КÆРОНБÆТТÆН. Помидор йæ цæссыгтæ згъалы дыккаг хатт

Мæ сыджы сæ рмæ фыццагдæ р Сæ рибары тырыса чи федта, уымæ афтæ каст, цыма Гыццыл Балы митæ сты, зæ гъгæ, æ мæ йæ м тынг рамæ сты. Хъуамæ æ вæ стиатæ й уыцы тæ ссаг тырыса раппæ рстаид, æ рыгон графы та рацъыччытæ кодтаид, йæ фыдуаг митæ н арæ нтæ кæ й нал зоны, уый тыххæ й.

Æ мæ мæ нæ уыцы синьор, цыппæ ргай къæ пхæ нты сæ рты гæ пп кæ нгæ йæ, асинтыл уæ лæ мæ фæ тæ хы. Йæ лæ ф-лæ ф ссыд, алы къахдзæ фæ н дæ р йæ цæ сгом фырмæ стæ й сырхæ й-сырхдæ р кæ ны.

Тæ рсын, уæ лæ мæ куы схæ ццæ уа, уæ д, фæ зуатмæ цы дуар ис, уый байгом кæ нын йæ бон куынæ уал бауа. Йæ къахдзæ фты уынæ р мæ м дзæ буджы цæ фтау хъуысын райдыдта. Тагъд æ й ардæ м хъæ уы. Дуар байгом кæ нын ма йæ бон бауыдзæ н æ ви нæ? Сымахмæ та куыд кæ сы?

Æ мæ мæ нæ фæ згондмæ схæ ццæ... Цæ й, чи уæ йæ базыдта?

Хорз, мæ хæ дæ г уын æ й зæ гъдзынæ н: базыдтой йæ, дуар байгом кæ нын йæ бон нал бауыдзæ н, зæ гъгæ, чи хъуыды кодта, уыдон.

Æ цæ гæ йдæ р, кавалер Помидор (асинтыл хæ рдмæ уый тахти, нæ йæ базыдтат? ) фырмæ стæ й афтæ ныттыппыр, æ мæ дуар йæ буарæ й уыд дыууæ хатты нарæ гдæ р.

Лæ г цы кодтаид, уый нал зыдта æ мæ зæ рдæ риссынгæ нæ г тырысайæ дыууæ къахдзæ фы дарддæ р цавддурау лæ ууыд. Тырыса дымгæ мæ мæ стæ ймарæ гау фæ йлыдта, Помидорæ н та йæ аппарын нæ, фæ лæ йæ м къухæ й баххæ ссын дæ р йæ бон нæ уыди. Тырысайы хъæ ды цур Гыццыл Бал йæ кæ сæ нцæ стытæ сæ рфта, фæ лæ ма йæ фарсмæ дæ р чидæ р лæ ууыди.

Уыцы чидæ р, æ нæ уынон кавалеры цыфыддæ р знаг синьор Помидоры иу хатт чи скæ уын кодта, уыцы Чиполлино йеддæ мæ чи хъуамæ уыдаид?!

— Дæ бон хорз, синьор кавалер! — йæ сæ рæ й йын уæ здан акувгæ йæ, салам радта Чиполлино.

Арæ хстгайдæ рæ й архай, Чиполлино, кæ ннод уыцы уæ здандзинæ дтæ дæ фарсæ й фæ уыдзысты. Дæ сæ рæ й акувгæ йæ дæ м кавалер Помидор куы фæ царæ хстаид, уæ д йæ бон уыд, æ мæ дæ, иу хатт хъæ уы куыд уыд, афтæ дæ сæ рыхъуынтæ й ацахстаид...

Синьор Помидор афтæ тынг смæ сты, æ мæ, цы тæ ссаг уавæ ры бахауæ н уыд, ууыл дæ р нал ахъуыды кодта, афтæ мæ й Чиполлинойы хъæ дындзын сæ рыхъуынтæ м фæ лæ бурдта æ мæ дзы йæ армыдзаг ратыдта. Йæ цæ стытæ æ лхысчъытæ кæ нынмæ куыд фесты, уый бамбарын дæ р йæ бон нал баци. Æ хсæ ры йас цæ ссыгтæ н дурын астæ рдыл сæ гæ р-гæ р ссыд.

Ацы хатт Помидор канд дзыккуты тæ фæ й нæ куыдта. Уый æ ррайау богъ-богъ кодта йе ’нæ бондзинадыл дæ р...

«Мæ царды кæ рон æ рхæ ццæ? » — хъуыды кодта йæ хинымæ р, тыхулæ фтгæ нгæ йæ уый.

Æ з бæ ллыдтæ н, йæ хи цæ ссыгтæ йæ куы ныххурх кодтаиккой, уымæ. Суанг ма йæ асинтыл дæ лæ мæ дæ р рауагътаин, бæ рзæ й дыууæ куыд фæ уыдаид, афтæ. Фæ лæ Чиполлино ахæ м æ нæ хатыр нæ разынд, æ мæ Помидор удаистæ й йæ хæ дæ г бынмæ лидзæ г фæ цис. Уæ лæ мæ кæ д цыппæ ргай къæ пхæ нты сæ рты тахт, уæ д ын ныр æ хсæ згай къæ пхæ нтæ дæ р нал фаг кодтой. Бынмæ куы ’рхæ ццæ, уæ д йæ уаты йæ сæ р фæ цавта: уым ын уыд, цас æ й фæ ндыд, уыйбæ рц фæ кæ уыны фадæ ттæ.

Дарддæ р цы уыди, зæ гъут, сабитæ? Цы уыди, цы!..

Æ ппынфæ стаг принц райхъал. Галуаны уæ тты аразил-базил кодта, стæ й кæ ртмæ рацыд, сыгъдæ г уæ лдæ фмæ.

Уый дæ р æ нæ нхъæ лæ джы фæ комкоммæ мæ сыджы сæ рмæ æ мæ дзы ауыдта сырх тырыса. Йæ сæ рыхъуын арц абадт, йæ цæ стытæ ахгæ дта, фегом сæ кодта æ мæ лыгъд радта. Рахизæ рдæ м фæ зылд, фæ зылд галиуæ рдæ м, уынгмæ ратахт æ мæ йæ ных сарæ зта йæ ирвæ зынгæ нæ г бынат — фаджысы рагъмæ æ мæ та йæ сæ р уым фæ цавта. Æ нхъæ лдта, уым æ й ничи ссардзæ н.

Райхъал барон Апельсин дæ р. Уый дæ р æ рфæ ндыд сыгъдæ г уæ лдæ фмæ акæ сын æ мæ бароны фарс барæ хуыста. Уый хуыссыди, йæ гуыбын кæ м уыд, уыцы тачкæ йы фарсмæ.

Хохаг Хъæ дур æ рдæ гфынæ йæ уæ ззау тачкæ къæ сæ ры æ дде фæ кодта.

Кæ рты йæ хуры æ рттиваг тынтæ бынтон райхъал кодтой.

Фæ лæ хъуыддаг æ рмæ ст хуры тынтимæ баст нæ уыд. Хохаг Хъæ дур хæ рдмæ куы скаст æ мæ мæ сыджы сæ р тырыса куы ауыдта, уæ д æ й цыма ток ныццавта, уый хуызæ н йæ буар ныддыз-дыз кодта...

— Тачкæ йыл хæ ц! Фидар ыл хæ ц! — райхъуыст бароны тарст хъæ лæ с.

Фæ лæ йын уыцы хъæ ртæ нал баххуыс кодтой. Хохаг Хъæ дуры къухтæ тачкæ йыл хæ цын нал бафæ рæ зтой, барон уæ лгоммæ фæ фæ лдæ хт æ мæ уырдыгмæ гуыргуыргæ нгæ афардæ г, иу хатт ссæ дз инæ лары бæ рц йæ хъæ лæ сы куыд ахаста, афтæ. Æ ппынфæ стаг йæ тъæ пп сызгъæ рин кæ сæ гты цады фæ цыди æ мæ йæ хъуырмæ доны аныгъуылд. Йæ раласын фыдæ бойнаг фæ ци. Барон куы ныцъцъæ хахст ласта, уæ д æ м герцог Мандарин фæ фæ дис, йæ дзыхæ й дон кæ мæ н калд, мраморæ й конд уыцы зæ ды скульптурæ мæ схызт æ мæ йæ хъæ лæ сыдзаг ныхъхъæ р кодта:

— Ныртæ ккæ тырыса разыввытт кæ нут, кæ ннод мæ хи доны æ ппарын!

— Уый фенгæ йæ бæ рæ г уыдзæ н! — загъта Хохаг Хъæ дур æ мæ йæ донмæ фесхуыста.

Герцоджы донæ й куы раластой, уæ д йæ дзыхы разынд сызгъæ рин кæ саг. Мæ гуыр кæ саг, æ вæ ццæ гæ н, фенхъæ лдта, байбыны скуыси, зæ гъгæ, афтæ мæ й та æ ххормаг дзыхы стæ лфыд.

Уыцы бонæ й фæ стæ мæ цаутæ кæ рæ дзийы афтæ тагъд ивтой, æ мæ сыл цæ ст нæ хæ цыд. Уæ дæ мах дæ р батагъд кæ нæ м: бонтæ згъорынц къæ линдары сыфтау. Къуыри куыд атæ хы, уый зонгæ дæ р нæ бакæ нæ м.

Афтæ ма кинойы вæ ййы: киноæ вдисæ г фильм æ гæ р тагъд ауадзы: хæ дзæ рттæ, адæ м, машинæ тæ, бæ хтæ кæ рæ дзийы фæ дыл æ рра барджытау агæ ппытæ кæ нынц æ мæ æ рæ джиау, кино, куыд æ мбæ лы, афтæ æ вдисын куы райдайы, уæ д бамбарæ м, бирæ хабæ рттæ фæ сте кæ й аззадысты æ мæ цауты фылдæ р хай кæ й фендæ рхуызон.

Принц æ мæ æ хсинтæ сæ раздæ ры цæ рæ нбынæ ттæ ныууагътой. Принц кæ й фæ тар, уый бамбарæ н ис, фæ лæ æ хсинтæ та цæ мæ н сыстадысты? Зæ ронд сылгоймæ гты бафхæ рыны зонд никæ мæ уыд. Æ ххормагæ й марынмæ дæ р сæ ничи хъавыд. Уæ дæ, уæ лдæ фæ й кæ й пайда кæ нынц, уый тыххæ й дæ р сæ хъалон исыны зæ рдæ никæ мæ уыд. Уæ вгæ, кæ д сæ хæ дæ г сыстадысты, уæ д фæ ндараст фæ уæ нт. Кæ й ацыдысты, уый хуыздæ р йеддæ мæ æ взæ рдæ р ницæ мæ й у.

Барон скъæ схуыр. Раздæ р йе ’ххуырсты цы уисæ й надта, уый хуызæ н слыстæ г.

Фыццаг рæ стæ джыты æ ххормæ гтæ бирæ баййæ фта. Йæ тачкæ йын ласæ г кæ й нал уыд, уымæ гæ сгæ йæ бынатæ й не змæ лыд. Гæ нæ н нæ уыд, æ мæ йæ фиутæ тайынмæ фесты. Барон бонæ й-бон къæ схуырдæ р кодта.

Дыууæ къуыримæ йæ уæ зы æ мбис ахауд. Уыцы æ мбис та рæ стæ мбис адæ ймаджы уæ зæ й уыди æ ртæ хатты фылдæ р.

Барон йæ хæ дæ г цæ уынхъом куы фæ ци, уæ д уынгты мæ гуыргур зилын райдыдта, фæ лæ йын ничи ницы лæ вæ рдта.

— Дæ химæ -ма æ дде æ рбакæ с, цæ йас дæ, уымæ! — дзырдтой йын адæ м. — Худинаг у дæ хуызæ н уæ йыгæ н курын. Кусын хъæ уы!

— Æ з ницы куыст зонын!

— Вагзалмæ ацу æ мæ чумæ дантæ хæ сс!..

Байхъуыста уыцы ныхæ стæ м барон, фæ лæ уæ ззæ уттæ хæ ссынæ й афтæ сцола, æ мæ йæ уд удыл нал хæ цыд.

Йæ иу зæ ронд костюмæ й бахуыдта æ хсæ з ног костюмы. Фæ лæ зæ рæ дтæ й иумæ нæ бавнæ лдта. Мыййаг æ й куы бабæ рæ г кæ нат, уæ д уæ м æ й сусæ гæ й равдисдзæ н.

— Кæ сут-ма, — зæ гъдзæ н уын, арф ныуулæ фгæ йæ, — æ рæ джы дæ р ма æ з афтæ ставд уыдтæ н!

— Ууыл тынг зын баууæ ндæ н у! — дисхуызæ й йын зæ гъдзæ н уæ алчидæ р.

— Мæ ныхæ стæ дæ нæ уырнынц? Æ цæ г мыл не ’ууæ ндыс? — мæ сты мидбылхудт бакæ ндзæ н барон. — Уæ дæ -ма адæ мы бафæ рс. Æ вæ дза, цы диссаджы хорз рæ стæ джытæ уыди!.. Ныртæ ккæ æ ртæ мæ ймæ цы бахæ рын, уый-иу иу бонмæ бахордтон. Æ мæ мын цы диссаджы гуыбын, риу æ мæ фæ стаг уыд, уый та!

Уæ д герцог та цы баци? Уый къæ бæ р самал кæ ныны тыххæ й йæ къух уазал доны дæ р нæ тулы: цæ ры бароны хардзæ й.

Йæ хæ стæ г ын йæ курдиат куы нæ феххæ ст кæ ны, уæ д герцог телыхъæ дмæ схилы æ мæ ракуры, цæ мæ й æ хсинтæ н фехъусын кæ ной, йæ хи марынмæ кæ й хъавы. Баронмæ ма йæ раздæ ры хæ ларзæ рдæ дзинадæ й цыдæ ртæ баззад æ мæ, арф ныуулæ фгæ йæ, йæ сихор кæ нæ æ хсæ вæ рæ й герцогæ н дæ р фæ хай кæ ны.

Куысыфтæ г раздæ ры арф улæ фтытæ ферох кодта: уый сси галуаны сæ йраг дыргъдар, раздæ ры кавалер Помидор та у йе ’ххуысгæ нæ г.

Синьор Помидоры кæ й не ’рцахстой, уый уæ зæ рдæ мæ нæ цæ уы? Цас ын æ мбæ лд, уыйбæ рц ахæ стоны фæ бадт, стæ й йæ рауагътой.

Ныр Помидор кусы къабускасадзæ гæ й, кæ рды хæ мпæ лгæ рдæ г.

Хаттæ й-хатт йæ хъысмæ тæ й хъаст кæ нынмæ дæ р фæ вæ ййы. Уый дæ р, Басгæ рдæ гимæ куы фембæ лы, уæ д. Басгæ рдæ г галуаны хъалагъурæ й кусы.

Уæ вгæ хуымæ тæ джы галуан нал у, фæ лæ Сывæ ллæ тты галуан. Ис дзы, сабитæ ныв кæ м кæ нынц, ахæ м уат, куклаты театр Буратиноимæ, кино, пинг-понг æ мæ бирæ алыхуызон хъæ зтытæ. Кæ й зæ гъын æ й хъæ уы, ис дзы, сывæ ллæ тты æ ппæ ты æ хсызгондæ р чи хъæ уы, æ ппæ ты цымыдисагдæ р æ мæ пайдадæ р хъазт — скъола. Чиполлино æ мæ Гыццыл Бал бадынц иу партæ йыл æ мæ ахуыр кæ нынц арифметикæ, грамматикæ, географи, истори æ мæ иннæ предметтæ, уымæ н æ мæ уыдон хорз куы зонай, уæ д дæ хи хъахъхъæ нынхъом уыдзынæ сæ рхъæ нтæ æ мæ æ фхæ рджытæ й, хæ стæ г сæ нæ уадздзынæ дæ райгуырæ н бæ стæ мæ.

— Рох дæ ма уæ д, мæ хъæ бул, — арæ х фæ зæ гъы зæ ронд Чиполлоне йæ фырт Чиполлинойæ н, — цъаммартæ дунейы бирæ ис. Тæ ссаг у, мах ардыгæ й кæ й фæ сырдтам, уыдон фæ стæ мæ куы ’рбаздæ хой, уымæ й.

Фæ лæ мæ н фидарæ й уырны, уыдон кæ й никуал æ рбаздæ хдзысты, уый. Нал раздæ хдзæ н æ вдакат синьор Хохаг Хъæ дур дæ р. Уый лидзæ г фæ ци, уымæ н æ мæ тарсти, йæ бирæ фыдракæ нддзинæ дты тыххæ й йæ дзуапп дæ ттын куы бахъæ уа, уымæ й.

Куыд дзурынц, афтæ мæ й, ам цы куыст кодта, уыцы куыст, дам, кæ ны кæ йдæ р бæ стæ йы. Кæ й зæ гъын æ й хъæ уы, уым дæ р ын хъуамæ бынат ма уаид, фæ лæ цыфæ ндыйæ дæ р хорз у, цалынмæ нæ повесть нæ фæ ци, уæ дмæ йæ хи кæ й айста, уый. Æ ргом дзургæ йæ, уыцы цæ стфæ лдахæ гæ й мæ хæ дæ г дæ р сфæ лмæ цыдтæ н.

О, хæ дæ гай, куыд мæ фæ цæ йрох кодта: хъæ уы хицау сси мастер гыццыл Сæ нæ фсир. Ног бынаты йæ хи æ ндæ рхуызон дарын райдыдта. Раздæ р-иу йæ бæ рзæ й туасæ й аныхаг уыд. Ныр уыцы миниуæ гыл йæ къух систа. Гæ нæ н æ мæ йын амал куынæ уал вæ ййы, уæ д туасы бæ сты спайда кæ ны йæ цыргъ кърандасæ й. Фæ лæ уый дæ р тынг стæ м хатт вæ ййы.

Иу райсом раджы хъæ уы цæ рджытæ сæ хæ дзæ ртты къултыл федтой ахæ м фыст: «Æ гас цæ уæ д нæ хъæ уы хицау! »

Гыццыл Куысыфтæ г адæ мы æ хсæ н ахæ м дам ауагъта, цыма уыцы ныхæ стæ хæ дзæ ртты къултыл дзабыртæ сæ рфæ н кремæ й мастер Сæ нæ фсир йæ хæ дæ г ныффыста.

— Хъæ уы хицау ма дзы хуыздæ р цы уа! — хъуыр-хъуыр кодта Гыццыл Куысыфтæ джы ус. — Æ хсæ выгæ тты зилы æ мæ хæ дзæ ртты къултыл йæ хицæ н арфæ тæ фыссы.

Фæ лæ уыцы ныхæ стæ й иуæ н дæ р бындур нæ уыд, уымæ н æ мæ хæ дзæ ртты къултыл арфæ йы ныхæ стæ ныффыста Хъæ дындз Порей, стæ й йæ къухæ й нæ, фæ лæ йæ рихитæ й. Сымахæ н рæ стдзинад зæ гъынæ й нæ тæ рсын, уымæ н æ мæ уæ иуыл дæ р рихитæ нæ й æ мæ уæ, Порейы фæ змгæ йæ, хæ дзæ ртты къултыл фыссынмæ ничи фæ уыдзæ н.

Ныр нæ хабæ рттæ кæ ронмæ æ цæ гæ й æ рхæ ццæ сты. Раст зæ гъгæ йæ ма дунейы ис æ ндæ р галуантæ æ мæ принц Лимон æ мæ Синьор Помидоры хуызæ н æ ввонгхортæ, фæ лæ уыцы æ лдæ ртты дæ р искуы фæ сурдзысты æ мæ сæ паркты сабитæ хъаздзысты.

Æ нæ мæ нг афтæ уыдзæ н!

⇐ Предыдущая 19 20 21 22 23 24 25 26 2728