19 — Мәрйәм (Мәрйәм) сүрәһе

(Кә һ ә ф сү рә һ е 110 аяттан тора. Кә һ ә ф, йә ғ ни, Мә мерйә сү рә һ е Мә ккә лә ингә н. Сү рә лә «Ә схә б-ә л Кә һ ә ф — Мә мерйә лә ге кешелә р» тураһ ында һ ө йлә нә, сү рә нең, исеме лә шунан килә. )

Бисмиллә һ ир-рахмә ә нир-рахиим.

1. Ә лхә мдү лиллә һ! Аллаһ ҡ а маҡ тауҙ ар булһ ын. Ул һ ис бер кә мселекһ еҙ итеп (мө кә ммә л рә ү ештә ), Ҡ ө ръә нде (Мө хә ммә дкә ) илсеһ енә индерҙ е. (2)Ул асыҡ (һ ә м хә йлә һ еҙ Ҡ ө ръә н гө наһ лыларҙ ы йә һ ә ннә м менә н) киҫ ә теү ө сө н, иманлы һ ә м изгелекле кешелә рҙ ә н (йә ннә ткә керә сә кһ егеҙ, шунда мө ьминдә ргә олуғ ә жерҙ ә р бар, тип) һ ө йө нсө алыу ө сө н индерелде. (3) Улар шунда мә ң гегә йә шә п ҡ аласаҡ. (4)

— Аллаһ бала атаһ ы булды, — тип ә йтеү селә рҙ е хә тә р ҡ урҡ ытыу ө сө н. (5) Улар ү ҙ ҙ ә ре лә, аталары ла был турала бер нә мә лә белмә й. Улар ауыҙ ынан сыҡ ҡ ан был һ ү ҙ — ғ ә йә т кә фер һ ү ҙ. Улар ялғ андан башҡ а һ ү ҙ һ ө йлә мә й.

6. Был Китапка (Ҡ ө ръә нгә ) ышанмағ андарына ҡ айғ ырып, һ ин ү зең де лә харап итмә ксе булаһ ың мы ә ллә? (7) Кү беһ е изгелек ҡ ылырмы (ә ллә — яманлыҡ мы), тип кешелә рҙ е һ ынар ө сө н, Беҙ Ер йө ҙ ө н гү зә л итеп яралттыҡ. (8) Тора-бара Беҙ Ер йө ҙ ө н (һ ис нимә ү ҫ мә ҫ лек итеп) ҡ оп-ҡ оро тупраҡ ҡ алҡ ыулыҡ тары итә сә кбеҙ.

9. (Эй, Мө хә ммә т) мә мерйә кешелә ре менә н Раҡ им ваҡ иғ аһ ын һ ин аят мө ғ жизә лә ребеҙ ҙ ең берһ е тү гел, тип уйламайһ ың дыр (шиккә алмайһ ың дыр) бит?

10. Ул ү ҫ мер-егеттә р мә мерйә гә кереп ҡ асты һ ә м ялбара башланылар:

— Йә, Раббыбыҙ, зинһ ар, беҙ ҙ е рә хмә тең дә н ташлама. Беҙ гә ҡ отолорлоҡ тура юл кү рһ ә т, — тинелә р. (11) Шулай итеп, Беҙ кү пме йылдарғ а уларҙ ың ҡ олаҡ тарын томаланыҡ (мә мерйә лә йоҡ оғ а талдырҙ ыҡ ). (12) Ә схә б кә һ ә ф (ү ҫ мер егеттә рҙ ең мә мерйә лә кү пме уҙ ҙ ырғ андарын) мө ддә тен ҡ айһ ы яҡ (ҡ айһ ы ҡ ә ү ем) яҡ шыраҡ иҫ ә плап сығ арыр икә н тип, ахырҙ а Беҙ уларҙ ы уяттыҡ. (13) Беҙ һ иң ә уларҙ ың ваҡ иғ аһ ын хаҡ лыҡ менә н аң латабыҙ. Ысынлап та, улар Раббығ а иман килтергә н ү ҫ мерҙ ә р ине. Беҙ уларғ а тура юлды кү рһ ә ттек.

14. Беҙ уларҙ ың кү ң елдә рен нығ ыттыҡ. Ул егеттә р (йоҡ оғ талғ анғ а ҡ ә ҙ ә р) аяҡ ү рә ғ орур баҫ ып:

— Беҙ ҙ ең Раббыбыҙ — кү ктә рҙ ең һ ә м Ерҙ ең хужаһ ы, беҙ ҙ ең ө сө н Аллаһ тан башҡ а тә ң ре юҡ, тип ә йтә беҙ. Юҡ һ а (киреһ енсә ә йтһ ә к), без сиктә рҙ е уҙ ғ ан булып (кә фер) ҡ алыр инек. (15) Беҙ ҙ ең ҡ ә ү емебеҙ Аллаһ тан башҡ а тә ң релә ргә табына. Ул тә ң релә рҙ ең, ысындан да, Илаһ булғ анлығ ына берә й дә лил килтерә алһ алар ине (килтерә алмайҙ ар). Шулай булғ ас, Аллаһ хаҡ ында телә һ ә ниндә й уйҙ ырмалар сығ арғ андарҙ ан да залимыраҡ кеше бармы? — тинелә р.

16. (Берһ е ә йтте):

— Һ еҙ уларҙ ан (мө шриктә рҙ ә н) һ ә м улар табынғ андарҙ ан баш тартҡ анһ ығ ыҙ икә н инде, бер Аллаһ ҡ а иман килтергә нһ егеҙ икә н, (иң яҡ шыһ ы) һ еҙ мә мерйә гә кереп ҡ асығ ыҙ, Раббығ ыҙ һ еҙ ҙ е рә хмә тенә н ташламаҫ һ ә м һ еҙ ҙ ең эшегеҙ ҙ е уң ышлы итһ ен, — тине.

17. Кү рер инең, Ҡ ояш мә мерйә нең һ ул яғ ынан сығ а, уң тарафҡ а ауыша, байығ анда иһ ә, мә мерйә не һ улда ҡ алдыра ине. Улар мә мерйә нең киң майҙ анында ине. Бына был аят мө ғ жизә лә ребеҙ ҙ ең берһ е ине. Аллаһ берә йһ ен тура юлғ а баҫ тыра икә н инде, ул уны Хә ҡ иҡ ә ткә саҡ лы алып барыр, кемде тура юлдан мә хрү м итә икә н инде, уны тура юлғ а баҫ тырырлыҡ бер генә яҡ лаусы ла булмаҫ. (18) Һ ин уларҙ ы кү рһ ә ң, уяу яталар икә н, тип уйлағ ан булыр инең. Гә рсә, улар тә рә н йоҡ ола. Беҙ уларҙ ы ара-тирә ян-яҡ тарына (уң ғ а-һ улғ а) ә йлә ндергелә п тора инек. Эттә ре лә тупһ а янында башын ике тә пә йе ө ҫ тө нә һ алып йоҡ лай ине. Уларҙ ы шул килеш кү рһ ә ң, ҡ урҡ ып ҡ асыр инең, ҡ урҡ ыуың дан ҡ отоң алыныр дә рә жә гә еткә н булыр инең. (19) Шулай итеп, (мә мерйә лә кү пме ятҡ андары тураһ ында) бер-берһ енә н һ ораштырһ ындар тип, Беҙ уларҙ ы уяттыҡ. Берһ е ә йтте:

— Һ еҙ ҡ асандан бирле бында ятаһ ығ ыҙ? — тине. Икенсеһ е ә йтте:

— Бер кө н йә ки ярты кө ндө р, — тине. Башҡ алары:

— Кү пме торғ анығ ыҙ ҙ ы Аллаһ яҡ шыраҡ белә. Хә ҙ ер һ еҙ берә йегеҙ ҙ е ошо кө мө ш тә ң кә не тоттороп, шә һ ә ргә ебә регеҙ, барып ҡ араһ ын: (шә һ ә рҙ ә ) саф (хә лә л) ризыҡ тар ашай торғ ан булһ алар, һ еҙ гә лә һ атып алып ҡ айтһ ын. Бик һ аҡ ҡ ыланһ ын, һ еҙ ҙ ең ҡ айҙ алығ ығ ыҙ ҙ ы һ иҙ ҙ ерә кү рмә һ ен, — тинелә р.

20. Ә гә р ҙ ә улар һ еҙ ҙ е тапһ а, таш менә н бә реп ү лтерә сә к йә ки ү ҙ диндә ренә кертә сә к. Ул сағ ында инде һ еҙ мә ң ге лә Сә ғ ә дә ткә ирешә алмаҫ һ ығ ыҙ.

(«Бә йзә ү и аң латыуынса, шә һ ә ргә ебә релгә н егет ҡ улындағ ы иҫ ке аҡ салағ ы Дияконос батшаның һ ү рә тен кү реп, был егет боронғ о аҡ салар хазинаһ ы тапҡ ан тип уйлап, ү ҙ ен хө кө мдар янына алып килә лә р. Хө кө мдар христиан кешеһ е икә н. Ә леге егет батшағ а башынан кискә ндә рҙ е һ ө йлә п бирә. Шулай итеп, егет уларҙ ы мә мерйә гә алып китә. Яң ынан терелеү мө мкин икә нлеген иҫ батлағ андан һ уң, Аллаһ Тә ғ ә лә егеттә рҙ е мә ң гелек йоҡ оғ а талдыра»Мостафа Чағ рыжы тә фсиренә н )

21. Улар хаҡ ында һ ө йлә п, Аллаһ тың вә ғ ә ҙ ә һ е хаҡ икә нлеген Беҙ ана шулай иҫ бат иттек. Ҡ иә мә ттең, һ ис шикһ еҙ, килә сә генә ышанһ ындар тип. Ҡ ара, улар инде шул турала бә хә слә штелә р. Берһ е ә йтә:

— Уларҙ ың (мә мерйә лә йоҡ лап ятыусы ү ҫ мерҙ ә рҙ ең ) ө ҫ тө нә бина ҡ ороп ҡ уяйыҡ. Улар тураһ ында Аллаһ яҡ шыраҡ белә ҙ ер, - тине.

(Бә хә стә ) ө ҫ тө н сыҡ ҡ андар иһ ә ә йтә:

— Беҙ, һ ис шикһ еҙ, улар янына бер мә сет ҡ ороп ҡ уябыҙ, — ти.

22. — Улар ө с кенә кеше ине, дү ртенсеһ е эт ине, — ти берһ е.

— Биш кеше ине улар, алтынсыһ ы эт ине, — тип икенсеһ е, белмә гә н баштарына фараз ҡ ылыуҙ ар:

— Ете кеше ине улар, һ игеҙ енсеһ е эт, — ти башҡ алары. Ә йт һ ин:

— Уларҙ ың һ анын Аллаһ яҡ шы белә, улар тураһ ында белеү селә р бик ә ҙ, — тип.

Һ ин улар хаҡ ында бә хә скә кермә. Ул турала берә ү ҙ ә н дә һ ораштырма.

23. Берә й эш башлар алдынан һ ис бер уаҡ ытта ла:

— Мин быны иртә гә, һ ис шикһ еҙ, эшлә йә сә кмен, — тип ә йтмә.

24. Инша'аллаһ, Аллаһ телә һ ә, тип ә йтмә йенсә: Онотоп ебә рә һ ең икә н, Раббың ды иҫ ең ә тө шө р ҙ ә ә йт:

— Ө мө т итә м, Раббым (был мә сьә лә не асыҡ лар ө сө н) мине быныһ ынан да тура юлғ а йү нә лтер, — тип.

25. — Улар мә мерйә лә ө с йө ҙ йыл йоҡ ланы. Шуғ а тағ ын туғ ыҙ ҙ ы ө ҫ тә ргә кә рә к, — тинелә р.

(Ө с йө ҙ туғ ыҙ һ аны тураһ ында бә хә стә р бар Ҡ ояш йылы буйынса ү ҫ мер егеттә р нә ҡ ө с ғ аср йоҡ лағ ан булып сығ а. Ай йылы буйынса — ө с йө ҙ туғ ыҙ йыл. X. Чантай тә фсирендә былай яҙ ылғ ан: Жә нә бел Хаҡ был йылды Ай йылы булараҡ бә йә н бойорҙ о. )

26. Ә йт:

— Уларҙ ың кү пме ваҡ ыт мә мерйә лә булғ андарын Аллаһ яҡ шы белә. Кү ктә рҙ ең, Ерҙ ең йә шерен серҙ ә рен белеү бары тик Аллаһ ҡ а ғ ына хас. Уның кү реп-ишетеп тороуы шаҡ ҡ атырлыҡ нә мә. Уларҙ ың (Кү ктә р һ ә м Ерҙ ең ) Аллаһ тан башҡ а һ ис бер тә ртиплә ү сеһ е юҡ. Ул ү ҙ хө кө мдә ренә һ ис бер кемде лә уртаҡ итмә ҫ, — тип.

27. Раббың һ иң ә уахи иткә н Китапты уҡ ы (һ ә м аң латып бир). Уның һ ү ҙ ҙ ә рен алмаштырырғ а бер кемдең дә хаҡ ы юҡ. Аллаһ тан башҡ а һ ыйыныр зат таба алмаҫ һ ың.

28. Раббың дың ризалығ ын телә п, иртә -кис доғ а уҡ ығ андар менә н ысын кү ң елдә н дуҫ булып йә шә. Донъяның ең ел-матур тормошона алданып, уларҙ ан йө ҙ сө йө рмә. Беҙ ҙ е зикер итеү ҙ ә н мә хрү м ҡ алдырылғ андарғ а, яман нә фселә ре артынан йө рө й торғ андарғ а һ ә м эше-кө сө менә н сиктә рҙ е уҙ ғ андарғ а буйһ онма (эйә рмә ).

29. Тағ ын ә йт:

— Хә ҡ иҡ ә т Раббынандыр. Шулай булғ ас, телә гә н кеше иман килтерһ ен, телә мә гә н инҡ арсы булһ ын, — тип.

Беҙ залимдар ө сө н шундай бер йә һ ә ннә м ә ҙ ерлә нек, уларҙ ы ялҡ ынлы уттар солғ ап алыр. (Һ ыуһ ап) ярҙ ам һ орағ андарғ а эсер ө сө н сырайҙ арҙ ы кө йҙ ө рө рлө к эретелгә н шыйыҡ тимер бирерҙ ә р. Һ ай, насар бер эсемлектер ул һ ә м улар ята торғ ан урын да бик яман.

30. Иман килтереп, изгелекле булғ андарғ а килһ ә к, хаҡ тыр, Беҙ изге ғ ә мә ллелә рҙ ең ә жерен кә метмә йбеҙ. (31) Улар ө сө н аҫ тарынан (арыҡ тарҙ ан) йылғ алар ағ ып тороусы Ғ ә ден йә ннә ттә ре булыр. Шунда алтын белә ҙ ектә р тағ ып, нә фис атластар, матур йә шел ебә ктә р кейеп, гү зә л урындыҡ тарҙ а ултырырҙ ар. Ниндә й гү зә л бү лә к, ниндә й Сә ғ ә дә т, ниндә й кү ркә м урындыр был.

32. Ошо ике ә ҙ ә м менә н булғ ан хә лде миҫ ал итеп кү рһ ә т. Быларҙ ың берһ енә ике ерҙ ә йө ҙ ө м баҡ саһ ы бирҙ ек, һ ә р ике баҡ саны ла Ул хө рмә ағ астары менә н уратып алды. Шул ағ астар араһ ына иген етештерҙ ек. (33) Ике баҡ са ла бик мул уң ыш бирҙ е. Бер генә ү ҫ емлек тә һ ә лә к булманы. Араларынан йылғ а ағ ыҙ ҙ ыҡ. (34) Был баҡ саның хужаһ ы ҙ ур уң ыш алды (уның башҡ а килере лә бар ине).

Ү ҙ -ара һ ө йлә шкә ндә ул дуҫ ына ә йтте:

— Малым менә н мин һ инә н байыраҡ, ҡ ә рҙ ә штә рем, улдарым да һ инекенә н кү берә к, — тине.

35. (Маһ айып, кү крә к киреп) ү ҙ енә ү ҙ е бә лә йыйнап, баҡ саһ ына керҙ е һ ә м ә йтте:

— Быларҙ ың ҡ асан да булһ а юҡ ҡ а сығ ыуына мин ышанмайым, — тине. - (36) Ҡ иә мә т кө нө килер тип тә уйламайым мин. Ә гә р ҙ ә (Ҡ иә мә т булып) Раббымдың хозурына килеп баҫ һ ам, һ ис шикһ еҙ, быларҙ ан да (был баҡ саларҙ ан да) яҡ шыраҡ байлыҡ ҡ а (йә ннә т баҡ саларына) ирешә сә кмен.

37. Дуҫ ы уғ а яуап булараҡ ә йтте:

— Һ ин ү ҙ ең де тупраҡ тан, һ уң ынан тамсынан (шә һ ү ә ттә н) яралтҡ ан, унан һ уң һ ине ә ҙ ә м рә ү ешенә килтергә н Аллаһ ты инҡ ар итә һ ең ме ни? — тине. — (38) Лә кин ул Аллаһ минең Раббымдыр һ ә м мин Раббыма һ ис бер нә мә не тиң лә мә йем. (39) Ни эшлә п һ уң һ ин баҡ саң а кергә ндә:

— Машаллаһ, ҡ ө ҙ рә т бары тик Аллаһ тандыр, — тип ә йтмә йһ ең? Ә гә р ҙ ә һ ин мине мал яғ ынан да, балаларым яғ ынан да кә мһ етә һ ең икә н. (40) Кем белә, Раббым миң ә һ инең баҡ саң дан да яҡ шырағ ын бирер; һ инең баҡ саң ды, бә лки, йә шен һ уғ ар, баҡ саң ҡ оп-ҡ оро тупраҡ ө йө мө нә ә ү ерелер. (41) Йә ки баҡ саң дан дым ҡ асыр ҙ а, һ ин ул дымды кире ҡ айтара алмаҫ һ ың.

42. Шунан һ уң тегенең баҡ саһ ы (байлығ ы) һ ә лә кә ткә дусар ителде. Кү пме кө с сарыф иткә н, (баҡ сасының харап булғ анына ҡ арап) ул ҡ улдарын ыуғ ылай ине. Баҡ саһ ындағ ы йө ҙ ө м ағ асын бә йлә п ҡ уйғ ан терә ктә р ҡ ырылып ергә ауғ ан ине.

Ул:

— Аһ, ә гә р ҙ ә мин Раббығ а тиң дә рҙ е эҙ лә мә гә н булһ а инем, — тине.

43. Уғ а ярҙ ам итеү се булманы һ ә м ул ү ҙ ен (фә ҡ ирлектә н) ҡ отҡ ара алманы. (44) Ярҙ амды, дуҫ лыҡ ты ла бары тик Аллаһ тан ғ ына кө т. Бү лә клә ү се лә Ул, яҙ мышты хә л итеү се лә Ул.

45. Һ ин уларғ а ғ ибрә т итеп кү рһ ә т. Донъя тормошо ул Кү ктә н аҡ ҡ ан һ ыу кеү ек. Ер йө ҙ ө ндә ге ү ҫ емлектә р ул һ ыуҙ ы йотоп бө тө рә (ү лә ндә р, ағ астар шаулап ү ҫ ә, сә скә ата). Һ уң ынан ул ҡ ырҙ ар ел-дауылдар уҙ ғ ас, ҡ оро сү п булып ҡ ала. Аллаһ тың һ ә р нә мә гә ҡ ө ҙ рә те етә.

46. Ул малдар, ул улдар (бары тик) донъя тормошоның биҙ ә ктә ре генә. Изгелекле ғ ә мә лдә р генә мә ң гегә ҡ аласаҡ, Раббы алдында (ул ғ ә мә лдә р) сауап буласаҡ, һ ә м дә ө мө ткә нигеҙ буласаҡ.

47. Ул Кө ндө тауҙ арҙ ы урындарынан кү сергә с, һ ин Ер йө ҙ ө н яланғ ас хә лдә кү рерһ ең, һ ис бер кемде онотмайынса, уларҙ ы (мә йеттә рҙ е) Мә хшә рҙ ә бергә туплаясаҡ быҙ.

48. Һ ә м улар берә м-берә м сафҡ а теҙ елешеп, Раббының хозурына баҫ тырыласаҡ.

— Ә ү ү ә лендә һ еҙ ҙ е нисек яралтҡ ан булһ аҡ, шул рә ү ештә (яланғ ас, малһ ыҙ, меҫ кен хә лдә ) Беҙ гә килерһ егеҙ. Һ еҙ (фани донъяла) киҫ ә тү ҙ ә рем тормошҡ а ашмаҫ (Ҡ иә мә т кө нө килмә ҫ, килһ ә лә беҙ гә яза булмаҫ ), тип уйлайһ ығ ыҙ, шулай тү гелме?

49. Китап (ғ ә мә л дә фтә ре) уртағ а ҡ уйылғ ас, яҙ ылғ ан гө наһ тарын кү реп, нисек ҡ урҡ ҡ андарын кү рерһ ең.

— Харап булдыҡ. Был ниндә й китап һ уң, (ҡ ылмыштарыбыҙ ҙ ың ) ҙ уры ла, бә лә кә йе лә, берһ е лә онотолмайынса яҙ ып ҡ уйылғ ан, — тип ә йтерҙ ә р.

Шулай итеп, ҡ ылғ андары улар ҡ аршыһ ында булыр. Раббың һ ис бер кемгә ғ ә ҙ елһ еҙ булмаҙ.

50. Фә рештә лә ргә ә йттек:

— Ә ҙ ә мгә сә ждә итегеҙ, — тинек.

Иблистә н ҡ алғ андары барыһ ы ла сә ждә итте. Иблис ул ен нә ҫ еленә н ине. Раббының ә меренә буйһ онманы. Хә ҙ ер һ еҙ Мине инҡ ар итеп, уны һ ә м уның тоҡ омонан булғ андарҙ ы дуҫ итерһ егеҙ ме? Юҡ һ а, улар бит һ еҙ ҙ ең дошманығ ыҙ. Кә ферҙ ә р ө сө н был ә ү ерелеш (Аллаһ тан йө ҙ сө йө рө п, шайтанғ а эйә реү ) ҡ от осҡ ос ҙ ур ә фә ттер.

51. Мин уларҙ ы (иблис менә н уғ а эйә ргә ндә рҙ е) кү ктә р һ ә м Ерҙ е яралтҡ анда ла, ү ҙ ҙ ә рен яралтҡ анда ла ярҙ амсым (һ ә м шаһ ит) итеп саҡ ырманым. Мин юлдан яҙ ҙ ырыусыларҙ ың ярҙ амына мохтаж тү гелмен.

52. Ул Кө ндө (Аллаһ кә ферҙ ә ргә ):

— Миң ә тиң лә штергә н (уйҙ ырма тә ң релә регеҙ )ҙ е, саҡ ырығ ыҙ, — тип бойорор.

Улар саҡ ырыр, лә кин улар яуапһ ыҙ булыр. Беҙ улар (мө шриктә р менә н боттары) араһ ына ҡ урҡ ыныс упҡ ын яһ аныҡ. (53) Гө наһ лылар (тамуҡ ) ут(ын) кү рер-кү рмә ҫ, шунда элә гә сә ктә рен аң лап алыр. Унан ҡ отолош юлын да таба алмаҫ тар. (54) Ысынлап та, Бҙ з был Ҡ ө ръә ндә кешелә р ө сө н һ ә р тө рлө ғ ибрә тле ҡ иссаларҙ ы ҡ ат-ҡ ат миҫ алғ а килтерҙ ек. Лә кин ә ҙ ә м заты, ғ ә ҙ ә ттә, киреһ енә тарта.

55. Тура юлга ө ндә ү се (Ҡ ө ръә н, пә йғ ә мбә р) килгә с, кешелә рҙ е иман килтереү ҙ ә н һ ә м Раббының ярлыҡ ауын һ орап ялбарыуҙ ан (намаҙ уҡ ыуҙ ан) тыйғ ан нә мә — ул ата-бабаларының башына килгә н (һ ә лә кә тте) ү ҙ баштарына ла килеү ен кө тө ү һ ә м вә ғ ә ҙ ә ителгә н яза менә н йө ҙ гә -йө ҙ осрашырғ а телә ү ҙ ә ренә н килә.

(Йә ғ ни, кә ферҙ ә р, мө шриктә р Аллаһ тың язаһ ын ү ҙ кү ҙ ҙ ә ре менә н кү рмә йенсә, иман килтермә ҫ. Яза килгә с, иман килтерү ҙ ә ре ҡ абул булмаҫ. )

56. Беҙ рә сү лдә ребеҙ ҙ е (йә ннә ткә керерһ егеҙ тип) һ ө йө нсө алыр ө сө н һ ә м (гө наһ лылар тамуҡ ҡ а керә сә к тип) киҫ ә тергә генә тип, ебә рә беҙ. Кә ферҙ ә р иһ ә, Хә ҡ иҡ ә тте ҡ аҡ шатыр ө сө н, хаҡ ты ялғ ан, ялғ анды хаҡ тип ғ ауғ алашалар. Улар аяттарыбыҙ ҙ ан һ ә м (йә һ ә ннә м ғ азабы менә н) ҡ урҡ ытыуыбыҙ ҙ ан мыҫ ҡ ыллы кө лә лә р.

57. Раббының киҫ ә теү ҙ ә рен иҫ тә ренә тө шө рө п тә, уларғ а арҡ а менә н боролғ ан, ү ҙ ҙ ә ре ҡ ылғ андарын (гө наһ тарын) онотҡ ан кешенә н дә залимыраҡ кеше булырмы? Беҙ уларҙ ың кү ң еленә, быларҙ ы аң ламаҫ лыҡ итеп, ҡ олаҡ тары ишетмә ҫ лек итеп, ҡ орма ҡ уйҙ ыҡ. Һ ин уларҙ ы тура юлғ а саҡ ырһ аң да, улар мә ң ге лә тура юлғ а баҫ маҫ.

58. Шулай ҙ а, ярлыҡ ау мә рхә мә те киң булғ ан Раббың уларҙ ы (гө наһ тары ө сө н) язаларғ а телә һ ә, бик тиҙ язалағ ан булыр ине. Лә кин уларғ а бирелгә н бер мө ҙ ҙ ә т (ваҡ ыт) бар. (Шул ваҡ ыт уҙ ып киткә с) улар (язанан) ҡ асып ҡ отолор урын таба алмаҫ. (59) Шулай итеп, Беҙ ғ ә ҙ елһ еҙ -ә хлаҡ һ еҙ шә һ ә рҙ ә рҙ е(ң кешелә рен) һ ә лә к иттек. Уларҙ ы һ ә лә к итеү ө сө н билгеле бер ваҡ ыт тә ғ ә йенлә гә н инек.

60. Бына бер ваҡ ыт Муса бер йә ш егеткә ә йтте: — Ике диң геҙ ҡ ушылғ ан урынғ а хә тле барып етмә йенсә, йылдар буйы барһ ам да, мин туктамаясаҡ мын, — тине.

(Муса пә йғ ә мбә рҙ ең ә мерендә ге ул егеттең исеме Юшағ ине. Аятта телгә алынғ ан ике диң геҙ тураһ ында тө рлө фекерҙ ә р бар. Берә ү ҙ ә ре: уларҙ ың береһ е — Ҡ ара диң геҙ, икенсеһ е — Хазар (Каспий) диң геҙ е, ти. Берә ү ҙ ә ре иһ ә: Зә ң гә р Нил менә н Аҡ Нил, тигә н фекерҙ ә тора. Ө сө нсө лә ренең фаразың са, ике диң геҙ кү сермә мә ғ ә нә лә ге ғ ибә рә, йә ғ ни хә ҙ рә ти Муса менә н Хозер (ғ ә лә йһ иһ ә сллә м) ике диң геҙ гә тиң лә штерелә. )

61. Һ ә р икеһ е лә диң геҙ ҙ ә р ҡ ушылғ ан ергә барып еткә ндә балыҡ тары тураһ ында оноттолар. Балыҡ иһ ә, диң геҙ гә сумып, юҡ булды.

(«Тә ржемә лә р, тә фсирҙ ә р был турала тө рлө сә һ ө йлә й. Ноғ маниҙ а: балыҡ тары терелеп, һ ыуҙ ы ярып, диң геҙ гә ҡ арап китте. Пороховала: прямо к морю (дивным образом) направила свой путь. Кочигитта: балыҡ та диң геҙ ҙ ә юлын табып, юҡ булды. Чантайҙ а: балыҡ диң геҙ ҙ ә (хасил булғ ан ярыҡ ҡ а) тура юлды тотто». Хә сә н Чантай тә фсиренә н. )

62. (Осрашыу урынынан) кү сеп киткә с, Муса егеткә ә йтте:

- Тамаҡ ялғ арғ а ризығ ыбыҙ ҙ ы ә ҙ ерлә, - тине. - Ысынлап та юл йө рө п бик тә йонсоноҡ.

63. — Белә һ ең ме, — тине йә ш егет. — Ял итергә ултырғ ан ҡ ая янында балығ ымды онотоп ҡ алдырғ анмын. (Был турала һ иң ә ә йтергә ) шайтан ғ ына онотторҙ о, башҡ аһ ы тү гел. Ул (балыҡ ) мө ғ жизә кө сө менә н (терелеп) диң геҙ гә тө шө п, йө ҙ ө п китте.

(«Йә нһ еҙ балыҡ терелеп, диң геҙ гә тө шө п киткә н урын Хозер (ғ ә лә йһ иссә ллә м) менә н осрашаһ ы урын ине. Балыҡ терелеп тө шө п киткә нде хә ҙ рә ти Муса кү рмә й ҡ алды. Егет был хә лде Мусағ а ә йтергә онотто. »Хә сә н Чантай тә фсиренә н. )

64. Муса ә йтте:

— Эҙ лә й торғ ан еребеҙ бына шул булыр, — тине.

Һ ә м улар килгә н эҙ ҙ ә ре буйлап кире китте. (65) Улар ҡ олдарымдан бер ҡ оломдо (хә ҙ рә ти Хозерҙ ы) осратты, уғ а Беҙ ҙ ә н бер рә хмә т (уахи һ ә м пә йғ ә мбә рлек) бирелде, йә нә Беҙ уғ а ғ илем ө йрә ттек. (66) Муса уғ а ә йтте:

- Ү ҙ ең ә ө йрә телгә ндә рҙ е миң ә ө йрә терһ ең ме, һ иң ә эйә рә йемме? — тине.

67. Ул (Хозер) ә йтте:

— Минең менә н йө рө ргә һ инең сыҙ амлығ ың етмә ҫ шул, — тине. (68) — Асылын аң ламағ ан кө йө нсә, һ ин нисек сабыр итерһ ең икә н?

69. Муса ә йтте:

— Инша'аллаһ, һ ин минең сыҙ амлығ ымды кү рерһ ең. Һ инең ә мерең дә н сыҡ мам.

70. — Ә гә р миң ә эйә рә һ ең икә н, ү ҙ ем мә сьә лә нең асылына ә йлә неп ҡ айтҡ ансығ а ҡ ә ҙ ә р, бер нимә тураһ ында ла һ орашма, — тине (Хозер ғ ә лә йһ иссә ллә м).

71. Шулай итеп, улар юлғ а ҡ уҙ ғ алды. Ниһ айә т, кә мә гә ултырғ ас, ул (хә ҙ рә ти Хозер) кә мә нең тө бө н тиште.

Муса:

— Кә мә лә гелә рҙ е батырыр ө сө н кә мә не тиштең ме? — тине. — Ысындан да һ ин зарарлы эш ҡ ылдың.

72. — Миң ә эйә рһ ә ң, сабырлығ ың етмә ҫ (һ орашмайынса тү ҙ ә алмаҫ һ ың ), — тип ә йтмә немме?

73. Муса:

— Онотҡ аныма кү рә, һ ин мине шелтә лә мә, зинһ ар, эшемдә миң ә ауырлыҡ йө клә мә, — тине.

74. Алғ а табан киттелә р. Ниһ айә т, уларғ а бер ү ҫ мер осраны. Хозер уны ү лтерҙ е.

Муса ә йтте:

— Ҡ ан ү сең булмағ ан килеш, гонахһ ыҙ бер саф йә нде ү лтерҙ ең. Ысындан да, һ ин яман эш ҡ ылдың, — тине.

75. — Миң ә эйә реп йө рө һ ә ң, тү ҙ емлегең етмә ҫ, тип мин һ иң ә ә йтмә немме? — тине (хә ҙ рә ти Хозер).

76. Муса ә йтте:

— Ә гә р тағ ын берә й нә мә тураһ ында һ ораһ ам, мине юлдашың итмә. Ысынлап та, (яның дан ҡ ыуһ аң да), мин һ иң ә ү пкә лә мә м, — тине.

77. Тағ ын алғ а табан киттелә р. Ниһ айә т, бер ауылғ а кереп, улар ашарғ а һ ораны. Лә кин ауыл халҡ ы уларҙ ы ҡ унаҡ итеү ҙ ә н баш тартты. (Шулай ҡ аң ғ ырып йө рө й торғ ас) улар ауырғ а торғ ан бер ҡ ойма янына килеп сыҡ ты. (Хозер) тиҙ генә ҡ ойманы турайтып, тө ҙ ә теп ҡ уйҙ ы.

Муса:

— Ә гә р ҙ ә телә һ ә ң, һ ин был эшең ө сө н тү лә ү алыр инең, -тине.

78. (Хозер) ә йтте:

— Бына ошо була инде беҙ ҙ ең айырылышыуыбыҙ. Хә ҙ ер мин һ иң ә сабыр итмә йенсә һ орағ андарың дың асылын аң латып бирә м, — тине. (79) — Кә мә мә сьә лә һ е былай тора. Ул кә мә фә ҡ ир балыҡ сыларҙ ыҡ ы ине. Мин ул кә мә не яраҡ һ ыҙ ғ а сығ арҙ ым. Сө нки уларҙ ан йыраҡ тү гел генә кә мә лә рҙ е талап алыусы бер (юлбаҫ ар) батша бар ине. (80) (Баяғ ы аҙ ғ ын) ү ҫ мергә килгә ндә, уның ата-ә сә һ е мосолман ине. Һ ә м беҙ: (ул ү ҫ мер) аҙ ғ ынлығ ы һ ә м сиктә рҙ е уҙ ыуы менә н (ата-ә сә һ енә тағ ын) зыян-зә хмә т килтерер, тип был эште башҡ арҙ ыҡ. (81) Беҙ шулай телә нек:

— Раббы (аҙ ғ ын ү ҫ мер) урынына унан паҡ һ ә м мә рхә мә тле бала бирһ ен, — тинек. (82) Ҡ ойма мә сьә лә һ е былай булыр. Ул ҡ ойма ике йә тимдеке ине. Аҫ тында уларғ а тейешле хазина ята ине. Аталары бик изгелекле кеше ине. Раббың телә не, ул ике сабый бә лиғ леккә ирешкә с, Раббының рә хмә те булараҡ, шул хазинаны табасаҡ. Был эште лә мин ү ҙ белдеклегем менә н башҡ арманым (Аллаһ ҡ ушҡ анса ғ ә мә л ҡ ылдым). Бына, һ ине ҡ ыҙ ыҡ һ ындырғ ан, сабырһ ыҙ иткә ндә рҙ ең асылы шулдыр.

83. (Ий, Мө хә ммә д) улар (кә ферҙ ә р) һ инә н Зө лҡ ә рнә й тураһ ында һ орар. Ә йт:

— Мин уның тураһ ында һ ө йлә рмен, — тип.

(«Бә йзә ү и тә фсиренә кү рә, Зө лҡ ә рнә й — ул Искә ндә рҙ ең (Александр Македонскийҙ ың ) ҡ ушаматы икә н. Уның пә йғ ә мбә р булғ анмы, юҡ мы икә нлеге теү ә л асыҡ ланмағ ан. Лә кин уның изгелекле шә хес икә нлеге, донъяны яулап алғ анғ а, Иранды, Римды ү ҙ енә буйһ ондорғ анғ а, тажында ике мө гө ҙ булғ анғ а кү рә, уны Зө лҡ ә рнә й, йә ғ ни Ике мө гө ҙ лө тип йө рө ткә ндә р. Ҡ айһ ы бер тә фсирселә р иһ ә, Искә ндә р Зө лҡ ә рнә йҙ ә н элек шул исемде йө рө ткә н башҡ а бер пә йғ ә мбә р булғ анлығ ы тураһ ында яҙ алар, ысындан да, был фекер хә ҡ иҡ ә ткә яҡ ын» Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н )

84. Хаҡ тыр, Беҙ уны (Зө лҡ ә рнә йҙ е) Ер йө ҙ ө ндә хаким иттек, уғ а бө тө н юлдарҙ ы астыҡ. (85) Ул (һ айлағ ан) юлынан китте.

86. Ниһ айә т, Ҡ ояш батҡ ан ергә килеп етте, Ҡ ояш иһ ә ҡ ара-ғ усҡ ыл һ ыулы диң геҙ гә бата икә н. Уның янында кешелә р барлығ ын кү рҙ е.

Шунда Беҙ:

— Ә й, Зө лҡ ә рнә й, һ ин уларҙ ы язалай алаһ ың йә ки һ ин уларғ а изгелек ҡ ыла алаһ ың, — тинек.

87. Ул шулай тине:

— Хаҡ һ ыҙ ҡ ыланғ андарҙ ы язаларбыҙ, һ уң ынан улар Раббы янына килтерелә сә к. Шунда Аллаһ уларғ а ҡ урҡ ыныс ғ азаптар тә ғ ә йенлә йә сә к. (88) Иман килтереп, изгелек ҡ ылғ андарғ а иһ ә, беҙ ҙ ә н гү зә л бү лә ктә р булыр. Беҙ уларғ а ү тә ү е ең ел булғ ан ә мерҙ ә р бирербеҙ.

89. Ул тағ ын юлғ а сыҡ ты. (90) Ниһ айә т, ул Ҡ ояш сыҡ ҡ ан ергә килеп иреште. Шунда шундай халыҡ йә шә й ине. Ө ҫ тә ренә Ҡ ояш сығ а, беҙ уларғ а кү лә гә яһ арлыҡ нә мә бирмә нек.

91. Бына шулай итеп, Беҙ уның нимә ҡ ылғ анын, нимә ҡ ылмағ анын — бө тө нө һ ө н белеп торҙ оҡ.

92. Һ уң ынан ул тағ ын юлғ а сыҡ ты. (93) Ниһ айә т, ул ике тау араһ ына килеп етте, шунда һ ис бер һ ү ҙ аң ламай торғ ан бер халыҡ менә н осрашты. (94) Улар (тә ржемә селә р аша) ә йтте:

- Ә й, Зө лҡ ә рнә й, был ерҙ ә рҙ ә Йә жү ж менә н Мә жү ж боҙ оҡ лоҡ ҡ ыла. Ике арағ а бер ҡ ойма һ алып бирһ ә ң, беҙ биргә ндә рҙ е алырһ ың мы? — тинелә р.

95. Ә йтте:

— Раббым миң ә биргә н ниғ мә ттә р һ ә м ҡ ө ҙ рә т (һ еҙ тү лә гә ндә рҙ ә н) хә йерлерә к. Һ еҙ миң ә эшсе ҡ улдар менә н ярҙ ам итегеҙ, ике арағ а кеше менә алмаҫ бейек ҡ ойма ҡ орормын.

96. — Миң ә тимер терә ктә р килтерегеҙ, — тине. Ниһ айә т, тау араһ ын (тимер менә н) тоташтырғ ас (тигеҙ лә гә с):

— (Кү ректә р менә н) ө рҙ ө рө гө ҙ, — тине. Ө рҙ ө ргә с:

— Алып килегеҙ, ө ҫ тө нә эретелгә н баҡ ыр ҡ оярбыҙ, — тине.

97. Шунан һ уң (дошмандар) уғ а (ҡ оймағ а) менә алманылар, емерә лә алманылар. (98) Зө лҡ ә рнә й ә йтте:

— Был эш Раббымдан бер рә хмә ттер. Лә кин Раббымдың вә ғ ә ҙ ә (Ҡ иә мә т) Кө нө килеп еткә стен, был ҡ ойманы ер менә н тигеҙ лә р. Раббымдың вә ғ ә ҙ ә һ е хаҡ тыр, — тине.

99. Ул Кө ндө Беҙ уларҙ ы ү ҙ -ара ҡ ысҡ ырышҡ ан хә лдә, тоташ ағ ым-тулҡ ын булып ө йө рө лө шкә н хә лдә ҡ алдырырбыҙ. Сур борғ оһ о ҡ ысҡ ыртыр, шунда беҙ уларҙ ы бергә йыйырбыҙ. (100) Һ ә м Беҙ уларғ а тамуҡ тың нимә икә нен кү рһ ә тербеҙ. (101) Улар(ҙ ың кү ң ел кү ҙ ҙ ә ре) аяттарымды уҡ ымаҫ лыҡ дә рә жә лә томаланғ ан ине. (Ҡ ө ръә ндә ге) һ ү ҙ ҙ ә ремде ишетмә ҫ лек һ аң ғ ырау ине ҡ олаҡ тары.

102. Ул кә ферҙ ә р Мине инҡ ар итеп, ҡ олдарымды (Ғ айса менә н Гозә йерҙ е) ү ҙ ҙ ә ренә яҡ лаусы, ярлыҡ аусы итеп танынылар. Беҙ йә һ ә ннә мде улар (гө наһ лылар) ө сө н ә ҙ ерлә нек.

103. Ә йт:

— Ҡ ылмыштары арҡ аһ ында иң кү п зыян кү ргә ндә р тураһ ында һ ө йлә ймме? —тип. — (104) Изгелек ҡ ылабыҙ тип, фани донъяла тырышҡ андары бушҡ а киткә ндә р, (105) Раббының аяттарын һ ә м Уның менә н (Ә хирә ттә ) кү решә сә ктә рен инҡ ар итеү селә р - ҡ ылғ ан ғ ә мә лдә ре заяғ а киткә н кешелә р буласаҡ. Ҡ иә мә т кө нө ндә Беҙ уларғ а бер ниндә й ҙ ә бизмә н тотмаясаҡ быҙ (уларҙ ы һ аң ғ а һ уҡ маясаҡ быҙ ) ( 106) Ана, уларҙ ың бү лә ге — йә һ ә ннә м. Аллаһ ҡ а инанмағ андары, аяттарымды инҡ ар иткә ндә ре һ ә м рә сү лдә ремде мыҫ ҡ ыллағ андары ө сө н. (107) Иманлы кешелә р ө сө н, изгелек ҡ ылғ андарғ а торор урын - Фирҙ ә ү ес йә ннә тенең баҡ салары булыр. (108) Улар шунда мә ң гегә тороп ҡ аласаҡ. Унан һ ис тә сығ ырғ а телә мә ҫ тә р.

109. Ә йт һ ин:

— Диң геҙ ҙ ә рҙ ең һ ыуы яҙ ыу ҡ араһ ына ә ү ерелһ ә лә, Илаһ тың һ ү ҙ ҙ ә ре (хикмә ттә ре, мө ғ жизә лә ре) тө кә нмә ҫ, яҙ а-яҙ а диң геҙ һ ыуы бө тө р ине. Хатта тағ ын шул ҡ ә ҙ ә р ҡ ара диң геҙ е яһ аһ аҡ та, — тип.

110. Ә йт һ ин:

— Мин һ еҙ ҙ ең кеү ек ү к кеше, - тип. - Миң ә бары тик Аллаһ ыбыҙ ҙ ың бер икә нен ә йтеү генә йө клә нгә н. Инде кем дә кем Раббыһ ы менә н ҡ ауышырғ а ө мө т итә, изгелек ҡ ылһ ын һ ә м Аллаһ ҡ а ғ ийбә ҙ ә ттә саҡ та һ ис бер башҡ а тә ң регә йө ҙ тотмаһ ын (табынмаһ ын), — тип.

19 — Мә рйә м (Мә рйә м) сү рә һ е

⇐ Предыдущая 28 29 30 31 323334 35 36 37 Следующая ⇒