4 — Нисә (Ҡатындар) сүрәһе

4 — Нисә (Ҡ атындар) сү рә һ е

Нисә (Ҡ атындар) сү рә һ е 176 аяттан тора. Һ ижрә ттә н һ уц Мә ҙ инә лә ингә н. Был сү рә лә ҡ атындар тураһ ында, йә мғ иә т эсендә уларҙ ын, хаҡ тары, хоҡ уҡ тары, ижтимә ғ и майҙ андағ ы тотҡ ан урындары тураһ ында һ ө йлә нгә нгә кү рә, «Ә н-Нисә », йә ғ ни «Ҡ атындар» тип аталғ ан. )

Бисмиллә һ ир-рахмә ә нир-рахиим.

1. Ә й, кешелә р! Һ езҙ ҙ е бер йә ндә н яралтҡ ан һ ә м уғ а ҡ атынды бар иткә н, уларҙ ың икеһ енә н ир енес һ ә м ҡ атын енесен ү рсеткә н Раббы ҡ аршыһ ында (гө наһ ҡ ылыуҙ ан) ҡ урҡ ығ ыҙ. Исемен телә ктә регеҙ ҙ ә ҡ уллана торғ ан Аллаһ алдында ғ ә йепле булыуҙ ан һ ә м ҡ ә рҙ ә шлек ептә рен ө ҙ ө ү ҙ ә н һ аҡ ланығ ыҙ. Шикһ еҙ, Аллаһ һ еҙ ҙ ең ө ҫ тә н кү ҙ ә теп тороусыҙ ыр.

2. Йә тимдә ргә малдарын бирегеҙ. Йә тимдә рҙ ең затлы малын ү ҙ егеҙ ҙ ең насар малығ ыҙ ғ а алыштырмағ ыҙ. Уларҙ ың малдарын ү ҙ малдарығ ыҙ ҙ ыҡ ы менә н ҡ атыштырып ашамағ ыҙ. Сө нки был оло гө наһ тыр. (3) Ә гә р уларғ а (йә тимә дә ргә ) ғ ә ҙ ел була алмам, тип ҡ урҡ һ ағ ыҙ, ү ҙ егеҙ гә оҡ шағ ан ҡ атындарғ а ө йлә негеҙ: икеһ енә, ө сө һ ө нә, дү ртеһ енә (никахлаша алаһ ығ ыҙ ). Ә гә р ғ ә ҙ ел була алмау ҡ урҡ ынысы бар икә н, берһ ен генә алығ ыҙ, улай ҙ а булмаһ а, кә низә ктә р ҙ ә еткә н. Был — Аллаһ юлынан тайпылмаҫ ө сө н ҡ улай эш.

(«Дҗ ә һ илиә т-наҙ анлыҡ -ҡ араң ғ ылыҡ осоронда, йә ғ ни Ҡ ө ръә н-и Кә рим ингә нгә саҡ лы замандарҙ а ирҙ ә р, малдарына ҡ ыҙ ыҡ ҡ анғ а кү рә, ү ҙ ҡ арамаҡ тарындағ ы йә тимә ҡ ыҙ ҙ арғ а ө йлә нә торғ ан булғ андар. Бер нисә йә тимә ҡ ыҙ ғ а ө йлә нгә ндә р ҙ ә булғ ан. Яҡ лаусыһ ы булмағ ан йә тимә ҡ атындарғ а ирҙ ә ре рә нйетеү ле мө ғ ә мә лә лә булып, ғ ә ҙ елһ еҙ ғ ә мә лдә р ҡ ыла торғ ан булғ андар. Хатта мираҫ тарын алыр ө сө н уларҙ ың ү леп китеү ҙ ә рен телә гә ндә р. Был аят ана шундай йә тимә лә рҙ ең хоҡ уғ ын яҡ лай. Исламдан ә ү ү ә лге замандарҙ а ирҙ ә ргә нисә ҡ атын алһ а ла тыйылмағ ан була. Унар ҡ атынлы, хатта унан да артыҡ ҡ а ө йлә нө ү ҙ ә р ғ ә ҙ ә ти хә л булғ ан. Ислам ҡ анундары зинаны тыя. Шуғ а кү рә, зина ҡ ылыуҙ ың мө мкинлектә рен бө тө рө ү кә рә к. Ир кешенең ғ ә йрә тле һ ә м кө р тормошлы булыуы, ҡ атынының, зә ғ иф йә ки бала таба алмауы, дә ртһ еҙ булыуы, ирҙ ә рҙ ең һ уғ ыштарҙ а кү плә п һ ә лә к булыуҙ ары арҡ аһ ында йә ки башҡ а сә бә птә ргә кү рә, ирҙ ә рҙ ең ә ҙ ә йеү е ҡ атындарҙ ың һ аны артыуғ а килтерә. Шуғ а кү рә, ирҙ ә ргә берҙ ә н артыҡ ҡ атынғ а ө йлә неү зарурийә те барлыҡ ҡ а килгә н. Сө нки ирһ еҙ ҡ ыҙ ҙ ар, ирһ еҙ ҡ атындар зина юлынан киткә н булырҙ ар ине. Лә кин кү п ҡ атын менә н, йә тимә лә р менә н никахлашҡ ан ир һ ә м ҡ атынына ғ ә ҙ ел булырғ а тейеш». Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н. )

4. Ҡ атындарғ а мә һ ә рҙ е ысын кү ң елдә н, мул бирегеҙ. Ә гә р ҙ ә киң кү ң еллелек менә н (һ еҙ биргә н) мә һ ә рҙ ең бер ө лө шө н һ еҙ гә ҡ айтарһ алар, уны рә хә тлә неп ашағ ыҙ.

5. Терә к булһ ын тип, Аллаһ һ еҙ гә мал бирҙ е, һ еҙ ул малды аҡ ылһ ыҙ ҙ арғ а (мал тота белмә гә ндә ргә, аҡ ылы сә лә мә т булмағ андарғ а) бирмә геҙ. Шул мал менә н уларҙ ы ашатығ ыҙ -эсертегеҙ һ ә м уларғ а йыуатыусы һ ү ҙ ҙ ә р һ ө йлә геҙ.

6. Бә лиғ леккә ирешкә нгә тиклем йә тимдә рҙ е (тә рбиә ҡ ылығ ыҙ, ҡ арап ү ҫ терегеҙ ) һ ынағ ыҙ. Аҡ ылы ө лгө ргә нлеген кү реү гә ү к, малдарын ү ҙ ҙ ә ренә тапшырығ ыҙ. Ул малды исраф итеп (тотоноп), (йә тимдә р ү ҫ еп етер тип) ҡ абаланып ашап бө тө рмә геҙ. Бай кеше олпат (ғ ә ҙ ел) булырғ а тырышһ ын, (йә тим малына ҡ улын һ уҙ маһ ын), фә ҡ ир булһ а, тейешлеһ ен генә ашаһ ын. Малдарын шаһ иттар алдында тапшырығ ыҙ. Юҡ һ а, Аллаһ һ ә р кемдең ғ ә мә лен белеп, хисап аласаҡ.

7. Ата-ә сә йә ки яҡ ындары ҡ алдырғ ан (малдан) ирҙ ә ргә бер ө лө ш тейә, ата-ә сә һ ә м яҡ ындары ҡ алдырғ андан ҡ атындарғ а бер ө лө ш тейә. Мал кү п булһ а ла, ә ҙ генә булһ а ла тигеҙ бү ленергә тейеш. (8) Мираҫ бү лгә ндә (васыятта исеме ә йтелмә гә н) яҡ ындар, йә тимдә р һ ә м ярлылар булһ а, уларғ а ла ризыҡ лыҡ ө лө ш сығ арығ ыҙ һ ә м уларғ а яғ ымлы һ ү ҙ ҙ ә р ә йтегеҙ.

(«Дҗ ә һ илиә т дә ү ерендә мираҫ малы ҡ атындарғ а бирелмә й ине, был иҫ ке йоланы инҡ ар итеп, ошо ике аят индерелгә н. Йыраҡ туғ андарғ а, йә тимдә р һ ә м мираҫ бү лешкә ндә осраҡ лы тура килгә ндә ргә лә ө лө ш сығ арыу — ғ ә ҙ еллек ҡ ануны». Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н. )

9. Ү лем тү шә гендә:

— Зә ғ иф, сабый балам ҡ ала, (уны кемдә р генә ҡ арар инде, уны балалыҡ ҡ а алғ ан кешелә р минә н ҡ алғ ан малды ашап бө тө рмә ҫ тә рме), — тип борсолғ ан кешелә р кеү ек, (йә тимдә рҙ е ү ҙ тә рбиә һ енә алып ҡ алғ андар ҙ а), йә тим малын ашауҙ ан тыйылһ ындар. Аллаһ тың язаһ ынан ҡ урҡ һ ындар һ ә м дө рө ҫ һ ү ҙ һ ө йлә һ ендә р.

10. Хә йлә һ ә м һ ылтау менә н йә тим хаҡ ын ашағ ан кешелә р ҡ арындарына утлы киҫ ә ү тыҡ ҡ ан кеү ек буласаҡ тар, быныһ ы хаҡ, һ уң ынан улар ялҡ ынлы утҡ а барып керә сә к.

11. Аллаһ балаларығ ыҙ хаҡ ында былай тине: — Ир улғ а ике ҡ ыҙ бала ө лө шө тиклем ө лө ш бирелер. Ә гә р балаларҙ ың барыһ ы ла ҡ ыҙ енесле булып, икенә н артһ а, мә рхү м ҡ алдырғ ан мираҫ тың ө стә н икеһ е уларғ а тейеш. Ә гә р бер генә бө ртө к ҡ ыҙ бала булһ а, малдың яртыһ ы уғ а тейә р. Мә рхү мдең балаһ ы ҡ алһ а, мә рхү мдең ата-ә сә һ енә һ ә р берһ енә айырым итеп, мираҫ тың алтынан бер ө лө шө бирелергә тейеш. Мә рхү мдең балаһ ы ҡ алмайынса, ата-бабаһ ы уның малына вариҫ булыр, ә сә һ енә ө стә н бер ө лө шө (атайғ а ҡ алғ аны) булыр. Мә рхү мдең (бер туғ ан) ҡ ә рҙ ә штә ре булһ а, уның васыятын ү тә п, бурыстарын тү лә п бө тө ргә ндә н һ уң, ә сә һ енә алтынан бер ө лө ш (ҡ алғ аны ҡ ә рҙ ә штә ренә ) булыр. Атағ ыҙ ҙ а, балаларығ ыҙ ҙ а файҙ а килтереү мә сьә лә һ ендә ҡ айһ ыһ ы һ еҙ гә яҡ ыныраҡ икә нлеген һ еҙ Аллаһ билгелә гә нсә белмә йһ егеҙ. Хаҡ тыр, Аллаһ ғ илем һ ә мхикмә ттә р хужаһ ыҙ ыр.

(«Ни ө сө н Ҡ ө ръә н мираҫ ө лө шө н ирҙ ә ргә кү берә к бү лергә бойора? — тигә н һ орауғ а яуап ошо: ирҙ ә рҙ ең тормош сығ ымдары ҡ атындарҙ ыҡ ына ҡ арагғ анда кү берә к. Ө йлә нгә ндә мә һ ер биреү ир яҡ тың бурысы, туй сығ ымдарын да ирҙ ә р тарафы ҡ аплай. Ө йлә нгә ндә н һ уң да ирҙ ә р — кә рә кһ ә, мохтажлыҡ тағ ы яҡ ын туғ андарына ярҙ ам итеү се, кә рә кһ ә ҡ атыны, балаларын ҡ араусы. Уларҙ ы ашау-эсеү, кейем-һ алым, тораҡ менә н тә ьмин итеү ирҙ ә р елкә һ ендә. Шул сә бә пле ирҙ ә рҙ ең ө лө шө ҡ атындарҙ ыҡ ына ҡ арағ анда артығ ыраҡ ». Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н. )

12. Ҡ атынығ ыҙ вафат булып, балаһ ы булмайынса, малы ҡ алһ а, васыяты ү тә лгә ндә н һ уң һ ә м бурыстары ҡ айтарылғ андан һ уң ҡ алғ ан малдың яртыһ ы һ еҙ гә ҙ ер. Балалары ҡ алғ ан булһ а, малдың дү рттә н бер ө лө шө һ еҙ ҙ еке. Балағ ыҙ булмаһ а, һ еҙ ҡ алдырғ ан малдың дү рттә н бер ө лө шө ҡ атындарығ ыҙ ғ а. Балағ ыҙ булһ а, васыятты, бурыстарҙ ы башҡ арғ андан һ уң, ҡ атындарығ ыҙ ғ а һ игеҙ ҙ ә н бер ө лө ш сығ ар. Ә гә р ҙ ә мә рхү мдең йә ки мә рхү мә нең ата-ә сә һ е һ ә м балалары булмағ ан хә лдә ир туғ аны йә ки ҡ атын-ҡ ыҙ ҡ ә рҙ ә ше булһ а, һ ә р берһ енә алтынан бер ө лө ш сығ арылыр. Икенә н артып китһ ә лә р, мираҫ тың ө стә н бер ө лө шө тигеҙ бү ленер. Васыят шарттарын һ ә м бурыстарын ү тә гә ндә н һ уң, һ ис кемгә лә зыян килтермә ҫ тә н, мираҫ малы тигеҙ итеп, Аллаһ хө кө м иткә нсә бү ленергә тейеш. Аллаһ бар нә мә не лә белеп тороусы һ ә м ғ ә ҙ ел. 13. Былар Аллаһ ҡ уйғ ан (ҡ ануни) сиктә рҙ ер. Кем Аллаһ ҡ а һ ә м уның Пә йғ ә мбә ренә итә ғ ә т итһ ә, Аллаһ уны ү ҙ ә ндә ренә н шишмә лә р ағ ып ята торғ ан йә ннә ттә ргә урынлаштырасаҡ, улар шунда оҙ аҡ ҡ а ҡ аласаҡ, бына шул бө йө к ҡ отолоу булыр.

14. Кем дә кем Аллаһ ҡ а һ ә м уның Пә йғ ә мбә ренә ҡ аршы булып, буйһ онмаһ а һ ә м ә леге сиктә рҙ е боҙ һ а, Аллаһ уны мә ң гелек утҡ а ташлаясаҡ, был (гө наһ лылар ө сө н) хурлыҡ лы яза булыр.

15. Уйнаш ҡ ылғ ан ҡ атынығ ыҙ ө ҫ тө нә н арағ ыҙ ҙ ан һ айланғ ан дү рт ир шаһ ит булһ ын. Ә гә р улар шаһ итлыҡ ҡ ылһ а, ҡ атынды ү лгә нсегә тиклем йә ки Аллаһ бер юл эшлә гә нсе тиклем ө йө гө ҙ ҙ ә ябып тотоғ оҙ. (16) Арағ ыҙ ҙ ан икә ү бергә зина ҡ ылһ а, икеһ енә лә яза бирегеҙ, ә гә р ҙ ә тә ү бә итһ ә лә р, ү кенһ ә лә р, (язалауҙ ан) ваз кисегеҙ. Аллаһ тә ү бә лә рҙ е ҡ абул итеү се һ ә м ярлыҡ аусыҙ ыр.

17. Наҙ анлығ ы арҡ аһ ында ғ ына яманлыҡ ҡ ылғ ан кеше һ уң ынан иҫ енә килеп, тиҙ тә ү бә итһ ә, Аллаһ уның тә ү бә һ ен ҡ абул итер. Аллаһ бар нә мә не лә белеү се хикмә т эйә һ елер. (18) Тик, (ғ ү мере буйы) яманлыҡ тар ҡ ылып та, яғ аһ ынан ү лем килеп тоткас ҡ ына:

— Мин инде тә ү бә иттем! — тигә ндә ргә һ ә м кә фер булып ү лгә ндә р ө сө н ярлыҡ ау юҡ. Улар ө сө н ә се ғ азап ә ҙ ерлә нгә н.

19. Ә й, мө ьминдә р! Ҡ атындарҙ ы ирекһ еҙ лә п мираҫ итеү егеҙ хә лә л тү гел. Асыҡ тан-асыҡ хыянат (зина) итмә гә н булһ а, уларғ а, (китергә телә һ ә ) мә һ еренең бер ө лө шө н ү ҙ егеҙ гә алыу маҡ саты менә н, ҡ атындарҙ ы ирекһ еҙ лә п тотмағ ыҙ (айырып ебә регеҙ ). Хатта һ еҙ ҡ атындарығ ыҙ ҙ ы яратмаһ ағ ыҙ ҙ а, уның менә н яҡ шы мө ғ ә мә лә лә булығ ыҙ. Ә гә р ҙ ә һ еҙ гә ул оҡ шамай икә н, тимә к, һ еҙ Аллаһ уғ а биргә н һ ө йкө млө лө ктө (шундағ ы мө мкинлектә рҙ е) кү рмә йһ егеҙ.

20. Ә гә р ҙ ә һ еҙ ҡ атынығ ыҙ ҙ ы айырып, башҡ аһ ына ө йлә нергә уйлаһ ағ ыҙ, (айыраһ ы ҡ атынығ ыҙ ғ а бирелгә н) мә һ ә рҙ ә н бер нимә лә алмағ ыҙ. Һ еҙ уғ а нахаҡ яла яғ ып, асыҡ тан-асыҡ хаталанып, биргә н мә һ ә регеҙ ҙ е кире алырһ ығ ыҙ мы?

21. Ваҡ ытында һ еҙ бер-берегеҙ менә н ҡ ушылып йә шә негеҙ, вә ғ ә ҙ ә лә р бирештегеҙ, шунан һ уң да нисек итеп һ еҙ ҡ атын малын кире алырһ ығ ыҙ икә н?

22. Булаһ ы булғ ан инде, ә ммә ә ү ү ә лге кеү ек, атайығ ыҙ айырғ ан ү гә й ә сә геҙ гә ө йлә нмә геҙ. Сө нки был—оятһ ыҙ лыҡ, боҙ оҡ бер ғ ә мә л һ ә м яманлыҡ тыр.

23. Ә сә лә регеҙ, ҡ ыҙ ҙ арығ ыҙ, ҡ ыҙ туғ андарығ ыҙ, апайҙ арығ ыҙ, туғ андарығ ыҙ, ҡ ә рҙ ә штә регеҙ ҙ ең ҡ ыҙ ҙ ары, һ еҙ ҙ е имеҙ гә н һ ө т ә сә лә регеҙ, һ ө т ҡ ә рҙ ә штә регеҙ, ҡ атындарығ ыҙ ҙ ың ә сә лә ре, ҡ атындарығ ыҙ ғ а эйә реп килгә н ү гә й ҡ ыҙ ҙ арығ ыҙ һ еҙ гә харам ҡ ылынды. Ә гә р никахлашып та ҡ атынығ ыҙ менә н яҡ ынлыҡ ҡ ылмағ ан булһ ағ ыҙ, уны айырғ ас, ул ҡ атындың башҡ а ирҙ ә н тыуғ ан ҡ ыҙ ына ө йлә неү ҙ ең ғ ә йебе юҡ. Ү ҙ улдарығ ыҙ ҙ ың ҡ атындары һ ә м ике ҡ ыҙ ҡ ә рҙ ә ште бер юлы никахлап алыу харам ҡ ылынды. Уҙ ғ ан замандарҙ а һ еҙ шулай ҡ ыла инегеҙ. Аллаһ, ысынлап та, ярлыҡ аусы, кисереү сеҙ ер.

24. Башҡ а ир никахындағ ы бө тө н ҡ атындар ҙ а һ еҙ гә харам (һ уғ ышта ә сир алынғ ан ҡ атындар) йә риә лә рҙ ә н башҡ а. Ул ҡ атындарҙ ың ү ҙ илдә рендә ҡ алғ ан ирҙ ә ре менә н булғ ан никахтары боҙ ола. Уларҙ ы ҡ атын итеп алыу мосолмандар ө сө н харам тү гел). Аллаһ тың һ еҙ гә ә мере шулдыр. (Никахлы ҡ атындарҙ ан) башҡ аһ ын намыҫ лы рә ү ештә һ ә м зина ҡ ылмайынса ғ ына, малдарығ ыҙ ярҙ амы менә н (мә һ ер ә ҙ ерлә п) телә гә н ҡ атын менә н никахлашыу хә лә л ителде. Уларҙ ы файҙ аланғ анығ ыҙ ө сө н алдан килешенгә нсә мә һ ер бирегеҙ. Бынан һ уң нимә ҡ ылһ ағ ыҙ ҙ а, гө наһ булмаҫ. Хаҡ тыр, Аллаһ ғ илем эйә һ е һ ә м хикмә ттә р хужаһ ыҙ ыр. (25) Мосолман ҡ атындарғ а ө йлә нергә малы етмә гә н кеше, бойороғ оғ оҙ ҙ а булғ ан, иман килтергә н йә риә лә ргә ө йлә нә ала. Аллаһ һ еҙ ҙ ең иманығ ыҙ ҙ ы бик яҡ шы белә. Һ еҙ икегеҙ ҙ ә тигеҙ (иманлы йә риә лә р, кә низә ктә р ҙ ә һ еҙ ҙ ең кеү ек ү к ә ҙ ә м балаһ ы). Шулай итеп, хужаларынан рө хсә т алып, зина ҡ ылмағ ан, йә шерен һ ө йә ркә лә ре булмағ ан, намыҫ лы йә риә лә ргә ө йлә негеҙ. Мә һ ә рҙ ә рен дә етә рлек миҡ дарҙ а бирегеҙ. Никахтан һ уң зина ҡ ылһ а, уларғ а ирекле ҡ атындарғ а бирелә торғ ан язаның яртыһ ы бирелер. Был — гө наһ тан ҡ урҡ ҡ андар ө сө н. Сабырлыҡ һ еҙ ҙ ең ө сө н хә йерлелер. Аллаһ ярлыҡ аусы һ ә м кисереү сеҙ ер.

26. Белмә гә ндә регеҙ ҙ е белдереү һ ә м һ еҙ ҙ ә н алда йә шә гә н изгелә р (Ибраһ им менә н Исмә ғ ил) юлына кү ндереү ө сө н, Аллаһ гө наһ тарығ ыҙ ҙ ы ярлыҡ арғ а телә й. Шик юҡ тыр, Аллаһ белеп тороусы хө кө м һ ә м хикмә т эйә һ е.

27. Ысындан да, Аллаһ һ еҙ ҙ ең тә ү бә лә регеҙ ҙ е ҡ абул итергә телә й. Енси телә ктә ренә ҡ ол булғ ан кешелә р иһ ә һ еҙ ҙ е, мотлаҡ, юлдан яҙ ҙ ырмаҡ сы булалар.

28. Аллаһ һ еҙ ҙ ең йө гө гө ҙ ҙ ө ең елә йтергә телә й, сө нки кеше ҡ еү ә тһ еҙ итеп яралтылғ ан.

29. Ә й, мө ьминдә р! Малдарығ ыҙ ҙ ы ү ҙ -ара һ атыу итеп, килешеп кенә ашағ ыҙ. Харам юл менә н, ә шә келек менә н (тартып алып) малдарығ ыҙ ҙ ы ашамағ ыҙ. Бер-берегеҙ ҙ е ү лтермә геҙ. Шик юҡ, Аллаһ һ еҙ ҙ е ярлыҡ аусы.

30. Кем дә кем хакһ ыҙ лыҡ менә н шулай ҡ ылһ а, (харам ризыҡ йыйһ а, ә ҙ ә м ү лтерһ ә ), уны утта яндырырбыҙ. Был эш Аллаһ ө сө н бик тә ең ел.

31. Ә гә р тыйылғ ан оло гө наһ тарҙ ан ҡ асһ ағ ыҙ, һ еҙ ҙ ең бә лә кә й гө наһ тарығ ыҙ ҙ ы кисерербеҙ һ ә м һ еҙ ҙ е шә рә фле бер ергә урынлаштырырбыҙ.

32. Аллаһ кешелә рҙ е бер-береһ енә н ө ҫ тө н ҡ уйҙ ы, уларҙ ың ө ҫ тө нлө ктә ренә ҡ ыҙ ыҡ мағ ыҙ. Ирҙ ә рҙ ең тапҡ аны (сауабы, гө наһ аһ ы) ү ҙ енә, ҡ атындарҙ ың тапҡ аны (сауабы, гө наһ аһ ы) ү ҙ ҙ ә ренә. Аллаһ тың рә хмә тен һ орағ ыҙ, шик юҡ: Аллаһ һ ә р нә мә не лә белеп тора.

33. Һ ә р кемде (ирҙ е, ҡ атынды) ата-ә сә һ енә н һ ә м туғ андарынан ҡ алғ ан малғ а мираҫ сы итеп ҡ уйҙ ыҡ. Антлашҡ андарғ а ү ҙ ө лө штә рен бирегеҙ. Аллаһ һ ә р нә мә не кү реп тора.

34. Аллаһ кешелә рҙ е бер-берҙ ә ренә н ө ҫ тө н ҡ уйғ аны сә бә пле, ирҙ ә р ҡ атындарҙ ың етә ксеһ е һ ә м һ аҡ лаусыһ ы, туйҙ ырыусыһ ы-кейендереү сеһ е. Шуғ а кү рә лә, иманлы ҡ атындар ә ҙ ә пле. Улар Аллаһ һ аҡ ларғ а ҡ ушҡ ан серҙ е (ғ ийффә тлелек һ ә м намыҫ тарын) һ аҡ лаусылар. Буйһ онмау ғ ә лә мә ттә ре кү ренһ ә, ҡ атынығ ыҙ ҙ ы ө гө тлә геҙ, ятаҡ та яң ғ ыҙ ҡ алдырып китегеҙ, (шулай ҙ а яйғ а килмә һ ә, ҡ урҡ ырлыҡ итеп) һ уғ ығ ыҙ. Ә гә р ҡ атын яйғ а килһ ә, уны кә мһ етә торғ ан сара эҙ лә мә геҙ. Аллаһ — олуғ тыр, Ул — бө йө ктө р.

(«Ғ аилә — ул бер дә ү лә т. Дә ү лә ттең тө ҙ ө к бер тә ртибе булырғ а тейеш. Уның етә ксеһ е, рә исе, идарасыһ ы булырғ а тейеш. Дә ү лә ттә ге кеү ек, ғ аилә лә лә итә ғ ә т булырғ а тейеш. Ана шул итә ғ ә т сиктә рен боҙ оп, итә ғ ә т ҡ анундарынан сыҡ ҡ анды ө гө тлә ү, уғ а тейешенсә яза биреү — идарасының бурысыҙ ыр. Бында ҡ атындарҙ ың ғ аилә ҡ анундарын боҙ оуы тураһ ында һ ө йлә нә. Хә ҙ рә ти Мө хә ммә д саллаллаһ ү ғ ә лә йһ и вә сә ллә мдең бер ҡ асан да ҡ атын туҡ мағ аны булмағ ан. Ул: ишә кте туҡ мағ ан кеү ек ҡ атын туҡ мап, кис менә н шул туҡ малғ ан ҡ атының ды ҡ осаҡ лап ятыу ир кеше эшеме ни? — тип ө ммә тенә һ абаҡ биргә н зат. «Туҡ мау» һ ү ҙ ен эт итеп, имгә ткә нсе, йә рә хә тлә гә нсе туҡ мау, тип аң ламаҫ ҡ а кә рә к». Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н. )

35. Ир менә н ҡ атындың айырылышыу мә сьә лә һ е килеп сыкҡ һ а, ә ммә татыуланырғ а телә һ ә лә р, ир яғ ынан бер ғ ә ҙ ел кешене, ҡ атын яғ ынан икенсе ғ ә ҙ ел бер кешене һ айлап алығ ыҙ. Аллаһ уларҙ ы килештерер. Шик юҡ, Аллаһ барыһ ын да белеү се, барыһ ынан да хә бә рҙ ар.

36. Аллаһ ҡ а ғ ибә ҙ ә т ҡ ылығ ыҙ һ ә м Уғ а һ ис бер тиң зат эҙ лә мә геҙ. Ата-ә сә гә, туғ андарғ а, йә тимдә ргә, фә ҡ ирҙ ә ргә, яҡ ын кү ршелә ргә, йыраҡ кү ршелә ргә, яҡ ын дуҫ ҡ а, юлсығ а, бойороғ оғ оҙ ҙ а булғ андарғ а (ҡ ол, йә риә, хеҙ мә тсе һ ә м башҡ аларғ а) яҡ шы мө ғ ә мә лә лә булығ ыҙ. Аллаһ ү ҙ -ү ҙ енә ғ ашиҡ тә кә бберҙ ә рҙ е, ө ҙ лө кһ ө ҙ маҡ танғ ан кешелә рҙ е яратмай. (37) Ул кешелә р һ аран була, башҡ аларҙ ы ла һ аран булырғ а ҡ оторта, Аллаһ биргә н ниғ мә ттә рҙ е улар йә шереп тота. Беҙ шундый кә ферҙ ә р ө сө н сыҙ ай алмаҫ лыҡ яза ә ҙ ерлә нек. (38) Аллаһ ҡ а, Ә хирә т кө нө нә инанмағ ан килеш, малдарын кешелә ргә кү рһ ә тер ө сө н генә сарыф иткә ндә р ҙ ә (Ә хирә ттә ғ азапҡ а дусар булыр). Шайтан берә йһ енә иптә ш була икә н, бик тә яман иптә ш ул. (39) Аллаһ ка һ ә м Ә хирә т кө нө нә иман килтереп, ү ҙ ҙ ә ренә Аллаһ тарафынан бирелгә нде (дин юлында) сарыф итһ ә лә р, ни була ине инде? Аллаһ уларҙ ың хә лен бик яҡ шы белеп тора.

40. Шик юҡ, Аллаһ һ еҙ гә туҙ ан бө ртө гө кеү ек тә ғ ә ҙ елһ еҙ лек ҡ ылмаҫ. Изгелек ҡ ылыуысыны ҡ ат-ҡ ат арттырыр. Аллаһ ҙ ур бү лә к бирер.

41. Һ ә р бер ө ммә ттә н бер шаһ ит, шулар ө ҫ тө нә һ ине лә шаһ ит итеп килтергә с, тегелә рҙ ең (кә ферҙ ә рҙ ең ) хә ле нисек булыр икә н? (Ә хирә ттә пә йғ ә мбә рҙ ә р кешелә рҙ ең был донъяла йә шә йештә ре, ҡ ылмыштарына шаһ ит буласаҡ тар. )

42. Аҙ ғ ын юлғ а тө шө п, Пә йғ ә мбә рҙ е тың ламағ андар ул кө ндө (Ҡ иә мә ттә ) ү ҙ ҙ ә рен ер менә н тигеҙ лә ү ҙ е телә рҙ ә р һ ә м һ ис бер ҡ ылғ андарын йә шерә алмаҫ тар. (43) Ә й, иман килтергә н кешелә р! Йоҡ о иҫ ереклегендә йә ки зиһ енегеҙ тарҡ ау саҡ та нимә һ ө йлә гә негеҙ ҙ е белмә ҫ лек дә рә жә лә башығ ыҙ томанлы булһ а, башығ ыҙ сафланғ анғ а саҡ лы намаҙ ғ а яҡ ын килмә геҙ. (Дҗ ә һ илиә т осоронда хә мер эсеп, аяттарҙ ы яң ғ ылыш уҡ ығ андар бар ине. ) Ғ ө сө лһ ө ҙ булһ ағ ыҙ, сә йә хә ттә булһ ағ ыҙ, ғ ө сө л тә һ ә рә те алмайынса намаҙ уҡ ымағ ыҙ. Сирле булып йә ки сә йә хә ттә булһ ағ ыҙ йә ки бә ҙ рә фтә н сыҡ һ ағ ыҙ, ҡ атынығ ыҙ менә н яҡ ынлыҡ ҡ ылғ андан һ уң, һ ыу булмағ анда, таҙ а тупраҡ менә н тә йә мү м итегеҙ, йө ҙ ө гө ҙ гә һ ә м ҡ улдарығ ыҙ ғ а тупраҡ һ ирпегеҙ. Шик юҡ, Аллаһ йомарт рә ү ештә ярлыҡ аусы, гө наһ тарҙ ы ғ ә фү итеү селер.

(Тә һ ә рә т йә ки ғ ө сө л ҡ ойоноу кә рә к булғ анда, һ ыу ҡ ытлығ ында тупраҡ, ҡ ом менә н тә йә мү м тә һ ә рә те алыу ярай. Тә йә мү м тә һ ә рә те, ғ ө сө л ҡ ойоноуҙ ы ла алыштыра. Һ ыу ҡ улланырғ а ярамағ ан сирле кеше лә, һ ыу булғ ан урында ла һ ыу ҡ улланмаҫ, тә йә мү м алыр. ) (Дуртенсе, йә ғ ни Ниса сү рә һ енең 43 нсе аятын тә ржемә иткә ндә йыш ҡ улланыла торғ ан «сә рхуш, иҫ ерек» һ ү ҙ ҙ ә ре хаҡ ында тө рлө фекерҙ ә р бар. Татар һ ә м башҡ орт теллә рендә «иҫ ерек» һ ү ҙ е бары тик хә мер, араҡ ы эсеп иҫ ереү ҙ е генә аң латмай. Был һ ү ҙ «ү лем иҫ ереклеге, йоҡ о иҫ ереклеге, мунсала еҫ тейеп иҫ ереү » кеү ек мә ғ ә нә лә рҙ е лә бирә ала. Шулай булғ ас, был аят тө рлө тә ржемә лә рҙ ә тә ҡ дим ителә.

Ш. Ноғ маниҙ а:

«Ий мө ьминдә р, иҫ ерткес эсеп иҫ ереп нимә һ ө йлә гә негеҙ ҙ е белмә һ ә геҙ, намаҙ ғ а яҡ ын бармағ ыҙ! (Ул ваҡ ытта хә мер харам тү гел ине, шул сә бә пле ҡ айһ ы бер сә хә бә лә р иҫ ерек хә лдә намаҙ уҡ ып, аятты хаталы уҡ ынылар. »)

М. Ғ ә лиҙ ә:

«Существуют разногласия относительно того, что значит здесь слово «сү кә ра». Буквально, слово «сә кә ран» (единственное число) означает «одурманенный», однако, некоторые считают, что здесь имеются в виду одурманенные напитком, другие же полагают, что речь идет об одурманенном сном. Слово «сә кр», несомненно, может быть употреблено в последнем смысле, ибо буквальное значение — «останавливать». Кроме того, это слово применяется, когда речь идет о помутнении рассудка. Священный Коран говорит о «сә крат-ә лмә ү т», то есть о состоянии, когда человек, приближающийся к смерти, утрачивает власть над своим рассудком. Выражение «сә крат-ә лхә ммә » описывает состояние, когда человек теряет рассудок из-за великой скорби. «Сә крат-ә ннә ү м» — это такое состояние, когда из-за неодолимой сонливости человек не вполне владеет рассудком. Использованные здесь слово может иметь любое из этих значений. Запрет молиться в состоянии опьянения был шагом к полному запрещению спиртного». «Слово «хә мер» означает «вино» или «виноградная лоза». Шулай итеп, «хә мер йылғ алары» тигә н ғ ибә рә не(һ ү ҙ ғ улланышын) «йө ҙ ө м һ уты, шә рбә т йылғ алары» тип тә тә ржемә итеп була икә н.

44. Ү ҙ ҙ ә ренә Китап ө лө штә ре индерелгә ндә ргә ҡ арағ ыҙ! Боҙ оҡ лоҡ то һ атып алалар һ ә м һ еҙ ҙ е лә юлдан яҙ ҙ ырырғ а маташалар.

45. Аллаһ һ еҙ ҙ ең дошмандарығ ыҙ ҙ ы ү ҙ егеҙ ҙ ә н дә яҡ шы белә. Ысынлыҡ та, һ еҙ гә Аллаһ тың дуҫ лығ ы һ ә м ярҙ амы етә р.

46. Йә һ ү дтә рҙ ең бер тө ркө мө (китап) һ ү ҙ ҙ ә рҙ ең урындарын (Тә ураттә ге Рә суллулла саллаллаһ у ғ ә лә йһ и вә сә ллә мдең вазифаларына ҡ ағ ылышлы ө лө штә рен) алмаштырҙ ылар. Телдә рен юрамал боҙ оп, динебеҙ ҙ е мыҫ ҡ ыл итеп:

— Ишеттек (Ҡ ө ръә н һ ү ҙ ҙ ә рен), ә ммә ҡ аршы килдек, (ҡ аршы насар һ ү ҙ ҙ ә р булғ ан) ишетмә гә нең де ишет (рағ иинә ), — тинелә р.

Ә гә р улар:

— Ишеттек, итә ғ ә т иттек, тың ла һ ә м беҙ гә кү ҙ -ҡ олаҡ бул, — тигә н булһ алар ине, шик юҡ, ү ҙ ҙ ә ре ө сө н тағ ын да яҡ шыраҡ булыр ине, лә кин кирелектә ре арҡ аһ ында, Аллаһ уларҙ ы ҡ ә һ ә рлә не. Уларҙ ың бик ә ҙ е генә иман килтерҙ е.

(«Йә һ ү дтә р Аллаһ тарафынан индерелгә н Тә ү рә тты боҙ ҙ олар. Һ ү ҙ ҙ ә рен, мә ғ ә нә лә рен ү ҙ гә рттелә р, һ уң ғ ы Пә йғ ә мбә р Мө хә ммә д саллаллаһ ү ғ ә лә йһ иссә ллә мдең Аллаһ тан илсе булып килә сә ге тураһ ындағ ы хә бә рҙ е юҡ ҡ а сығ арҙ ылар. Хә ҙ рә ти Мө хә ммә д Пә йғ ә мбә р булып килгә с, уның тураһ ында юҡ -бар ғ ә йбә т, мыҫ ҡ ыллы һ ү ҙ ҙ ә р тараттылар. Ә йтә йек, «рә ғ ийнә » һ ү ҙ е «беҙ гә кү ҙ -ҡ олаҡ бул» мә ғ ә нә һ ендә йө рө й. Шул уҡ һ ү ҙ ҙ е оҙ он итеп, «рә ғ ий-инә ә » тип ә йтһ ә ң, «беҙ ҙ ең кө тө ү себеҙ » мә ғ ә нә һ ен ала». Хә йретдин Ҡ араман тә фсиренә н. )

47. Ә й, Китаплы ҡ ә ү ем! Йө ҙ ө гө ҙ ҙ ө боҙ оп ү ҙ гә рмә ҫ, ҡ ара йө ҙ ҙ ә регеҙ ҙ е артҡ а ҡ айырып ҡ уйғ ансы, шә мбе кө ндө Аллаһ хө кө мө н боҙ ғ андары ө сө н ҡ арғ алғ андар кеү ек лә ғ нә т алғ ансы, ү ҙ егеҙ гә бирелгә ндә рҙ е (Тә урә т, Инжилде) дө рө ҫ лә п, иман килтерегеҙ. Аллаһ тың ә мере, һ ис шикһ еҙ, еренә еткерелә сә ктер.

48. Аллаһ ҡ а тиң дә ш эҙ лә ү селә рҙ е Аллаһ ярлыҡ амаҫ, бынан башҡ а гө наһ лы булғ андарҙ ы, Ү ҙ е телә һ ә, ярлыҡ ар. Аллаһ ҡ а тиң дә ш эҙ лә ү се иң ҙ ур гө наһ ҡ а батып, ялғ ан уйлап сығ арғ ан кеше булыр.

49. Ү ҙ -ү ҙ ҙ ә рен намыҫ лы итеп кү рһ ә тергә тырышҡ андарҙ ы кү рҙ ең ме? Юҡ, Аллаһ Ү ҙ е телә гә нде паклар һ ә м һ ис кем хө рмә тешенең ҡ абығ ы ҡ ә ҙ ә р ҙ ә хаҡ һ ыҙ лыҡ кү рмә ҫ.

50. Ҡ ара, Аллаһ тураһ ында ниндә й генә ялғ андар уйлап сығ армайҙ ар динһ еҙ ҙ ә р, кө н кеү ек асыҡ тыр: был улар ө сө н етә рлек гө наһ.

51. Ү ҙ ҙ ә ренә Китаптың бер ө лө шө индерелгә ндә рҙ е кү рҙ ең ме? Боттарғ а (таш һ ындарғ а, ағ ас һ ындарғ а), шайтанғ а ышаналар, һ уң ынан кә ферҙ ә р ө сө н:

— Былар Аллаһ ҡ а иман килтереү гә ҡ арағ анда турыраҡ юл, - тип һ ө йлә йҙ ә р.

(«Китап индерелгә ндә р, йә ғ ни ә һ ле китап кешелә ренә н берә ү һ е Мә ҙ инә нә н Мә ккә гә килеп, мө шриктә рҙ е хә ҙ рә ти Мө хә ммә дкә һ ә м мосолмандарғ а ҡ аршы һ уғ ышырғ а ҡ оторта башлай. Шунда мө шриктә р: беҙ ҙ ең динебеҙ дө рө ҫ мө, ә ллә Мө хә ммә дтең динеме, ҡ айһ ыбыҙ тура юлда? - тип һ орайҙ ар. Һ еҙ тура юлда! - ти баяғ ы жә сү с. Джибит менә н Тағ ут исемендә ге ике бот-һ ын-һ ә йкә л бар ине. Джибит тигә не, имеш, килә сә кте ә йтеү се, Тағ ут тигә не, имеш, сихырсы. Тағ ут — сихыры менә н кешелә рҙ е аҙ ҙ ырыусы. Аллаһ уларҙ ың барыһ ын да инҡ ар итте. Был аят ошо ваҡ иғ ағ а ишара итә ». Хә сә н Чантай тә фсиренә н. )

52. Улар — Аллаһ ҡ ә һ ә рлә гә н кешелә рҙ ер. Аллаһ тың лә ғ нә тен алғ андарғ а ярҙ амсы табылмаҫ. (53) Ә ллә уларҙ ың хакимлеккә ҡ ө ҙ рә ттә ре бармы? (Ундай ҡ ө ҙ рә ттә ре булһ а) улар кешелә ргә хө рмә тешенең ҡ абығ ы ҡ ә ҙ ә р ҙ ә ө лө ш бирмә ҫ ине. (54) Ә ллә улар Аллаһ йомартлығ ы менә н кешелә ргә бирелгә ндә н (Ҡ ө ръә н һ ә м ниғ мә ттә рҙ ә н) кө нлә шә лә рме? Юҡ һ а, беҙ бит Ибраһ им тоҡ омона ла Китап һ ә м хикмә ттә р бирҙ ек һ ә м уларғ а бө йө к хө кө мдарлыҡ тапшырҙ ыҡ. (55) Уларҙ ың бер ө лө шө уғ а ышанды, ҡ айһ ылары унан йө ҙ сө йө рҙ ө. Уларғ а хә тә р утлы йә һ ә ннә м етә р. (56) Шик юҡ, аяттарыбыҙ ҙ ы инҡ ар итеү селә рҙ е утта яндырасаҡ быҙ. Тирелә ре кө йө п бө ткә с, ғ азап дауам итһ ен ө сө н, яң ыһ ы менә н алыштырасаҡ быҙ. Аллаһ һ ә р ваҡ ыт ө ҫ тө н һ ә м хө кө мдар.

57. (Аллаһ ҡ а) инанып, изгелекле булғ андарҙ ы мә ң ге йә шә р ө сө н, ү ҙ ә ндә ренә н шишмә лә р ағ ып ятыусы йә ннә ттә ргә керетербеҙ. Шунда улар ө сө н саф-пак кә лә штә р булыр, уларҙ ы рә хә тлек биреү се ағ ас кү лә гә лә рендә йә шә тербеҙ.

58. Һ еҙ гә аманат ителгә н малдарҙ ы эйә лә ренә ҡ айтарыуығ ыҙ ҙ ы һ ә м кешелә р араһ ында хө кө м йө рө ткә ндә ғ ә ҙ еллек менә н эш итеү сегеҙ ҙ е Аллаһ һ еҙ гә ә мер итте. Бына шулай, Аллаһ һ еҙ гә гү зә л рә ү ештә ө гө т бирә. Хаҡ тыр, Аллаһ барыһ ын да ишетеп, кү реп тора.

59. Ә й, иман килтергә ндә р, Аллаһ ҡ а итә ғ ә т итегеҙ. Пә йғ ә мбә ргә һ ә м ү ҙ арағ ыҙ ҙ ан һ айлап ҡ уйылғ ан идарасыларығ ыҙ ғ а буйһ оноғ оҙ. Ә гә р ниндә й ҙ ә булһ а аң лашылмаусылыҡ килеп сыҡ һ а, Аллаһ ҡ а һ ә м Ә хирә ткә инанғ ан булһ ағ ыҙ, хә л итеү ҙ е шә риғ ә т ҡ ушҡ анса башҡ арығ ыҙ. Был хә йерле лә, нә тижә ле лә буласаҡ.

⇐ Предыдущая 8 9 10 11 121314 15 16 17 Следующая ⇒