7 — Әғрәф (Кәртәләр) сүрәһе

(Ә нғ ә м сү рә һ е 165 аяттан тора. Шунда дө йә, һ ыйыр, һ арыҡ, кә зә кеү ек дү рт аяҡ лы хайуандар тураһ ында һ ө йлә нгә нгә кү рә, «Ә нғ ә м» — Мал-тыуар исеме бирелгә н. )

Бисмиллә һ ир-рахмә ә нир-рахиим.

1. Кү ктә рҙ е һ ә м Ерҙ е яралтҡ ан, ҡ араң ғ ылыҡ ты һ ә м яҡ тылыҡ ты бар иткә н Аллаһ ҡ а маҡ тау һ ә м дан. (Шуғ а ла ҡ арамаҫ тан) кә ферҙ ә р Уғ а тиң зат тип, ялғ ан тә ң релә ргә табына.

2. Һ еҙ ҙ е балсыҡ тан яралтып, һ уң ынан мө ддә т биргә н (ә жә лле иткә н) дә Улдыр. Уның хозурында тағ ын бер мө ддә т (Ҡ иә мә т кө нө ) бар һ ә м һ еҙ ә ле һ аман (Аллаһ ҡ ылғ андарғ а) шиклә нә һ егеҙ.

3. Кү ктә рҙ ә һ ә м Ерҙ ә ул Аллаһ. Һ езҙ ҙ ең йә шерен ҡ ылғ анығ ыҙ ҙ ы ла, асыҡ тан-асыҡ эшлә гә ндә регеҙ ҙ е лә белеп тороусы, нимә ҡ аҙ анһ ағ ыҙ, шуны белеү се.

4. Улар (кә ферҙ ә р) Раббынан ниндә й генә аяттар килһ ә лә, йө ҙ сө йө рҙ ө лә р.

5. Шуғ а кү рә, ү ҙ ҙ ә ренә Хә ҡ иҡ ә т (Ҡ ө ръә н) иң гә с, уны тиҙ генә ялғ анғ а сығ арырғ а тырыша башланылар. Лә кин уларҙ ың (Ҡ ө ръә нде) кө лкө гә ҡ алдырырғ а тырышыуҙ ары тураһ ында хә бә р (яза) тиҙ ҙ ә н килә сә к.

6. Ү ҙ ҙ ә ренә н элек килеп киткә н кү пме нә ҫ елдә рҙ е һ ә лә к иткә небеҙ тураһ ында улар белмә йҙ ә рме ни? Юҡ һ а, беҙ уларғ а һ еҙ гә биргә н шарттар кеү ек шарттар бирҙ ек, ү ҙ ҙ ә ренә Кү ктә н мул итеп ямғ ырҙ ар яуҙ ырҙ ыҡ, аяҡ аҫ тарынан йылғ алар ағ а торғ ан иттек. Гө наһ тары арҡ аһ ында, беҙ уларҙ ы һ ә лә к ҡ ылдыҡ. Һ ә м уларҙ ан һ уң да яң ы тоҡ омдар барлыҡ ҡ а килтерҙ ек.

7. Ә гә р ҙ ә Беҙ һ иң ә ҡ ағ ыҙ ғ а яҙ ылғ ан бер Китап индереп, улар шул Китапты тотоп ҡ арағ ас:

— Был сихырҙ ан башҡ а нә мә тү гел, — тип инҡ ар итерҙ ә р ине.

(«Ҡ ө ръә н Жә браил фә рештә аша Пә йғ ә мбә ребеҙ гә индерелде. Лә кин индерелгә н аяттар китап хә лендә тү гел ине, Пә йғ ә мбә ребеҙ ул аяттарҙ ы яттан ө йрә теп, кешелә ргә тарата ине. Лә кин кә ферҙ ә р иһ ә ул аяттарҙ ы инҡ ар итеп, аяттарҙ ың ҡ ағ ыҙ ғ а яҙ ылғ анын кү рергә телә нелә р. Аллаһ Тә ғ ә лә аяттарын Ҡ ө ръә н хә лендә индергә с тә, кә ферҙ ә р инанманылар. Сө нки унан ә ү ү ә л Муса пә йғ ә мбә ргә яҙ ылғ ан Тә уратты индергә с тә улар уғ а инанманы». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

8. — Ә гә р ҙ ә уғ а (Пә йғ ә мбә р янына кү ҙ ебеҙ гә кү ренерҙ ә й) берә й фә рештә индерелһ ә ине, - тинелә р. - (Беҙ уғ а инаныр инек. )

Ә гә р ҙ ә Беҙ шундай (кеше кү ҙ енә кү ренә торғ ан, тауышы ишетелә торғ ан) фә рештә тө шө ргә н булһ аҡ, ә лбиттә, эш тамам булыр ине, (улар инде кү ҙ асыр дә рә жә лә булмаҫ ине).

9. Ә гә р ҙ ә Пә йғ ә мбә рҙ е беҙ фә рештә итеп, яң ынан уны ә ҙ ә м һ ү рә тенә керетеп индерһ ә к, йә нә лә тағ ын да ҡ араң ғ ыраҡ шө бһ ә лә ҡ алғ ан булыр инегеҙ.

(Пә йғ ә мбә р — ул кеше. Шуғ а кү рә кә ферҙ ә р: һ ин дә беҙ ҙ ең кеү ек ғ ә ҙ ә ти кеше, ниң ә ә ле беҙ һ инең Аллаһ илсеһ е икә нең ә ышанырғ а тейеш? —тип ә йтә лә р. Ә гә р Аллаһ фә рештә не кеше ҡ ийә фә тендә кешелә р араһ ына индерһ ә, кешелә р уны ла ғ ә ҙ ә ти кеше, тип уйлағ ан булыр ине. Кә ферҙ ә р барыбер иман килтермә ҫ ине. Ни ө сө н һ уң Аллаһ Тә ғ ә лә фә рештә лә рҙ е ү ҙ ҡ ийә фә ттә рендә индермә й? — тигә н һ орауғ а яуап бик ғ ә ҙ ел: фә рештә лә р нурҙ ан яралтылғ ан, ә гә р ҙ ә улар кеше кү ҙ енә кү ренә ҡ алһ алар, кешелә р аң ламаҫ тар, уларҙ ы ҡ абул итә алмаҫ тар ине. Кешенең аң ы ул тө шө нсә лә рҙ е ҡ абул итер дә рә жә лә тү гел, кү рә һ ең. Аллаһ ғ ә лә мдең бө тө н серҙ ә рен асып һ алһ а, кешелек аҡ ылдан яҙ ыр ине. Электрон, нейтрино, квазарҙ арҙ ы ла бик тар ғ ына аң лайҙ ар, ғ ә ҙ ә ти кешенең бығ а башы етмә й. Килер заман, улар ғ ә ҙ ә ти халыҡ ө сө н дә аң лайышлы булыр. Йә ки: бө тө н халыҡ шуны аң лар дә рә жә гә ү ҫ еп етә р. )

10. Һ иң ә ҡ ә ҙ ә р килгә н пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ е лә улар мыҫ ҡ ыл итте, мыҫ ҡ ыллағ андары ҡ ә ҙ ә р улар язаһ ын да алдылар. (11) Ә йт һ ин уларғ а:

— Донъя буйлап сә йә хә т итегеҙ һ ә м пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ е «ялғ ансы» тип мыҫ ҡ ыллағ ан кешелә р менә н нимә булғ анын кү рерһ егеҙ, — тип.

12. Тағ ын ә йт һ ин уларғ а:

— Кү ктә рҙ ә ге һ ә м Ерҙ ә ге нә мә лә р кемдеке? — тип. — Улар барыһ ы ла Аллаһ тыҡ ы, — тип. — Ул рә хмә тле булыуҙ ы Ү ҙ ө ҫ тө нә алды.

Һ ис шикһ еҙ килә сә к Ҡ иә мә т кө нө ндә Ул һ еҙ ҙ е Ү ҙ хозурына йыйыр. Иман килтермә гә н кешелә р ү ҙ ҙ ә ренә ү ҙ ҙ ә ре зарар килтереү селә рҙ ер. (13) Тө нө н дә, кө ндө ҙ ө н дә хә рә кә ттә йә шә гә н барсаһ ы Аллаһ тыҡ ыҙ ыр. Ул ишетеп, кү реп тороусыҙ ыр. (14) Ә йт һ ин:

- Кү ктә рҙ е, Ерҙ е юҡ тан бар иткә н; ашатыусы, лә кин Ү ҙ е ашауғ а мохтаж булмағ ан Аллаһ тан башҡ а бер заттымы Уғ а тиң кү рә йем? - тип һ ә м тағ ын ә йт: - Иң беренсе мосолмандарҙ ың алдынғ ыһ ы булыу миң ә йө клә нде. Мө шрик була кү рмә, тип ә йтелде, — тип.

15. Ә йт Һ ин:

- (Хә тә р кө ндө ң, Ә хирә ттең ) ғ азабынан ҡ урҡ ҡ анғ а кү рә, мин Аллаһ ҡ а ҡ аршы булмайым, - тип.

16. Кем ул Кө ндө ғ азаптарҙ ан ҡ отола, тимә к, шул кеше Аллаһ тың рә хмә тенә лайыҡ булғ ан. Был мотлаҡ ан (абсолют) ҡ отолош булыр.

17. Ә гә р ҙ ә Аллаһ һ иң ә бер бә лә килтерһ ә, Аллаһ тан башҡ а берә ү ҙ ә ул бә лә нә н һ ине ҡ отҡ ара алмаҫ. Ә гә р ул һ иң ә бер ниғ мә т килтерһ ә (уны ла берә ү ҙ ә һ инә н тартып ала алмаҫ ). Ысынлап та, Аллаһ һ ә р нә мә гә ҡ ө ҙ рә тле.

18. Ул ҡ олдары менә н идара итә, һ ә р нә мә гә хужа һ ә м ең еү сеҙ ер. Ул хө кө м хужаһ ы һ ә м һ ә р нә мә нә н Ул хә бә рҙ ар.

19. — Иң яҡ шы шаһ итлыҡ ниндә й шаһ итлыҡ? — тип һ ора һ ә м былай яуап бир: Минең менә н һ еҙ ҙ ең арағ ыҙ ҙ а Аллаһ шаһ ит, - тип. — Был Ҡ ө ръә н һ еҙ ҙ е һ ә м бә лиғ леккә ирешкә ндә рҙ е киҫ ә тер һ ә м нә сихә тлә ү ө сө н миң ә индерелде. Аллаһ менә н бергә башҡ а Илаһ тарҙ ың да булғ анлығ ынамы һ еҙ шаһ итлыҡ итә һ егеҙ? - тип. - Мин (ул эшкә ) шаһ итлыҡ итмә йем, - тип, тағ ын ә йт: - Ул - берҙ ә н-бер Аллаһ. Мин Аллаһ ҡ а тиң лә штерелгә н нә мә лә рҙ ә н йыраҡ торам, — тип.

20. Ү ҙ ҙ ә ренә китап индерелгә н кешелә р уны (Пә йғ ә мбә рҙ е, Аллаһ тың хө кө мдә рен) ү ҙ улдары кеү ек белә лә р. Нә фселә ренә юл ҡ уйғ ан (ү ҙ ҙ ә ренә зыян ҡ ылғ ан)дариһ ә ысын кә ферҙ ә р булыр.

21. Аллаһ ҡ а ҡ аршы уйҙ ырмалар һ ө йлә ү се, аяттарын ялғ анғ а сығ арыусыларҙ ан да залимыраҡ кем бар икә н (был донъяла? ) Шуныһ ы хаҡ тыр, ул залимдар (йә һ ә ннә мдә н) ҡ отола алмаҫ тар.

22. Ул Кө ндө уларҙ ың барыһ ын да бергә йыйырбыҙ. Һ уң ынан Аллаһ ҡ а тиң башҡ а тә ң ре эҙ лә гә ндә ргә ә йтә сә кбеҙ.

- Һ еҙ уйлап сығ арғ ан ул заттарығ ыҙ ҡ айҙ а һ уң? – тип ә йтербеҙ.

23. Уларҙ ың:

- Раббыбыҙ Аллаһ исеме менә н ант итә беҙ: беҙ Һ инә н башҡ а бө йө к зат эҙ лә мә нек, - тип ә йтеү ҙ ә н башҡ а саралары ҡ алмаҫ.

24. Бына ҡ ара: улар нисек итеп ү ҙ ө ҫ тә ренә ялғ ан ө йә һ ә м уйлап тапҡ ан (табынғ ан) заттары уларҙ ы ташлап ҡ асты.

25. Улар араһ ында һ ине иғ тибар менә н тың лағ ан булып ҡ ыланыусылар ҙ а бар, шуғ а ла ҡ арамаҫ тан, беҙ уларҙ ың кү ң елдә ренә, һ ине аң ламаһ ындар тип, ҡ орма ҡ орҙ оҡ, ҡ олаҡ тарын да ишетмә ҫ иттек. Хатта һ ә р аятты кү реп торғ ан килеш тә улар инанмайҙ ар. Улар һ инең яның а һ ү ҙ кө рә штереү ө сө н генә килә һ ә м:

— Һ ә й, был (Ҡ ө ръә н аяттары) боронғ оларҙ ан ҡ алғ ан ә киә ттә р генә бит, — тип һ ө йлә нә лә р.

26. Улар кешелә рҙ е пә йғ ә мбә ргә (ул ө йрә ткә ндә ргә, Ҡ ө ръә нгә ) яҡ ынлаштырмаҫ ҡ а тырышалар, ү ҙ ҙ ә ре лә унан (имандан, Хә ҡ иҡ ә ттә н) һ ә лә кә ткә иткә ндә рен ү ҙ ҙ ә ре лә белмә й.

27. Тамуҡ уты янына килгә с, уларҙ ың нимә ҡ ыланғ андарын кү рһ ә ң!

Улар:

— Их, фани донъяғ а кире ҡ айтһ аҡ ине лә, Раббыбыҙ ҙ ың аяттарын ялғ анғ а сығ армаҫ инек, мосолман булыр инек, — тип ү кенерҙ ә р.

28. Элек йә шертен генә ҡ ылғ андары (гө наһ тары) бө гө н асылды. Ә гә р ҙ ә уларҙ ы фани донъяғ а кире ҡ айтарһ аң, улар барыбер ярамағ анды ҡ ылырҙ ар ине, сө нки улар асылда ялғ ансы.

29. Мө шриктә р:

— Донъя тормошонан башҡ а тормош юҡ, ү лгә ндә н һ уң яң ынан терелеү ҙ ә юҡ, — тип ә йтә лә р.

30. Аллаһ хозурына килтерелгә ндә н һ уң (Ҡ иә мә т кө ндө ) уларҙ ың нимә ҡ ыланғ андарын кү рһ ә ң икә н! Аллаһ уларғ а:

— Хә ҡ иҡ ә ткә инандығ ыҙ мы инде? (Йә ғ ни, яң ынан терелеү гә ) — тип ә йткә с, улар:

— Ә йе! Ант итә беҙ, Раббыбыҙ, — тип ә йтерҙ ә р. Аллаһ уларғ а:

— Улай булғ ас, (донъяла саҡ та Аллаһ ты, Ҡ ө ръә нде, Пә йғ ә мбә рҙ е, Ә хирә тте) инҡ ар иткә негеҙ ө сө н хә ҙ ер язағ ыҙ ҙ ы татығ ыҙ, — тип ә йтер.

31. Кинә т кенә Ҡ иә мә т кө нө килеп еткә нгә ҡ ә ҙ ә р Аллаһ хозурында терелә сә кте ялғ анғ а сығ арғ андар бик тә мө шкө л хә лдә ҡ аласаҡ, ҡ ылғ ан гө наһ тары уларҙ ың һ ыртына ө йө лә сә к, улар (шул ауыр йө ктө кү тә ргә н килеш):

— Аһ, фани донъяла ҡ ылғ ан гө наһ тарыбыҙ -хаталарыбыҙ ҙ ы ҡ ә һ ә р һ уҡ һ ын! — тип ү кенә сә ктә р.

Белеп тороғ оҙ, уларҙ ың йө гө ниндә й яман бер йө ктө р.

32. Фани донъя тереклеге ул ваҡ ытлыса алдау бер уйын ғ ына. Ә хирә т тереклеге иһ ә (гө наһ эшлә ү ҙ ә н ҡ урҡ һ ындар ө сө н) бик тә хә йерле. Һ еҙ шул ҡ ә ҙ ә реһ ен дә аң ламайһ ығ ыҙ мы ни һ уң?

33. Эй, Мө хә ммә д, улар һ ө йлә гә н нахак һ ү ҙ ҙ ә ргә кө йө нгә нең де лә белеп торам; нимә генә ҡ ыланһ алар ҙ а, асылда улар һ ине ялғ ансы тип ә йтә лә р. Ул залимдар Аллаһ тың аяттарын инҡ ар итә.

(«Мө хә ммә д Пә йғ ә мбә ргә Ә бү Жә һ ил: беҙ һ иң ә ялғ ансы, тип ә йтмә йбеҙ. Сө нки һ инең ни ҡ ә ҙ ә р ғ ә ҙ ел, тура кеше икә нлегең де барыбыҙ ҙ а яҡ шы белә беҙ. Беҙ бары тик Аллаһ тың аяттарына ғ ына ышанмайбыҙ, уларҙ ы инҡ ар итә беҙ, — тине». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

34. Һ инә н алда килгә н пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ е лә улар ялғ ансығ а сығ арырғ а маташтылар, Аллаһ тан ярҙ ам килгә нгә ҡ ә ҙ ә р, улар (кә ферҙ ә рҙ ең ) ялғ ансы, тип ә йтеү ҙ ә ренә һ ә м йә берлә ү ҙ ә ренә сабыр иттелә р. Аллаһ һ ү ҙ ҙ ә рен ү ҙ гә ртергә бер кемдең дә хаҡ ы юҡ. Хаҡ тыр, (башҡ а пә йғ ә мбә рҙ ә ргә ) кү ндерелгә н хә бә рҙ ә р, ә лбиттә, һ иң ә лә килеп иреште.

35. Ә гә р уларҙ ың һ инә н йө ҙ сө йө рө ү ө һ ине хафағ а һ алһ а, (Аллаһ илсеһ е икә нең де иҫ батлар ө сө н) һ ин Ерҙ е ярып сығ ыр инең йә ки Кү ктә н аяттар алып тө шө р ө сө н, бейек бер баҫ ҡ ыс яһ ар инең, шундай мө ғ жизә эшлә һ ә ң дә, улар һ иң ә һ ис тә ышанмағ ан булыр ине. Ә гә р Аллаһ ихтыяр итһ ә, ә лбиттә, уларҙ ы бергә туплап, тура юлғ а баҫ тырғ ан булыр ине лә... Һ ин һ аҡ бул, наҙ андарҙ ан булма.

(«Был аяттан кү ренә, мө ғ жизә лә р яһ ау пә йғ ә мбә рҙ ә р ҡ улынан килмә й икә н. Пә йғ ә мбә рҙ ә р мө ғ жизә эшлә ргә бик телә гә н саҡ тарҙ а, Аллаһ уларғ а мө ғ жизә кү рһ ә теү форсаты бирә. Лә кин һ ә р ваҡ ытта ла тү гел». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

36. Саф кү ң елдә н (иманғ а) бирелгә ндә р генә (Аллаһ тың ) саҡ ырыуын ҡ абул итә ала. Ү лгә ндә р ҙ ә, Аллаһ уларҙ ы яң ынан терелткә с, Аллаһ хозурына ҡ айтарыласаҡ тар.

37. — Пә йғ ә мбә ргә Аллаһ тан бер мө ғ жизә индерелһ ә ине, — тинелә р. Ә йт һ ин:

— Мө ғ жизә индерергә Аллаһ тың ҡ ө ҙ рә те киң, — тип. Лә кин уларҙ ың кү беһ е (мө ғ жизә артынан ү ҙ ҙ ә ренә ә фә т килә сә ген) белмә й.

38. Ер йө ҙ ө ндә һ еҙ ҙ ең кеү ек ө ммә т булып йә шә мә гә н һ ис бер хайуан һ ә м Кү к йө ҙ ө ндә ҡ анаттары менә н осҡ ан һ ис бер ҡ ош тоҡ омо юҡ тыр. Китапты кә мселекле итмә нек. (Шунда барыһ ы ла яҙ ылғ ан, бер нә мә лә тө шө рө п ҡ алдырылмағ ан. ) Һ уң ынан барыһ ы ла Аллаһ хозурына ҡ айтарыласаҡ тар.

39. Аяттарыбыҙ ҙ ы ялғ анғ а сығ арырғ а тырышыусылар дө м ҡ араң ғ ылыҡ та ҡ алғ ан телһ еҙ -һ уҡ ырҙ ар кеү ек. Аллаһ ихтыяр итһ ә, телә һ ә кемде һ аташтыра, телә гә нен тура юлғ а сығ ара.

40. Ий, Мө хә ммә д, ә йт һ ин:

— Ә гә р ҙ ә һ еҙ хаҡ лы икә н, һ еҙ гә Аллаһ тың язаһ ы килһ ә йә ки Ҡ иә мә т килеп, яҡ ағ ыҙ ҙ ан тотһ а, шул ваҡ ыт Аллаһ тан башҡ а кемде ярҙ амғ а саҡ ырырһ ығ ыҙ? — тип.

41. Эйе, һ еҙ Уғ а ялбарығ ыҙ, Ул да телә һ ә, һ еҙ ҙ е бә лә лә рҙ ә н ҡ отҡ арыр һ ә м һ еҙ ү ҙ егеҙ ҙ ең уйҙ ырма тә ң релә регеҙ ҙ е оноторһ ығ ыҙ.

42. Хаҡ тыр, һ инә н алда килгә н ө ммә ттә ргә лә Беҙ пә йғ ә мбә рҙ ә р ебә рҙ ек һ ә м (ул ө ммә ттә рҙ е лә ) беҙ яфаларғ а, ҡ айғ ыларғ а һ алдыҡ, (исмаһ ам, шул язаларҙ ан һ уң улар Аллаһ ҡ а) буйһ онорҙ ар, тип. (43) Уларғ а ғ азаптар ебә ргә ндә н һ уң Аллаһ ҡ а ялбарһ ындар ине, исмаһ ам. Лә кин уларҙ ың кү ң елдә ре ҡ атҡ ан ине инде, шайтан уларҙ ың ҡ ылғ андарын гү зә л итеп, биҙ ә п кү рһ ә тте (яман эштә рен яҡ шы, тип ышандырҙ ы).

44. Киҫ ә теп ә йтелгә ндә рҙ е (йә ғ ни, Аллаһ вә ғ ә здә рен, гө наһ эшлә ү ҙ ә н ҡ урҡ ыуҙ ы) онотһ алар ҙ а, донъя эштә рендә (Беҙ уларғ а) киң мө мкинлектә р бирҙ ек. Хатта улар Аллаһ биргә н байлыҡ ҡ а шатланып, маҡ танып йә шә й башланылар. Лә кин Аллаһ ҡ а шө кө р итергә, ғ ибә ҙ ә т ҡ ылырғ а оноттолар. Шуғ а кү рә, Беҙ уларҙ ы кинә ттә н тотоп, яза бирҙ ек. Улар ө мө тһ ө ҙ лө ккә тө шө п, ҡ айғ ығ а баттылар.

45. Шулай итеп, золом итеү се нә ҫ елдең тамыры киҫ елде. Ғ ә лә мдә рҙ ең Раббыһ ы Аллаһ ҡ ына маҡ тауғ а лайыҡ тыр.

46. Ә йт һ ин:

— Аллаһ һ еҙ ҙ е һ аң ғ ырау итһ ә, һ уҡ ырайтһ а, кү ң елдә регезҙ ҙ е томалап ҡ уйһ а, был бә лә не Аллаһ тан башҡ а ниндә й тә ң ре кире алыр икә н? — тип.

Уйлап ҡ ара: Беҙ ниндә й тө рлө нә н-тө рлө дә лилдә р килтерә беҙ, ә ммә барыбер улар (аяттарыбыҙ ҙ ан) йө ҙ сө йө рә лә р.

47. Йә нә лә ә йт һ ин:

— Аллаһ тың язаһ ы кинә ттә н йә ки кү ҙ алдығ ыҙ ҙ а һ езҙ ҙ ең ө ҫ кә килеп тө шһ ә, кә ферҙ ә рҙ ә н башҡ алар ҙ а һ ә лә к буласаҡ мы, тигә н уй башығ ыҙ ғ а килдеме? —тип.

48. Беҙ пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ е (йә ннә т тураһ ындағ ы) биреү селе хә бә рҙ е ә йтер ө сө н йә ки (йә һ ә ннә м барлығ ы тураһ ында) киҫ ә тер ө сө н генә кү ндерә беҙ. Иман килтергә ндә ргә һ ә м тура юлғ а баҫ ып тө ҙ ә лгә ндә ргә (алда) ҡ урҡ ыныс юҡ, уларғ а ҡ айғ ы иң мә ҫ.

49. Аяттарыбыҙ ҙ ы ялғ анғ а сығ арырғ а маташҡ андарғ а, ә шә ке ғ ә мә лдә ре арҡ аһ ында, яза бирә сә кбеҙ.

50. Ә йт һ ин:

— Мин һ еҙ гә: Аллаһ тың хазинаһ ы минең ҡ улда, тип ә йтмә йем. Йә шерен серҙ ә рҙ е лә белә м, тип ә йтмә йем. Мин — фә рештә, тигә н һ ү ҙ ҙ е лә һ еҙ гә ә йтмә нем. Мин бары тик ү ҙ емә индерелгә нгә генә инанам, — тип.

Тағ ын ә йт:

— Һ уҡ ыр менә н кү ҙ ле бер булырмы? Шул турала һ ис тә уйлап ҡ араманығ ыҙ мы? — тип.

(«Аллаһ тың хазинаһ ы Мө хә ммә д Пә йғ ә мбә р ҡ улында булһ а, ул ү ҙ ихтыяры менә н кешелә ргә байлыҡ ө лә шә алғ ан булыр ине, йә шерен серҙ ә рҙ е белһ ә, һ ә р һ орауғ а яуап бирер ине, фә рештә булһ а, ә ҙ ә ми зат ҡ ыла алмағ ан мө ғ жизә лә р кү рһ ә ткә н булыр ине. Юҡ, пә йғ ә мбә рҙ ә р — ә ҙ ә ми зат, улар Аллаһ рө хсә т иткә ндә рҙ ә н айырым, башҡ а эш эшлә й алмай.

Мө шриктә р Мө хә ммә д Рә сү лү ллағ а, һ ин Аллаһ тарафынан ебә релгә н пә йғ ә мбә р булһ аң, Аллаһ ың дан ялбарып һ ора ла, ул беҙ гә мул итеп байлыҡ бирһ ен. Шунан һ уң беҙ һ инең Аллаһ илсеһ е икә нлегең ә ышанырбыҙ, тинелә р.

Шунан һ уң ошо аят индерелде, һ ә м Аллаһ тегелә ргә мул итеп ниғ мә т бирҙ е. Уларҙ ы байытыр ө сө н тү гел, Мө хә ммә дтең Пә йғ ә мбә р икә нен иҫ батлар ө сө н шулай ҡ ылды». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

51. Раббы алдында (яуап бирергә ) тупланасаҡ тарын белгә ндә рҙ е ошоның менә н (Ҡ ө ръә н менә н) ө гө тлә, киҫ ә т. Уларғ а ул ваҡ ытта Аллаһ тан башҡ а яҡ лаусы, дуҫ булмаҫ. Бә лки улар (аҡ ылғ а килеп) иман килтерерҙ ә р, тә ҡ ү ә булырҙ ар.

52. Раббының ризалығ ын яулар ө сө н, кис-иртә н Аллаһ ҡ а ялбарғ андарҙ ы (намаҙ уҡ ығ андарҙ ы, фә ҡ ир булһ алар ҙ а яның дан) ҡ ыума. Улар ҡ ылғ анғ а — һ ин, һ ин ҡ ылғ андарғ а улар яуаплы тү гел. Уларҙ ы ҡ ыуһ аң, һ ин дә залим булырһ ың.

53. Беҙ уларҙ ы һ ынар ө сө н шулай сағ ыштырҙ ыҡ. Улар:

- Беҙ тү гел, ошо фә ҡ ирҙ ә рме Аллаһ тың рә хмә тенә ирешә сә к? - тип ә йтһ ендә р ө сө н.

Шө кө р иткә ндә рҙ е Аллаһ бик яҡ шы белеп тормаймы ни?

54. Аяттарыбыҙ ғ а иман килтергә ндә р һ инең янғ а килгә ндә һ ин:

— Ә ссә лә мү ғ ә лә йкү м, — тип ә йт. — Һ еҙ гә рә хмә тле булыуҙ ы Аллаһ Тә ғ ә лә ү ҙ ө ҫ тө нә алды. Ә гә р ҙ ә арағ ыҙ ҙ ан берә ү абайламай яманлыҡ ҡ ылһ а, һ уң ынан тә ү бә итһ ә, тура юлғ а баҫ һ а, Аллаһ уны ғ ә фү итер, Ул бик тә миһ ырбанлы, ярлыҡ аусы — тип ә йт.

55. Гө наһ ҡ ылғ андарҙ ың юлы асыҡ кү ренеп торһ он ө сө н, аяттарыбыҙ ҙ ы шулай тә фсиллә п аң латабыҙ.

56. Ә йт:

— Аллаһ тан башҡ а, һ еҙ табына торғ андарғ а (һ ындарғ а, ташҡ а, бү тә н ялғ ан хоҙ айҙ арғ а) баш эйеү миң ә тыйылғ ан, — тип. — Һ еҙ хыялланғ ан нә мә лә ргә мин эйә рмә йем. Эйә ргә н тә ҡ дирҙ ә мин хә ҡ иҡ ә ттә н тайпылып, тура юлдан яҙ ғ ан булырмын.

57. Тағ ын ә йт һ ин:

— Мин Раббыбыҙ ҙ ан ап-асыҡ дә лил килтерҙ ем һ ә м һ еҙ уны ялғ анғ а сығ арҙ ығ ыҙ. Һ еҙ бик тиҙ килеү ен телә гә н яза минең ҡ улда тү гел, хө кө м бары тик Аллаһ хозурында. Ул хә ҡ иҡ ә тте аң латыр. Ул дө рө ҫ хө кө м биреү селә рҙ ең иң ғ ә ҙ елеҙ ер, — тип.

58. Шулай тип ә йт:

— Бик тиҙ килеү ен һ еҙ телә гә н яза, минең ихтыярымда булһ а ине, эште шунда уҡ һ еҙ ҙ ең янда бө тө рө р инем, залимдарҙ ы иң яҡ шы белеү се бер Аллаһ тыр.

59. Йә шерен серҙ ә рҙ ең асҡ ыстары Аллаһ хозурындаҙ ыр, уларҙ ы Аллаһ тан башҡ а һ ис кем белмә ҫ. Ул ҡ оро ерҙ ә, диң геҙ ҙ ә нимә лә р бар, һ ә ммә һ ен дә белер. Уның ихтыярынан башҡ а хатта бер генә япраҡ та ө ҙ ө лө п тө шмә ҫ. Ул тупраҡ тағ ы туҙ ан бө ртө гө хә тле нә мә лә рҙ е лә белеп тора. Китапта булмағ ан йә ш йә ки ҡ ороғ ан бер генә нә мә лә донъяла юҡ. (Барыһ ы тураһ ында да Лә ү хү л-Мә хфү здә яҙ ылып ҡ уйылғ ан. )

60. Тө ндә рен һ еҙ ҙ е (ваҡ ытлыса) ү лтергә н дә (йоҡ латҡ ан), кө ндө ҙ ҙ ә рен нимә ҡ ылғ анығ ыҙ ҙ ы белгә н дә, иртә лә рен йә негеҙ ҙ е тә негеҙ гә ҡ айтарып терелткә н дә (уятҡ ан да) Аллаһ тыр. Һ еҙ гә тигә н ғ ү мерҙ е тамам итер ө сө н. Һ уң ынан Уның хозурына ҡ айтарыласаҡ һ ығ ыҙ. Һ уң ынан донъяла ҡ ылғ андарығ ыҙ тураһ ында Ул хә бә р бирә сә к.

61. Ҡ олдары ө ҫ тө нә н Ул ғ ына мотлаҡ хакимдыр. Һ еҙ гә Ул һ аҡ сы фә рештә лә р кү ндерер. Ниһ айә т, берегеҙ гә ә жә л килһ ә, илселә ребеҙ (махсус вазифа башҡ арыусылар) уның йә нен алыр. Был эштә улар (йә н алыусылар) кә мселек килтермә ҫ тә р. (Йә ғ ни, Ғ азраил ү лемгә дусар ителгә ндең йә нен алмайынса ҡ алмаҫ. )

62. Һ уң ынан кешелә р ысын хужа — Аллаһ хозурына килтерелер. Белеп тороғ оҙ, хө кө м бары тик Аллаһ тың эше, Ул хисап алыусыларҙ ың иң етеҙ еҙ ер.

63. Ә йт:

— Ҡ оро ерҙ ә ге һ ә м диң геҙ ҙ ә рҙ ә ге ҡ араң ғ ылыҡ тан (ҡ урҡ ыныс дә һ шә ттә н) һ еҙ ҙ е кем ҡ отҡ арыр? - тип һ ора.

Аллаһ ҡ а эстә н генә ялбарып:

— Ә гә р беҙ ҙ е ҡ отҡ арһ аң, хаҡ тыр, беҙ шө кө р иткә ндә рҙ ә н булырбыҙ, — тип доғ алар уҡ ығ ыҙ, - тип ә йт.

64. Ә йт:

— Уларҙ ан һ ә м бө тө н бә лә лә рҙ ә н һ еҙ ҙ е бары тик Аллаһ ҡ ына ҡ отҡ арасаҡ, — тип. — Һ уң ынан һ еҙ Уғ а тиң зат эҙ лә й башлайһ ығ ыҙ, — тип.

65. Ә йт:

— Аллаһ һ еҙ ҙ ең ө ҫ тө гө ҙ гә (кү ктә н дауыл, буран, ер тетрә ү е), аяҡ аҫ тығ ыҙ ҙ ан (ерҙ ә н ҡ оролоҡ, мур (аслыҡ ) ҡ ырылышы) яза ебә рергә лә, бер-берегеҙ менә н һ уғ ыштырып, берегеҙ гә икенсегеҙ ҙ ең мә керен, ә шә келеген татытырғ а ла ҡ ө ҙ рә тле, — тип. Ҡ ара ә ле, улар тө шө нһ ө н тип, аяттарыбыҙ ҙ ы нисек тә фсилле аң латабыҙ.

66. Ҡ ө ръә н — ул Хә ҡ иҡ ә ттең ү ҙ е, лә кин һ инең халҡ ың уны инҡ ар итте. Ә йт:

— Мин һ еҙ ҙ ең вә килегеҙ тү гел! — тип. (Һ еҙ ҙ ең телә ктә регеҙ, ө гө ттә регеҙ ҙ е ү тә ү се тү гелмен мә ғ ә нә һ ендә. )

67. Һ ә р хә бә рҙ ең тормошҡ а ашасаҡ бер ваҡ ыты була. Оҙ аҡ ламай һ еҙ Хә ҡ иҡ ә тте кү рерһ егеҙ.

68. Аяттарыбыҙ тураһ ында урынһ ыҙ бә хә слә шә торғ ан кешелә рҙ е осратһ аң, һ ү ҙ ҙ ә ре башҡ а нә мә гә кү скә нсегә саҡ лы, уларҙ ан йыраҡ тор. Ә гә р шайтан һ иң ә быны онотторһ а, һ ис юғ ында иҫ ең ә тө шкә с, залимдар менә н рә ттә н ултырма.

69. Тә ҡ ү ә кешелә р кә ферҙ ә р ө сө н яуаплы тү гел, лә кин:

— Бә лки тура юлғ а баҫ ырҙ ар, — тип иҫ кә ртеү кә рә ктер.

70. Дин менә н уйнаусы, динде бер кө лкө сығ анағ ы итеү селә рҙ ә н, донъя тормошона алданғ ан (аҙ ғ ан) кешелә рҙ ә н йыраҡ тор. Лә кин һ ин бары тик уның менә н (Ҡ ө ръә н менә н) вә ғ ә з ит, уларғ а Ә хирә ттә Аллаһ тан башҡ а ярҙ ам итерлек дуҫ та, ярлыҡ аусы ла булмаҫ ын ә йт, тамуҡ ҡ а элә кмә ҫ ө сө н алдан уҡ ә ҙ ерлә нһ ендә р ө сө н. Бар булғ ан мө лкә тен бирһ ә лә р ҙ ә, (һ уң лағ ан тә ү бә лә ре) ҡ абул ҡ ылынмаҫ. Улар донъяла ҡ ылғ ан гө наһ тары арҡ аһ ында язағ а тартыласаҡ. Кә ферлек итеп, (Аллаһ ты) инҡ ар иткә ндә ре ө сө н, уларғ а ҡ айнар һ ыу һ ә м хә тә р ғ азап буласаҡ.

71. Ә йт:

- Аллаһ ты инҡ ар итеп, беҙ гә файҙ а ла, зарар ҙ а бирмә й торғ ан һ ындарығ ыҙ ғ а табынайыҡ мы? Аллаһ беҙ ҙ е тура юлғ а баҫ тырғ андан һ уң да ү ксә лә ребеҙ ҙ е кире артҡ а борайыҡ мы? (Яң ынан кә фер булайыҡ мы? ) Шайтандар юлдан яҙ ҙ ырып, сү лгә керетеп аҙ аштырғ ан кө сһ ө ҙ ҙ ә р хә лендә ҡ алайыҡ мы ни? Аҙ ашмағ андарҙ ың: беҙ ҙ ең янғ а килегеҙ, (тура юлғ а баҫ ығ ыҙ ) тип саҡ ырғ андарын кө тә йекме? Аллаһ кү рһ ә ткә н тура юл, шө бһ ә һ еҙ, иң дө рө ҫ юлдыр. Беҙ ғ ә лә мдә рҙ ең Раббыһ ына буйһ онорғ а ә мер ителгә н, — тип.

72. Беҙ гә:

— Намаҙ ҙ ы дө рө ҫ уҡ ығ ыҙ һ ә м Аллаһ тың язаһ ынан ҡ урҡ ығ ыҙ, — тип ә мер бирелгә н.

Ул — Ү ҙ янына беҙ ҙ е яуапҡ а туплағ ан Аллаһ тыр, — тип ә йт.

73. Ул Ү з хикмә те менә н кү ктә рҙ е, Ерҙ е яралтҡ ан. Ул:

— Бар бул! — тип ә йтеү гә бө тө н нә мә буласаҡ. Уның һ ү ҙ е Хә ҡ иҡ ә ттер. Сур (борғ оһ она) ө ргә н кө н дә (йә ғ ни, Ҡ иә мә т кө нө лә ) Уныҡ ы. Кү ренмә гә нде лә, кү ренгә нде лә Ул белеп тороусы. Ул, шө бһ ә һ еҙ, хикмә т эйә һ е, һ ә р нә мә нә н Уның хә бә ре бар.

74. Бер ваҡ ыт Ибраһ им атаһ ы Азарғ а ә йтте:

— Һ ин һ ындарҙ ы тә ң ре итә һ ең ме? Ысынлыкта, мин һ ине лә, халҡ ың ды ла юлдан яҙ ғ ан булараҡ кү рә м, — тине. (75) Беҙ Ибраһ имғ а, (Аллаһ ҡ а) инанысы ныҡ булһ ын тип, кү ктә рҙ ең һ ә м Ерҙ ең бө йө к мө ғ жизә лә рен шулай итеп кү рһ ә ттек. (76) Эң ер тө шкә с, бер йондоҙ кү реп алды ла (Ибраһ им) ә йтте:

— Бына был — минең Раббым, — тине. Йондоҙ һ ү нгә с, тағ ын ә йтте:

— Мин былай һ ү нә торғ андарҙ ы (тә ң ре тип) танымайым, - тине. (77) Ай тыуғ анын кү реү гә ул (Ибраһ им): - Был минең Раббым, — тине. Ай батҡ ас та, ул: — Раббым миң ә тура юл кү рһ ә тмә һ ә, мин юлдан яҙ ғ ан кеше буласаҡ мын, - тине. (78) Ҡ ояш сыҡ ҡ анда ул: — Ошомы ә ллә минең Хоҙ айым? -тине. — Быныһ ы тегелә ренә н дә ҙ ур. — Ҡ ояш батҡ ас, ә йтте: - Ә й, халҡ ым, ысындан да, һ еҙ ҙ ең уйҙ ырма хоҙ айҙ арығ ыҙ ғ а ышаныуҙ ан йыраҡ торам икә н. (79) Шө бһ ә һ еҙ, мин бер Аллаһ ты таныйым, кү ктә рҙ е, Ерҙ е яралтҡ ан Аллаһ ҡ а йө ҙ ө м менә н боролдом. Мин мө шрик (кү п хоҙ айҙ арғ а инаныусы) тү гел, — тине.

80. Халҡ ы уғ а асыулана башланы. Ул ҡ ә рҙ ә штә ренә ә йтте:

— Хаҡ Аллаһ тура юлғ а баҫ тырғ ан кеше менә н һ еҙ бә хә слә шергә итә һ егеҙ ме? Аллаһ тың язаһ ынан башҡ а, мин һ еҙ ҙ ең Аллаһ тип табына торғ андарығ ыҙ ҙ ан һ ис ҡ урҡ майым. Раббымдың ғ илеме бар нә мә гә лә етә рлектер. Шул турала уйлап, ни ө сө н һ еҙ ғ ибрә т алмайһ ығ ыҙ? (81) Һ ә м мин ни ө сө н ә ле һ еҙ Аллаһ ҡ а тиң кү ргә н һ ындарҙ ан ҡ урҡ ырғ а тейеш? Аллаһ тарафынан:

— Һ еҙ Аллаһ ҡ а тиң лә штергә н һ ындарғ а, боттарғ а (ҡ ояшҡ а, йондоҙ ҙ арғ а, аҡ сағ а) табынығ ыҙ, — тип Аллаһ тан бойороҡ бирелмә гә н килеш, һ еҙ шул һ ындарғ а (телә һ ә нә мә гә ) табыныуҙ ан ҡ урҡ майһ ығ ыҙ бит ә ле. Аң лаһ ағ ыҙ, ә йтегеҙ инде: ошо ике тө ркө мдө ң ҡ айһ ыһ ы именлеккә лайыҡ тыр? — тине.

82. Иман килтереү селә р һ ә м имандарына ғ ә ҙ елһ еҙ лек ҡ атыштырмағ андар ғ ына именлеккә лайыҡ, улар ғ ына тура юлдаҙ ыр.

83. Ибраһ имдың динһ еҙ халҡ ына ҡ аршы килтергә н дә лилдә ребеҙ шулдыр. Телә гә н кешебеҙ ҙ е Беҙ оло дә рә жә лә ргә кү тә рербеҙ. Шө бһ ә юҡ тыр, Раббың бө йө к хикмә т эйә һ еҙ ер, ысыны менә н барыһ ын да белеү сеҙ ер.

84. Беҙ уғ а Исхаҡ менә н Яҡ упты бирҙ ек, унан элек тә Нухты, уның тоҡ омонан Дауытты, Сө лә ймә нде, Ә йү пте, Йосопты, Мусаны һ ә м Һ арунды тура юлғ а ҡ уйҙ ыҡ. Беҙ изгелекле булғ андарҙ ы шулай шатландырабыҙ. (85) Зә кә рийә не, Йә хйә не, Ғ айсаны, Ильясты (шулай шатландырҙ ыҡ ), сө нки уларҙ ың барыһ ы ла изгелә рҙ ә н ине. (86) Исмә ғ илде, Ә л-Йә сә ғ те, Лутты ла тура юлғ а кү ндерҙ ек, һ ә р береһ ен доньялағ ы барлыҡ кешелә рҙ ә н юғ ары дә рә жә лә ргә мендерҙ ек. (87 ) Уларҙ ың аталары, балалары һ ә м ҡ ә рҙ ә штә ренең ҡ айһ ы берҙ ә ренә лә (ө ҫ тө нлө к бирҙ ек). Уларҙ ы һ айлап алдыҡ һ ә м тура юлғ а баҫ тырҙ ыҡ.

88. Бына был — Аллаһ тың һ иҙ ә йә теҙ ер (тура юлыҙ ыр), Ул телә гә н ҡ олдарын шул юлғ а баҫ тырыр. Ә гә р улар ҙ а Аллаһ ҡ а тиң дә ш эҙ лә й башлаһ алар, ҡ ылғ ан ғ ә мә лдә ре, ә лбиттә, юҡ ҡ а сығ асаҡ.

89. Бына шулар инде ү ҙ ҙ ә ренә китап, хикмә т һ ә м пә йғ ә мбә рлек бирелгә н шә хестә р. Ә гә р улар (кә ферҙ ә р) ошоларҙ ы инҡ ар итһ ә, шө бһ ә һ еҙ, улар урынына быларҙ ы инҡ ар итмә ҫ тә й башҡ а бер ҡ ә ү емде килтерербеҙ.

(Ү ҙ ҙ ә ренә Китап индерелгә ндә р - «пә йғ ә мбә р», Китап индерелмә гә н илселә р иһ ә — «нә бийҙ ә р» була. )

90. Пә йғ ә мбә рҙ ә р улар — Аллаһ тура юлғ а баҫ тырғ ан кешелә рҙ ер. Һ ин дә улар юлынан кит. Ә йт:

— Мин бың а (пә йғ ә мбә рлек вазифама) һ еҙ ҙ ә н тү лә ү һ орамайым. Был (Ҡ ө ръә н) - халыҡ тар ө сө н бер вә ғ ә здер.

91. Улар (кә ферҙ ә р) Аллаһ ты хаҡ лы ололау менә н таныманылар.

— Аллаһ һ ис бер кемгә бер нимә лә индермә не, — тинелә р. Ә йт:

— Ә, кешелә ргә Муса алып килгә н нурлы һ ә м тура юл кү рһ ә теү се китапты (Тә ү рә тты) кем индерҙ е һ уң? Һ еҙ уны ҡ ағ ыҙ ғ а кү сереп яҙ ҙ ығ ыҙ, телә гә негеҙ ҙ е асыҡ лап, кү беһ ен йә шерҙ егеҙ. Һ еҙ ҙ ә, аталарығ ыҙ ҙ а белмә гә н нә мә лә р тураһ ында яҙ ылғ ан ине шунда; һ еҙ шунан ө йрә ндегеҙ, — тип.

(Рә сү лем) һ ин:

— (Һ еҙ гә ) Аллаһ (ебә рҙ е ул китапты), — тип ә йт тә, уларҙ ы ташлап кит, кереп батҡ ан гө наһ лы һ ү ҙ һ аҙ лығ ында уйнап ҡ алһ ындар.

92. Был Китап (Ҡ ө ръә н) шә һ ә рҙ ә ребеҙ ҙ ең ә сә һ е (Мә ккә лә ) һ ә м уның тирә һ ендә йә шә ү се кешелә рҙ е киҫ ә тер ө сө н, һ иң ә индерелде һ ә м ул — ү ҙ енә н элек килгә н китаптарҙ ы дө рө ҫ лә ү се мө бә рә к Китаптыр. Ә хирә ткә инанғ андар Ҡ ө ръә нгә лә ышанырҙ ар һ ә м улар намаҙ ҙ арын дө рө ҫ лә п уҡ ыуҙ арын дауам итерҙ ә р. (93) Аллаһ ҡ а ҡ аршы ялғ ан уйҙ ырмалар сығ арып, ү ҙ енә һ ис бер нә мә тө шө рө лмә гә н килеш:

— Миң ә лә (Аллаһ тан) уахи иң де, — тип ә йтеү се: — Мин дә Аллаһ индергә н аяттар кеү ек аяттар индерә сә кмен, - тигә ндә н дә залим кеше булырмы икә н!

Ул залимдар ҡ отолғ оһ оҙ ү лем упҡ ынына элә геп, фә рештә лә р уларғ а табан ҡ улдарын һ уҙ ып:

— Тиҙ ерә к йә негеҙ ҙ е ҡ отҡ арып ҡ алығ ыҙ, Аллаһ тураһ ында булмағ анды һ ө йлә гә негеҙ арҡ аһ ында һ ә м Уның аяттарына ҡ аршы тә кә бберлек кү рһ ә ткә негеҙ гә кү рә, бө гө н меҫ кенлек ғ азабы менә н язаланасаҡ һ ығ ыҙ, — тигә н саҡ та уларҙ ың хә лен кү рһ ә ң!

94. Хаҡ тыр, иң башта яралтҡ аныбыҙ кеү ек, һ еҙ берә м-берә м (яң ғ ыҙ ығ ыҙ ) Минең янғ а килерһ егеҙ. Һ ә м (донъяла) һ еҙ гә бирелгә н нә мә лә рҙ е (мал-байлыҡ ты донъяла уҡ ) ҡ алдырып килерһ егеҙ. Һ еҙ уйлап сығ арғ ан (Аллаһ ҡ а тиң лә штерелгә н) яҡ лаусыларығ ыҙ ҙ а һ еҙ ҙ ең янда кү ренмә ҫ. Хаҡ тыр, улар (ул һ ындар, ялғ ан хоҙ айҙ ар) менә н арағ ыҙ киҫ елер, һ еҙ тә ң ре тип һ анағ ан нә мә лә р юҡ ҡ а сығ ыр. (95) Шик юҡ, Аллаһ (ү ҫ емлек ү ҫ терер ө сө н) орлоҡ тарҙ ы, (ағ ас ү ҫ тереү ө сө н) емештең тештә рен яралтыусы. Йә нһ еҙ ҙ ә н йә нлене яҫ аусы — Ул, йә нленә н ү лене булдырыусы ла Ул. Бына Аллаһ шундайҙ ыр. Шулай булғ ас, нисек итеп һ еҙ (Хаҡ тан) йө ҙ сө йө рә һ егеҙ? (96) Таң дарҙ ы яҡ тыртыусы ла Ул. Тө ндә рҙ е Ул ял итер ө сө н, Ҡ ояш менә н Айҙ ы Ул (ваҡ ыт ү лсә ме ө сө н) хисап ө сө н яралтты. Бына был нә мә лә р мотлаҡ аҡ ылғ а эйә, һ ә р нә мә не белеп тороусы ҡ ө ҙ рә тле Аллаһ тыҡ ыҙ ыр. (97) Ул ҡ оро ерҙ ә һ ә м диң геҙ ҙ ә юлығ ыҙ ҙ ы турылар ө сө н йондоҙ ҙ арҙ ы яралтты. Хаҡ тыр, мә ғ лү мә тле халыҡ ө сө н аяттарҙ ы тә фсиллә п аң латтыҡ. (98) Ул һ еҙ ҙ е бары тик бер йә ндә н яралтты. Һ уң ынан (һ еҙ ҙ ең ө сө н) йә шә ү урыны һ ә м дә именлек ере ә ҙ ерлә не. Аң лай торғ ан ҡ ә ү емдә р ө сө н аяттарыбыҙ ҙ ы бә йә н аң латтыҡ.

99. Кү ктә н һ ыу ҡ ойҙ орғ ан да Ул — Аллаһ тыр. Бына шулай итеп, Беҙ тө рлө ү ҫ емлектә рҙ е ү ҫ терҙ ек. Ул йә шел ү ҫ емлектә рҙ ә н бер-берһ енә тығ ыҙ урынлашҡ ан орлоҡ бө ртө ктә ре сығ арҙ ыҡ. Хө рмә нең ботаҡ тарынан аҫ ылынып тороусы тә лгә штә р, йө ҙ ө м бағ лары (тә лгә штә ре), бер тө рлө һ ө бер-берһ енә оҡ шағ ан, икенселә ре бер-берһ енә оҡ шамағ ан зә йтү н һ ә м аң ар баҡ саларын булдырҙ ыҡ. Тулып ө лгө ргә ндә емештә рен татып ҡ арағ ыҙ. Шиклә нмә йенсә иман килтергә ндә р ө сө н бында ғ ибрә ттә р барҙ ыр.

100. Мө шриктә р ендә рҙ е Аллаһ ка тиң кү рҙ елә р. Гә рсә ендә рҙ е лә Аллаһ яралтты. Бынан тыш, улар нимә һ ө йлә гә ндә рен белмә йенсә, Уның (Аллаһ тың ) улдары, ҡ ыҙ ҙ ары булғ анлығ ы тураһ ында уйҙ ырмалар һ ө йлә нелә р. Ә стә ғ фирулла! Улар һ ө йлә гә ндә рҙ ә н Ул ө ҫ тө н тора.

101. Ул тиң дә ше булмағ ан кү ктә рҙ е һ ә м Ерҙ е юҡ тан бар итте. Нисек инде уның балаһ ы булһ ын. Уның ҡ атыны юҡ. Һ ә р нә мә не — Ул яратҡ ан. Һ ә м Ул — һ ә р нә мә не белеү сеҙ ер. (102) Раббыбыҙ булғ ан Аллаһ ыбыҙ бына шулдыр. Унан башҡ а (Илаһ и ҡ ө ҙ рә ткә эйә һ ә м) тә ң ре булырҙ ай һ ис бер кем юҡ. Ул бар нә мә не лә яралтыусы. Аллағ а ғ ына инанығ ыҙ. Ул бар нә мә нә н дә ө ҫ тө н бер вә кил. (103) Ул кү ҙ гә кү ренмә й. (Ғ илеме менә н) Ул (барса) кү ҙ ҙ ә рҙ е (нә мә лә рҙ е) кү реү сеҙ ер. (Бә ндә лә ре хаҡ ында) барыһ ын да ү тә (кү реп) белеп тороусы, һ ә р нә мә нә н хә бә рҙ ар.

(«Аллаһ ты кү рер ө сө н беҙ ҙ ең кү ҙ ҙ ә ребеҙ йайланмағ ан, фекер-аң менә н дә Аллаһ тың ниндә й икә нен беҙ кү ҙ алдына килтерә алмайбыҙ. Ә ммә йә ннә ттә мө ьминдә р Аллаһ ты кү рә сә к. Аллаһ барса кү реү селә рҙ е лә кү рә ». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

104. (Мө хә ммә д ә йтте):

— Һ еҙ гә Раббығ ыҙ ҙ ан ысын аяттар (кү ң ел кү ҙ е, фекер йө рө тө п, нә тижә лә ргә ирешеү ) килде. Кү ң ел кү ҙ е асылғ ан (Ҡ ө ръә н менә н ғ ә мә л ҡ ылғ ан) кеше файҙ а кү рер, кемдең (кү ң ел) кү ҙ е һ уҡ ыр ҡ алһ а, зыяны ү ҙ енә булыр. Мин (Мө хә ммә д) һ еҙ ҙ ең ө ҫ тә н ҡ арауылсы булып тора алмайым.

(«Аллаһ кешелә ргә ике тө рлө кү ҙ биргә н. Маң ғ ай кү ҙ е һ ә м кү ң ел кү ҙ е. Маң ғ ай кү ҙ ҙ ә ре менә н кеше мә тди ә йберҙ ә рҙ е кү рә, кү ң ел кү ҙ е менә н, мантыйҡ менә н, аҡ ыл менә н, абстракт фекерлә ү е менә н кү ҙ гә кү ренмә гә н нә мә лә рҙ е лә кү рә ала». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

105. Аяттарҙ ы Беҙ ана шулай тә фсилле итеп аң латабыҙ. Тағ ын улар: — Һ ин быны башҡ аһ ынан ө йрә нгә нһ ең, — тип ә йтмә һ ендә р ө сө н. Белеме булғ ан кешелә ргә Беҙ аяттарҙ ы шулай тө рлө сә аң латабыҙ. (106) Аллаһ тан ингә н уахи (Ҡ ө ръә н)гә эйә реп, артынан бар. Аллаһ тан башҡ а (илаһ и ҡ ө ҙ рә ткә эйә һ ә м) тә ң ре булырҙ ай һ ис кем юҡ. Мө шриктә рҙ ә н айырыл. (107) Ә гә р ҙ ә Аллаһ ихтыяр итһ ә ине, Улар (Аллаһ ҡ а) тиң зат эҙ лә мә ҫ ине. Беҙ һ ине уларҙ ың ө ҫ тө нә н кү ҙ ә теү се итеп ҡ уйманыҡ. Һ ин улар ө сө н бер (яуап тотоусы, хө кө мдар ҙ а) вә кил дә тү гелһ ең. (108) Мө шриктә рҙ ең Аллаһ ҡ а тиң кү реп табына торғ ан һ ындарына асыуланмағ ыҙ. Юҡ һ а, улар (мө шриктә р) наҙ анлыҡ тары арҡ аһ ында сиктә рҙ ә н уҙ ып, Аллаһ ты һ ү гә башлар. Шулай итеп, Беҙ һ ә р ө ммә ттең ҡ ылғ андарына юл ҡ уйып, яҡ шы эште яҡ шы итеп кү рһ ә ттек. Һ уң ынан улар бары тик Аллаһ хозурына килә сә к. Аллаһ улар ҡ ылғ ан ғ ә мә лдә рҙ е ү ҙ ҙ ә ренә кү рһ ә тә сә к.

109. Мө шриктә р:

— Ә гә р ҙ ә беҙ гә Аллаһ тан берә й мө ғ жизә (аят) килһ ә, беҙ Уғ а иман килтерер инек, — тип Аллаһ исеме менә н бик ҡ аты ант иттелә р. Ә йт:

— Мө ғ жизә индереү Аллаһ ихтыярында, телә һ ә, — индерер, — тип.

Ий, мө ьминдә р, уларғ а мө ғ жизә индерелһ ә, иман килтерә сә ктә рен, килтермә йә сә ктә рен нисек белә һ егеҙ? (110) Ә ү ә л индерелгә н (аяттарғ а) мө ғ жизә лә ргә лә инанмағ ан кеү ек, (улар быныһ ына ла) инанмаҫ ине; шуғ а кү рә, Беҙ уларҙ ың кү ң елдә рен (аң ламаҫ ) һ ә м кү ҙ ҙ ә рен (хә ҡ иҡ ә тте кү рмә ҫ итеп) һ уҡ ырайттыҡ, ү ҙ ҙ ә рен аҙ ғ ын юлда аҙ ашып йө рө ргә мә хкү м иттек. (111) Ә гә р ҙ ә Беҙ уларғ а фә рештә лә р индерһ ә к, мә йеттә р улар менә н һ ө йлә шә башлаһ а, барса нә мә не туплап, ҡ аршыларына килтереп һ алһ аҡ, улар, (Аллаһ телә мә һ ә, барыбер) яң ынан иман килтерә сә к тү гел. Лә кин уларҙ ың кү беһ е был турала белмә й. (Сө нки улар — наҙ ан. ) (112) Шулай итеп, Беҙ һ ә р пә йғ ә мбә ргә кеше һ ә м ен шайтандарын дошман ҡ ылдыҡ. Улар бер-берһ ен юлдан яҙ ҙ ыру ө сө н лә ззә тле һ ү ҙ ҙ ә р ә йтә лә р. Раббың телә һ ә, улар шулай эшлә мә гә н булырҙ ар ине. Һ ин уларҙ ы ү ҙ ҙ ә ре уйлап сығ арғ ан нә мә лә ре (ялғ андары) янында ҡ алдырып кит. (113) Ә хирә ткә ышанмағ ан кешелә рҙ ең кү ң елдә ре уғ а (вә сү ә сә ле, лә ззә тле ө ндә ү ҙ ә ргә ) бирелһ ен, унан хушланһ ындар һ ә м гө наһ ҡ ылыуҙ арын дауам итһ ендә р, (тип шулай эшлә йҙ ә р). (114) Ә йт һ ин:

— Аллаһ тан башҡ а бер хаким эҙ лә йемме ни? Гә рсә, һ еҙ гә Китапты асыҡ итеп индергә н Улдыр, — тип.

Ү ҙ ҙ ә ренә китап индерелгә н кешелә р (кә ферҙ ә р) Ҡ ө ръә ндең ысынлыҡ та Раббыбыҙ тарафынан индерелгә нен белә лә р. Һ аҡ бул, шиклә неү селә рҙ ә н булма.

115. — Дө рө ҫ лө к һ ә м ғ ә ҙ еллек менә н Раббымдың һ ү ҙ е тамам булды. Уның һ ү ҙ ҙ ә рен бер кем дә алыштыра алмай. Ул ишетеп, белеп тороусы, —тип ә йт. (116) Ер йө ҙ ө ндә гелә рҙ ең кү беһ енә эйә рһ ә ң, һ ине Аллаһ юлынан яҙ ҙ ырырҙ ар. Улар ү ҙ уйҙ ырмаларынан башҡ а һ ис бер нә мә гә табынмаҫ, ялғ андан башҡ а һ ү ҙ һ ө йлә мә ҫ тә р. (117) Хаҡ тыр, һ инең Раббың, ә лбиттә — Аллаһ; юлынан тайпылғ анды яҡ шы кү реп-белеп тороусы. Ул тура юлдан киткә ндә рҙ е лә яҡ шы белеп тора. (118) Аллаһ тың аяттарына инанһ ағ ыҙ, ө ҫ тө ндә Аллаһ тың исеме иҫ кә алынғ ан ризыҡ тарҙ ы ғ ына ашағ ыҙ.

119. Ө ҫ тө ндә Аллаһ тың исеме иҫ кә алынғ ан ризыҡ ты ашауҙ ан һ еҙ ҙ е кем тыя? Юҡ һ а бит, Аллаһ һ еҙ гә нә мә лә рҙ ең харам икә нлеген асыҡ аң латты. Мә жбү рилектә ҡ алмағ анда…

Ә лбиттә, кү птә р наҙ анлыҡ тары арҡ аһ ында, нә фсе аҙ ғ ынлыҡ тары менә н абайламағ ан кешелә рҙ е тура юлдан яҙ ҙ ырҙ ылар. Шик юҡ, сиктә рҙ е уҙ ғ андарҙ ы иң яҡ шы белеү се Аллаһ тыр. (120) Асыҡ рә ү ештә гө наһ ҡ ылыуҙ ан да, йә шерен гө наһ ҡ ылыуҙ ан да баш тартығ ыҙ. Сө нки гө наһ ҡ ылғ андар, һ ис шикһ еҙ, язаһ ын аласаҡ. (121) Ө ҫ тө ндә Аллаһ тың иҫ кә алынмағ ан ризыҡ ты ашамағ ыҙ. Сө нки был, һ ис шикһ еҙ, гө наһ эштер. Ысынлыҡ та шайтандар ү ҙ иштә рен һ еҙ гә ҡ аршы кө рә шергә ҡ оторталар. Ә гә р ҙ ә уларғ а эйә рһ ә геҙ, һ ис шикһ еҙ, һ еҙ ҙ ә Аллаһ ҡ а тиң башҡ а тә ң ре эҙ лә ү селә рҙ ә н булырһ ығ ыҙ. (122) Мә йетте терелтеп, нур таратып йө рө һ ө н ө сө н, уны кешелә р араһ ына ебә рһ ә к, ул сығ ыр юл таба алмаҫ лыҡ ҡ араң ғ ылыҡ ҡ а кереп аҙ ашҡ андар менә н бер дә рә жә лә булырмы? Кә ферҙ ә рҙ ең ҡ ылғ ан яманлыҡ тары ү ҙ ҙ ә ренә ана шулай гү зә л булып кү ренер. (123) Шулай итеп, Беҙ һ ә р ҡ алала боҙ оҡ лоҡ (мә кер) ҡ ылһ ындар ө сө н, гө наһ лы кешелә рҙ е (башҡ алар ө ҫ тө нә н) етә ксе иттек. (Ө ҫ тө нлө к биреп, һ ынар ө сө н. ) Улар (боҙ оҡ лоҡ тары, мә керҙ ә ре менә н) бары тик ү ҙ ҙ ә рен генә алдай, ә ммә шул турала ү ҙ ҙ ә ре белмә й.

124. Уларғ а (мосолмандарғ а) аят килһ ә, улар (кә ферҙ ә р) ә йтә:

— Аллаһ тың пә йғ ә мбә рҙ ә ренә индерелгә н кеү ек, беҙ гә лә шундай уҡ мө ғ жизә индерелмә һ ә, беҙ ҡ ә тғ и иман килтермә йә сә кбеҙ, — ти. Аллаһ кемгә пә йғ ә мбә рлек бирергә кә рә клеген бик яҡ шы белә. Гө наһ ҡ ылғ андарғ а, ҡ ылғ ан мә кер-хә йлә лә ренә тү лә ү Аллаһ тарафынан бирелә сә к мә схә рә ле ауыр яза булыр.

125. Тура юлғ а кү ндерергә телә һ ә, Аллаһ ул кешенең кү крә ген Ислам ө сө н киң ҡ ыла; юлдан яҙ ҙ ырырғ а телә һ ә, уның кү крә ген тап-тар итер; (ул кеше), Кү ккә осҡ андағ ы кеү ек, (сыҙ ай алмайынса) интегер. Аллаһ иман килтермә гә ндә р ө ҫ тө нә бына шундай нә жеслек язаһ ы индерер.

(«Тауыш тиҙ леген уҙ ып, Ерҙ ә н кү п саҡ рымдарғ а ө ҫ кә кү тә релгә ндә баҫ ымдың ү ҙ гә реү е, махсус скафандрҙ ар ғ ына кү крә кте һ ытылыуҙ ан һ аҡ лағ аны кү ҙ алдына килә тү гелме? Осҡ осҡ а ултырып, һ ауағ а кү тә релгә ндә лә кү крә к тарайғ ан кеү ек хис кешене билә й». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. ) 126. Һ ә м был (Ҡ ө ръә н, Ислам дине) Раббының тура юлылыр. Беҙ аяттарыбыҙ ҙ ы башында аҡ ылы булғ ан (фекерлә ү һ ә лә те булғ ан) кешелә р ө сө н ап-асыҡ аң латтыҡ. (127) Раббыбыҙ ҡ аршыһ ында именлек йорто бар. Ҡ ылғ ан (гү зә л) ғ ә мә лдә ре арҡ аһ ында Аллаһ уларҙ ың химә йә сеһ еҙ ер (ярҙ амсыһ ыҙ ыр).

(Именлек — Сә лә м йорто — мосолмандарҙ ың бер-берһ енә сә лә м бирә торғ ан йорто - йә ннә т. Химә йә се - дуҫ, ярҙ амсы, яҡ лаусы. )

128. Уларҙ ың бө тө нө һ ө н бер урынғ а туплағ ан кө ндө Аллаһ:

— Ә й, ендә р ө йө рө, һ еҙ кешелә р менә н кү п булыштығ ыҙ, — тип ә йтер.

Ендә ргә дуҫ булғ андар ә йтер:

— Ә й, Раббыбыҙ, беҙ бер-беребеҙ ҙ ә н файҙ а кү рҙ ек һ ә м беҙ гә бирелгә н дә ү ерҙ ең ахырына килеп еттек, — тип ә йтерҙ ә р.

Аллаһ бойорор:

— Аллаһ һ еҙ ҙ е ҡ отҡ арырғ а телә мә һ ә, һ еҙ ҙ ең урынығ ыҙ мә ң ге сығ а алмаҫ уттыр. Шө бһ ә һ еҙ, Раббығ ыҙ — хикмә т эйә һ е, белеү сеҙ ер. (129) Бына шулай итеп, ҡ ылғ ан гө наһ тары ө сө н залимдарҙ ың бер ө лө шө н икенсеһ енә дуҫ итеп ҡ уябыҙ. (Гө наһ ҡ ылыуҙ а бер-берһ е менә н ярышһ ындар ө сө н, шунан һ уң ҡ ылғ ан гө наһ тары ө сө н Аллаһ ҡ аршыһ ында яуап тотһ ондар ө сө н. )

130. Ә й, ен ҡ ә ү еме һ ә м кешелә р йә мә ғ ә те, һ еҙ гә аяттарымды аң латыусы һ ә м ошо Кө н (Ҡ иә мә т) менә н ҡ ауышасағ ығ ыҙ ҙ ы киҫ ә теү се пә йғ ә мбә рҙ ә р арағ ыҙ ҙ ан сыҡ манымы?

Улар (кә ферҙ ә р) ә йтер:

— Беҙ ү ҙ зарарыбыҙ ғ а шаһ итлыҡ ҡ ылабыҙ, — тип ә йтерҙ ә р. Улар донъя тормошона алданды һ ә м кә фер булғ андарына шаһ итлыҡ ҡ ылдылар.

131. Хә ҡ иҡ ә т шулдыр: халҡ ы ғ ә фил (хә бә рһ еҙ ) булғ ан илдә рҙ е хаҡ һ ыҙ рә ү ештә һ ә лә к итмә ҫ ө сө н, Раббы алдан уҡ пә йғ ә мбә рҙ ә р ебә рҙ е.

132. Һ ә р кемдең ҡ ылғ ан ғ ә мә лдә ренә кү рә дә рә жә һ е булыр. Раббың улар ҡ ылғ андарҙ ан хә бә рһ еҙ тү гел. (133) Раббың байҙ ыр (Ул бер кемгә лә, бер нә мә гә лә мохтаж тү гел), миһ ырбан эйә һ еҙ ер. Телә һ ә, Ул һ еҙ ҙ е юҡ итер, һ ә м һ еҙ ҙ е башҡ а ҡ ә ү ем балаларынан бар иткә н кеү ек, һ еҙ ҙ ең урынғ а ү ҙ е телә гә н заттарҙ ы яралтыр ине. (134) Һ еҙ гә вә ғ ә ҙ ә ителгә н нә мә, һ ис шикһ еҙ, килә сә к һ ә м һ еҙ уны бер нисек тә булдырмай ҡ ала алмаҫ һ ығ ыҙ.

135. Ә йт һ ин:

— Ә й, халҡ ым, ҡ улығ ыҙ ҙ ан килгә нде ҡ ылығ ыҙ. Мин дә ү ҙ емсә эшлә йә сә кмен. Шунан һ уң һ еҙ йә ннә ттең кемгә буласағ ын белерһ егеҙ. Хаҡ тыр, залимдар уғ а ирешмә йә сә к, — тип.

136. Аллаһ яралтҡ ан игендә рҙ ә н, хайуандарҙ ан ү ҙ уйҙ ырмалары буйынса Аллаһ ҡ а ө лө ш сығ аралар ҙ а:

— Быныһ ы Аллаһ ҡ а, быныһ ы уртаҡ тарыбыҙ ғ а (һ ындарғ а, боттарғ а), — тип ә йтә лә р.

Һ ындарғ а бирелгә н Аллаһ ҡ а ирешмә й; Аллаһ ҡ а аталғ ан һ ындарғ а ирешер. Ниндә й ҙ ә ә шә ке фекер йө рө тә лә р улар.

137. Уларҙ ы һ ә лә к итеү ө сө н, уларҙ ың динен боҙ ҙ ороу ө сө н ошондай уртаҡ тары мө шриктә рҙ ең байтағ ына ү ҙ балаларын ҡ орбанғ а салыу эшен сауаплы итеп кү рһ ә ттелә р. Аллаһ ихтыяр итһ ә, улар быны эшлә мә ҫ ине лә. Һ ин уларҙ ы ү ҙ ҙ ә ре уйлап сығ арғ ан ялғ андары янында ҡ алдырып кит.

138. Улар яман уйҙ ырмалары менә н ә йттелә р:

— (Һ ындарғ а, боттарғ а бирелгә н) был малдар менә н игендә рҙ е ашау беҙ ҙ ә н башҡ аларғ а харамдыр. Рө хсә тебеҙ ҙ ә н башҡ а шул малдарғ а атланырғ а ла, йө к тө йә ргә лә ярамаҫ, — тинелә р.

Һ ә м улар мал һ уйғ анда, Аллаһ исемен телгә алмайҙ ар. Аллаһ тураһ ында ялғ ан һ ө йлә йҙ ә р. Аллаһ уларҙ ы ошо ғ ә йбә ттә ре ө сө н язағ а тартасаҡ.

139. Ә йттелә р:

— Шул хайуандарҙ ың ҡ арынында булғ ан тоҡ ом бары тик ирҙ ә ребеҙ ө сө н генә яралтылғ ан, ҡ атындарыбыҙ ғ а харамдыр. Ә гә р ү ле тыуһ а, шул ваҡ ытта икеһ е ө сө н дә хә лә лдер, - тинелә р. Ошо ғ ә мә лдә ре ө сө н Аллаһ уларғ а яза бирә сә ктер. Шик юҡ, Ул — хикмә т эйә һ е, барыһ ын да теү ә л белеп тороусыҙ ыр.

140. Наҙ анлыҡ тары арҡ аһ ында абайламай балаларын ү лтергә ндә р һ ә м ялғ ан һ ө йлә п, Аллаһ биргә н ризыҡ ты харамғ а сығ арыусылар, ысынлап та, аҙ ашты, улар тура юл таба алмаҫ.

(«Жә һ иллек заманаһ ында ғ ә рә птә р араһ ында байтаҡ кешелә р: ҡ ыҙ балаларыбыҙ ә сир тө шө р, фә ҡ ирлектә ү ҫ ер, башҡ а кешегә килен булыр тип, терелә й ергә кү мә торғ ан булғ андар». Хә сә н Чантай тә фсиренә н. )

141. Ағ аста һ ә м ҡ ыуаҡ һ ыҙ ө лгө рә торғ ан емеш баҡ саларын, елә к-емештә рҙ е һ ә м тә мдә ре тө рлө -тө рлө хө рмә лә рҙ е, иген-ашлыҡ тарҙ ы, зә йтү ндә рҙ е, анар емештә рен бер-береһ енә оҡ шаш та, бер-береһ енә оҡ шамағ ан итеп тә Ул яралтты. Уң ыш-емеш биргә н ваҡ ытта һ ә р берһ енә н ауыҙ итегеҙ. Урып-йыйғ ан кө ндө хаҡ ын (саҙ аҡ аһ ын, зә кә тен) бирегеҙ. Исраф итмә геҙ. Аллаһ исрафсыларҙ ы яратмай.

142. Йө к ташый торғ ан хайуандарҙ ы ла, (һ уғ ымлыҡ тарын да, йө ндә ренә н тү шә к яһ ай торғ андарын да) Ул яралтты. Аллаһ тарафынан һ еҙ гә бирелгә н ризыҡ тарҙ ы ашағ ыҙ, шайтанғ а эйә рмә геҙ; шө бһ ә һ еҙ, ул һ еҙ ҙ ең иң хә тә р дошманығ ыҙ.

143. (Ғ ә рә птә р ҡ айһ ы бер хайуандарҙ ың ата енеслелә рен, ҡ айһ ыларының теше (ә сә енесле) булғ андарын йә ки ошо хайуандарҙ ың быҙ ауҙ арын ашарғ а харам һ ынай ине. Бө йө к Аллаһ уларҙ ың был йолаларын емерер ө сө н шулай бойорҙ о):

(Ә сә һ ә м ата енесле итеп) һ игеҙ пар яралтты: һ арыҡ тан -ике, кә зә нә н - ике... Ә йт һ ин:

— Ул ошо хайуандарҙ ың аталарынмы, ә сә лә ренме йә ки уларҙ ың ҡ арындарында булғ ан бә рә стә рен харам иттеме? Ә гә р ҙ ә һ еҙ хаҡ лы икә н, миң ә ғ илем аша яҡ шылап аң латып бирегеҙ, — тип ә йт.

144. Дө йә нә н - ике, һ ыйырҙ ан да икене (яралтты). Ә йт һ ин:

— Ул ошо хайуандарҙ ың аталарынмы, ә сә лә ренме йә ки ҡ арындарындағ ы быҙ ауҙ арынмы һ еҙ гә харам ҡ ылды? Ә ллә һ еҙ Аллаһ шулай ҡ ушҡ анлыҡ ҡ а шаһ ит булдығ ыҙ мы? Наҙ анлығ ы арҡ аһ ында абайламағ ан кешелә рҙ е һ аташтырғ ан, Аллаһ ҡ а ҡ аршы ҡ отортҡ андарҙ ан да яман залим кем бар? Шик юҡ, Аллаһ залимдарҙ ы тура юлғ а сығ армаҫ.

145. Ә йт һ ин:

— Миң ә индерелгә н уахи ҙ а: ү лә кһ ә йә ки (һ уйғ ан ваҡ ытта) аҡ ҡ ан ҡ ан йә ки сусҡ а ите бысраҡ лыҡ тың ү ҙ еҙ ер, тип ә йтелгә н. Аллаһ тан башҡ ағ а (бер ялғ ан Илаһ ҡ а) атап салынғ ан нә жес хайуандан башҡ а, ашай торғ ан кешегә харам ҡ ылынғ ан бү тә н бер нимә лә тапманым. Кем ошо харам ризыҡ тарҙ ы ашарғ а мә жбү р хә лдә ҡ алһ а, иманынан тайпылмайынса, зарурлыҡ миҡ дарында ғ ына ашаһ а, белһ ен, Раббың кисерер һ ә м ғ ә фү итер, — тип.

146. Йә һ ү дтә ргә Беҙ бө тө н бер тояҡ лы (бер тырнаҡ лы) хайуандарҙ ы харам иттек. Һ ырт майларын, эсә к майын, кимек-һ ө йә к майын хә лә л ҡ ылдыҡ. Һ ыйыр менә н ҡ уйҙ арҙ ың (пар тояҡ лыларҙ ың ) ҡ орһ аҡ майын уларғ а харам ҡ ылдыҡ. Был уларҙ ың ғ ә ҙ елһ еҙ лектә ре ө сө н бер язаҙ ыр. Шик юҡ, Без дө рө ҫ ө н һ ө йлә йбеҙ.

(«Йә һ ү дтә рҙ ең ғ ә ҙ елһ еҙ леге был: улар пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ е ү лтерҙ е, фә ҡ ирҙ ә рҙ е иҙ ҙ е, харамды - хә лә л, хә лә лде харам тип кү рһ ә ттелә р. Бө йө к Аллаһ аятта иҫ кә алынғ андарҙ ы ашауҙ ан уларҙ ы тыйҙ ы. Гә рсә, асылда мө ьминдә р ө сө н быларҙ ың береһ е лә харам тү гел».

Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н. )

147. (Ий, Мө хә ммә д) Ә гә р ҙ ә һ ине ялғ ансы тип ә йтһ ә лә р, ә йт: - Раббыбыҙ сикһ еҙ миһ ырбан эйә һ еҙ ер. Шуғ а ҡ арамаҫ тан, Ул бирә сә к яза гө наһ лылар ө ҫ тө нә н алынасаҡ тү гел, — тип.

148. Мө шриктә р ә йтә сә к:

— Аллаһ ихтыяр итһ ә, беҙ (Аллаһ ҡ а) тиң дә ш эҙ лә мә ҫ инек, аталарыбыҙ ҙ а (башҡ а тә ң регә ) табынмаҫ ине; һ ис бер нә мә не лә харамғ а сығ армағ ан булыр инек, — тип ә йтерҙ ә р. Уларҙ ан элек килгә ндә р ҙ ә нә ҡ шулай итеп ялғ анланылар һ ә м һ уң ынан язабыҙ ҙ ы татынылар. Ә йт һ ин:

— Һ еҙ ҙ ең беҙ гә аң латасаҡ берә й ғ илемегеҙ бармы? Ә гә р булһ а, беҙ гә кү рһ ә тегеҙ. Һ еҙ уйҙ ырмаларҙ ан башҡ а нә мә гә эйә рмә йһ егеҙ һ ә м һ еҙ бары тик ялғ ан таратаһ ығ ыҙ, тип.

149. Ә йт һ ин:

— (Хаҡ тыр, һ еҙ ҙ ең ҡ улда шул иҫ бат юҡ. ) Шул иҫ бат бары тик Аллаһ та ғ ына. Аллаһ ихтыяр итһ ә, шикһ еҙ, һ ә ммә геҙ ҙ е лә тура юлғ а баҫ тырғ ан булыр ине, — тип.

(«Ҡ айһ ы бер кешелә р: яманлыҡ та, яҡ шылыҡ та Аллаһ тан килгә с, беҙ ҙ ең яманлыҡ ҡ ылыуыбыҙ ҙ а ғ ә йебебеҙ юҡ, тип ә йтә лә р. Улайһ а, ниң ә һ уң, Аллаһ барыбыҙ ҙ ы ла тура юлғ а баҫ тырмай? Шулай итеп, улар һ ә р яманлыҡ тарын Аллаһ ө ҫ тө нә ө йө п ҡ алдырырғ а булалар. Лә кин Аллаһ кешене ү ҙ ихтыярына ҡ уя. Бына һ инең алда ике юл бар. Аллаһ ты танымау, Ҡ иә мә ттә н ҡ урҡ мау. Быларҙ ан ҡ урҡ мағ ан кеше яманлыҡ ҡ ыла, хә мер эсә, фә хешлек ҡ ыла, алдай, урлай, кө слә й Һ ә м тура юл бар — Аллаһ кү рһ ә ткә н юл. Бер Аллаһ ты таныу, Ҡ иә мә ттә н ҡ урҡ ыу, ғ ә ҙ еллек, саф ә хлә ҡ, хә лә л мал туплау. Бар булғ анына риза булып, Аллаһ ҡ а ғ ибә ҙ ә т ҡ ылыу.

Был ике юл ҡ аршыһ ында ирекһ еҙ лә ү юҡ. Телә йһ ең икә н, нә фсең кү рһ ә ткә н ҡ ыйыш юлдан кит. Унан китергә телә мә йһ ең икә н, тура юлдан йө рө. Аллаһ Тә ғ ә лә гө наһ лы һ ә м сауаплы эштә рҙ е кешенең ү ҙ намыҫ ына, ү ҙ ихтыярына тапшыра. Һ ә р ҡ ылғ ан изгелегең ө сө н һ иң ә сауап — йә ннә т булыр. Һ ә р гө наһ ың ө сө н һ иң ә яза — йә һ ә ннә м булыр». Садретдин Ғ ү мү ш тә фсиренә н. )

150. Ә йт һ ин:

— Аллаһ шуны тыйҙ ы, тип ышандырырлыҡ шаһ иттарығ ыҙ ҙ ы кү рһ ә тегеҙ, — тип.

Ә гә р ҙ ә улар шаһ итлыҡ ҡ ылһ а, һ ин улар менә н бергә шаһ ит булма. Аяттарыбыҙ ҙ ы ялғ анғ а сығ арғ андарғ а һ ә м Ә хирә т кө нө нә ышанмағ андарғ а эйә рмә. Улар Раббынан башҡ а ялғ ан тә ң регә табына.

151. Ә йт һ ин:

— Килегеҙ, мин һ еҙ гә Раббының нә мә лә рҙ е харам ҡ ылғ анлығ ы тураһ ында уҡ ып бирә м, — тип.

Аллаһ ҡ а һ ис бер нә мә не тиң кү рмә геҙ. Ата-ә сә гә изгелек ҡ ылығ ыҙ. Фә ҡ ирлектә н ҡ урҡ ып, балаларығ ыҙ ҙ ы ү лтермә геҙ. Һ еҙ гә лә, уларғ а ла ризыҡ ты Беҙ бирә беҙ. Кеше ҡ аршыһ ында ла, йә шерен рә ү ештә лә яманлыҡ ҡ ылмағ ыҙ. Аллаһ рө хсә тенә н башҡ а, мә жбү риә т булмағ анда, Аллаһ мө хтә рә м ҡ ылғ ан йә нде хаҡ һ ыҙ ғ а ҡ ыймағ ыҙ (ғ ә ҙ елһ еҙ лек менә н кеше ү лтермә геҙ ). Бына Аллаһ тың һ еҙ гә булғ ан бойороҡ тары шулдыр. Уйлай торғ ас, бә лки, аң ларһ ығ ыҙ, — тип ә йт.

152. Бә лиғ леккә ирешкә ненә саҡ лы йә тимдең малына ҡ ағ ылма, яҡ шы ниә т менә н генә ҡ ағ ыл (ул малды йә тим кә рә гең ә тотҡ анда ғ ына, ү ҙ ең ә алһ аң, ҡ айтарып биреү шарты менә н йә ки ул малды арттырыр булһ аң ғ ына). Ғ ә ҙ ел итеп ү лсә геҙ, ғ ә ҙ ел бү легеҙ. Беҙ һ ә р кемгә йө ктө ү ҙ е кү тә рә алғ ан ҡ ә ҙ ә р генә тө йә йбеҙ. Яҡ ындарығ ыҙ тураһ ында ла ғ ә ҙ еллек менә н шаһ итлыҡ итегеҙ. Аллаһ ҡ а биргә н һ ү ҙ егеҙ ҙ ә тороғ оҙ. Бына шулай итеп, яҡ шы аң ларһ ығ ыҙ тип, Аллаһ шуларҙ ы һ еҙ гә ә мер итте. (153) Шө бһ ә һ еҙ ҙ ер, был минең дө п-дө рө ҫ юлым булыр. Шул юлдан китегеҙ. Башҡ а юлдан китмә геҙ. Сө нки ул юлдар һ еҙ ҙ е Аллаһ юлынан айырыр. Гө наһ тарҙ ан һ аҡ ланырһ ығ ыҙ тип, Аллаһ һ еҙ гә ошоларҙ ы ә мер итте. (154) Һ уң ынан изгелек ҡ ылғ андарғ а ниғ мә тебеҙ ҙ е аң латыр ө сө н, һ ә р нә мә не асыҡ лар ө сө н, тура юлғ а кү ндереү ө сө н һ ә м рә химлек ҡ ылыу маҡ саты менә н, Мусағ а ла Китап (Тә урат) бирҙ ек. Ө мө т ителә ҙ ер ки, (Ҡ иә мә ттә ) Раббы хозурына барасаҡ тарына иман килтерерҙ ә р. (155) Бына был (Ҡ ө ръә н) Беҙ индергә н изге Китаптыр. Уғ а эйә регеҙ һ ә м (был донъяла гө наһ эшлә ү ҙ ә н) Аллаһ тан ҡ урҡ ығ ыҙ. Һ еҙ гә Ул (Ҡ иә мә т кө нө ндә ) мә рхә мә тле булыр.

156. — Китап бары тик беҙ ҙ ә н элек йә шә гә н халыҡ тарғ а (христиандарғ а, йә һ ү дтә ргә ) индерелде, беҙ иһ ә уларҙ ы уҡ ый алмауыбыҙ сә бә пле, хә бә рһ еҙ, —тип ә йтмә һ ендә р ө сө н. (157) Йә ки:

— Беҙ гә лә китап индерелһ ә ине, беҙ уларҙ ан да тура юлда булыр инек, — тип ә йтмә һ ендә р ө сө н (Ҡ ө ръә нде индерҙ ек. ) Бына һ еҙ гә лә Аллаһ тан асыҡ бер дә лил, һ идә йә т һ ә м рә хмә т килде.

Аллаһ тан йө ҙ сө йө рө п, Уның аяттарын ялғ анғ а сығ арырғ а тырышыусыларҙ ан да залимыраҡ кем бар? Аяттарыбыҙ ҙ ан йө ҙ сө йө ргә ндә ре ө сө н уларҙ ы язаның да иң хә тә ре менә н язалаясаҡ быҙ.

158. Улар (кә ферҙ ә р) фә рештә лә р килгә нен кө тә ме, Раббының килгә нен кө тә ме, Раббының ғ ә лә мә ттә рен кө тә ме? Алдан уҡ иман тотмағ ан килеш, иман тотоп та, ҡ абул ителмә гә н килеш, Раббының ғ ә лә мә те ингә н кө ндө (Ҡ иә мә ттә ) генә файҙ а булмаҫ. Ә йт һ ин:

— Кө тө гө ҙ, беҙ ҙ ә кө тә беҙ, — тип уларғ а.

159. Диндә рен ваҡ киҫ ә ктә ргә (тө ркө мдә ргә ) айырғ андар ҙ а бар, һ инең уларғ а һ ис бер мө нә сә бә тең юҡ тыр. Улар фә ҡ ә т Аллаһ хө кө мө ндә лер. Һ уң ынан Аллаһ уларғ а (ниндә й яманлыҡ ) эшлә гә нлектә рен кү рһ ә тә сә к.

160. (Аллаһ хозурына) кем изгелектә р менә н килә, уның изгелектә ре ун тапҡ ыр арттырылыр. Кем иһ ә яманлыҡ тар менә н килә, ул бары тик шул яманлыҡ тары ө сө н генә яза аласаҡ. Улар хаҡ һ ыҙ лыҡ ҡ а дусар булмаясаҡ. (161) Ә йт һ ин:

— Шик юҡ, Раббым мине тура юлғ а, дө рө ҫ дингә, Аллаһ ты бер тип танығ ан Ибраһ им тотҡ ан дингә йү нә лтте. Ул Аллаһ ҡ а тиң эҙ лә ү селә рҙ ә н тү гел ине, -тип. (162) Ә йт һ ин:

— Шик юҡ, минең намаҙ ым, ҡ орбаным, тормошом һ ә м ү лемем - барыһ ы ла ғ ә лә мдә рҙ ең Раббыһ ы Аллаһ ө сө ндер, - тип. (163) — Аллаһ тың тиң е юҡ тыр. Миң ә бары тик шул ғ ына ә мер ителде һ ә м мин беренсе мосолмандарҙ ың береһ е булдым, — тип ә йт. (164) Ә йт һ ин:

- Бар нә мә нең хужаһ ы Аллаһ икә н, ни эшлә п ә ле мин унан башҡ а тә ң ре эҙ лә йем, ти? Һ ә р кемдең ҡ аҙ анасағ ы ү ҙ енә генә бағ лы. Бер кем дә башҡ а кешенең гө наһ аһ ын ү ҙ елкә һ ендә ташымаҫ. Ахырҙ а Раббы хозурына килә сә кһ егеҙ. Ул һ еҙ ҙ ең ни ө сө н (дин эсендә ) бә хә слә шкә негеҙ ҙ е тө шө ндө рө п бирер, -тип. (165) Һ еҙ ҙ е Ер йө ҙ ө нө ң хә лифә лә ре иткә н, һ еҙ гә биргә н (ниғ мә ттә р) хосусында һ еҙ ҙ е һ ынар ө сө н бер-берегеҙ ө ҫ тө нә н дә рә жә лә р биргә н Улдыр. Шик юҡ, Раббының язаһ ы һ уң ламаҫ һ ә м, ысындан да, Ул кисереү се миһ ырбан эйә һ еҙ ер.

7 — Ә ғ рә ф (Кә ртә лә р) сү рә һ е

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 151617 18 19 20 Следующая ⇒