1 Юка сукно. 5 страница

⇐ ПредыдущаяСтр 5 из 16Следующая ⇒

Дубков Володя атына утырды, мин Дмитрииның фаэтонында киттем. Юлда барганда:

— Нә рсә уйнадылар алар? —дип сораган идем, Дмитрий: -

— Пикет уйнадылар. Ахмак уен, хә ер, уенның оа- рысы да ахмак инде, — дип җ авап ^кайтарды.

— Алар соң зур акчадан уйныйлармы?

— Зурдан тү гел тү гелен, шулай да ярый торган нә рсә тү гел.

> —■ ■ Сез уйнамыйсызмыни?

— Юк, мин уйнамаска ант иттем; ә Дубков кешене отмый тора алмый.

— Алай эшлә ргә ярамый ич, — дидем мин. —Володя аң а караганда начаррак уйныйдыр шул?

— Ә лбә ттә, ярый торган эш тү гел, шулай да аның бернинди начарлыгы юк. Дубков уйнарга ярата, уйный белә, шулай да ул бик шә п кеше.

— Минем башыма да килмә гә н иде... —дип куйдым мин.

Аның турында начар уйны һ ич башың а ките- рергә ярамый, чө нки ул бипрә к асыл кеше. Мин аның кимчелеклә рен белә торып яратам, һ ә рвакыт яратачакмын.

Миң а нишлә птер, Дубковны артык тырышып яклаганга кү рә дә шул Дмитрий аны яратмый да, ихтирам да итмидер, тик бу турыда ү зсү злелә неп кенә берә ү гә дә ә йтмидер: «Синең кыска сә гатьтә кырык тө рле... » дип, битенә бә рү дә н куркадыр тө сле тоелды. Ул дусларын мә ң ге яратучылардан иде. Андый кеше дусты һ ә рвакыт ошаганга тү гел, бә лки инде ялгышып кына булса да бер ярата башлагач, суыну вө җ дансызлык була дип, мә ң ге ярата.

сарны мушкетонная атып ү тергә н, имеш; ул моны сө й

лә гә ндә, мин кызардым, аяк астыма карадым, аң ардан читкә борылдым; ә менә мин сө йлә ргә тотындыммы, берә р ә дә псез сү з ычкындырмагае дип, Володяның коты алына. Ничек кенә булмасын, мә җ лес барыбер бик кү ң елле ү тте. Шампанский китергә ч, барысы да мине тә бриклә делә р, мин Дубков һ ә м Дмитрий белә н кулларны алышып эчтем, икесе белә н дә ү бештем (шуннан соң инде без бер-беребезгә «син» дип сө йлә шергә тиеш идек). Мин шампанскийны кем алдырганын белми идем (ул уртак булган икә н, миң а моны соң ыннан тө шендерделә р), ә ү земнең иптә шлә ремне кесә мдә берө злексез кулыма элә ккә н ү з акчама сыйлыйсым килде, шуң а

В-356 4

XV бү лек /

МИНЕ ТӘ БРИКЛИЛӘ Р /

Дубков белә н Вблодя Ярның бар кешесен исемнә ре белә н атыйлар, анда аларга швейцардан алып хуҗ ага кадә р һ ә ркайсы зур хө рмә т кү рсә тә. Безне шундук аерым бү лмә гә урнаштырып, ис китә рлек сый-нигъмә т китерделә р— Дубков аларны француз картасыннан сайлаган икә н. Туң дырылган шампанский ә зер иде инде. (Мин аң а мө мкин кадә р салкынрак карарга тырыштым. ) Дубков, гадә тенчә, булган хә л дип, җ ыен тузга язмаганны лыгырдады: ә йтик, аның ә бисе ө ч юлбакү рә мин акрын гына унлыкны суырып чыгардым да, хезмә тчене чакырып алып, аң а шул акчаны тоттырдым, барысы да ишетерлек итеп пышылдап кына (ишетми калмадылар, чө нки сү зсез генә миң а карап' торалар, иде): «Тагын бер ярты шешә шампанский китерә кү р^ инде», — дидем. Володя, комачтай кызарып һ ә м җ илкә сен сикертеп, куркынган кыяфә т белә н ә ле миң а, ә ле бү тә ннә ргә карый башлагач кына, хата эшлә гә немне аң лап алдым. Шулай да шампанскийны китерделә р, һ ә м без аны бик рә хә тлә неп эчеп җ ибә рдек. Ә ле һ аман кү ң елле иде. Дубков’ бертуктаусыз борчак сиптерде, Володя мә зә клә р сө йлә де (ул шундый кызык иттереп сө йлә р дип һ ич кө тмә гә н идем), без эчлә ребезне тота* тота кө лдек. Володя белә н Дубков сө йлә п кө лдергә н нә рсә лә рнең асылы моң а кадә р яшә п килгә н бер мә зә ккә охшатып һ ә м аннан да уздыра тө шеп сө йлә ү дә иде. Ул мә зә к менә болай: «Сезнең, нә рсә, чит иллә рдә булганыгыз бармы? » — дип сорый икә н берә ү. «Юк, минем булганым юк, — ди икенчесе, — минем абый скрипка уйный белә ». Володя белә н Дубков мә гьнә сезлектә н кө лү дә шундый остарып киттелә р, хә тта мә зә кнең ү зен дә? «Минем абый да гомерендә скрипка тоткан кеше тү гел», —дигә н шикеллерә к ү згә рттелә р. Алар бер-бер- сеннә н ни генә сорамасыннар, шундыйрак җ авап бирделә р, ә кайчагында сораусыз гына да шулай бер-бер- сенә якын килми торган ике сү зне бергә кушарга тырыштылар, шул мә гънә сез нә рсә не җ итди кыяфә т белә н сө йлә гә ч, кө лке килеп чыкты. Алай сө йлә шү нең мә гънә сенә тө шенеп, ү зем дә мә зә к сө йлә мә кче булып карадым, тик барысы да миң а, булдыра алмас бу, дип карадылар, яки бө тенлә й читкә борылдылар, шуннан мә зә гем килеп чыкты. Дубков: «Алдашасың, дипломат туган», — дип куйды, лә кин миң а зурлар арасына кергә нгә һ ә м шампанский эчкә ннә н соң рә хә т булганга, аның ул сү зе кү ң елемне сизелер-сизелмә с кенә тырнап ү тте. Бары Дмитрий гына, безнең белә н бертигез эчү гә карамастан, ү зенең кырыслыгын һ ә м җ итдилеген җ уймады, бу хә л мә җ лестә гелә рне беркадә р тыелырга мә җ бү р итә иде.

Ә фә нделә р, тың лагыз ә ле, — диде Дубков, —-тамакны туйдырганнан соң безгә бит инде дипломатны ү з кулыбызга алырга кирә к булыр. Тә тә йлә ргә китмик микә н, дип торам ә ле мин, анда инде юлны ү зебез кү рсә тер идек.

Володя:

) » Нехлюдов бармый шул, —дип куйды.

— Ә ү лия! Сиң а ә йтә м, ә ү лия! —дип, Дмитрийга мө рә җ ә гать итте Дубков. ’—■ Киттек безнең белә н, тә тә йнең нинди ә йбә т ханым икә нен кү реп кайтырсың ичмаса.

Дмитрий, кызарып:

— Ү зем бармау гына тү гел, аны да ә ле сезгә ияртеп җ ибә рмим, — дип куйды.

— Кемне? Дипломатнымы? Синең барасың килә ич, дипломат? Кара, кара, тә тә й сү зен ишеткә ч, колаклары ничек торды.

Дмитрий урыныннан кубып, ишекле-тү рле йө ренә - йө ренә, миң а карамыйча гына, сү зен дә вам итте:

— Җ ибә рмим ү к тү гел инде, мин аң а бармаска киң ә ш кенә бирә м, мин аның анда баруын телә мим. Ул хә зер сабый бала тү гел, барасы килсә, сездә н башка да бара ала. Ә сиң а, Дубков, бераз оят кирә к иде, ү зең начар эш эшлә гә ч, бү тә ннә рне дә шуң а этә сең.

Дубков, Володяга кү з кысып:

— Мин сезне чә й эчеп кайтырга тә тә йлә ргә чакырам икә н, моның нә рсә се начар? — диде. — Безнең бергә лә шеп баруыбыз сиң а ошамый икә н, мә йлең: без Володя белә н икә ү генә китә без. Володя, барасың мы?

— һ ем, һ ем! — дип ризалык бирде Володя. —*Анда барыйк та, аннары миң а кайтып, пикетны дә вам иттерербез.

Дмитрий, минем янга килеп:

— Синең, нә рсә, барасың килә ме алар белә н, юкмы? — дип сорагач, мин:

—> Юк, — дип җ авап кайтардым, ү зем диваннан аң а урын бирдем. — Минем болай да барасым килми иде, син бармаска киң ә ш бирә сең икә н инде, ә ллә нигә дә бармыйм.

Ә беравыктан мин:

— Юк, барасым килми дип мин ялган сө йлим, лә кин мин бармавыма шатмын, — дип ө стә дем.

— Бик шә п, — диде ул. — Ү з акылың белә н яшә, берсенең дә кубызына биемә, шуннан яхшысы булмас.

Бу кечкенә генә бә хә с безнең кә ефлә рне кырмады гына тү гел, бә лки кү тә рә дә тө ште ә ле. Дмитрий мин ярата торган кыяфә ткә керде. Ү зен яхшылык эшлә гә н дип табып, шундый кыяфә ткә кергә н чакларын миң а соң ыннан да кү ргә лә ргә туры килде. Хә зер ул мине алып калуыннан канә гать иде. Кү ң еле кү тә релгә ч, ул ү з гадә тенә каршы тагын бер шешә шампанский китертте, бү лмә гә ниндидер таныш булмаган бер адә мне чакырып кертеп, аны сыйларга кереште. Gaudeamus igitur’Hbi^{^[XII]}җ ырлап җ ибә рде, безгә дә җ ырларга кушты, Сокольни- кига чана шуарга барырга тә къдим кертте; моң а каршы Дубков: «Артык хискә бирелү була бит», — дип куйды.

—- Ә йдә гез бү ген типтерик, — диде Дмитрий, елмаеп: — менә аның укырга керү е хө рмә тенә ү з гомеремдә беренче тапкыр эчеп исерим булмаса, — Болай кү тә ренке кү ң елле булу Дмитрийга килешә һ ә м ничектер сә ерлә н- дерә иде. Ул ү з балаларыннан бик канә гать булган, бераз тө шергә ннә н соң аларны кө лдерергә, шул ук вакытта намусың а зыян китермичә дә кү ң елне кү тә рергә мө мкин икә нен исбат итә ргә тырышң ан яхшы кү ң елле атага яисә гувернерга охшап китте. Лә кин аның кә ефе безгә дә кү чте бугай, ө стә венә тагы кеше саен яртышар шешә чамасы шампанский эчелгә н иде.

Кә ефем шундый кү тә релгә н чакны мин, Дубков биргә н папиросны кабызырга дип, олы якка чыктым^

Урынымнан кузгалгач, бераз башым ә йлә нгә нне тойдым; аяк-кулларым бик тырышсам гына тың лыйлар, югыйсә, аякларым икесе ике якка китә, кулларым, табигый торышын җ уеп, ә ллә нинди хә рә кә тлә р ясый иде. Мин бар игътибарымны шул ә гъзаларыма юнә лттем: кулларыма кү тә релергә һ ә м сюртук тө ймә лә рен каптырырга, чә чемне бераз рә тлә ргә куштым (шунда терсә клә рем чамасыз нык кү тә релде), ә аякларыма ишектә н чыгарга куштым, алар моны ү тә делә р, тик инде я артык каты басалар, яисә бик йомшак басалар, бигрә к тә сул аягым ә ледә н-ә ле бармак очларына басарга чамалый иде. Кайсыдыр миң а: «Кая киттең? Шә м китерерлә р», — дип кычкырып калды. Мин бу кычкыручының Володя икә нен таныдым, һ ә м, барыбер таныдым бит ә ле, дип уйлау миң а бик рә хә т иде, тик аң а җ авап итеп елмайдым да юлымны дә вам иттердем.

XVI

бү лек

ЫЗГЫШ

Олы якта бә лә кә й генә ө стә л янында карсаграк буйлы, базык гә ү дә ле, сары мыеклы бер штатский ә фә нде нидер ашап утыра иде. Аның янында озын буйлы, кара чә чле, мыексыз тагы бер кеше утыра. Алар французча сө йлә шә лә р иде. Беркадә р кыюсызланып булса да, алларында янып утырган шә мнә н папиросымны кабызырга булдым. Кү з карашларын очратмас ө чен як-

гандыр. Мин караң гы чырай белә н: —« Ә й, бә йлә нмә лә, — дип, читкә борылдым. Шуннан ук, бү лмә буйлап йө ренә -йө ренә, нигә дер: «Дубков бер дә юньле кеше тү гел, — дип уйландым. — Нишлә п ул гел шаярта, миң а «дипломат» дигә н була — моның ни кызыгы бар икә н инде? Бар белгә не Володяны оту да ниндидер тә тә йлә ргә йө рү... Аның кай җ ире кү ркә м соң?

. / ' '

ягыма каранып, ө стә л янына килдем дә ут элдерә башладым. Папиросым кө йри башлагач тү змә дем, ашап утыручы ә фә ндегә кү з ташладым. Аның соры кү злә ре миң а усал текә леп карыйлар иде. Мин борылырга гына уйлаган идем, аның сары мыеклары селкенеп куйды һ ә м авызыннан французча ә йтелгә н сү злә р чыкты:

— Могтә бә р ә фә ндем, мин ү зем ашап утырганда тартканны яратмыйм.

Мин нидер мыгырдадым.

Мыеклы ә фә нде, мине ничек итеп сү ккә нен кү зә тергә ө ндә гә н сыман, мыексыз ә фә ндегә җ ә һ ә т кенә карап алды да, кырыс тавыш белә н:

— Ә йе, яратмыйм, —дип сү зен дә вам итте. —Синең борын тө бең ә килеп тә мә ке тартучы тупас адә мнә рне дә яратмыйм, аларны да яратмыйм.

Мин шундук аң лап алдым. Бу ә фә нде мине тирги лә баса; ә мма баштарак ү земне аның алдында бик нык гаепле санадым.

— Мин-сезгә комачаулармын дип уйламаган идем, —• дип кенә ә йтә алдым.

— Ә һ ә, сез ү зегезне тә рбиясез дип уйламаган икә нсез, ә мин менә уйладым, — дип җ икерде теге ә фә нде. -

Мыскыл итү лә ренә тө шенгә ч, ү земнең дә ачуым килде.

— Кычкырырга сезнең ни хакыгыз бар?

— Ни хакым бармы? Мин һ ичбер вакытта башыма атландырмам, ә сезнең ише тә ти егетлә рне акылга утыртырмын. Фамилиягез ничек, могтә бә р ә фә ндем? Кайда яшисез?

Минем җ ен ачуларым чыкты, иреннә рем калтырады, сулышым кысылды. Шулай да, бә лкем, шампанскийны артыграк эчкә нгә дер — мин ү земне гаепле санадым, ә леге ә фә ндегә бернинди каты сү з ә йтмә дем, киресенчә, иреннә рем ү злә реннә н-ү злә ре минем фамилиямне, кайда торганымны ә йтеп бирделә р.

— Минем фамилиям Колпиков, могтә бә р ә фә ндем, ә сез икенче ә дә плерә к булыгыз. Без ә ле очрашырбыз (vous aurez de mes nouvelles), — дип сү зен тә мамлады ул, чө нки без аның белә н французча гына сө йлә штек.

Мин, тавышым ныграк чыксын дип кенә тырышып, бары:

— Бик шатмын, — дия алдым, шул арада сү неп ө лгергә н папиросымны кулыма тоткан килеш, борылдым; да ү з бү лмә безгә кердем.

Булып узган хә л турында мин абыйга да, иптә шлә ргә дә ә йтеп тормадым, аларның ни турындадыр кызып- кызып сү з кө рә штерү лә рен кү реп, берү зем почмакка, •барып утырдым, бу сә ер хә л турында фикер йө ртергә, тотындым. «Сез тә рбиясез, могтә бә р ә фә нде» (un mal é levé, Monsieur) дигә н сү злә р колагымнан китмә де һ ә м торган саен ачуымны кабарта тө ште. Исерү нең эзе дә - калмады. Ү з-ү земне ничек тотуым турында уйлаганда,, куркакларча тоттым бит, дигә н коточкыч уй килде. «Миң а бә йлә нергә аның ни хакы бар иде? Тә мә кенең, ү зенә комачаулаганын нишлә п ул болай гына ә йтмә де? " Димә к, гаеп анда? Тә рбиясез, дигә ч нишлә п соң мин. аң а: тә рбиясез дип, могтә бә р ә фә ндем, кешегә тупас сү з- ә йтү чегә ә йтә лә р, димә дем? Яисә нишлә п мин аң а: «Молчать! » — дип кычкырмадым—-ә мма да шә п килеп чыккан булыр иде; ник мин аны дуэльгә чакырмадым? Юк! Мин боларның берсен дә эшлә мә дем, куркак җ аннарча, ү земне мыскыллаттым». Колак тө бемдә ачу китереп: «Сез тә рбиясез, могтә бә р ә фә ндем! » — дигә н сү злә р яң гырап торды. «Юк, моны болай гына калдырырга ярамый», — дип уйладым да, яң адан теге ә фә нде янына чыгарга, аң а берә р ә черә к сү з ә йтергә, яисә башына шә мдә л белә н кундырырга, дигә н катгый карарга килеп,

• урынымнан кузгалдым. Башыма шундый тә вә ккә л у» килсә дә, олы якка курка-курка гына чыктым. Минем бә хеткә, Колпиков ә фә нде киткә н иде инде, олы якта бары лакей гына ө стә л җ ыештырып ята иде. Шуң а барын да сө йлә п бирә сем, ү земнең бер дә гаепле булмавымны аң латасым килде, тик «нигә дер бу уемнан кайтып, кә ефем соң дә рә җ ә дә кырылган кө е, ү з бү лмә безгә ә йлә неп кердем.

— Безнең дипломатка ни булган? — диде Дубков. —» Мө гаен, ул хә зер Европаның язмышын хә л итә торБерө злексез борчак сибә, ә шә ке сү злә р сө йли, җ итмә сә кешедә н кө лә. Ахмактыр ул, юньле кеше тү гелдер». Биш-алты минут эчендә шундыйрак уйлар кичердем, Дубковка булган нә фрә тем нишлә птер арта барды. Дубков исә миң а илтифат итмә де, бу хә л мине тагын да ныграк ярсытты. Мин ә ле хә тта аның белә н сө йлә шкә н ө чен Володя белә н Дмитрийга да ачуланып алдым.

Дубков, кө тмә гә ндә минем якка елмаюлы караш ташлап:

Ә фә нделә р, белә сезме нә рсә? Дипломатның ө сте- нә су коярга кирә к, югыйсә, бер дә кеше тө се калмаган! Валлаһ и ә гә р, кеше тө се калмаган! — диде.

Миң а аның елмаюы мә схә рә ле, хә тта хыянә тчел булып кү ренде. Мин, явыз елмаеп:

— Сезне дә коендырырга кирә к, сезнең ү зегездә кеше тө се калмаган, — дип җ авап кайтардым, «син» дип сө йлә шкә нем хә тердә н ү к чыккан.

Мондый җ авап Дубковны аптырашта калдырды булса кирә к, лә кин ул миң а таба арты белә н борылды да Володя һ ә м Дмитрий белә н сө йлә шү ен дә вам итте.

Дин аларның гә плә ренә катышырга чамалап карадым, лә кин кү з буяуны бер дә булдыра алмадым, шуң а кү рә тоттым да яң адан ү з почмагыма кереп утырдым, киткә нче шуннан кузгалмадым.

Акча тү лә п, шинельлә рне кия башлагач, Дубков Дмитрийга:

— Ну, Орест белә н Пилад* кая таба юл тоталар? Ө йгә дер инде, мә хә ббә т турында ә ң гә мә сатаргадыр, —■ диде, —ә без ичмасам сө екле тә тә йне кү реп кайтабыз, — бу сезнең ә чкелтем-тө чкелтем дуслыгыгыздан артыграк.

Кинә т мин аның янына очынып килдем, кулларымны болгый-болгый җ икеренә башладым.

— Бездә н кө лә ргә сез- ничек батырчылык итә сез? Ү зегез белмә гә н, аң ламаган хистә н кө лә ргә ничек батырчылык итә сез? Мин моң а юл куймам. Молчать! —• дип кычкырдым да ү зем ү к туктап калдым: шуннан да артык ни ә йтә сен белмә дем, дулкынланудан тыным кысылды. Дубков башта аптырап, калды; аннары елмаерга, моны шаярту дип кабул итә ргә тырышып карады,. лә кин соң ыннан, минем гаҗ ә плә нү емә каршы, куркып калды, кү злә рен аСка яшерде.

¹ Грек мифологиясе геройлары; бер-берсе белә н бик дус бул- _уеаннар.

—- Мин сезнең ү зегездә н дә, сезнең хисегездә н дә кө лмим, мин моны болай гына ә йтә м, — диде ул.

— Шулай дисә гез генә! — дип кычкырдым мин, лә кин шунда ү земә ү к оят булып китте, ә минем дорфалыгыма рә нҗ еп кызарынган һ ә м югалып калган Дубковны кызганып куйдым.

Володя белә н Дмитрий икесе беравыздан:

— Сиң а ни булды? Берә ү дә сине җ ә берлә ргә уйламый ич, — диделә р.

— Юк, ул мине мыскыл итмә кче була.

Дубков, ишектә н чыгып барышлый: •

‘— Кара, нинди ә фә нде синең энекә шең, — диде. Бу вакыт инде ул, кычкырсам да, ишетә алмас иде.

Бә лкем, мин аның артыннан да йө гереп чыккан булыр идем, тагын каты сү злә р ә йткә н булыр идем, тик бу вакыт Колпиков белә н безнең арада булган хә лне тың лап торучы лакей миң а шинелемне кигезде, һ ә м мин шундук тынычландым, бары Дмитрий алдында бик тиз тынып калуым сә ер тоелмасын ө чен кирә к булган дә рә җ ә дә генә ачулы кү ренергә тырыштым. Икенче кө нне Дубков белә н без Володя бү лмә сендә очраштык, булып узган хә лне телгә алмадык, тик барыбер «сез» дип сө йлә штек, ә бер-беребезгә кү тә релеп каравы тагын да кыенлашты.

Колпиков икенче кө нне дә, аннан соң да миң а de ses nouvelles ^{^[XIII]} бирмә де, аның белә н ызгышу озак еллар буе хә теремнә н чыкмады һ ә м изеп килде. Биш ел буе, кимсеткә нгә җ авап бирә алмавым исемә тө шкә н саен, утырган җ иремдә сикереп куя торган идем, аның каравы Дубков белә н кычкырышкандагы егетлегемне хә терлә п кенә бераз кү ң елемне юаткаладым. Кү п еллардан соң гына бу эшкә мин бө тенлә й икенче кү злектә н карый башладым һ ә м Колпиков белә н ызгышны рә хә тлә неп кө леп искә ала торган булып киттем, ә йбә т егет Дубковны рә нҗ етү ем ө чен ү кенә башладым.

Шул ук кичне мин Колпиков белә н ике арада булып ү ткә н маҗ араны сө йлә гә ч һ ә м ул ә фә нденең кыяфә тен тулы итеп тасвирлап биргә ч, Дмитрий бик нык гаҗ ә псенде.

— Бу шул ич инде! — диде ул. — Менә тың ла алайса: Колпиков — ә шә келеге белә н дан тоткан бер шулер,

-ө стә венә куркак җ ан да ә ле. Берә ү аны яң аклаган, ә бу дуэльгә чакырмаган, шунын ө чен иптә шлә ре моны полктан ук куганнар. Каян килгә ндер аң а ул кыюлык? — ~ дип ө стә де, миң а мө лаем ёлмаеп караган кө е. — Соң бит ул «тә рбиясез»дә н башка бер сү з дә ә йтмә гә ндер?

Мин, кызарып:

«— Ә йтмә де, — дип куйдым.

Кү ң елле тү гел дә бит инде, ис китә рлеге дә ■ юк! — дип юатты мине Дмитрий.

Кү п еллар ү теп, бу вакыйга турында салкын кан белә н уйлап карагач кына, мин дө рескә якын бер нә тиҗ ә гә килдем: Колпиковны мыскыл иткә н булалар; берничә ел ү теп мине очратып һ ә м миң а һ ө җ ү м итә ргә яраганын сизеп, ул кара чә чле, мыексыз кеше алдында мактанып, моның ү чен миннә н ала; мин ү зем дә нә къ шулай булдым һ ә м бер гаепсез Дубковтан теге «тә рбиясез» дигә н сү знең ү чен кайтардым.

XVII бү лек

ВИЗИТ БЕЛӘ Н БАРЫРГА Җ ЫЕНАМ

Икенче кө нне иртә н уянуга, башыма беренче килгә н уй Колпиков белә н бә релешү булды; мин тагын мыгырдап алдым, бү лмә буйлап йө рендем, тик берни эшлә р хә л юк иде; җ итмә сә тагы Мә с- кә ү дә минем соң гы кө нем, папа кушуы буенча, ул язып калдырган кешелә ргә визит белә н дә барасы бар иде. Ә ти безгә белем бирү яки тә рбияле итү гә караганда, кү брә к кеше арасына кертү ягын кайгырта. Кә газь кисә генә аның кә кре- бө кре хә рефлә р белә н ашыгып язган сү злә ре шулар иде: 1) князь Иван Ивановичка бармый калма, 2) Ивиннарга бармый калма, 3) ө лгерә алсаң, князь Михайлога һ ә м княгиня Нехлюдова белә н княгиня Валахиналарга бар. Попечительгә ректорга, профессорларың а барырсың, ә лбә ттә.

Ректорларга баруның кирә ге юк, аннары ничек оялмыйчабармак кирә к, дип, Дмитрий соң гы визитларны

¹ Попечитель —уку йортларына кү зә тчелек итү че зур дә рә җ ә ле кеше.

кире какты, лә кин калганнарына инде барына да бү ген> ү к барырга кирә к иде. Алардан да бармый калма сү зе- ө стә лгә ннә ре котны ала иде. Князь Иван Иваныч бай һ ә м ялгыз карт, генерал-аншеф иде; шулай булгач миң а,, уналты яшьлек студентка, аның белә н турыдан-туры сө йлә шергә туры килә иде, ә инде мондый сө йлә шү минем ө чен бер дә кү ң елле булырга охшамый иде. Ивиннар да байлар иде, аларның ә тилә ре зур бер. штатский генерал, ул бездә ә би исә н чакта нибары бер мә ртә бә булган иде. Ә би ү лгә ннә н соң мин кече Ивинның бездә н читлә шү ен һ ә м борын чө юен сизеп алдым. Олысы, ишетмештә н, белгә немчә, Правоведение курсын тә мамлап Петербургта хезмә т итә, икенчесе, кайчандыр мин яратып йө ргә н Сергей да, Петербургта Пажский корпуста укый, озын буйлы, юан бер кадет булып киткә н иде.

Егет чагымда мин ү злә рен миннә н ө стен санаган кешелә р белә н мө гамә лә итү не яратмадым гына тү гел, андый мө гамә лә минем ө чен зур бер җ ә за булды, чө нки ә ледә н-ә ле кимсетерлә р дип торырга һ ә м ү земнең тө шеп калганнардан тү гел икә немне кү рсә тү ө чен барлык зиһ енемне җ игә ргә туры килде. Тик инде, папаның соң гы кушканын ү тә мә гә ч, беренчелә рен ү тә ү белә н ү зең не акларга кирә к иде. Мин бү лмә буйлап, урындык артларына эленгә н кием-салымны, шпагамны, эшлә пә мне караштырып йө рдем һ ә м китә ргә генә җ ыенган идем, бү лмә мә, тә бриклә ргә дип, Илинькасын ияртеп, карт Грап килеп керде. Карт Грап руслашкан, гаҗ ә п тө че телле, ялагай немец, аның аек чагы сирә к була иде; ул безгә кү пчелек вакыт берә р нә рсә сорарга килә, һ ә м папа аны кайчагында ү з кабинетына алып керә иде, тик. безнең янга ашарга утыртканнары булмады. Аның ү з дә рә җ ә сен тө шерү е һ ә м телә нү е тышкы яктан мө лаем булуына, безнең йортка иялә шү енә ничектер килешеп тора, шуң а кү рә бар кеше дә безгә иялә шкә н булуын аның ө чен зур бер дә рә җ ә гә санады, лә кин мин ү зем никтер аны яратмадым, ул сө йлә гә ндә гел аның ө чен оялыр идем.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒