Александр Иванович Куприн 16 страница

Без ук сыман тө з булып сузылган озын һ ә м тар аланның нә къ уртасында туктап калдык. Безнең ике ягыбызда да рә т-рә т тезелеп утырган биек, зифа наратлар, хуш исле яшел ябалдашлары белә н ү зара тоташып, ерак-еракларга сузылып киткә н гаять озын коридор хасил итә иде. Кабыклары суерылган ул агачларның шә рә кә ү сә лә рендә кичке шә фә кънең кызгылт шә ү -' лә се чагылып җ емелди иде.

Мин, Олесяның кулын тагы да катырак кыса тө шеп, басынкы тавыш белә н соравымны кабатладым:

— Ни ө чен? Ни ө чен телә мә дең, Олеся?

— Мин курыктым... — диде Олеся, ишетелер-ишетел- мә с кенә. — Мин тә къдирдә н качып булыр дип уйлаган идем... Ә хә зер., хә зер...

Ул, суларга һ ава җ итмә гә ндә й, сү здә н бү ленеп кал* ды да кинә т кискен, ашыгыч бер хә рә кә т белә н муеныма сарылды, һ ә м минем иреннә ремне тиз-тиз пышылдап ә йткә н калтыравык, татлы сү злә р яндырып алды:

— Хә зер миң а барыбер инде, барыбер!. Чө нки мин сине яратам, аң лыйсың мы, яратам, кадерлем минем, бә хетем, кү з нурым минем!..

Ул миң а тагын да сыенарак тө ште. Мин ү з кочагымда аның кайнар, кө чле, таза тә ненең ничек калтырануын тойдым, кү крә гем турысында йө рә генең дө п-дө п тибү ен ишетеп тордым. Аның дә ртле ү бү е авырудан ныгып җ итмә гә н минем хә лсез башыма каты шә раб шикелле тә эсир итә, мине ү з-ү земне белешмә стә й бер халә ткә ташлый иде.

— Олеся, алла хакы ө чен, кирә кми... кочаклама мине, — дип ялвардым мин, аның кочагыннан ычкынырга тырышып. — Аң лыйсың мы, хә зер инде мин ү зем дә куркам... ү земнә н ү зем куркам... Җ ибә р, Олеся.

Ул аз гына башын калкытты да, талгын, назлы бер елмаю белә н елмаеп, кү злә ремә сө зеп карады.

— Курыкма, сө еклем, — диде ул, аң латып булмастай гаҗ ә еп бер тә вә ккә л, мө лаем тавыш белә н. — Мин сине беркайчан да шелтә лә мә м, беркемнә н дә сине кө нлә мә м... Тик дө ресен генә ә йт: яратасың мы мине?

— Яратам, Олеся, ө зелеп-ө зелеп яратам-. Кү птә ннә н бирле яратам. Тик, зинһ ар... бү тә н ү пмә мине... Минем зиһ енем томаланды, башым ә йлә нә, сабырым җ итмә с дип куркам...

Ул газаплы-татлы бер ашкыну белә н, гасабиланып, тагын да иреннә ремне ү бә ргә тотынды. Мин аның пышылдап ә йткә н иркә сү злә рен, ишетү дә н бигрә к, болай кү ң елем белә н генә чамаладым шикелле:

— Алайса бернә рсә дә н дә курыкма, башка бү тә н бернә рсә турында да уйлама... Бү ген 'безнең кө н, без аны беркемгә дә бирмә без.

һ ә м бу тө н, ниндидер тылсымлы, соклангыч бер ә кият сыман, минем кү ң елдә мә ң ге-мә ң гегә сең еп калды. Кү к йө зендә тулы ай йө зә иде. Аның кө меш нурлары, бө тен аланны ала-кола, чуар, сихри бер тө скә манып, караң гыда тын гына утырган агачларның кә кре- бө кре кә ү сә лә ренә һ ә м җ ә енке ботакларына, шулай ук хә тфә дә й йомшак мү к каплаган җ ир ө стенә тонык кү - гелҗ ем таплар булып яткан. Нә зек, зифа буйлы каеннар ерактан ук агарып, ү тә ачык булып кү ренә лә р; аларның сирә к яфраклы башлары, ү тә кү ренмә ле һ ава бө ркә нчеклә ре ябынгандай, чаларып җ емелдилә р. Уры- ны-урыны белә н ай яктысын куе нарат ботаклары каплый. Андый урыннарда кү згә тө ртсә ң кү ренмә слек дө м караң гылык хө кем сө рә, бары тик бу караң гылыкның нә къ урта бер җ ирендә генә ара-тирә ә ллә каян нур кө лтә се бә реп керә дә, рә т-рә т тезелёп торган агачларны аермачык яктыртып, җ ир ө стенә сукмак сыман тар, тө з юл сызып куя; бу юл шундый сихри, матур, якты, тигез ки, гү я аны Оберон белә н Титаниянең тантаналы сә яхә те ө чен тылсымлы урман адә мчеклә ре — эльфлар ү злә ре җ иһ азлаган, һ ә м без, бер сү з сө йлә шмичә, ү з бә хетебезгә һ ә м урманның шомлы, сихри тынлыгына буйсынып, кочаклашкан килеш, шушы хозур, кө лә ч чын ә кият дө ньясыннан ә крен генә атлап барабыз.

Олеся кинә т туктап калды.

— Карале, бө тенлә й онытң анмың икә н лә баса: син бит инде кү птә н ө ең ә кайтырга тиеш кеше, — диде ул. — Менә бит нинди ә шә ке мин! Син ә ле генә авырудан терелгә нсең, ә мин сине шушы вакытка хә тле урманда тоткарлап торам.

Мин аны кочагыма алдым да, куе кара чә члә ре ө стеннә н бө ркә нгә н шә лъяулыгын артка таба кайтарып куеп, колагына иелдем һ ә м чак ишетелерлек тавыш белә н:

— Олеся, син ү кенмисең ме? — дип сорадым.

Ул ә крен генә башын чайкады.

— Юк, ү кенмим... Ахыры ни генә булса да, мин ү кенмә ячә кмен. Хә зергә ә ле миң а шундый рә хә т...

— Син нә рсә, ахыры яман булыр дип уйлыйсың мыни?

Олесяның кү з карашында теге вакыттагы кебек тагын серле, хорафатлы курку чагылып узды.

— О, ахыры һ ичшиксез яман булып бетә чә к... Исең дә ме, мин сиң а треф дамасы турында сө йлә гә н идем? Треф дамасы—ул мин ү зем бит, карта ә йткә н бә хетсезлек тә минем ү земә килә чә к... Белә сең ме, мин теге вакытны сиң а: безгә бө тенлә й килеп йө рмә, дип ә йтмә кче булган идем. Ә син ул арада авырып киткә нсең, ярты ай чабасы безгә килми тордың... Менә шул чакта мин сине шулкадә р сагындым, шулкадә р сагындым, сине бер кү рер ө чен дө ньядагы бө тен нә рсә не бирергә ә зер идем... Ә нә шул сагышлы кө ннә рдә ныклы бер карарга килдем дә инде мин. Ә йдә, мә йтә м, ни булса шул булыр, ә ү з бә хетемне беркемгә дә бирмим, дидем...

— Дө рес, Олеся. Мин дә нә къ шулай бит, — дидем, аның чигә сенә иреннә рем белә н орынып. — Синнә н аерылганчы мин ү земнең яратканымны белмә дем. Кемдер берә ү: мә хә ббә т ө чен аерым яшә ү учак ө чен җ ил кебек ул, дип юкка гына ә йтмә гә н, кү рә сең: кечкенә мә хә ббә тне ул сү ндерә, ә зурысын тагын да дө рлә тебрә к җ ибә рә. •

—■ Ничек дидең ә ле? Зинһ ар, тагын бер кабатлачы, — дип элеп алды Олеся, тирә н бер кызыксыну белә н.

Белмим, кем тарафыннандыр ә йтелгә н бу хикмә тле сү зне мин тагын бер мә ртә бә кабатларга мә җ бү р булдым. Шуннан соң Олеся уйга калды, һ ә м мин иреннә ренең кыймылдавы буенча аның шул ук сү злә рне эчтә н генә кабатлавын һ ә м истә калдырырга тырышуын аң ладым.

Миң а Олесяның агарынган һ ә м бераз артка ташланган йө зе, ай шә ү лә се чагылып җ емелдә гә н зур кара кү злә ре озакламый ниндидер афә т буласын сизеп торадыр шикелле тоелды, һ ә м шул уйдан минем эчкә кинә т ө шеткеч бер салкын йө герде.

Безнең чиксез нур һ ә м ямь тулы бу самими мә хә ббә тебез бер айга якын дә вам итте, һ ә м ә леге шә фә къ нурлары белә н ө ртелгә н тын кичлә р, энҗ е чә чә клә ре һ ә м бал исе аң кытып, кош-корт чыр-чуыннан яң гырап торган чыклы, дә ртлә ндергеч саф иртә лә р, ә леге талгын, изрә ткеч, эссе июнь кө ннә ре — һ ә ммә се дә, Олесяның гү зә л йө зе-сыны белә н бергә, минем кү ң елдә хә зергә кадә р мә ң ге җ уелмас җ анлы истә лек булып саклана... Шул вакыт эчендә мин бер генә мә ртә бә дә ү земдә нинди дә булса кү ң елсезлә нү, арыганлык хисе яки сукбайлык һ ә вә слеге кузгалуын сизмә дем. Мин, мә җ ү силә р алласы яисә кө ч-куә те ташып торган яшь, таза хайван кебек, дө ньяның - яме, җ ылысы белә н, аң лы яшә ү дә рте, куанычы һ ә м тыныч, сә ламә т, табигый мә хә ббә т лә ззә те белә н хозурланып яшә дем,

Мин терелгә ннә н бирле Мануйлиха ә би бө тенлә й ачу китергеч бер мыгырдавыкка ә верелде; ул мине хә зер шундый ачыктан-ачык нә фрә т белә н каршылый һ ә м мин аларда утырган чакта мичендә ге чуен чү лмә клә рен шундый ачу белә н дө бер-шатыр кү череп йө ртергә тотына иде ки, ахырда без Олеся белә н һ ә р кичне ө йдә н читтә, урман эчендә генә очраша торган булдык, һ ә м яшеллеккә чумган мә һ абә т урман, затлы, кыйммә тле бер кыса сыман, безнең ваемсыз мә хә ббә тебезне ү з канаты астына сыендырды.

Мин кө ннә н-кө н бер нә рсә гә гаҗ ә плә нә бардым: Олеся — кыргый урманда ялгызы ү скә н, хә тта укый-яза да белмә гә н гади бер кыз — тормышның кү п кенә мә сьә лә лә рендә гаҗ ә еп сизгерлек, тумыштан килгә н табигый бер ә дә плелек кү рсә тә иде. Мә хә ббә тнең, — ә гә р аны туры, тупас мә гънә сендә алсаң, — һ ә рвакыт ниндидер ямьсез яклары, нечкә табигатьле тынгысыз кешелә рдә оялу һ ә м газаплану тудыра торган нечкә леклә ре була. Лә кин Олеся ү зенә хас самими сафлыгы белә н мә хә ббә ттә ге андый четерекле якларны ничектер оста гына читлә теп ү тә белә иде. Шуң а кү рә безнең ү зара мө нә сә бә тне бернинди тупаслык, ә дә псезлек тә ямьсезли алмады.

Ул арада минем китә р вакытым да якынлашты. Дө ресен генә ә йткә ндә, Перебродта минем инде хезмә тем буенча барлык эшлә рем тә мамланган иде, аннан китү не бары ү зем генә тоткарлап тора идем. Лә кин китү турында мин Олесяга ә легә кадә р бер сү з дә ә йтмә дем, чө нки аның бу хә бә рне ничек кабул итә чә ген кү з алдына китерергә дә курка идем. Гомумә н, минем хә л шактый кыенлашып калды. Мондагы тормышка артык иялә шеп киткә н идем мин. Кө н саен Олесяны кү реп тору, аның сө йкемле тавышын, яң гыравыклы кө лү ен ишетү, назлы иркә лә ү лә рен тою — минем ө чен хә зер болар гади бер ихтыяҗ гына тү гел иде инде. Мин, гомумә н, ансыз тора алмас бер хә лгә килгә н идем. Ә ллә нигә бер, кө ннә р бозылып, очрашмый калсак, мин, тормышымдагы иң мө һ им, иң кадерле нә рсә мне югалткандай, бө тенлә й ө метсезлеккә батам; бер эшкә дә кулым бармый, бө тен кү ң елем белә н бары анда гына — җ ылы, якты табигать кочагына, кө лә ч йө зле Олесям янына гына ашкына идем.

Беренче вакытларда Олесяга ө йлә нү уе минем башка килеп тә карамады диярлек. Аң а ө йлә нү ихтималы миң а. безнең ү зара мө нә сә бә тлә ребезне намуслы хә л итү юлындагы иң соң гы бер чара гына булып тоела иде. Лә кин тора-бара бу уй минем кү ң елне бик еш кымтырыклый башлады. Мине тик бер генә нә рсә куркытты: шушы иялә шкә н гү зә л карурманыннан аерылып китеп, чит-ят шә һ ә р мохитына килеп элә ккә ч, Олеся ү зен ничек хис итә р? Аның затлы, модалы киемнә рдә н кунак бү лмә сендә хезмә ттә шлә ремнең хатыннары белә н юк-бар сү з сө йлә шеп утыруын мин кү з алдына китерергә дә курка идем.

Ә мма китә р вакытым якынлашкан саен, миндә ге сагыш, ялгызлык хисе дә, куркыныч бер тө с алып, һ аман киң ә я, зурая барды. Ө йлә нү уе кө ннә н-кө н ү сте, ныгыды, ахырда ул бө тенлә й тө пле бер карарга ә верелде. Олесяга ө йлә нү хә зер инде миң а югары җ ә мгыятьне тетрә ндерерлек кыю бер адым булып тоелмый иде. «Кайбер яхшы гына кешелә р, галимнә р тегү че кызларга, асрауларга ө йлә неп, менә дигә н итеп торалар ич ә ле, — дип уйладым мин, ү з-ү земне юатып. — Алай гына да тү гел, шундый гади кызларга ө йлә нү лә ре ө чен алар гомерлә ре буе язмышларына шө кер кылып яшилә р. Мин шул кешелә рдә н дә бә хетсезрә к булмамдыр ич инде? »

Бервакыт июнь урталарында, кичкырын, шау чә чә ккә кү мелгә н дү лә нә куаклары арасыннан сузылган тар сукмак борылышында мин, гадә темчә, Олесяны кө теп тора идем. Аның җ иң ел адымнар белә н җ ил-җ ил атлап килү ен мин ерактан ук кү реп алдым.

Килеп җ итү енә, ул мине кочаклап алды да, кызу йө рү дә н сулышына кабынып:

— Исә нме, сө еклем, — диде. — Озак кө ттермә демме? Ә мин, белә сең ме, кө чкә -кө чкә генә ычкындым... һ аман ә би белә н тарткалашам.

— Шушы кө нгә хә тле тынганы юкмы?

— Кая ул! «Ул, ди, синең башың а бер җ итә р ә ле, ди... Туйганчы кө лә р-мыскыллар да ташлап китә р, ди. Ул сине тамчы да яратмый... »— ди.

— Минем турыда шулай диме?

— Синең турыда, сө еклем, синең турыда... Ә йдә такылдасын, мин барыбер аның бер генә сү зенә дә ышанмыйм бит.

Ул безнең турыда бө тенесен белә ме?

— Тә гаен ә йтә алмыйм... шулай да, белә шикелле. Хә ер, минем бу хакта аның белә н беркайчан да сө йлә шкә нем юк — ул ү зе сизенә булса кирә к. Ярар, ни булса шул булыр, баш ватмыйк ә ле... Киттек.

Ул ак чә чә к сарган дү лә нә ботагын сындырып алды да ү зенең чә ченә кадап куйды. Без баеп барган кичке кояшның кызгылт нурлары астында чак-чак кына алсуланып яткан сукмак буйлап ә крен генә алга атладык.

Мин ә ле ү ткә н тө нне ү к Олесяга бө тенесен ачыктан- ачык сө йлә п бирергә дип ү з-ү земә сү з биреп куйган идем. Лә кин хә зер ниндидер сә ер бер кыюсызлык минем телемне бә йлә п торды. Ә гә р Олесяга ү земнең тиздә н китә ргә тиешлегемне һ ә м ө йлә нергә ниятем барын ә йтсә м, ул миң а ышанырмы? Ө йлә нергә дигә н ниятем аң а беренче хә бә рдә н туган яра-җ ә рә хә тне кечерә йтү, йомшарту ө чен ә йтелгә н бер юату сү зе генә булып тоелмасмы? Мин шулай уйладым һ ә м: «Ә нә теге умырылган кә ү сә ле ө рә ң ге агачы янына барып җ иткә ч тә сө йли башлыйм», —-дип, эчемнә н генә ү з-ү земә сү з биреп куйдым. Менә без ө рә ң ге агачы турысына да килеп җ иттек; мин инде, дулкынланудан агарына баруымны тоеп, сү з башлар ө чен авызымны да ачкан идем, лә кин шул чакны кинә т мине тагын ә леге кыюсызлык хисе билә п алды; авыз эче ничектер оеп, салкынаеп китте, йө рә гем тынгысыз бер тибү белә н чә нчеп-чә нчеп тибә ргә тотынды. «Егерме җ иделе сан — минем бә хетле саным, — дидем мин, берничә минут ү ткә ннә н соң, — шуң а хә тле саныйм да, аннары башлыйм!.. » һ ә м мин ә крен генә кү ң елемнә н санарга керештем. Ә мма егерме җ идегә җ иткә ч, миндә янә икелә нү туды, янә телем ә йлә нмә с булды. «Юк, — дидем мин ү земә ү зем, — алтмышка хә тле санарга кирә к, ни дисә ң дә алтмыш — бер минут ул, аннары инде курыкмыйча сө йли башларга да була... »

— Ни булды соң ә ле сиң а бү ген? — дип сорады кинә т Олеся. — Син ниндидер кү ң елсез уйларга баткансың. Ә йтче, ни булды?

Шуннан соң мин, ниһ аять, сү земне башлап киттем, лә кин аны иң гади бер нә рсә турында сө йлә гә ндә й, ү земә дә җ ирә нгеч тоелган ә ллә нинди чит-ят, гайре табигый, ваемсыз бер тавыш белә н башлап киттем.

■ — Син дө рес сизенгә нсең, Олеся... Чынлап та, кү ң елсезрә к бер хә л бар иде шул... Хикмә т шунда: хуҗ алар мине, монда эшлә ремнең бетү ен белеп, кире шә һ ә ргә чакыралар.

Мин кү з кырыем белә н генә Олесяга карап алдым. Аның йө зендә янган кызыллык кисә к кенә юкка чыкты, иреннә ре дерелдә п куйды. Берничә минут чамасы без дә шмичә генә янә шә атлап бардык. Ү лә ннә р арасында чикерткә лә р сайраша, каяндыр бик ерактан бертө рле шың гырдап тартар тавышы ишетелә иде.

— Син ү зең дә аң лыйсың булыр, Олеся, — дидем мин, янә сү згә керешеп, —миң а монда калырга уң айсыз, аннары торыр җ ирем дә юк. Шулай ук хезмә т урынымны ташлау да ярап бетмә с шикелле...

— Соң... алай булгач инде... монда сө йлә п торасы да юк, — диде Олеся, тыныч-сабыр кү ренергә тырышып, лә кин тавышы шундый җ ансыз, саң гырау булып чыкты ки, минем шундук эчем жу итеп ' китте. — Алай хезмә т урыныгыз да кө ткә ч... кайтырга кирә к, ә лбә ттә.

Ул бер агач тө бендә туктады да аркасы белә н аның кә ү сә сенә сө ялде. Олесяның бө тенлә й чырае качкан, куллары җ ансыз рә вештә тү бә н салынып тө шкә н, ә иреннә ренә, газап пә рдә се аша, кызганыч елмаю җ ә елгә н иде. Аның бу кыяфә те мине тә мам куркуга салды. Мин ашыгып аның янына килдем һ ә м кулларыннан кысып тоттым.

— Олеся... нә рсә булды? Олеоя... бә гърем!..

— Ә ллә ни юк... гафу итегез мине... хә зер бетә ул. Ничектер... башым гына ә йлә неп китте...

Ул, ү з-ү зен кузгалырга мә җ бү р итеп, кулын минем кулдан алмыйча Гына, берничә адым алга атлады.

— Олеся, син хә зер генә минем турыда бик начар уй уйлап алдың, ә йе бит? — дидем мин шелтә белә н. — " Ничек оят тү гел сиң а! Син нә рсә, мин шулай сине ташлап китеп барыр дисең мени? Ялгышасың, җ ан кисә гем. Мин бү ген ү к ә биең янына барып, ү земнең сиң а ө йлә нергә телә вемне ә йтә чә кмен. Минем хә зер сү з башлавым да сиң а шуны ә йтү ө чен генә иде бит.

Минем гаҗ ә плә нү емә каршы, бу хә бә рем Олесяны аз гына да гаҗ ә плә ндермә де шикелле.

— Синең хатының булыргамы? — диде ул, моң су тө стә ә крен генә башын чайкап. — Юк, Ваня җ аныем, бу һ ич мө мкин тү гел!

— Ни ө чен, Олеся? Ни ө чен мө мкин тү гел?

— Юк, юк.., Бу турыда уйларга да кө лке — моны син ү зең дә 'бик яхшы белә сең. Йә, нинди хатын була плыйм ди инде мин сиң а? Син — барин, акыллы, гыйлемле кеше, ә мин кем? Шыр надан бер кыз, кая ничек аяк басарга икә нен дә белмим. Минем аркада син оятың нан гына да җ ир тишегенә керердә й булачаксың...

— Юк сү з сө йлисең, Олеся! — дидем мин, каршы килеп. — Бер ярты елдан син ү зең не ү зең танымаслык булачаксың бит. Ү зең дә кү пме табигый сә лә т, кү пме акыл яшеренеп ятканын син ә ле аң ламыйсың гына. Без синең белә н бергә лә п бик кү п яхшы китаплар укырбыз, бик кү п акыллы, ә йбә т кешелә р белә н очрашырбыз, без синең белә н, Олеся, дө ньяны бө тен киң легендә кү рербез ә ле... Без картлык кө небезгә кадә р, ү лгә нчегә кадә р, менә шулай кулга-кул тотынышып бергә атлап барырбыз, һ ә м миң а беркайчан да синең ө чен оялырга туры килмә с, киресенчә, мин гомерем буе синең белә н горурланып, сиң а шө кер кылып яшә рмен!..

Бу ялкынлы, дә ртле сү злә рем ө чен Олеся каты итеп кулымны кысты, ә мма ү з фикереннә н кире чигенергә телә мә де.

— Эш анда гынамыни? — диде ул. — Бә лки, син белмисең дер ә ле?.. Моң арчы ә йткә нем юк иде бугай... Мин бит ә тисез бала... Никахсыз туганмын...

— Шуннан ни булган, Олеся... Аң а минем ә з генә дә исем китми. Син минем ө чен ата-анамнан да, дө ньяның ү зеннә н дә кадерлерә к кеше, шулай булгач синең атаң ның кем булуында минем ни эшем бар? Юк, болдр барысы да бик вак нә рсә лә р, нигезсез сылтаулар!..

Олеся оялчан бер иркә лә нү белә н ә крен генә минем иң башыма сыенды.

— Акыллым... Бу турыда бө тенлә й сү з башламаска иде сиң а... Син яшь, ирекле кеше... Ничек инде мин гомер-гомергә синең кул-аягың ны бә йлә п куйыйм ди... Ә гә р син соң ра бү тә н кешене яратсаң ничек? Ул чакта бит син мине бө тенлә й кү рә лми башлаячаксың, мин сиң а кияү гә чыгарга ризалык биргә н кө нне-сә гатьне гомерең буе каһ ә рлә п яшә ячә ксең. Юк, ачуланма, җ аныем! — дип, ялварулы тавыш белә н ө стә де ул, минем йө земдә ризасызлык шә ү лә се куера баруын кү реп. — Сине һ ич тә рә нҗ етә сем килми. Мин бары синең бә хетең турында гына уйлыйм бит. Аннары син ә би барын да онытма. Йә, ү зең, уйлап кара, аны ташлап китү килешер идеме?

— Соң... ә бигә дә бездә урын табылыр. (Дө ресен генә ә йткә ндә, ә би мә сьә лә се минем шактый кә ефемне кыра иде. ) Бездә торырга телә мә сә, һ ә рбер шә һ ә рдә ә нә картлар ө чен махсус химая йортлары бар... шунда урнашыр. Анда аларны карап-ашатып торалар.

— Юк, юк, син нә рсә! Урманнан ул беркая китмә ячә к. Кешелә ргә кү ренергә курка ул.

— Алайса син ү зең ә мә лен тап инде, Олеся, ничек яхшы, шулай эшлә. Сиң а икенең берсен — мине яисә ә бине сайларга туры килә чә к. Тик шуны исең дә тот: синнә н башка минем тормышым тормыш булмаячак.

— Кү з нурым минем! — диде Олеся, тирә н бер хис белә н. — Шушы сү злә рең ө чен генә дә зур рә хмә т сиң а... Кү ң елемне җ ылыттың син минем... Шулай булса да мин сиң а кияү гә чыкмаячакмын... Куып җ ибә рмә сә ң, болай гына ияреп китү ем мө мкин, ә кияү гә чыгу — юк... Тик син, зинһ ар, бераз сабыр ит, ашыктырма мине. Уйларга бер-ике кө н вакыт бир, мин бө тенесен һ ә р яклап ү лчә п- чамалап карарга тиеш... Ә би белә н дә сө йлә шергә кирә к.

— Карале, Олеся, — дидем мин, башыма яң а бер уй килеп. — Бә лкем, син тагын теге нидә н... чиркә ү дә н шү рлисең дер?

Ихтимал, миң а сү зне мондый сорау белә н башларга кирә к булмагандыр. Кө н саен диярлек мин Олеся белә н бә хә с алып бара идем, аның ү з нә селлә рен каһ ә рлә нгә н нә сел һ ә м сихри кө чкә ия булган нә сел дип йө рү енең ялгыш икә нлеген исбатларга тырыша идем. Асылда, һ ә рбер рус интеллигентының табигатендә теге яки бу дә рә җ ә дә тә нкыйтьчелек хасияте бар. Бу хасият безнең каныбызга сең гә н, ул бездә соң гы берничә ун ел эчендә ге рус ә дә биятының кө чле йогынтысы нә тиҗ ә сендә барлыкка килгә н. Кем белә? — ә гә р Олеся бө тен кү ң еле белә н дингә ышанган булса, кырыс диндарлык кү рсә теп, чиркә ү дә ге гыйбадә тлә ргә йө рсә, — ул вакытта, ихтимал, мин нә къ менә аның шул диндарлыгыннан кө лә р идем (лә кин җ иң елчә генә кө лә р идем, чө нки мин ү зем һ ә рвакыт дингә ышанып яшә дем) һ ә м аң арда бар нә рсә гә тә нкыйть карашы ү стерергә тырышкан булыр идем. Лә кин ул ү зенең серле кара кө члә р белә н аралашуына ихлас кү ң еленнә н һ ә м нык

лы рә вештә ышана, алланы читкә кага һ ә м аның турында Хә тта телгә алып сө йлә ргә дә курка иде.

Мин, никадә р генә тырышсам да, Олесяның бу хорафатлы ышанычын какшата алмадым. Минем барлык гаклый дә лиллә рем, ара-тирә шактый тупас, усал яң гыраган барлык шаяру сү злә рем аның шушы сер томаны белә н ө ртелгә н хә вефле тә къдиренә булган ныклы ышанычы алдында коры куыктай шартлап ярыла торды.

Мин соравымны кабатладым: .

— Син чиркә ү гә барудан куркасың, шулаймы, Олеся?

Ул сү зсез генә башын тү бә н иде.

— Ү зең не аллаһ ы тә галә кичермә с дип уйлыйсың, ә йеме? — дип дә вам иттем мин, тагын да дә ртлә небрә к. — Синең ө чен аның мә рхә мә те җ итмә с дип шиклә нә сең ме? Миллионлаган фә рештә ө стеннә н хакимлеге була торып, адә мнә рне коткару ө чен кү ктә н җ иргә иң гә н һ ә м шул юлда хурлыклы ү лем кабул иткә н; тү бә нлеккә тө шкә н азгын хатынның гө наһ ын кичергә н һ ә м җ ан кыючы юлбасарга кө не-сә гате белә н оҗ мах вә гъдә иткә н илаһ и затның синең ө чен мә рхә мә те җ итмә с дисең ме?

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 151617 18 19 20 Следующая ⇒