АҢДЫҒАН АЛМАЙ ҚОЙМАЙДЫ

Жиһ ангездер бір аптадан артық ө з жертө лесінде болды, вампуларғ а барып қ айтқ аннан кейін біраз тынығ ып, онкилондардың тілін ү йренуді ойлады, онысы келіншектермен ә зіл-қ алжың айтысып отыратын оларғ а қ иын да тү скен жоқ. Алаулағ ан от басында аузына темекі салып не қ олына бір шыны шай алып, ойнап-кү ліп отырып-ақ ә йелдерге орысша ү йретіп, аптаның аяғ ына қ арай олар бірін-бірі тә п-тә уір тү сінетін дә режеге жетті. Кө ршіден шық қ ан кү лкіге кейде Амнундак жетіп келеді, оны кө ргенде ә йелдер ә деп сақ тайды, ал жиһ ангездер де беделін тү сірмеуге тырысады.

Маусымның басы болып қ алғ ан, кү н кө кжиектен кө п аумайды, бірақ тү н ортасына қ арай ойпаттың теріскей қ иырына

ең кейіп, екі сағ аттай аппақ бұ лт я буалдыр тұ ман пердесіне кіріп кетіп, ымырт ү йіріледі. Ә детте жиһ ангездер бұ л мезгілде ұ йқ ы қ ұ шағ ында жататын, бірде жертө леден шық қ ан Горюнов осы қ ұ былыстың ү стінен тү сіп, жолдастарын шақ ырды.

Ә йелдерден сұ рап білсе, бұ л ылғ и осылай боп тұ рады екен, сол тө ң іректен «сорпа пісіп жатқ ан ыдыстан немесе қ ұ маннан шығ ып жатқ андай жерден бұ рқ ылдап бір бу шығ ады» деді олар. Ә рине, бұ л жиһ ангездерді қ атты қ ызық тырып, олар қ айткенмен де вампулардың жеріне ө тіп, мұ ның сырын анық тауғ а асық ты.

Бірақ алдымен базағ а барып, Никифоровтың халін білу керек. Жертө леде қ алғ ан Аннуэннен басқ асы бұ л сапарғ а тү гел қ атысты. Жападан-жалғ ыз жатса да Никифоров зеріккен жоқ екен, иттерді ашық тырмай, кү тумен қ атар ол қ ысқ а отын-су дайындап, ашық кү ндері ұ зынша етіп осып, арқ анғ а тізіп ет қ ақ таумен уақ ыт оздырғ ан. Алайда ол еті тү скірді кү ндіз бос қ оя беретін иттерден ғ ана емес, жыртқ ыш қ ұ стардан да қ орғ ауғ а тура келген. Ермек іздеген казак жаюлы етке тарпа бассалғ ан тентек қ ұ старды атып та тү сіріп, итке азық болар деп арқ анғ а іліп қ ойыпты. Кү ртік ә жептә уір шө гіп, беті мұ з болып қ алыпты, сондық тан жоғ ары кө терілу ү шін балтамен шауып, баспалдақ жасау керек екен. Казак оғ ан да ерінбей, баспалдақ жасап ап ауық -ауық жотағ а шығ ып, тең іздің жағ дайын қ арайтын кө рінеді. Жиһ ангездер Санников жерінде ө ткізген бір айдың ішінде тең із қ атты ө згерген: ашық су айдыны кө сіліп, бермен кеп қ алыпты. Қ азір ол тіпті жақ сы кө рінеді. Тек тұ ман жиі, кейбір желді ашық кү ндері ол айық са-ақ, кө з ұ шында кө кжиектен Қ азандық аралы кө рінеді, бірақ онда ә лі қ ар жатса керек, алашабыр тұ сы ә редік қ ана кө зге тү седі.

Ө здері ө мір сү ріп жатқ ан жерінің шалғ ай шетін кө рмеген ә йелдер жоғ арығ а шығ ып, қ ар мен мұ з ғ ана жамылып кө сіліп жатқ ан шалқ ар жазық қ а кө зі тү сіп, шошып қ алды. Шеті де,

шегі де жоқ осынау қ у медиен қ ұ ла тү зде жылдың басым бө лігін қ ар ортасында еткізетін ақ адамдарды аяп та кетті.

– Е, сендер сондығ ынан да аппақ екенсіндер ғ ой, – олар.

– Қ алай, Аннуир, сіздің жерден кетерде менімен тү сіп, бірге еріп барасың ба? – деп сұ рады Ордин. Аннуир басын қ айта-қ айта шайқ ады.

– Жоқ, о жақ та тым суық, қ ар мен мұ здан басқ а тү к жоқ. Қ арашы, бізде жаз, жылы, анда – қ ыс.

– Онда мен сенсіз кетемін де, жесір қ аласың ғ ой.

– Жоқ, сен де кетпейсің! Сендердің бә рің де бізбен қ аласың дар, Амнундактың айтуы осылай. Ө здерің уә де де беріпсің дер...

Жоғ арыда олар ұ зақ болғ ан жоқ: мұ зды алқ аптан соқ қ ан ө ткір жел жең іл киінген келіншектерге сұ п-суық болып кө рінді. Сондық тан олар тө мен тү сіп, от басына жайғ асқ анда қ уанып кетті. Сол оттың айналасында олар тү неп те шық ты. Қ ырлы ө ң ірге осы саяхаты ү шін келіншектер сыйлық қ а айна мен моншақ алды. Жиһ ангездер жә не оны базада қ алғ ан қ азынасынан ә рең іздеп тапты.

Осы жолы олар Амнундактың тұ рағ ына барғ анда онкилондарғ а сыйғ а тарту ү шін жоғ арыдағ ыдай айна мен ине, жалтырақ тү йме, жылтыр лента, жез сақ ина, жасанды тас қ ондырғ ан сырғ а, кө семнің бә йбішесіне деп маржан моншақ сияқ тылардың бә рін алды, олары, ә рине, ә йелдердің есін шығ аруғ а тиіс. Ерлерді де риза етіп, Амнундакты вампулар жеріне терең деп сү ң гіп саяхат жасауғ а сенімді жасақ қ осып беруге желпінтсін деп бірнеше пышақ, балта, қ ол ара сияқ ты қ ұ рал-саймандарды қ оса ала келді.

Тұ рақ қ а келіп тағ ы да ү ш кү н тұ рғ ан соң, ұ зақ сө йлесіп Амнундакты ойпаттың терістік бө лігіне саяхат жасауғ а кө ндірді.

– Сендердің жасындарың қ ұ сты да, аң ды да, адамды да жайрата алғ анымен, вампулар – асқ ан айлакер, – деп

ескертті ол, – торуыл жасап та, тұ ман жамылып та тұ тқ иылдан тарпа бас салуы мү мкін. Сондық тан мен сендердің ұ йқ ың ды да, мү лкің ді де кү зететін, жолдың қ ауіпсіздігін барлайтын маң дайалды он екі жас жауынгер беремін.

Ертең іне жақ сы жарақ танғ ан он жеті адамнан тұ ратын жасақ жолғ а шық ты. Аннуир Ординнен ө зін ерте жү руді ө тініп, онкилондардың мазағ ына, ә йелдердің қ орқ ытқ анына қ арамастан найза, садақ пен қ аруланып алды. Оның жаң а жерлер кө ргісі келді, ал Ордин ө зін ынтығ а сү йген, ө зіне де ө те ұ найтын ә йелді тү бінде қ ұ рлық қ а бірге ала кету ү шін осы бастан саяхатқ а ү йрете беруді ойлады.

Алғ ашқ ы кү ні олар вампулар талқ андап кеткен тұ рақ қ а жетіп тоқ тады. Жертө ле қ алпына келіп, ө мір ө з арнасына тү сіпті: ә йелдер шаруамен кү йбең деп, балалар асыр салып ойнап жү р, тек вампулар бірін қ алдырмай жайратып кеткендіктен кемпір-шалдар кө зге тү спейді. Осында тү неп шығ ып, жиһ ангездер ә рі терістікке қ арай тартты. Кө лді алқ аптар ормандармен алмасып, барғ ан сайын ағ аш сиреп, жабайы жануарлар аз ұ шырасуғ а айналды. Қ оналқ ағ а бір алаң қ айдағ ы кө л жағ асына тоқ тады. Кө лдін ортасы ә рбір он минут сайын кө пірши кө теріліп, бұ рқ ылдап басылып тұ рды. Суының жылылығ ына қ ызығ ып кеткен жиһ ангездердің жақ сылап бір шомылып алғ ысы келді. От тұ татып, кешкі асқ а басқ алар ет турағ анша олар қ осыннан сә л ұ зап, шапшаң шешінді де суғ а қ ойып кетті. Су сылдырына жалт қ арағ ан жауынгерлер ү рейлене атып тұ рды. Ғ ұ мыры жуынбайтын монғ олдар сияқ ты судан жиіркенбегенімен, судың суық тығ ына орай оғ ан кө п жуымайтын Солтү стіктің басқ а халық тарындай бұ лар да кө лге шомылудың не екенін білмейтін-ді. Сондық тан олар ө зіне сеніп тапсырылғ ан ақ сиқ ыршылар балық қ а, болмаса итбалық ка айналып, онкилондар жерінен кетіп қ алғ алы жү р деп ойлады.

– Анну, анағ ан қ ара, сенің кү йеуің мен басқ а да сиқ ыршылар қ азір ғ айып болады – олар кө лге кірді, – деп айғ айлады біреу.

Ас ә зірлеп жатқ ан Аннуир атып тұ рып, жағ ағ а жү гірді, кү ллі онкилондар соның соң ынан ерді. Жиһ ангездер тек бастары ғ ана қ ылтиып, суда жү зіп те жү рген-ді.

– Міне, олар итбалық қ а да айналып ү лгерген. Қ араң даршы, ә не, қ араң даршы! – деп айғ айлады жағ ағ а жиналғ андар.

Азын-аулақ бірдең е біліп, ептеп мә дениеттене бастағ ан Аннуир алғ аш ү рейленіп қ алғ анымен, Ординнің жү зін танып кө ң ілі тынып, онкилондарды енді келекелеуге кірісті. Кейін қ ыз жерлестерінің тағ ы да таң ырқ ауына тура келді. Жиһ ангездер жағ ағ а шық қ ан соң ү сті-басына қ ардай аппақ бірдең е жағ ып, денесін ысқ ылай бастағ анда сабын туралы тү сінігі жоқ онкилондар айран-асыр болды.

– Мынаны қ ара, бұ л сиқ ырлардың ү стінде су қ атып мұ зғ а айналады екен! – деді олар бір-біріне.

Сабын қ олдануды біліп алғ ан Аннуир оларғ а істің мә н- жайын тағ ы да тү сіндірді. Алайда олар ақ адамдар киініп от басына оралғ анда ғ ана басылды, сонда да ө згеріс ештең елері жоқ па екен деп ұ рлана қ арап қ ояды.

Жұ рт кешкі асқ а отырғ анда сабын алып шомылып келгелі Аннуир да қ осыннан аулақ жү гіріп кетті. Малту білмегендіктен ә ріге бармай, кө лдің шетіне таман жуынды. Келген соң жауынгерлер енді оны келеке ете бастады.

– Кү йеуің дей ақ болам деп, қ армен ысқ ыланып шық тың ба!? Апырай, суғ а қ алайша қ орық пай тү стің ә, су перісі аяғ ың нан тартып, терең ге батырып ә кетеді деп те ойламағ аның -ау! Бірақ қ анша ә лектенгенің мен баяғ ы қ ап-қ ара қ алпың да қ алыпсың ғ ой, – деп қ алжың дады тайпаластары.

– Суғ а тү скенде сондай қ орық тым, қ ашан шық қ анша бә збіреу аяғ ымнан тартып, ә не-міне ала жө нелетіндей кө рінді де тұ рды, – деп артынан Ординге Аннуирдің ө зі де мойындады. Онкилондардың бә рі сияқ ты ол да суда,

орманда, ү ң гірде жын-пері жү реді, жел мен тұ манның да ө з иесі бар дегенге сенетін. Тек тә уір дегеннің бә ріне еліктеу сезімі ғ ана оны суғ а тү сірген-ді.

– Келесі жолы кө лге сенімен бірге барамын. Сен алдымен суда итбалық сияқ ты қ алай жү зуді ү йретесің мағ ан, – деді ол Ординге.

Қ оналқ а кезінде шала мү жілген сү йек пен туралғ ан ет тастайтын онкилондарғ а ү йреніп алғ ан Крот пен Белуханы жанына ап екі жауынгер кү зетке тұ рды. Жауынгерлер иттің абай ү шін жақ сы екенін бағ алап, осылай қ арай ауғ анда бабаларының бұ л мақ ұ лық тардың бірнешеуін ерте келмегеніне ө кініш те білдіре бастағ ан-ды.

– Осылар қ асқ ырды ұ стап алып, қ олғ а неге ү йретпейді екен? – деп сұ рады бірде Горохов.

– Қ асқ ыр ешқ ашан да қ олғ а ү йренбейді, – деді оғ ан Горюнов. – Қ аншық қ асқ ырды ұ стап алып итпен ұ йық тыруғ а болар еді. Ал, ө кінішке орай, біздің иттердің арасында бірде- бір қ аншық жоқ екен ғ ой.

Бұ л ұ сынысқ а онкилондар кү мә ндана қ арады, алайда қ асқ ыр ұ стау онша қ иын емес дегенді айтты.

Терістік бағ ыттағ ы жолғ а тағ ы бір кү н кетті. Орман барғ ан сайын сиреп, шө птің шү йгіндігі кеміп, ө гіздер мен жылқ ылар оқ та-текте ғ ана ұ шырасып, кө зге тү скендері аса сақ тық байқ атып, маң ына жолатпады, Шамасы, вампулар ә бден зә резап қ ып, адамғ а деген сенімнен айырса керек. Оның есесіне вампулардың найзасы мен шоқ парына былқ етпей, қ айта ү рейлерін ұ шыратын мү йізтұ мсық тар жиі кездесті.

Екінді кезінде енді бір алаң қ айғ а шық қ алы тұ рғ анда иттермен алғ а кеткен барлаушылар вампулар жү р деп жасақ ты тоқ татты. Бауырдағ ы бұ таларды тасалап, жасақ жан-жақ ты шолды.

Алаң қ айда жайылып бірнеше ө гіз жатыр, біреуі кү йіс қ айырып оқ шауырақ тұ р. Тұ п-тура соны бетке ап, арт жағ ынан бес-алты вампу ең бектеп келеді.

Ө гізге жиырма қ адамдай ең бектеп жақ ын келген вампулардың алдың ғ ысы лып етіп кө теріліп, екі найзаны бірінен соң бірін лақ тырып ү лгірді, қ алғ андары найзаларын кезеп шанышқ алы ө гіздің екі бү йірінен кеп тиді. Найзаның бірі сауырына қ адалып етінен ө ткен ө гіз ә рі шошып кетіп, ә рі ауырсынып ө кіріп жіберді де, дұ шпандарын байқ ап қ ап, басын тұ қ ыртып шаң ырақ мү йізімен жайқ ай тұ ра ұ мтылды, вампулар жалт беріп ү лгерді де, жү гірген бетімен ө те шық қ ан жануарғ а бү йірінен тағ ы да екі сү ң гі қ адады. Бірақ тас сү ң гі қ алың теріге терең бойлай қ оймаса керек, табан аузында найза тү сіп қ алды. Қ ұ тырынып кеткен бұ қ а жалт бұ рылды да, кү тпеген жерден бір аң шыны мү йізімен іліп ап едә уір биікке атып жіберді, алайда басқ а вампулар ө гізге ү сті-ү стіне найза атып, жаралыдан назарын аудара берді.

Шабуыл жан-жағ ынан болғ анын байқ ағ ан жануар табындастары сияқ ты басқ а тө нген пә леден қ ашып қ ұ тылуды жө н тапты, білем, алаң қ айды басып тұ ра-ақ тартты. Соң ынан тұ ра қ уғ ан вампулар қ анша желаяқ болғ андарымен де ілесе алмай қ алды. Лақ тырғ ан бірнеше найза бар пә рменімен ө ң кілдей шапқ ан ө гізге тіпті ә сер де еткен жок.

– Олжаның сә ті тү спеді оларғ а! – деді Горюнов. – Енді олардың кө з алдында ө гізді атып тү сірейік, ә рине, ө зіміз ү шін.

Ө гіз бұ лардан екі жү з қ адамдай жерде шапқ ылап барады, артында отыз қ адам шамасында тө рт вампу келеді, бесіншісі қ ұ лағ ан жерінде жатыр. Кеудесін алғ а тө сеп, дудар шашы желмен желпілдеп қ арыштай жү гірген вампулардың қ олында бір-бір найзадан ғ ана қ алғ ан.

Олар ө гіз қ ансырап, ә лі қ ұ риды, сонда қ уып жетеміз деп ойласа керек. Кенет шауып келе жатқ ан ө гіз мұ рттай ұ шты. Қ уудың қ ызығ ына тү сіп байқ амады ма, ә лде мылтық ү нін есітпеді ме, вампулар, ә йтеуір, не болғ анын тү сінген жоқ. Қ уаныштан қ иқ у салып, қ ұ лағ ан ө гізді қ оршап ап, кә дімгі жең іс биіне кірісті ө здерінің.

– Зә ресін алмай болмас бұ лардың! – деді Ордин. – Ә йтпесе еттен қ ұ рамай қ абамыз.

– Иә, жалпы теріскейге қ арай жолымызды аршып алуымыз керек, зытсын бұ лар ө з ү ң гірлеріне.

Горохов мылтығ ын кө теріп, гү рс еткізді. Вампулар ә уелі орнында тас боп тұ рып қ алды да, ізінше зә ресі ұ шып зар илеп, кері тұ ра қ ашты, ө гіз сү зген жаралысы да орнынан сү йретіле тұ рып солардың соң ынан ақ саң дап тартты. Алаң қ айғ а ата шық қ ан онкилондар вампуларғ а мылтық даусымен ү ндесіп жетсін деп ә скери ұ ранын шақ ыра ұ мтылды.

– Осы арада тү нейміз! – деп шешті Горюнов. Ет бар, енді келуге вампулар батпайды.

Онкилондар ө гізді сойып, жіліктегенше жиһ ангездер алаң қ айдың ортасынан кө лшік, дә лірек айтқ анда ешқ айдан келіп қ ұ ятын жалғ асы жоқ тоғ ан тауып алды, жағ а жарының тіктігіне қ арағ анда ө зі терең де тә різді. Қ оналқ ағ а олар соның маң ына орналасты, қ арақ ұ с пен қ асқ ырғ а жем болсын деп қ алғ ан етті бой-бой етіп тіліп, далағ а тастады. От алаулай жанып, бә рі де ас қ амдаумен айналысып кетті. Ордин котелогін алып кө лге барды, су тым тө мен болғ андық тан оны кө сіп алу ү шін жерге етпеттеп жатуғ а тура келді. Ол ең кейіп қ олын соза беріп еді, су қ арсы кө терілгендей болып, котелокті кейін асыра берді. Кө терген котелоктің магниті тартқ андай су да жоғ арылап келеді.

Су кө теріле-кө теріле ақ ыры кемерге толып жағ амен тең есті.

– Кө лдің суы кө теріліп кетті! – деп дауыстап жіберді атып тұ рғ ан Ордин.

Бұ л дауысқ а жү гіріп жағ ағ а келген жұ рттың бә рі кемеріне толғ ан кө лге қ айран қ ала қ арады.

– Заттарды буып-тү йіп, бұ л арадан аулақ кету керек, – деген ұ сыныс айтты Костяков.

Онкилондар ө зара кү бірлесіп, бә збір қ ұ быжық тың басы кө лден қ ылт еткелі тұ рғ андай суғ а соқ ыр ү реймен ү рке қ арады. Аннуирдің жү зіне ү рей мен кү лкі алма-кезек қ онақ тады,

алғ аш қ орық қ анмен Ординге қ арап жымиып тұ рғ анын кө ріп ол да ыржиды. Оны ақ адамдар бә рін де біледі, қ олынан келмейтіні жоқ жә не оның ү стіне ештең еден қ орық пайды деген ой ә бден баурап алғ ан. Онкилондар қ ашуғ а бел байлағ анша, кө лдің суы бірте-бірте тартылып, алғ ашқ ы арнасына да тү сті. Горохов та уһ деп бір кең тыныс алды.

– Ә йтеуір, тө мен тү сті ме, қ орық қ ан болар, шамасы! – деп мің гірледі ол.

Жер астында кө зі бар кө лдердің бұ л жә не бірі екеніне кө зі жеткен Ордин, Горюнов, Костяковтар кү ліп жіберді. Бұ л кө лдің астында су толы апан ауыз болуы керек, бу мен газ ауық -ауық қ ысқ анда су сонымен жоғ ары кө теріледі де ө зге кө лдердегідей атқ ыламай, таудың бір тесігінен басқ а жақ қ а ағ ып кететінге ұ қ сайды. Осы тұ жырымның анық - қ анығ ына жету ү шін тағ ы да бақ ылау жасауғ а тура келді де, Ордин қ алтасынан сағ атын суырды.

– Жануарлардың су ішкенде бұ л кө лді қ алай пайдаланатынын енді білдім, – деді Горюнов. – Су ернеуіне толғ анын тосады екен ғ ой олар.

– Иә, қ ұ лама жар кемерді кө ріп, суғ а баратын таптаурын сү рлеуді таппай мен де таң қ алдым, – деп қ остады оның пікірін Ордин.

– Ал кей жануар танауының астынан тө мен тү сіп кеткен суды іше де алмай қ алатын шығ ар. Қ ашан қ айта толады деп кү теді-ау, жазғ ан!

Кү ту, шынында да, кө пке созылды: су қ айта кө терілгенше бұ лар етті пісіріп, жеп те болды, яғ ни табандатқ ан бір сағ ат ө тті арада.

Ойпаттың терістік бө легіндегі бу мұ нарына оранып кү н жасырынғ анда со жақ тан қ ою тұ ман қ аптап, бірден кө з байланды. Тү нге жетерлік отын бар еді, оттың басы жарық та жылы болды. Осынау таң ғ ажайып жердегі кө лдер, олардың мезгіл-мезгіл кө піршіп қ оятыны хақ ында ә ң гіме сабақ талды, оның сырын онкилондар су иесінің ойыны деп

тү сіндірді. Олар терістік жақ та Мың тү тін деген алқ ап бар, оның кез келген жерінен тү тін шығ ып жатады, топырағ ының ыстық тығ ынан шә ркелі аяқ тың ө зі кү йе жаздайды дегенді айтты. Рас, онда бұ лар ө зі болмағ ан, бірақ бұ л жайды Амнундактың атасы бастап вампуларғ а тиген ү лкен айқ асқ а қ атысқ ан қ ариялардың аузынан есіткен.

Бұ рын вампулар қ ысты сол алқ апта ө ткізеді екен. Ә ң гімені орман жақ тан қ асқ ырдың ұ лығ ан даусы ү зіп кетті,

оғ ан шабалана ү ріп иттер жауап қ атып жатыр.

– Қ асқ ырлар алыс емес – иісті сезуін кө рмейсің бе, тас қ апқ ырдың! – деді Горохов.

– Бір не екі қ аншық қ асқ ырды қ олғ а тү сірудің сә ті, міне, енді туды! – деді Горюнов.

Бұ л қ иын емес деді онкилондар. Қ ыста олар бұ ғ ығ а шапқ ан бө рілерді тү нде отпен қ амалап ұ стайды екен. Қ асқ ыр тү сіретін таспадан тоқ ығ ан торы да бар, ә детте мұ ны тү леген кезінде қ аздарғ а қ ұ рады екен. Олар енді қ асқ ыр ұ стауғ а сайлапты. Тү нге деген отынның арасынан май қ арағ айын таң дап алып, жарты метрдей етіп жаң қ алап найзаның басына бекітіп байлады да, бә ріне жететін етіп отқ а қ ойды. Бұ л кезде қ асқ ырлар ө гіздің қ алғ ан етіне қ арық болып, тү н жамылып емін-еркін жайлап жатыр еді. Ол жақ тан ырылдағ ан дыбыс, кү тірлеп сынғ ан сү йек шық ыры келеді.

Май қ арағ ай жақ сылап тұ танғ ан соң онкилондар мен жиһ ангездер бір-бірден ұ стап, бір қ олына найза не мылтық алып, жыртқ ыштар қ ан базар жасап жатқ ан жерді қ оршап алды. Алауын жерге тақ ай оң ды-солды жарқ ылдатып, қ асқ ырлар от қ ұ рсауда қ алғ ан жерді тұ с-тұ стан қ усыра тү сті. Ұ замай тұ ман арасынан қ ұ йрығ ын қ ысып, тісін сақ ылдатып, самсағ ан оттың арасынан сытылып кетер саң ылау таба алмай дағ дарғ ан сұ р жыртқ ыштардың ө лексеге ү ймелеген ү лкен ұ ясы кө зге шалынды. Жанталасып, ұ лып, біріне-бірі шауып апыр-топыр болғ ан жыртқ ыштар бір кезде екеу-екеуден жан- жақ қ а атты.

Алайда қ ұ тылғ андары аз болды: онкилондар лыпып найза шаншып, алау таяқ пен тұ мсық тан соғ ып, кері ысырды. Бір жауынгер жарып ө тпек болғ ан қ аншық қ асқ ырғ а тор тастап та ү лгерді. Қ асқ ыр оғ ан бірден оралып ұ шып тү сті. Тірі қ алғ андары ө лексеге қ айта оралып, біріне-бірі ұ йлығ ып, қ алшылдап, тісін сақ ылдатып, қ ашуғ а тіпті қ арекет те жасай алмай тұ рды да қ алды, бірнеше оқ бә рінің де жайын тапты. Алауын кө теріп онкилондар енді ә р жерде қ алғ ан жаралы қ асқ ырларды жайратуғ а кірісті, олардың арасынан тағ ы бір қ аншығ ын тауып, басын киімімен тұ мшалап, тө рт аяғ ын байлап, найзағ а салбырата кө теріп алып жү рді.

Ұ рылғ ан қ асқ ыр он бір екен, бә рін де жинап от басына алып кеп терісін сыпыра бастады.

Ұ сталғ ан ә рбір қ аншық қ асқ ыр ү шін ү ш қ азық кағ ып, екеуіне таң ылғ ан алдың ғ ы, артқ ы аяқ тарын байлап, ү шішісіне қ айысты тістеп қ иып тастамас ү шін қ арғ ылап мойнынан байлап қ ойды. Осы бір ө зіндік ө рнегі бар аң шылық тан кейін от айнала жатып жұ рт ұ йқ ығ а кірісті. Ә деттегідей қ арауыл қ ойылып, олар қ асқ ырларды кү зетті, Крот пен Белухадан сақ тады. Дә рменсіз дұ шпанынан есе қ айтарғ ысы келіп ызық қ ан екі ит ұ зақ қ а дейін тыншығ а алмады.

⇐ Предыдущая 17 18 19 20 212223 24 25 26 Следующая ⇒