2. Жалпы білім беру мектебінде халық оркестрін ұйымдастыруда эксперименталдық жұмыс

2. Жалпы білім беру мектебінде халық оркестрін ұ йымдастыруда эксперименталдық жұ мыс

2. 1. Халық оркестрі сабағ ында қ олданылатын ә діс-тә сілдер

Сабақ тан тыс қ ызметте халық оркестрін ұ йымдастыру жеке оқ ушының музыкалық – орындаушылық дағ дыларын дамыту ү шін де, сондай-ақ барлық оқ ушыларды музыкалық тә рбиелеу ү шін де маң ызды. Балалар оркестрі ұ йымдастырылғ ан кезде оркестрді жинау жә не жинақ тау оқ ушылардың музыкалық -есту деректерін тексергеннен кейін жү зеге асырылады. Тексеруден оң нә тижемен ө ткен оқ ушылар оркестрге қ абылданады.

Оркестрде ойнау барысында келесі міндеттер шешіледі:

- музыкалық аспаптардың ә ртү рлерімен танысу, олардың ойын тә сілдерін мең геру;

- музыкалық сө йлеу элементтерінің мә нерлі мә ні туралы тү сінік жә не музыкалық мә нерлілік қ ұ ралдарын қ алыптастыру, ноталық грамотаны мең геру;

- аспаптық жә не шығ армашылық қ ызметке қ ызығ ушылық ты ояту;

- ұ жымшылдық пен ө зара кө мек сезімін, серіктестікті, ә дептілікті, достық пен жауапкершілікті тә рбиелеу;

- оқ ушылардың музыкалық қ абілеттерін дамыту (ритм, лада, қ арқ ын, дыбыс шығ ару, гармониялық, полифондық, тембрлік, динамикалық есту), шығ армашылық потенциалын, ұ жымдық ойын дағ дыларын дамыту;

- ұ лттық музыкалық мә дениетке кө ркемдік талғ ам мен қ арым-қ атынасты қ алыптастыру.

Оқ ытудың негізгі тү рі аралас нұ сқ адағ ы сабақ тү рі болып табылады. Осығ ан байланысты жеке жә не топтық (жеке партиялар, оркестрлік топтар бойынша) сабақ тар ө ткізу кө зделеді. Ондағ ы сағ ат саны қ атысушылардың санына, халық оркестрі қ ұ ралдарының қ ұ рамына жә не мекеме жұ мысының жағ дайына байланысты есептеледі. Мү мкіндігінше топтық жә не жеке сабақ тар жалпы дайындық ө ткізілетін кү ні ө ткізіледі, ә р тоқ санның немесе жарты жылдың аяғ ында сабақ тар-концерттер кө зделеді. Қ ажет болғ ан жағ дайда сыныптан тыс қ ызметтің ө зге де дә стү рлі емес тү рлерін қ олдануғ а болады (" Музыкалық аспаптар еліне" экскурсия, ертегі-сабақ, ойын-сабақ жә не т. б. ).

Жұ мыстың негізгі ә дістері практикалық, кө рнекі жә не шығ армашылық ә дістер болып табылады. Бұ л ә дістер оқ ушылардың тұ тас дамуына, олардың практикалық дағ дылары мен іскерліктерін қ алыптастыруғ а, есту тү сініктерін кең ейтуге, музыкалық қ абілеттерін дамытуғ а ық пал етеді.

Ойыншылардың жалпы шығ армашылық ә леуетін арттыру, олардың қ ызметін ынталандыру ү шін ұ жымның дербес, сондай-ақ қ осымша білім беру мекемесінде жұ мыс істейтін басқ а да музыкалық ү йірмелердің (вокалдық, хор, би) қ атысушыларымен бірлесіп концерттік қ ойылымдарды ұ йымдастыру маң ызды сә т болып табылады.

Оркестрді ұ йымдастырудың маң ызды шарттары:

- жұ мыс жоспарының болуы;

- сабақ ө ткізуге болатын музыкалық аспаптар мен аудиториялар жиынтығ ының болуы;

- оқ ушылармен жү йелі сабақ тар;

- жетекшінің ә р аспаптың жеке сипаттамаларын жә не техникалық ерекшеліктерін жақ сы білуі, аспаптарғ а арналғ ан орындаушылық тә сілдерді, шығ армаларды жаттық тыру ә дістемесін, музыкалық туындыларды тиісті қ ұ рамғ а аранжировкалау дағ дыларын мең геруі;

- оқ уғ а арналғ ан шығ армаларды біртіндеп қ иындату;

- жас ерекшеліктерін есепке алу, ә р балағ а жеке қ арау, қ иын жағ дайды тү сінуге кө мектесу.

Оркестрлік ойын ө нерін мең геру кезінде нақ ты ойластырылғ ан педагогикалық тактикағ а ерекше мә н беріледі. Бұ л тактикада, егер психологиялық -педагогикалық ғ ылымның жалпығ а танылғ ан жолдарын ұ станса, музыкалық – орындаушылық қ абілеттерді дамытуғ а негізгі кө ң іл бө лу кө зделіп отыр, академик Б. М. Теплов " базалық " қ атарына музыкалық -орындаушылық қ абілеттерді қ амтитын кү рделі психологиялық білімді жатқ ызады:

- музыкалық -репродуктивті қ абілеті (есту қ абілеті);

- музыкалық -ырғ ақ тық сезім;

- оның компоненттеріндегі музыкалық есту-дыбысты жә не ырғ ақ.

Музыкалық орындаудағ ы табыс жеке тұ лғ аның жеке сапасымен емес, бірнешеуін біріктірумен қ амтамасыз етілуі мү мкін, ө йткені бұ л қ асиеттер мен қ асиеттердің барлығ ы музыкалық дарындылық ты қ ұ райды. Музыкалық -орындаушылық дағ дыларды дамыту-бұ л, ең алдымен, ә леуетті қ абілеттерді кө ру ғ ана емес, сондай-ақ тиісті қ ызметте, атап айтқ анда оркестрлік орындаушылық та қ алыптаса бастағ ан, бар мү мкіндіктерді сапалы қ ұ раушы қ айта қ ұ ру процесі. Жас оркестрлерді оқ ыту мен тә рбиелеудегі жұ мыстың маң ызды кезең і бастауыш кезең де халық аспаптары оркестріндегі ә рі қ арай сабақ тарғ а жә не тә рбиеленушілердің бастапқ ы шеберлігінен, орындаушылық жә не эстетикалық мә дениетінен басқ а қ алыптастыруды ынталандыру болып табылады. Сондық тан педагог осы кезең де балаларды қ адамдық оқ ыту технологиясын жетілдіріп қ ана қ оймай, сонымен қ атар жоғ ары білім, орындаушылық жә не тіпті актерлік шеберлікке ие болу, балалардың алдында ү лкен ә ріппен кә сіпқ ой болуғ а ұ мтылу ө те маң ызды.

Осылайша, оқ ушылардың музыкалық -орындаушылық жә не жалпы мә дениетін дамытуғ а белсенді ә сер ететін музыкалық ұ жымдық қ ызмет ретінде оркестрлік орындаушылық қ а келесі оң ерекшеліктер тә н:

- жалпы іске қ атысу оқ ушының қ арым-қ атынасын, ө з іс-ә рекеттерін объективті бағ алай білуін қ алыптастырады, музыкалық (есту жә не дауыс сапасы, ә н айту шеберлігі мен дағ дылары), сондай-ақ мінез-қ ұ лық кемшіліктерін тү сінуге кө мектеседі.;

- ұ жымдық оркестрлік қ ызметте, оқ ушы барлығ ын есте ұ стағ анда, ол басшы мен қ ұ рдастарының алдында ашылады, оны зерттеу, оқ ыту жә не жіберу оң ай;

- Аспаптық -орындаушылық қ ызмет, белсенді жә не ә леуметтік-қ ұ нды, оқ ушының санасында бірлік қ ажеттілігі қ алыптасуын қ амтамасыз ететін маң ызды фактор болып табылады;

- оркестр сабағ ында жұ мыс істей отырып, оқ ушы ұ жымда жұ мыс істеуге қ ажетті оң тұ лғ алық қ асиеттерді қ алыптастырады, ө з кү штерін, музыкалық қ абілеттерін жә не ө зіне жә не оркестр ү шін пайдасымен икемділігін қ олдануды ү йренеді;

Оркестр қ ұ рамына қ арай топтар бойынша бө лінеді:

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒