғ алдылық пияздың тез тыныш кү йінен шығ ып, ө ніп кетуіне жағ дай жасайды. Бұ дан басқ а мойын қ абығ ының шіруі дамиды.

Пияздың тыныш кезең ін жалғ астыру жә не оны сақ таудың мерзімін жоғ арлату ү шін реттелген газды ортаны қ олданады. Ащы жә не жартылай ащы сорттары ү шін оның қ ұ рамы: СО₂-3%, О₂-2%, N₂-95%.

Пияздың ылғ ал жә не жылу бө луі басқ а кө кө ністерге қ арағ анда ү лкен емес, сондық тан оны сақ тауғ а ү лкен кө лемде орналастыруғ а болады.

Пиязды сақ тау технологиясының бірнеше нұ сқ алары бар:

Пиязды ыдыстарда сақ тау тиімді. Тұ қ ымдық -пиязды жә шік-лотоктарғ а салып, штабельдің биіктігін 2м немесе оданда кө п етіп орналастырады.

Мұ ндай жә шіктерде пияз жақ сы желдетіледі. Тұ қ ымдық – пиязды сақ тау кезінде сыйымдылығ ы 20-25кг саң лауы бар жә шіктерде қ олданғ ан ың ғ айлы. Стандартты тұ ғ ырық қ а 20 жә шіктен орналастырады жә не салмағ ы 400-500 кг-дық жү к пакеттерін қ ұ растырады. Электржү ктиегіштерінің кө мегімен 3-4 қ атарлы пакеттер қ атарларын қ ұ растырады. Толық пісіп жетілген жә не жақ сы кептірілген азық -тү лік пиязын 180-200 кг-дық контейнерлерде сақ тайды. Оларды тоң азытқ ыш камераларына биіктігі бойынша 4-5 қ атарлар орналастырылады.

Пиязды оң тү стік аудандарда терең дігі 0, 7м, ұ зындығ ы 10м дейінгі орларда сақ тайды. Пиязды қ ұ рғ ақ жұ мсақ қ абық тарымен, кү шіктің қ абық тарымен немесе жең іл топырақ пен қ аббаттау жақ сы нә тиже береді. Кейде азық -тү лік жә не тұ қ ымдық -пиязды ені 1, 2-1, 4м, ұ зындығ ы 10-15м, қ азандық қ а қ амысты тө сеп, оғ ан пиязды қ абаттайды. Ор жә небурттарды жабу жә не желдетуді аймақ тағ ы ауа-райы жағ дайына қ арай таң дайды.

Сақ тау біткен соң тауарлық ө ң деуді жә не пиязды торларғ аө німділігі 400 жә не 1500кг, ЛРЛ-400 жә не ЛФПЛ-1500 механикаландырылғ ан қ атарларда жү ргізіледі. [3]

Ет. Консерві ө ндірісінде сиыр еті пайдаланылады. Ет балғ ын, бө где иіссіз жә не тоқ қ ызыл тү сті болуы керек.

Сиыр еті жең іл қ айнатылады, диетикалық қ асиеттерге ие болады, жә не оның биологиялық қ ұ ндылығ ы ақ уызымен жә не майдың азшылығ ымен анық талады. Сиыр етінің ақ уызында метионин+цистиннің біраз бө лігі бар (3, 78г/100г ақ уыз).

1 кесте- Сиыр етінің (3, 78г/100г ақ уыз) кө рсеткіші

Кө рсеткіш	Ө німнің 100г-ғ ы қ ұ рамы	Тә уліктік қ олдануды қ анағ аттандыруы, %
Ақ уыз (кем емес), г	11, 0-14, 0	15, 7-20, 0
Май, г	9, 0-10, 0	22, 5-25, 0
Майдың қ атынасы: ақ уыз	0, 8	-
Кө мірсутек, г	10, 0-14, 0	5, 0-6, 5
Энергетикалық қ ұ ндылық, ккал	162, 4-198, 36	10, 2-12, 4
Аминоқ ышқ ылды қ ұ рам, г/100г ақ уызғ а
Лейцин		7, 0
Изолейцин		4, 0
Лизин		5, 5
1-кестенің жалғ асы
Метионин+цистин		3, 5
Фенилаланин+тирозин		6, 0
Треонин		4, 0
Триптофан		1, 0
Валин		5, 0
Майқ ышқ ылды қ ұ рам, г/100г липидке
Қ анық қ ан май қ ышқ ылы		30, 0
Моно қ анық пағ ан майлық ышқ ыл		60, 0
Поли қ анық пағ ан майлы қ ышқ ыл		10, 0
Макроэлементтер
Натрий		< 2, 4
Калий		> 4, 7
Кальций		0, 8-1, 0
Фосфор		1, 0-1, 5
Хлоридтер		5, 0-7, 0
Магний		0, 3-0, 5

Материалдар.

Қ ант-шекер. Суда толық еритін, біртекті ақ тү сті жылтырлау кристалдар. Дә мі тә тті МЕСТ 21-78.

2 кесте - Қ анттың физика-химиялық кө рсеткіштеріне қ ойылатын талаптар

Кө рсеткіштер	Норма
Қ ұ рғ ақ затқ а шақ қ андағ ы кө рсеткіштер, %
Таза сахароза	99, 75 кем емес
Редуцирлейтін заттар	0, 05 кө п емес
Кү лділігі	0, 03 кө п емес
2 кестенің жалғ асы
Штаммер біліктері бойынша тү стілігі	1, 0 кө п емес
Ылғ алдылығ ы, %	0, 14 кө п емес

Ас тұ зы – бұ л табиғ и кристалды зат. Қ ұ рамында 97 -99. 7 % таза натрий хлориді жә не кө птеген минералды тұ здар кездеседі. Азық –тү лік ө ндірісінде ас тұ зын дә мдеуіш зат ретінде қ олданады, ал нан пісіруде қ амырдың физикалық қ асиетін жоғ арылату ү шін қ олданады. Татымдық тар ортасында ас тұ зы бірінші орынды алады. Ас тұ зының 5 тү рі бар.

1. Тасты тұ з.

2. Йодталғ ан тұ з.

3. Қ айнатпа тұ з.

4. Тұ нба тұ з.

5. Су тұ зы.

Ас тұ зы суда жақ сы ериді. Ас тұ зының спецификациясы анық талғ ан жә не белгілі. Ас тұ зының ө зіне тә н иісі дә мі бар. Ас тұ зын сақ тау шартына қ ойылатын талап бұ л тұ здың тү ріне жә не тағ айындамасына қ атысты. Йодталғ ан тұ дар ү шін сақ тау мерзіміне кепілдемесі 6 айғ а шығ арылады, содан соң ол кү нделікті сатуда жү реді. Сақ тау қ оймасы қ ұ рғ ақ жә не ауа ылғ алдылығ ы 75% болуы керек. Одан жоғ ары болса тұ з ылғ алданып кетеді [2, 15]. Ас тұ зының сапа кө рсеткіштері кестеде кө рсетілген.

3 кесте - Ас тұ зының сапа кө рсеткіштері.

Кө рсеткіштері	Сорттылығ ы
Кө рсеткіштері	Барлық экстрактты	Жоғ ары	I	II
Тү сі	Ақ	Ақ, кү міс тү сті, сарғ ыш жә не қ ызғ ыш тү сті
Иісі	Иіссіз	Йодталғ ан иісі ә лсіз йодты
Дә мі	Таза тұ здалғ ан	Бө где татымдық сыз жә не йодты
Ылғ алдылық , %
Тасты	−	0. 25	0. 25	0. 25
Йодталғ ан	0. 5	0. 5	0. 5	−
Қ айнатпа тұ з	0. 1	0. 7	0. 7	−
Тұ нба тұ з	−	3. 2	4. 0	5. 0
Су тұ зы	−	3. 2	4. 0	5. 0
Қ ұ рамы, %
Натрий хлориді	99. 7	98. 4	97. 7	97. 0
Ерімейтін заттар	0. 03	0. 16.	0. 45	0. 85
Са йоны	0. 02		0. 5	0. 65
Мg йоны	0. 01	0. 06	0. 1	0. 25
Fe₂ O₃	0. 005	0. 005	0. 01	0. 01
3 кестенің жалғ асы
Na₂ SO₄	0. 2	0. 5	0. 5	0. 5
SO₄	0. 16	0. 8	1. 2	1. 5

Лавр жапырағ ы(кептірілген). Лавр жапырағ ы жалапақ тау немесе овалды формалы, ашық жасыл тү стен сұ рлау тү ске дейінгі жапырақ. Ұ зындығ ы 3 см ден кем емес тү рі МЕСТ 17594-72.

Хош иісті қ ара бұ рыш. Шар тә різді мыжылғ ан бетті диаметрі 3-5мм дейінгі, қ ара-қ оң ыр тү сті, дә мі ащы. ССТ 18-279-76.

Тұ шытылғ ан тағ амдық сиыр майы. Ашық -сары тү сті қ атты зат, 42-45⁰С ериді, 34-38⁰С қ атты кү йге тү седі. Қ анық қ ан қ ышқ ыл мө лшері 55-57%, қ нық пағ ан қ ышқ ыл мө лшері 43-45%, ылғ ал 0, 3 жоғ ары емес, қ ышқ ыл саны 2, 2мг КОН жоғ ары емес. ССТ 49125-78.

Металл ыдыс. Металл ыдыс ақ қ аң ылтырдан немесе алюминийден жасалады. МЕСТ 5981-82 қ аң ылтыр банкалары ә ртү рлі формада жә не ә ртү рлі кө лемде шығ арылады. Қ аң ылтыр банкалар формасына қ арай цилиндрлі жә не фигуралы болады. Ө лшеміне байланысты банкалардың белгілі сандары болады.

Қ аң ылтыр банкалар дайындалуы бойынша жалпы жә не штамбты болады. Ө німді салу ү шін кө біне жалпы цилиндрлі банкалар қ олданылады. 20А деген белгісі бар банкалар комбинирлі болады, олардың корпустары қ аң ылтырдан, ал коны алюминиден жасалғ ан. Банканың қ ақ пағ ы жұ мсақ немесе тілді болады, ол банка бетін жай ғ ана қ аптап жауып тұ рады.

Кө кө ністерге арналғ ан алюмин банкалар сиымдылығ ына байланысты 100-500мл арасында дайындалады.

Соя-ежелгі дақ ылдардың бірі. Соя тамақ тану тұ рғ ысынан қ арағ анда бірінші орында, ал дә нді дақ ылдар арасында тұ қ ымдардың жалпы жиынында- бесінші орында, бидай, кү ріш, жү гері, арпадан кейін.

Соя тұ қ ымдастарының 40 тү рі кездеседі, бірақ қ ылшық ты соя немесе мә дени сояғ а ө ң деледі.

Негізгі соя ө сірілетін ә лемдік аудандарда, Японияда, Индияда, Оң тү стік Америкада, АҚ Ш-та.

Ал, ТМД елдерінде, Грузияда, Молдавада жә не Шығ ыс Кавказда ө сіреді.

Сояның кең інен тарағ андығ ы- оның ә мбебап дауыл болуында. Сояны май жә не ақ уызды ө німдер алу ү шін қ олданады. Мысалы: соя сү ті соя сү збесі жә не т. б. Майдаланғ ан соя бұ ршағ ының сустензиясын ашыту жолымен алынғ ан соя соусы- Оң тү стік Шығ ыс Азия елдернің тұ рғ ындарының тамақ тану рационында кү ріштен кейінгі екінші орында. Сояның майлы тұ қ ымынан алынғ ан табиғ и соя ұ ны қ ұ рамында липидтермен липоксидазаның жоғ ары белсенділігімен – аз уақ ыт сақ тауғ а да жарамсы, ал тағ ы бір кемшілігі- спецификалық иісінде. Сондық тан тамақ ө неркә сіптерінде майсыздандырылғ ан, иіссіздендірілген жә не де істі кетіруге бағ ытталып ө ң делген соя ұ нын қ олданады. Бірақ біздің елімізде бұ л ұ н тү рін тағ ам қ оспасы ретінде қ олдануғ а шек қ ойылғ ан. Бұ л сояда адам ағ засына сің бейтін ө німдердің қ ұ рамында болса метеоризм тудыратын – олигосахаридтердің болуымен тү сіндіріледі.

Осы бір кемшілікті жою жолы- соя бұ ршағ ын тазартылғ ан ақ уыз препараттарын, яғ ни ақ уыз изоляттарын алу.

Соя майлы дақ ылдар арасындағ ы ең кө п зерттелген мә дени ө сімдік. Себебі соя АҚ Ш-да ө сірілетін ө сімдік шикізататарының тү рлеріне енетін болғ андық тан шығ ар. Соя табиғ и-тағ ам концентраттары болып табылады. Қ Р егілетін мә дени ө сімдіктер ішінде соя - қ ұ рамындағ ы ақ уыздық заттар мө лшері жағ ыныан 1-ші орында, ал қ ұ рамында май мө лшері жағ ынан жер жаң ғ ақ тан кейін 2-ші орында.

Бұ ршақ қ ұ рамындағ ы ақ уыз мө лшері массасының 40%-ды қ ұ райды, ал ақ уызсыз азоттың бө лігі жалпы азот мө лшерінің 2, 9- 7, 8 пайызда ауысып тұ рады.

Соя бұ ршағ ының қ ұ рамындағ ы май мө лшері 13-24 пайыз аралығ ында кездеседі. Соя майы жартылыай кебетін майғ а жатады, сің іімділігі жағ ыныан пісте жә не сиыр майларына жақ ын. Кө мірсутек мө лшері 14-24%, қ ұ рамы жағ ынан алуан тү рлі. Соя кө мірсутегісінің қ орытылу пайызы жоғ ары емес (40-50 %). Сонымен қ атар соя бұ ршақ тары дә румендерге, минералды тұ здарғ а, ә сіресе Са, Р, К ө те бай. Соя В тобындағ ы дә румендердің қ айнар кө зі. Соя бұ ршағ ының кү лділігі 3 %-дан 6% аралығ ында ауыспалы келеді.

Тағ амның жаң а формаларын ө ндіретін ө неркә сіптік ө ндіріс жұ ртшылық тың тамақ тану рационындағ ы жоғ ары экономикалық тиімділік пен маң ыздылығ ын тез байқ ады. Қ азіргі уақ ытта кө птеген ө неркә сібі дамығ ан елдерде бұ л ө ндіріс, дамуы ереже бойынша шығ атын ө німдердің артық ша фонында жү ретін ү лкен тонажды жаң а салаларғ а жинақ талады. Тамақ ө ндірісінің жаң а технологияларын ө неркә сіпте ауылшаруашылық ө німдерінің осы кү нгі базасыда мең геру, ө німдердің сапасын жоғ арылатуғ а, ө зіндік қ ұ нын тө мендетуге, шығ арылатын ө німнің ассортиментімен кө лемін кең ейтуге кең жол ашады. Мұ ндай нә тижеге тамақ тың жаң а формаларына тағ ам ө німдерін тиімді пайдаланумен дә стү рлі ө німдерді комплексті ө ң деу жә не потенциалды тамақ ө німдерінің жаң а тү рлеріне индустриалды ә діспен жетеді.

Жаң а технология ауылшаруашылық жә не дә стү рлі тамақ ө ндірісінің ә ртү рлі тү рлерінің ә кономикалық тиімділігін жылдам кө теруге мү мкіндік береді. Басқ аша айтқ анда екі ө ндірісті қ арсы қ ою емес, қ айта бір-бірін ө зара толық тыратын, тамақ ө ндірісінің жаң а дә стү рлі ә дістерінің бірдей дамуы туралы сө з болып отыр. Осығ ан байланысты айта кететін жайт, кө пғ асырлық алдың ғ ы тарихы бар жаң а технология дә стү рлі технологиялармен тә жірибиеде ө зара ә рекеттесіп келеді. Бірқ атар елдерде ө ң делген тамақ ө німдерінің алуан тү рлі ассортименті, жаң а тамақ ө ндірісі технологиясының заманауи ә дістемесіне толық жауап бере алады. Бұ ғ ан мысал бола алатын соя сү ті, сү збе, соя дә мтатымдары жә не ет ө німдерінің баламалары ө зінің мә нін жоғ алтқ ан жоқ, ал бірқ атар елдерде дә стү рлі болып та кеткен. Бұ л технологияның қ арқ ынды ө рлеуі соң ғ ы жылдары тамақ ө німдерінің жаң а жетістіктерін мең гергеннің белгісі.

Ө ндірістің жаң а формаларының кө лемі мен ассортименті жағ ынан АҚ Ш жә не Жапония алдың ғ ы шепте. Бұ л елдерде жаң а тағ ам формаларының ө ндірісінің негізгі ақ уызды шикізат тү рлеріне соя бұ ршағ ының ақ уызы, астық глютені жә не сү т ақ уызы жатады. Соң ғ ы жылдары (мақ та, пісте жә не т. б. ) майлы дақ ылдардың тұ қ ымдарын тарта бастады. Бұ л АҚ Ш-да соя бұ ршағ ының ақ уызы арзан ә рі қ ол жетерліктілігімен байланысты. АҚ Ш-да бұ л ақ уыздың ө неркә сіптік ө ндірісінің ә ртү рлі функционалды қ асиеттерінің ү лкен тә жірибиесі жинақ талғ аныменде тү сіндіріледі. /10, 11, 12, -14/. Бұ л ақ уыздың елеулі мә ні салыстырмалы тү рде биологиялық қ ұ ндылығ ының жоғ арылығ ы мен тамақ тануда Оң тү стік-Шығ ыс Азия елдерінде соя бұ ршағ ын кең інен қ олдану тә жірибиесінде. Сондық тан АҚ Ш-да жаң а тағ ам формаларын алу проблемасы кө п уақ ыт тамақ қ а соя бұ ршағ ының ақ уызын қ айта ө ң деу проблемасы болып қ арастырылды. (1960 ж. соң ы мен 1970 ж. )

Керісінше Россия мен біздің елдерде бастапқ ыда 1960 ж. басында тү рлі ақ уыздарды, былайша айтқ анда тағ амғ а ақ уызды ө ң деудің функциональді ғ ылыми проблемасын шешу қ ойылды. /16, 12, 13/. Осы тұ ста Россия мен біздің елдегі ақ уыздардың потенциалды ақ уыз кө здерінің жан-жақ ты сипаттамасы есепке алынды. Нә тижиеге сү йенсек Россия мен біздің елде тамақ тың жаң а формаларына ақ уызды ө ң деу проблемасына жалпы физика-химиялық ың ғ ай дамығ ан.

Ағ заның ақ уыздар мен ауыстырылмайтын аминқ ышқ ылдарғ а қ ажеттілігі ағ заның физиологиялық жағ дайы мен басқ а ерекшеліктеріне тә уелді екен3н ескере отырып, гипотетикалық идеал ақ уыздар аминқ ышқ ылдық қ ұ рамы бойынша ө згешеленеді. Бір жағ ынан азық -тү лік шикізаттары ө ндірісінің экономиалық жә не агротехникалық жағ дайы, сұ рыптардың генетикалық ерекшіліктері сияқ ты, ақ уызды айырып алу процесі оның биологиялық қ ұ ндылығ ын кең шамада ө згертіп жіберуі мү мкін. 3 таблицада мысал ретінде соя бұ ршағ ы ақ уызының ә ртү рлі сорттарының биологиялық қ ұ ндылығ ы БДҰ -ның гипотетикалық ү лгісімен жә не тауық тұ қ ымының ақ уызымен салыстырғ анда кө рсеткіштері келтірілген /15/.

Ақ уыздың қ андай да бір препаратының немесе тағ ам ө німнің биологиялық қ ұ ндылығ ын бағ алау ү шін ондағ ы жеке аминқ ышқ ылдардың мө лшері туралы мә лімет керек. Бірақ, осы мақ сат ү шін кө бінше ө німдегі жалпы ақ уыздың жә не оның аминқ ышқ ылдық қ ұ рамы туралы мә ліметті пайдаланады.

Тағ ам ө німдеріндегі ақ уыздың немесе ақ уыз препараттары (концентраттарының, ақ уыз изоляттарының ) жалпы мө лшерін, ә детте оның қ ұ рамындағ ы азот мө лшеріне қ арай бағ алайды. Азот мө лшерін Къельдаль ә дісімен анық тайды жә не ақ уыздың мө лшерін білу ү шін шық қ ан шаманы 6, 25 коэффициентке кө бейтеді, себебі ақ уыздың кө біде 16% азот бар.

Бірақ бұ л коэффициеттің шамасы ақ уыздың аминқ ышқ ылды қ ұ рамына байланысты, себебі ә р тү рлі аминқ ышқ ылдар қ алдығ ы азот мө лшері бойынша ерекшелінеді. Сонда да, ө німдегі ақ уыз коэффициетінің шамасын қ олданады, ал алынғ ан мә ліметтерді «шикі» ақ уыздың жалпы мө лшері деп белгілейді. «Ақ иқ ат» ақ уыздың мө лшерін бағ алау ү шін ө німдегі ақ уыздық азоттың мө лшері жайлы мә ліметті пайдаланады.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒