|
|||
Белгілеулер мен қысқартулар
Дипломдық жұ мыста келесі белгілеулер мен қ ысқ артулар қ олданылғ ан: меб – мың есептік банкі кг – киллограмм г – грамм м –метр МЕСТ – мемлекеттік стандарт ауыс – ауысым мау – маусым ф. б. – физикалық банкі ш. б. – шартты банкі мм – миллиметр мин – минут с – секунд ж. б. – жаң а банкі % - пайыз Vф. б – физикалық банканың кө лемі, г; Vш. б – шартты банканың кө лемі, г; n – жабдық тардың қ ажет саны, бірлік;
Кіріспе
Жұ мыстың ө зектілігі консерві ө ндірісіндегі ет консервілеріне шикізат тапшылығ ын қ амтамасыз ету мақ сатында етті алмастырғ ыш ретінде соя изолятын қ олданысқ а енгізу. Тағ ам ө німдерін консервілеу ө німдерді ұ зақ уақ ытқ а сақ тау ү шін жү ргізіледі. Консервілеудің негізі- ө німнің бұ зылуына ә келіп соғ атын микроағ залардың тіршілігін жою. Кейбір жағ дайда, ө німдерде, ферменттердің ә сер етуімен жү ретін биохимиялық процестерді тоқ татуғ а да қ ажет. Консервілеу ү шін кө птеген тә сілдер қ олданылуы мү мкін: ысыту, мұ здату, сусыздандыру, консерванттар қ осу жә не басқ алар. Консерванттар деп қ ысқ аша айтқ анда ө сімдік жә не мал шикізаттарынан дайындалғ ан, ыдысқ а нық тап жабылғ ан жә не жылулық ө ң деуден ө ткен, сақ тау кезінде сапалалығ ын кепілдендіруге пайдаланылатын тағ амдық ө німдер. Консервілеуші ә рекетті қ амтамасыз ететін, ө німді жылулық ө ң деу ө німнің химиялық қ ұ рамына, қ ышқ ылдылығ ына (рH), ыдыстың тү рі мен ө лшеміне, микроағ залардың мө лшері мен термотұ рақ тылығ ына байланысты. Жылулық ө ң деу кезіндегі тампературағ а байланысты, консервілер пастерленген жә не стерильденген болып бө лінеді [1]. Консервіленетін ө німдерді стерильдеу 1000С жоғ ары температурада жү ргізіледі жә не ферменттердің инактивациясынан бө лек, микроағ залардың тіршілігін толық жоюды тұ жырымдайды. Ө ндірістік тә жірибеде кейбір стерильденген консервілерде бірен-саран тіршілік етуге бейім бактериалды споралар кездеседі, бірақ сақ тау кезінде олар дамымайды. Барлық консервілердің тү рінің ө ндірісі принципиалды тү рде қ ажетті жолмен дайындалғ ан ө німдер керекті ыдысына жайғ астырылып, бекемдеп жабылып, пастерленеді, стерильденеді. Осы процестерден кейін дайын консервілер ө ң деледі (жуылады, кептіріледі, этикет жабытырылады жә не т. с. с), (консервілерге тауарлық тү р беру ү шін) сосын қ оймағ а жіберіледі. Осығ ан қ арай консервілер ө ндірісінде технологиялық процестер бар, ол ә р консервінің тү ріне немесе консерві тобы ү шін жә не жалпылама консервілердің кез-келген ө ндірісінде қ олданылатынында. Біріншісіне тағ амдық қ ұ ндылығ ын жоғ арылату мен органолептикалық қ асиетін жақ сарту ү шін шикізатты ө ң деу мен дайындау процестері жатады, сонымен қ атар: 1. Ө німнің бағ алы қ ұ рамдық бө ліктерін, бағ асыздау бө ліктерінен бө ліп алу процестері (сұ рыптау, майдалау, ұ сақ тау, престеу, сү зу, сү йегінен ажырату жә не сің ірінен ажырату, елеу жә не т. б) 2. Шикізатты жаң а ө німге (фарштау жә не қ ақ тау жә не т. б) 3. Ө німдерді кулинарлық дайындау процестері (қ айнату, қ уыру жә не т. с. с) Процестердің екінші тобына: ө німдерді ыдыстарғ а бө лшектеу, толтыру, нығ ыздау, стерильдеу (пастерлеу), консервілерді стерильдеуден кейін ө ң деу. Консерві ө неркә сібінің дамуы кә сіпорынды жобалау жұ мысымен анық талады. Қ ұ рылысқ а немесе қ айта конструкциялауғ а жұ мсалғ ан шығ ын, жаң а қ уаттылық ты енгізу ә рекетінің мү мкіндігі, жұ мысқ а қ осылғ ан кә сіпорын жұ мысының кө рсеткіштері кө бінше консерві кә сіпорнын жобалауғ а негізделеді. Соң ғ ы жылдары кө птеген консерві кә сіпорындары, зауыттары қ айта қ алыпқ а келтірілді. Жаң а зауыттар заманауи кө рініс тапты, жаң а техникалық негізде тұ рғ ызылды. Консерві кә сіпорындарында ә ртү рлі консерві тү рлерін бір тізбекте дайындалу жолдары қ олғ а алынып келеді. Сондай-ақ бірқ атар жағ дайларды: қ уаттылық ты пайдалану коэффициентінің жоғ арлату, жаң а шығ арылатын ө німнің биологиялық қ ұ ндылығ ын жоғ арлатуды қ амтамасыз ететін жә не де шикізатты ө ң деудің жаң а ғ ылыми-негіздемелік ә дістерін жасау жә не енгізу, ө ндірістің тиімділігін арттыратын, ө ндірісті басқ аруды заманауиландыру, шикізатты кешенді пайдалану жә не т. б қ олғ а алынып келеді. Дипломдық жұ мыстың мақ саты – ет консервілер ө ндірісінің технологиясын жасау, яғ ни «Томат тұ здығ ындағ ы шегілген ет –томат тұ здығ ында, шабылғ ан сиыр етін ет тартқ ыштан ө ткізіп, қ уырылғ ан пияз бен сә біз қ осып жасалғ ан ет консервісі» консервілеріндегі ет шикізатын ү немдеу ү шін, дә стү рлі ө німнің сапасы мен кө рсеткіштерінен ауытқ ымай, ет шикізатын ауыстыратын соя изолятын қ осылуы ұ сынылды. Мақ сатқ а сә йкес жұ мыстың алдында келесі міндеттер қ ойылды: - Ет консервілері, ассортименті «Томат тұ здығ ындағ ы шегілген ет» консервілердің технологиялық схемасын қ ұ растыру мен суреттеу; - шикізат пен материалдардың қ ажеттілігін анық тау ү шін ө німдік есептеуді жү ргізу; - қ ұ рал –жабдық тарды таң дау; - іс-тә жірибе зерттеулерін жасау; − ө ндірістік кә сіпорында тіршілік қ ауіпсіздігі сұ рақ тарын қ арастыру; − қ оршағ ан ортаны қ орғ ау сұ рақ тарын қ арастыру; − азық -тү лік ө німдері ө ндірісінің техника-экономикалық кө рсеткіштерді есептеу; − бизнес-жоспарды қ ұ растыру.
1 Ғ ылыми зерттеу бө лімі
1. 1 Аналитикалық шолу
Бірқ атар ғ алымдар ет ө сімдік консервілері мен шабылғ ан еттен дайындалғ ан жартылай дү мбілдерге жаң а нормативтік-техникалық қ ұ жат жасады. Жаң а ет ө німдерін жасау мә селесі кө п салалы жә не оны шешу, жоғ ары білікті мамандар командасының жұ мысын талап етеді. Алайда рынок ө з заң ын орнатады, ө йткені жаң а ө нім шығ арғ анда сапа жағ ынан танымал болмағ ан жағ дайда, басқ а ет ө німдерімен бә секеге тү се алмайды. Ал ө нім рыногында беделді орын алу ү шін уақ ыт қ ажет. Ол ө з кезегінде маркетингтің рө ліне байланысты [4]. Консервілерді N3, 8, 9, 12 металл банкаларғ а жабады, сондай-ақ I-82-500 жә не I-82-550 шыны банкаларғ а жабады, 0 ден 200С температурада сақ тайды. Консервілерді сақ тау мерзімі дайындалғ аннан соң 2 жыл. Ет шикізатын қ осымша 10% дейінгі мө лшердегі концентраттарды қ олданумен дайындалғ ан ақ уызды тұ рақ тандырғ ышпен ауыстыруғ а болады. Ет жартылай дү мбілдері 200г нан1500г немесе келіленген, порцияланғ ан тү рде шығ арылады. Шегілген етті 250г-нан бө лшектеп салады. Тамыржемістілердің сақ талғ ыштығ ын ұ зарту жолында бірқ атар жұ мыстар атқ арылды жә не зерттеді. Кө кө ністердің қ оршағ ан ортамен байланысы оттегіні жұ тып, кө мірқ ышқ ыл газын, су буын жә не ұ шқ ыш органикалық заттардың бө лінуімен жү ріп отырады. Жү ргізген зерттеулерін негізге алғ анда тамыржемістерді сақ тауда қ орғ аныш жамылғ ысы ретінде цеолиттерді қ олдану ұ сынылады. Цеолиттерді қ олданғ анда ә рбір тамыржемісті бө лшектеп, патогенді микроағ залардың дамуы ү шін қ олайлы жағ дай туғ ызбайды. Сә біздерді цеолитпен қ ұ рғ ақ немесе ылғ ал тә сілдерді қ олданып ө ң дейміз, демек адсорбентті тамыржеміс сыртына ұ нтақ немесе суспензия тү рінде шашады, содан соң сақ тау қ оймасына қ аптамай, бос тө гіледі. Зерттеу нә тижесі сә біздерді сақ тау барысында цеолитпен ө ң деуді қ олдану дә стү рлі тә сілді қ олданғ анғ а қ арағ анда салмағ ының нақ тылы тө мендеуі мен шығ ын пайызы анағ ұ рлым тө мен болғ анын кө рсетті [6]. ВК-125 куттерін заманауиландыруды қ арастырды. Воронеж механикалық зауыты кө псалалы ғ ылыми-ө ндірістік кешен. Ондағ ы коллектив авиациялық жә не ракеталық двигательдерді жасауда тә жірибелі мамандар. Кә сіпорынның жоғ ары білікті мамандары отандық космонавтиканың басты дайындалуының кө птеген жетістіктерге ү лесі бар. Кә сіпорын ө ндіріс технологиясының заманауи дең гейін пайдалана отырып, бә секеге қ абілетті ет ет ө ң деу жабдық тарында жасап шығ арады. Атап айтқ анда, зауыт 10 жылдан аса уақ ыт ВК-125 маркалы тотық пайтын болаттан жасалғ ан, сиымдылығ ы 125 л, 8 пышақ ты, вакуумды куттер шығ арады. Кесудің жоғ ары жылдамдық пен жү руі мен пышақ тардың жә не табақ шалардың жиі орналасуы шегілген етті қ ажетті дә режеде майдалануын қ амтамасыз етеді. Вакуум шегілген еттің ашуына жол бермейді, одан газды фракцияны кетіреді, ол ө з кезегінде батонның аса тығ ыздығ ын қ амтамасыздандырады. Қ азіргі таң да 45 кВТ қ уаттылық тағ ы жиілікті реттелетін асинхронды двигатель мен ВК-125 И маркалы куттердің жаң артылғ ан нұ сқ асының ө ндіру қ олғ а аллынғ ан жә не де ол сынақ тан ө ткен. Шетелдің жинақ тамалардан жинақ талғ ан куттер приводы, пышақ ты біліктің минутына 0 ден 4200 айналым саны плавное реттелуін сақ тайды [5]. Ғ алымдар тобы томаттардағ ы бос органикалық қ ышқ ылдар концентрациясын, кондуктометрлік ә діспен ө лшеуді жасап шығ арды. Анық талғ андай, осы қ осылыстардың жиынтығ ы анағ ұ рлым дең гейде шикізат тү ріне қ арай ө згешеленеді, олардың ә рқ айсысында қ ант, катиондар жә не бейорганикалық аниондар-фосфаттар, хлоридтер жә не нитраттар табылғ ан [4]. Шикізаттарды таң дау мен қ атар арнайы жә не емдік-профилактикалық ө німдерді жасап шығ аруда олардың тағ амдық жә не биологиялық қ ұ ндылығ ын жоғ арылататын, ө німдерді биологиялық белсенді қ оспалармен байытуғ а немесе пайдалануғ а ерекше кө ң іл бө лінеді. Сондай ақ ө з мақ алаларында детонсицирлеуші жә не басқ а биологиялық қ асиеттері бар минералдық заттармен, фенолды қ осылыстармен, антиоксиданттармен, дә румендермен бай тағ амдық шикізаттар негізіндегі тағ амдық қ оспаларды ендіру тиімділігінің жә не перспективасының мә селелерін ашып кө рсетті. Бұ л аспектіде тағ амдық талшық тармен бай шикізат перспективті болып отыр. Жү зім, облепиха, алма шырындарының биологиялық жә не тағ амдық қ ұ ндылығ ын негізге алып, тамақ тану институтында «Айсұ лу», «Кристина» деген атпен арнайы тағ амдық ө німдер жасап шығ арылды, сонымен жергілікті дә стү рлі шикізат негізінде, арнайы ө ндірістің ү йлестірілуін медикалық -биологиялық принцптерін пайдалана отырып, емдік-профилактикалық қ асиеті бар биологиялық жә не тағ амдық қ ұ ндылығ ы жоғ ары дә румендірілген сусындар шығ арылды [5]. . Жә не де бірқ атар ғ алымдар тобы тағ амдық ө німдерді микронутриенттермен байытуды ойластырып отыр. Тамақ тануда, денсаулық ты, жұ мық а қ абілеттілікті жә не ө мір сү ру ұ зақ тығ ын қ амтамасыз етуде маң ызды роль ағ заны толық жә не ү немі ауыстрылмайтын нутриенттермен қ амтамасыздандыру болып табылады. Бірақ тұ рғ ындарғ а ә леуметтік сұ растыру жү ргізгенде 10-20% алады, ал жеке денсаулығ ына 0, 4% мә н береді. Былайша айтқ анда бә ріне де дә румендердің маң ызы зор екені мә лім, десек те 35% ғ ана дә румендерді препараттар формасында қ абылдайды. Мұ нда материалдың тұ рғ ыда маң ызды роль атқ арады. Сондай-ақ олар емдік-профилактикалық ә сері бар арнайы ү йлестірілген ө німдерді қ абылдаудың негізгі медикалық -биологиялық негізін жасап шығ арды «Тағ амдық технологиялар» институтында арнайы жә не емдік-профилактикалық ө німдер жасап шығ аруда шикізат таң дауымен қ атар, ө німдердің тағ амдық жә не биологиялық қ ұ ндылығ ын арттыратын биологиялық белсенді қ оспаларды қ осуғ а немесе қ олдануғ а аса мә н беріледі. Аса тиімді болып саналатын тағ амдық қ оспаларғ а табиғ и негіздегі тағ амдық шикізаттардан алынатын, яғ ни медикалы-биологиялық, иммунитет тұ рақ тандырғ ыш, антиоксидантты қ асиеттері бар минералды заттарғ а, фенолды қ осылыстарғ а, антиоксиданттарғ а, дә румендерге бай қ оспалар жатады. Бұ л аспектіде тағ амдық тағ амдық талшық тарғ а бай шикізат перспективті болып саналады [6]. Тамақ ө неркә сібінде дә стү рлі ә дістермен бірге заманауи жетістіктермен базаланғ ан молекулярлық биология, генетика жә не биотехнология сынды биотехнологиялық ә дістер қ ызығ ушылық танытуда. Заманауи биотехнологиялық ә дістер тағ ам технологиясының дә стү рлі ә дістерімен кешендеме нақ тылы физиологиялық -биохимиялық қ асиеттегі, химиялық қ ұ рамы бақ ылана алынатын қ асиеті мен қ ұ рамы бойынша керемет емдік-профилактикалық тамақ ө німін алуғ а мү мкіндік береді. Соң ғ ы жылдары ө неркә сіптік масштабта иістендірілген смолалар(СО2)-экстракты немесе кез-келген ө сімдіктен алынатын бальзамдар шығ арылады. СО2-технологияларының маң ызы емдік жә не ароматты ө сімдіктерден заттардың тү рлі молекулаларын полярсыз еріткіштермен, яғ ни сұ йық кө мірқ ышқ ылмен алуғ а негізделген. Жазбаларына сү йенсек семядоли жасушасы амирондық тұ қ ымымен жә не кө псандық біріккен майлардың тамшыларымен толтырылғ ан. Соядағ ы ақ уыз дә л сол амирондық тұ қ ымда жә не ақ уыздық денелерде жиналады. Томбс тауып кө рсеткендей жасуша ақ уызының 70%- ақ уыздың денелерде орналасады. Ақ уыздарды бө ліп алу ә дісі 2 басты принциптермен негізделеді: біріншісі ақ уыз денесі тү рінде ақ уыз қ орын ерекше тү рде бө ліп алуды қ олданумен жасалады. Бұ л принциптің жү зеге асуы тұ қ ымдардың жасушалы органеллдерге дейін кү йреуін талап етеді, осы жағ дайда диспергидрования шартын, ақ уыз денелері ө з белсенділігін сақ тап қ алатындай етіп таң дап алады. Томбс ақ уыздық денелерді 20% сахароза қ оспасындағ ы гексанмен майсыздандырылғ ан ұ н мен рН-5, 0 цитратты буфермен гомогендеумен бө ліп кө рсетті, жә не де оны 70-90% градиент сахароза тығ ыздығ ында центрифугалау. Екінші принцип-алдымен ісініп, соң ынан ақ уызды денелердің макромолекулаларғ а дейін ыдырап, су қ оршауындағ ы ақ уызды денелердің тұ рақ сыздығ ына негізделеді. Фракция- тү рлі температурада қ айнатқ анда сұ йық тың қ оспасынан бө лінетін заттар. Сонымен, дә л осы жағ дайда бытырау процесін (диспергирование) молекулярлы дең гейге дейін жү ргізіп, соң ынан молекулярлық комоненттердің физика-химиялық қ асиеттеріндегі айырмашылық ты пайдалана оларды фракциялайды. Осы принципқ а ө сімдік шикізатынан ақ уызды айырып алу ә дісімен бө ліп алу негізделген. Ақ уыз шығ ымына ә сер ететін негізгі факторларғ а рН сулы ерітіндісінің шамасы, бастапқ ы шикізат пен сулы ерітіндінің (гидромодуль) қ атынасы жатады. Ақ уызды бө ліп алу процесіне ақ уызды айырып алуда пайдаланатын сулы ерітіндінің толық кү ші де ү лкен ә сер етеді. Ол асқ ан сайын ақ уыз шығ ымы да кө бейеді. Ақ уызды бө ліп алуда экстракция температурасы да ә сер етеді. Анық талғ андай жоғ арғ а температурада ақ уыздар, денатурациялық ө згерістерге тө теп береді, ал ол ақ уыз шығ ымының азаюына ә келіп соғ ады. Ақ уызды ерітіндіден бө ліп алу қ ышқ ылданғ ан немесе тұ ндырылғ ан спирттен жү ргізуге болады. Бірақ спирт пен қ ышқ ылдардың ық пал етуі ақ уыздардың функционалді қ асиетін ө згертіп, аздап жарамсыздық қ а ұ шыратады. Ақ уызды кү рделі сү зуден (ультрафильтрация), жылулық когуляциямен де ерітінді бө ліп алуғ а мү мкіндік бар. Ақ уызды изоляттар ө ндірісі алғ аш рет АҚ Ш-та 1960-1961ж, кейіннен 1965-1967жж Жапонияда ұ йымдастырылады. Қ азіргі кезде соя бұ ршағ ының ақ уызын тағ ам ө німдері ө ндірісіне ү ш негізгі ө нім тү рінде қ олданады: майсыздандырылғ ан соя ұ ны, соя ақ уызы изолятының концентраты жә не қ оспалар. Концентрат- кептірілген дайын азық. Изолят ө ндірісінің бастапқ ы шикізаты- гексан арқ ылы айырып алынғ ан ұ н. Майсыздандырылғ ан ұ нды алу ү шін соя бұ ршағ ын қ абығ ынан ажыратады жә не гексанмен майсыздандырып экстракциялайды. Майсызданғ ан соя ұ нынан еріткішті алып тастағ андағ ы жылумен ө ң деу режимі елеулі роль атқ арады, себебі ө німнің биологиялық қ ұ ндылығ ы мен функциональді қ асиетіне осы жылумен ө ң деу режимі байланысты. Функциональді қ асиеттерін реттей алатын ақ уызды бө ліп алу ә дісін жасау ерекше маң ыз алады. Қ азіргі кезде соя бұ ршағ ы ақ уызының функциональді қ асиетін, негізінен бө ліп алу тә ртібін, шайғ андағ ы рН шамасы мен нейтрализациялауын, жылумен ө ң деу тә ртібін жә не кептіруін тү рлендіре отырып реттейді. Қ азіргі уақ ытта соя изолятын кері осмосты қ олдану жолымен, сонымен қ атар кептіру алдында ә р тү рлі химиялық, термиялық немесе энзиматикалық ө ң деумен алу жолдары анық талғ ан. Соя изолятын алудың, ө неркә сіптік ө ндірістерінің негізгі элементтері шроттан ақ уыздың сулы экстракциясынан немесе рН шамасынан жоғ ары жә не нейтрал шамадағ ы майсызданғ ан ұ нның сулы экстракциясынан тұ рады, сондай-ақ ақ уызы бар экстрактысын бө ліп алудан, ақ узды тұ ндыру ү шін изоэлектрикалық нү кте мә ніне дейін ақ уыз экстрактысын қ ышқ ылсыздандырудан, тұ нбаны бө ліп алу мен шаюдан, жұ мсақ жағ дайда кептіру немесе кептіру алдында бейтараптаудан тұ рады. Қ азіргі таң да сулы экстракция тә сілі анық талғ ан. Соя бұ ршақ тары алдын-ала 6% ылғ алданғ анша 700С қ ыздырылды. Бұ ршақ тарды ұ сақ тау, уату арқ ылы қ абығ ынан аршылып, шаң тозаң нан ажыратылады. Сосын қ ұ рғ ақ зат пен судың 1: 2 қ атынасында қ ұ рамында липоксидазаның активтенбеуі ү шін 0, 01% сутек асқ ын тотығ ы (перекись водорода) мен 600С сумен айырып алынып майдаланады жә не сулы, қ атты, майлы фазаларын бө ліп алу ү шін центрифугаладық. Қ атты фаза қ ұ рамында ақ уыз бен май болды, одан тағ ыда қ ұ рғ ақ зат пен судың 1: 5 қ атынасында рН 9-бен қ оймалжын жасап центрифугаладық. Алынғ ан фракцияны бірінші центрифугадан алынғ ан фракциямен қ остық. Қ осылғ ан сулы фазалардың рН шамасын ақ уызды тұ ндыру ү шін HCL 4, 5 дең гейге реттедік. Ұ йығ ан ақ уызды центрифугалау арқ ылы бө ліп алып, шашыратып кептіріп, ақ уызды изолят алдық. Кептіруден алдынғ ы ұ йындыны шаю ондағ ы ақ уыздың мө лшерін кө бейтті. Қ атты қ алдық ты (фиброзды қ алдық - малғ а азық ретінде пайдалануғ а болады) кептірдік. Майлы фазаны қ осымша ө ң деп, ашық тү сті май алдық. Сонымен ақ уызды препараттарды ө неркә сіпте бар жолмен алудың айқ ын жолы, шротпен майлы дақ ылдардың тұ қ ымдарын қ ыздыру арқ ылы алынып тасталатын алдын ала органикалық еріткіштермен майсыздандырылғ ан (ә детте гексанмен) ақ уызды бө ліп алу тә сіліне негізделеді. Осы тә сілде ақ уыздардың функциональді қ асиеттері нашарлап, жарамсыз болып қ алуы да мү мкін, жә не де бұ л ә дістің бірқ атар кемшіліктері де бар: ақ уызды тұ ндыру ү шін кө п мө лшерде спирт жұ мсалады жә не оны қ алпына келтіру ү шінде айтарлық тай энергия кетеді. Жоғ арыда айтылғ ан органикалық еріткіштермен алдын ала ө ң делмейтін ә діспен шикізаттан ақ уызды бө ліп алу ерекше кө ң іл бө лдіреді, себебі осы процестің жү зеге асуы ақ уызды препараттардың шығ ынның жоғ ары болуымен функциональді қ асиетті жоғ ары ақ уыз алатынымызғ а сендіреді. Сонымен қ атар органикалық еріткіштерді пайдаланатын дә стү рлі жолмен салыстыра қ арағ анда жақ сы жақ тыры да бар. Біріншіден органикалық еріткіштер атмосферағ а тү спеуі, қ аражаттың аз жұ мсалуы, негізгі мұ найдан алынатын еріткіштерді қ олданудың тө мендету, есесіне шикізаттың қ ұ рамында кездесетін қ ажетсіз компоненттерді басқ а да суда еритін химикаттар мен бө ліп алып тастауғ а болатыны.
|
|||
|