«Шатасқан әңгімеші»

«Шатасқ ан ә ң гімеші»

Қ атысушылар шең бер қ ұ рып отырады. Бастаушы ә ң гіме тақ ырыбын белгілейді. Дайындық қ а уақ ыт береді. Қ атысушылардың бірі ә ң гіме бастайды да, ортасына келгенде, ә ң гіме желісін басқ а жақ қ а бұ рып жібереді. Осылайша ө з ойын, мү мкіндігінше, шатастырып жібереді. Ө з сө зін ыммен келесі бір адамғ а жалғ астыруғ а ұ сынады. Сө зді жалғ астыру кез келген қ атысушығ а берілуі мү мкін, сондық тан бә рі мұ қ ият тың дап отырады. Сө з тиген адам ә лгі ә ң гімешінің сө зін соң ынан басына қ арай адасқ ан кейпінде жеткізу керек. Сө йтіп басына алып келеді де, енді ө з оқ иғ асын басқ аша шатастырып жеткізеді де, сө зді келесі қ атысушығ а береді.

Бұ л ә діс оқ ушыларды сыни ойлауғ а, сө здік қ орын молайтуғ а, қ иялын жетілдіруге кө мектеседі.

«Шең бердегі доп»

Оқ ушылар шең берлене отырып, бір-біріне кішкене допты лақ тырады (немесе жү ректің кішкене сұ лбасын сағ ат тілі бойынша жылжытып отырады). Доп қ олына тиген оқ ушы сабақ туралы бір сө йлем айтады.

«Шиыршық »

Ө ткен материалдарды ө зара байланыстыра еске тү сіре отырып, жаң а материалды мең гертуге, сабақ материалының сабақ тастығ ы мен негізгі пікірлерді есте сақ тауғ а арналғ ан ә діс. Мә селен, толық тауыштың мағ ыналық (тура, жанама) тү рлерін ө ту барысында ө ткен материалды (толық тауыш туралы алғ ашқ ы мағ лұ маттарды, сұ рақ тарын) пысық тай отырып, жанама жә не тура толық тауыштың ерекшелігін салыстыра кө рсету арқ ылы, тіркесетін етістіктерге назар аударту, сабақ ты, салт етістіктерді ойғ а тү сіру, ой-пікірлеріне ерік бере, тү рлі қ ызық ты сипаттамалармен есте сақ тауғ а жол ашу.

Оқ ушың ың жеке басы қ абілеттерінің айырмашылық тарын қ арастыра отырып, табиғ атын тануғ а жетелер болсаң ыз, ол бізді таң ғ алдырар сипаттамалар берері сө зсіз. Осы орайда ө з тә жірибемізден балалар жазбаларынан ү зінділер келтірейік.

«Тура толық тауышта турашыл, елжанды (патриоттық ) мінез бар екен. Мен оны қ айсар мінезді жанғ а, ө зінің тегін ө згертпей, ата дә стү ріне берік болатын адал перзентке ұ қ саттым. »(Елдар)

«Жанама толық тауыштарды жақ сы кө ріп қ алдым. Жанына келген етістіктермен ү йлесе кетіп, табиғ атын ө згертіп, мекенді, іс-ә рекетті таныта білетіні жақ сы емес пе? Ал Арман оларды қ ызметін ө згертіп кеткен сатқ ын деп ренжіп отыр. Менің ше, бұ л – тым қ атты сө з, мен олай демес едім. «Нағ ыз уақ ыт тынысына сай ө згере білетін батыл да іскер сө йлем мү шелері! » - деп мақ тар едім. «Мен істей алмаймын, бұ л мағ ан жат», - деп тұ рмады, батылдық пен ө згерді, мү мкіндігін кең ейтті... »(Мө лдір)

«... Мен сабақ ты, салт етістікті ұ мытып та қ алғ ан едім. Тез есіме тү сіре алмай қ иналдым. Аленді ұ мытпаймын. Себебі мен жанама толық тауыштың достары салт, тура толық тауыштың досы болатын етістіктер сабақ ты деп аталатынын жақ сы білетін боламын. Жанымда отыратын Асылбек екеуміз келіспей қ алдық. Біз кез келген етістікті атап, оның алдына толық тауыш қ ойып отырғ анбыз. «Кел» деген етістікті айтқ анда, мен «мағ ан» деген сө зді алдына қ ойдым. Егес осыдан басталды. Асылбек: «Ол салт етістік емес, себебі оның алдындағ ы сө з «кімге? » деген сұ рақ қ а жауап береді», - дедім. Осылай айта алғ аныма қ уанып отырмын. Ә лде дұ рыс айтпадым ба? »(Жанат)

⇐ Предыдущая 62 63 64 65 66 67 686970 71 Следующая ⇒