АСТ ÆМÆ ССÆДЗÆМ СÆР. Синьор Помидор боныхъæдыл хъалон сæвæрдта

Горæ ты ацы хабæ рттæ куы цыдысты, уыцы рæ стæ г синьор Помидор æ хсинтæ Балты галуанмæ æ рæ мбырд кодта хъæ уы æ ппæ т адæ мы, цæ мæ й сын фехъусын кæ на ахсджиаг уынаффæ.

Тæ рхондоны сæ рдар, кæ й зæ гъын æ й хъæ уы, уыди кавалер Помидор йæ хæ дæ г, æ вдакат — синьор Басгæ рдæ г. Галиу къухæ й фыста, чи цы дзырдта, уый, рахизæ й та йæ чырынтæ къухмæ рзæ нæ й йæ цæ сгомы хид асæ рф-асæ рф кодта.

Адæ м сæ хи мидæ г тыхстысты, уымæ н æ мæ зыдтой, трибуналы æ мбырды фæ стæ сæ м хорзæ й кæ й ницы фенхъæ лмæ кæ сы.

Трибуналы ивгъуыд æ мбырд уынаффæ рахаста, хъæ уæ н канд йæ зæ ххытæ нæ, фæ лæ йæ уæ лдæ ф дæ р æ хсинтæ Балты исбон кæ й у æ мæ, йæ уæ лдæ фæ й чидæ риддæ р улæ фы, уыдон сын æ хца цæ мæ й фидой. Кавалер Помидор мæ й иу хатт хæ дзæ рттыл зылди æ мæ зæ хкусджыты кодта арф улæ фын. Радыгай сын барста сæ риуты гуырахст сулæ фыны æ мæ раулæ фыны фæ стæ. Афтæ мæ й-иу сбæ лвырд кодта, уæ лдæ фæ й пайда кæ ныны тыххæ й æ хца кæ й цас фидын хъæ уы, уый. Куысыфтæ г, кæ й зæ гъын æ й хъæ уы, æ ппæ тæ й фылдæ р фыста, уымæ н æ мæ иннæ тæ й арæ хдæ р улæ фыд.

Фыццаг ныхасы бар райста синьор Помидор. Иу сыбыртт дæ р никæ цæ йуал хъуыст, афтæ мæ й райдыдта:

— Фæ стаг рæ стæ г галуаны æ фтиæ гтæ дзæ вгар фæ къаддæ р сты. Сымах иууылдæ р зонут, æ хсинтæ куыд мæ гуырæ й цæ рынц, уый. Иуæ й, идæ дзтæ сты, иннæ мæ й сидзæ ртæ. Цæ рынц, сæ зæ ххæ й сæ м цы ’фтиæ гтæ цæ уы, æ рмæ стдæ р уымæ й. Стæ й сæ канд сæ хи хæ ссын нæ хъæ уы, фæ лæ сæ хæ стæ джытæ герцог Мандарин æ мæ барон Апельсины дæ р. Æ хсинтæ сын куы нæ уой, уæ д сыдæ й амæ лдзысты...

Мастер Сæ нæ фсир йæ цæ сты зулæ й баронмæ бакаст. Уый къуымы бадт æ мæ физонæ ггонд тæ рхъусæ й сырддонцъиуты гарниримæ йе ’ххормаг саста.

— Фæ рсæ рдæ м дзæ гъæ л ракæ с-бакæ с ма кæ нут! — фæ хъæ р ыл ласта синьор Помидор. — Уæ сæ ртæ дзæ гъæ л разил-базил куы кæ нат, уæ д уе ’ппæ ты дæ р феддæ дуар кæ ндзынæ н!

Мастер Сæ нæ фсир йæ дзабырты фындзтæ м кæ сæ г йæ хи акодта.

— Уæ здан æ хсинтæ, галуаны кадджын хицæ уттæ тæ рхондонмæ æ рбахастой курдиат. Уый, закъон куыд амоны, афтæ фыст у, герб кæ м ис, ахæ м гæ ххæ ттыл. Æ вдакат, гæ ххæ тт-ма бакæ с!

Синьор Хохаг Хъæ дур сыстад, цалдæ р хатты схуыфыд, йæ риуы дзаг сулæ фыд æ мæ гæ ххæ тт кæ сын райдыдта сындæ г, фæ лæ барджын хъæ лæ сыуагæ й: «Гæ ххæ тты бын йæ къух чи ’рфыста, уыдон — Хистæ р Æ хсин æ мæ Кæ стæ р Æ хсин сты уæ здан мыггаджы минæ вæ рттæ. Уыдоны нымадмæ гæ сгæ, сæ зæ ххыл цы уарынтæ цæ уы, уый тыххæ й сын хъуамæ фидат æ хца. Уый тыххæ й тæ рхондонæ й курынц, цæ мæ й сын хъæ уы алы цæ рæ г дæ р хуымæ тæ джы къæ вдайы тыххæ й фида сæ дæ лирæ йы, тæ рккъæ вда æ рвнæ рд æ мæ арвæ рттывдимæ — дыууæ сæ дæ лирæ йы, æ ртæ сæ дæ лирæ йы — миты тыххæ й, цыппарсæ дæ лирæ йы та — ихуардæ н». Гæ ххæ тты бын ис къухфыстытæ: «Æ хсин Хистæ р Бал. Æ хсин Кæ стæ р Бал».

Синьор Хохаг Хъæ дур æ рбадт.

Сæ рдариуæ ггæ нæ г бафарста:

— Курдиат, герб кæ м ис, ахæ м гæ ххæ ттыл фыст у, зæ гъыс?

— О, синьор сæ рдар, — йæ бынатæ й фæ гæ пп кæ нгæ йæ, дзуапп радта синьор Хохаг Хъæ дур.

— Къухфыстытæ сæ хи кæ й сты, уый сбæ лвырд кодтат?

— О, сбæ лвырд кодтам.

— Иттæ г хорз, — разыйæ баззад синьор Помидор. — Кæ д курдиат, герб кæ м ис, ахæ м гæ ххæ ттыл фыст у, стæ й къухфыстытæ дæ р сæ хи сты, уæ д алцыдæ р æ мбæ рстгонд у. Тæ рхонгæ нджытæ цæ уынц уынаффæ рахæ ссынмæ.

Синьор Помидор йæ сау пæ лæ зы йæ хи æ рбатыхта æ мæ уынаффæ рахæ ссынмæ сыхаг уатмæ ацыди.

Хъисфæ ндырæ йцæ гъдæ г Кæ рдо йæ сыхаг Хъæ дындз Порейы йæ рæ мбыныкъæ дзæ й басхуыста æ мæ йын йæ хъусы бадзырдта:

— Ихуарды тыххæ й нын æ хца кæ й фидын кæ нынц, уый дæ м куыд кæ сы? Къæ вда æ мæ мит зайæ гойтæ н пайда сты, фæ лæ ихуард фыдбылыз йеддæ мæ куы ницы у, уæ д нын æ ппæ ты фылдæ р æ хца уый тыххæ й цæ мæ н фидын кæ нынц?

Хъæ дындз Порей йын ницы дзуапп радта. Уый, хъуыдыты аныгъуылгæ йæ, йæ даргъ рихитæ даудта.

Мастер Сæ нæ фир йæ дзыппыты джигул кæ нынмæ фæ ци. Йæ туасæ й йæ бæ рзæ й аныхынмæ хъавыд, фæ лæ æ васт йæ зæ рдыл æ рбалæ ууыд, тæ рхондонмæ æ рбацæ уыны размæ сæ кæ й æ рдомдтой, цæ мæ й дзы алчидæ р йæ хæ цæ нгæ рзтæ радта. Туас дæ р уазал хæ цæ нгарзыл банымадтой.

Цалынмæ тæ рхонмæ ’нхъæ лмæ кастысты, уæ дмæ синьор Басгæ рдæ г адæ ммæ æ дзынæ г каст æ мæ дзыппыдаргæ чиныджы фыста: «Кæ рдо йæ сыхагимæ сусу-бусу кодта. Хъæ дындз Порей йæ рихитæ даудта. Гыццыл Куысыфтæ г йæ мидбынат тæ лфыди. Стыр Куысыфтæ г дыууæ хатты арф ныуулæ фыд».

Ахуыргæ нæ г тыргъы кæ мæ дæ р аныхас кæ нынмæ куы фæ цæ уы, уæ д скъоладзаутæ й искæ мæ н бафæ дзæ хсы, къласы йæ хи чи куыд дары, уымæ дæ цæ ст дар, зæ гъгæ. Уыцы цæ стдарæ г дæ р йе ’мбæ лтты мыггæ гтæ фæ йнæ гыл афтæ фæ фыссы.

«Фæ зминагдæ рты» фарсыл синьор Басгæ рдæ г ныффыста: «Герцог М. йæ хи дары тынг хорз. Барон А. дæ р — тынг хорз. Йæ бынатæ й нæ ма сыстад. Йæ хи дары сабыр. Хæ ры цыппæ рдæ с æ мæ ссæ дзæ м сырддонцъиуы».

«Æ вæ дза, — йæ хинымæ р ахъуыды кодта мастер Сæ нæ фсир æ мæ йæ бæ рзæ й туасы бæ сты йæ къухы ныхтæ й аныхта, — Чиполлино ам куы уаид, уæ д ацы æ нæ хъола митæ кæ нын ницы хуызы бауадзид! Чиполлинойы куы ’рцахстой, уæ дæ й нырмæ нæ цагъайрæ гтæ рауайын кодтой. Нæ алы фезмæ лд дæ р нын синьор Басгæ рдæ г йæ цыфыддæ р чиныгмæ бахæ ссы».

Хъуыддаг уый мидæ г уыд, æ мæ -иу синьор Басгæ рдæ г йæ чиныджы кæ й мыггаг ныффыста, уый-иу ивар фидын хъуыд. Мастер Сæ нæ фсир, зæ гъæ н ис, æ мæ алы бон дæ р фыста ивар, иуæ й-иу хатт та-иу ын дыууæ дæ р баисты. Æ ппынфæ стаг тæ рхондон, ома синьор Помидор, æ мбырдтæ гæ нæ н уатæ й æ рбацыд.

— Иууылдæ р сыстут! — фæ хъæ р кодта синьор Басгæ рдæ г, фæ лæ йæ хæ дæ г нæ сыстад.

— Хъусæ м зæ рдиагæ й! Ныртæ ккæ уын æ з бакæ сдзынæ н тæ рхондоны уынаффæ, — загъта кавалер. — «Æ хсинтæ Балты курдиатмæ байхъусгæ йæ, тæ рхондон бауынаффæ кодта: уæ лдæ р цы æ хсинты кой кодтам, уыдонæ н ис æ хца исыны бар, арвæ й цыдæ риддæ р уарынтæ цæ уы, уыдоны тыххæ й, ома къæ вдайы, миты, ихуарды, стæ й хур æ мæ асæ сты тыххæ й. Уымæ гæ сгæ тæ рхондон хæ ссы ахæ м уынаффæ: æ хсинтæ Балты хъæ уы цы адæ м цæ ры, уыдонæ й алчидæ р боныхъæ ды тыххæ й фиды æ хца, æ хсинтæ цас домынц, уымæ й дыууæ хатты фылдæ р... »

Залы райхъуыст адæ мы хъуыр-хъуыр.

— Басабыр ут! — фæ тъæ лланг сыл кодта синьор Помидор. — Кæ ннод уæ ам иу дæ р нал аззайдзæ н. Æ з нæ ма фæ дæ н: «Тæ рхондон уынаффæ рахаста, цæ мæ й уæ лдæ р ранымад адæ м æ хца фидой æ ртæ х, халас, мигъ æ мæ уымæ лады æ ндæ р хуызты тыххæ й дæ р. Ацы уынаффæ йæ тыхы бацыд абонæ й фæ стæ мæ ».

Иууылдæ р тарстхуызæ й рудзынгæ й æ ддæ мæ кæ сыныл фесты, боныхъæ д цавæ р у, уый базоныны тыххæ й. Арв сау мигътæ æ рбахгæ дтой. Ихы фыццаг гагатæ н рудзынджы авгыл се ’мдзæ гъд райхъуыст.

«О Хуыцау! — йæ хинымæ р ахъуыды кодта мастер Гыццыл Сæ нæ фсир æ мæ йæ къæ бут аныхта. — Ныр мæ цыппарсæ дæ лирæ йы фидын бахъæ узæ н. Уыцы æ нæ хайыры мигъты ардæ м цы хæ йрæ г æ рбахаста? »

Синьор Помидор дæ р рудзынгæ й акаст, æ мæ йæ сырх цæ сгом фырцинæ й ныррухс.

— Дæ иууылбæ рзонддзинад, — дзуры йæ м синьор Басгæ рдæ г, — арфæ дын кæ нын! Дæ хъуыддаг цæ уы: барометр дæ лæ мæ -дæ лæ мæ хауы. Æ вæ ццæ гæ н, тæ рккъæ вда рацæ удзæ н.

Æ вдакатмæ иууылдæ р æ нæ уынон цæ стæ й бакастысты. Синьор Басгæ рдæ г адæ мыл йæ цæ ст ахаста æ мæ дзы кæ мæ н цы цæ стæ нгас уыд, уый йæ фыссæ н чиныджы фæ бæ рæ г кодта.

Æ цæ гæ йдæ р арв æ рттивын æ мæ нæ рын куы райдыдта, стæ й тæ рккъæ вда ихимæ куы ныккалдта, уæ д синьор Хохаг Хъæ дур хъæ лдзæ гæ й синьор Басгæ рдæ гмæ йæ цæ ст æ рныкъуылдта. Мастер Гыццыл Сæ нæ фсир фырмæ стæ й тъæ ппытæ хауди, фæ лæ, фæ ивар уæ вынæ й тæ рсгæ йæ, йæ цæ стытæ йæ дзабырты фындзтæ й нал иста.

Хъæ уы цæ рджытыл цыма судзгæ фыд æ рцыд, уый хуызæ н рудзынгæ й уарынмæ кастысты. Арвы гæ рæ хтæ сæ м сармадзаны гæ рæ хтæ й тæ ссагдæ р кастысты. Арвы алы ферттывд та-иу сæ иннæ рдæ м ахызт.

Синьор Басгæ рдæ г йæ кърандасы кæ рон ахуылыдз кодта æ мæ, ацы уарын сын цæ йбæ рц пайдатæ æ рхæ сдзæ н, уыдон нымайынмæ фæ ци. Сæ æ фтиæ гтæ й йæ зæ рдæ барухс. Ивартимæ та ноджы фылдæ р рауайдзысты.

Ус-Куысыфтæ г йæ кæ уын нал баурæ дта. Хъæ дындз Порейы ус дæ р æ й бафæ змыдта. Йæ лæ джы уæ хскыл банцой кодта æ мæ йын йæ рихитæ й йæ цæ ссыгтæ сæ рфта.

Уый синьор Помидоры зæ рдæ мæ нæ фæ цыд, фырмæ стæ й йæ къæ хтæ зæ ххыл æ рхоста æ мæ се ’ппæ ты дæ р æ ддæ мæ расырдта.

Зæ хкусджытæ й уыцы ихæ мхæ ццæ къæ вдайы алчи йæ хæ дзармæ ацыд. Уыимæ дзы иу дæ р тагъд нæ кодта. Их сæ хоста, къæ вдайы донæ й къахæ й сæ рмæ ныддонласт сты, фæ лæ сæ м ницы хъардта. Адæ ймагыл стыр бæ ллæ х куы ’рцæ уы, уæ д ахæ м чысыл хъуыддæ гтæ м хъус нал фæ дары.

Цæ мæ й хъæ умæ бахауай, уый тыххæ й бахизын хъуыд æ фсæ йнаг фæ ндаджы сæ рты. Зæ хкусджытæ шлагбаумы цур æ рлæ ууыдысты, уымæ н æ мæ поезд æ рбацæ йцыд. Ахæ м заман поездмæ алчидæ р цымыдисæ й фæ кæ сы. Дæ рæ зты пыфпыфгæ нгæ фæ цæ йцæ уы дынджыр сау паровоз, машинист бады йæ къуындæ г будкæ йы. Вагæ тты рудзгуытæ й кæ сынц бæ лццæ ттæ. Зæ хкусджытæ сæ уæ рæ х пæ лæ зты сæ устытæ æ мæ сывæ ллæ ттимæ здæ хынц армукъайæ...

Мæ нæ фæ стаг вагон. Йæ сæ рыл сау сæ рбæ ттæ н, афтæ мæ й рудзынгæ й кæ сы иу сылгоймаг...

— О Хуыцау! — фæ хъæ р кодта Куысыфтæ джы ус, — кæ сут-ма фæ стаг вагонмæ!..

— Мæ нмæ гæ сгæ... — къуызгæ йæ сдзырдта Куысыфтæ г, — уым æ рсытæ ис...

Æ цæ гæ йдæ р, рудзынгæ й касти æ ртæ арсы.

— Диссæ гтæ! — йæ армытъæ пæ нтæ кæ рæ дзиуыл æ рцавта Хъæ дындз Порей.

Фырдиссагæ й йæ рихитæ апыхцыл сты.

Æ васт æ рсытæ й иу йæ сæ р дæ лæ мæ -уæ лæ мæ базмæ лын кодта, йæ дзæ мбы, цыма, шлагбаумы цур къæ вдайы бын чи хуылыдз кæ ны, уыдонæ н салам дæ тты, уый хуызæ н батылдта.

— Цымæ йæ дзых цы ныззыхъхъыр кодта? — бахъуыр-хъуыр кодта мастер Чысыл Сæ нæ фсир. — Цы уавæ ры бахаудтам! Суанг ма ныл æ рсытæ дæ р худынц!

Арс уæ ддæ р йæ салам дæ ттынæ й не ’нцад. Поезд куы араст, уæ д йæ къах афтæ тынг батылдта, æ мæ, чысыл ма бахъæ уа, вагонæ й ма рахауа. Хуыцау хорз, æ мæ йыл иннæ дыууæ арсы фæ хæ цыдысты, æ ндæ р зæ ххыл йæ тъæ пп фæ цыдаид.

Нæ хæ лæ рттæ станцæ мæ бахæ ццæ сты, куыддæ р поезд æ рлæ ууыд, афтæ. Æ рсытæ узгæ -узгæ вагонæ й рахызтысты. Æ рсыты хистæ р контролермæ йæ билеттæ равдыста.

— Мæ нмæ гæ сгæ, адон цирчы акробат-æ рсытæ сты, — загъта мастер Чысыл Сæ нæ фсир. — Æ вæ ццæ гæ н сæ м равдыст ис. Ныртæ ккæ сæ зæ ронд разамонæ джы дæ р йæ хъæ дын уадындзимæ ардæ м хъæ уы.

Сæ разамонæ г æ цæ гæ йдæ р уайтагъд фæ зынд, æ рмæ ст зæ ронд лæ г нæ уыд, фæ лæ лæ ппу, йæ сæ рыл кæ рдæ гхуызцъæ х берет æ мæ, йæ уæ рджытыл æ мпъузæ нтæ кæ мæ н уыд, ахæ м æ рвхуызцъæ х хæ лаф, афтæ мæ й. Йæ цæ сгом уыд цардæ гас, хъæ лдзæ г. Хъæ уы цæ рджытæ м се ’ппæ тмæ дæ р цыдæ р зонгæ фæ каст.

— Чиполлино! — фæ хъæ р кодта Чысыл Сæ нæ фсир æ мæ йыл йæ хи ныццавта.

Уый æ цæ гæ йдæ р уыди Чиполлино. Хъæ умæ æ рбаздæ хыны размæ ма сырддонмæ бауад æ мæ æ рсыты суæ гъд кодта. Ацы хатт хъахъхъæ нæ г афтæ тарф фынæ й уыд, æ мæ æ рсытæ нæ, фæ лæ пыл куы сразы уыдаид, уæ д уый дæ р ракодтаид сырддонæ й.

Фæ лæ зæ ронд Пыл нæ баууæ ндыд, сæ рибардзинад кæ й ралæ ууыд, ууыл æ мæ йæ мысинæ гтæ ныффыссыны тыххæ й пылдоны баззад...

Цæ йбæ рц хъæ быстæ ’мæ батæ фæ кодтой кæ рæ дзийæ н! Цæ йбæ рц хабæ рттæ фæ дзырдтой! Ноджы тыхджын къæ вдайы бын. Лæ гыл исты хорздзинад куы ’рцæ уы, уæ д къæ вдатæ -йедты хуызæ н чысыл хъуыддæ гтæ ницæ мæ уал фæ дары, суазал уæ вынæ й дæ р нал фæ тæ рсы.

Хъисфæ ндырæ йцæ гъдæ г Кæ рдо æ рыгон арсы дзæ мбы æ лхъивынæ й нал æ фсæ ст.

— Хъуыды ма кæ ныс, мæ хъисфæ ндыры цагъдмæ куыд кафыдтæ, уый? — йæ цæ ст æ рныкъулгæ йæ, бафарста Кæ рдо.

Арсæ й, кæ й зæ гъын æ й хъæ уы, уыцы бон нæ ферох æ мæ, музыкæ мæ дæ р нал банхъæ лмæ каст, афтæ мæ й кафын райдыдта. Фæ сивæ д ын æ мдзæ гъд кæ нынмæ фесты.

Кæ й зæ гъын æ й хъæ уы, уайтагъд Чысыл Балмæ фæ хабар кодтой, Чиполлино æ рбаздæ хт, зæ гъгæ. Куы фембæ лдысты, уæ д кæ рæ дзийæ н куыд хъæ быстæ кодтой, уый цæ стыл æ нцон ауайынгæ нæ н у.

— Ныр та хъуыддаджы ныхасмæ рахизæ м, — загъта Чиполлино. — Цы сфæ нд кодтон, уый фехъусын кæ нын уын ис мæ зæ рды.

Цалынмæ Чиполлино, цы сфæ нд кодта, уый дзура, уæ дмæ уал цомут æ мæ базонæ м, принц Лимон куыд цæ ры, уый.

⇐ Предыдущая 19 20 21 22 23 24 252627 28 Следующая ⇒