1 Юка сукно. 4 страница

Иконинга ул Цицеронның речьлә р китабын тоттырды да шуны тә рҗ емә итә ргә кушты.

Минем гаҗ ә плә нү емә каршы, Иконин укып кына да калмады, профессор ярдә м итә торгач, берничә юл тә рҗ емә дә кылды. Шундый кө чсез кө ндә шем алдында

ачты, миң а аны берә ү дә тә рҗ емә итмә гә н алмастыр тө сле тоелды. моны ә зерлә мә дем, — дидем.

ү земнең ө стенлегемне кү рә торып, елмаймый булдыра алмадым, ә инде эш анализга килеп’ терә лгә ч һ ә м Иконин гадә тенчә бө тенлә й телдә н язгач, мин беркадә р мыскыллабрак та елмайдым. Шушылай акыллы һ ә м бераз мыскыллы елмаеп, мин профессорга ошарга тырышкан идем, ә ул киресенчә килеп чыкты.

Профессор русчаны ватып-җ имереп миң а:

— Кө леп торасыз, ә ллә яхшырак белә сезме? « диде. — Кү рербез. Я, сез ә йтеп карагыз.

' Латин теле профессорының Иконинны яклаганын, Иконинның хә тта шуларда яшә вен мин соң ыннан гына белдем. Мин Иконинга синтаксистан бирелгә н сорауга шундук җ авап бирдем, лә кин профессор, чыраен сытып икенче якка борылды:

— Ярый, ү зегезнең чиратыгыз җ иткә ч кү рербез, 'ничек, белә сездер бит, —диде дә, миң а карамыйча гына, Иконинга ү зе ә ле генә сораган нә рсә не аң латырга кереште.

— Барыгыз, — дип ө стә де ул; һ ә м мин аның билгелә р дә фтә ренә Иконинга дү ртле куйганын кү реп алдым, «һ и, — дип уйладым мин, — бер дә усал тү гел ич, юкны сө йлилә р». Иконин киткә ч, ул бер биш минутлап (миң а бу биш сә гать тоелды) китапларын, билетларын рә тлә де, борынын сең герде, креслосын җ айлый тө шеп, җ ә елебрә к утырды, залга, тирә -ягына, бө тен якка каранды, миң а гына карамый иде. Бу кү рмә мешкә салыну аң а аз тоелды булса кирә к, ул китап ачып, мин янында басып торганны бө тенлә й кү рмә гә ндә й, укыган булып кыланды. 'Мин аң а якынрак килеп тамак кырдым.

— Ә, сез бармыни ә ле? Я, берә р нә рсә тә рҗ емә итегез шунда, — диде ул һ ә м миң а ниндидер китап сузды, ә юк, менә монысын. —’ Ул Гораций китабын актарды да бер җ ирен һ ә м итә дә

—« Мин

—■ Сез кү ң елдә н ятлап килгә нне сө йлә ргә телисезме- Е ни? Юк инде, менә моны тә рҗ емә итегез.

Мин ничек җ итте алай мә гънә сенә тө шенә башладым, ! лә кин профессор минем һ ә рбер сораулы карашыма башын чайкап, уфтанып: «Юк», —- дип кенә торды. Ниһ аять, аның тү земе бетте, һ ә м ул шапылдатып китапны | япканда, бармагы китап битлә ре арасына кысылып кал- i ды; ул бармагын тиз генә тартып алды да миң а

калган имтиханнарны биргә ндә бер дә исем дә китмә де. Барысын бергә алганда дү ртә р баллдан артып китә иде, тик бу тамчы да кызыксындырмады; мин ү земә: беренче булырга тырышу, ул хә тта

грамматикадан билет бирде, аннары, креслосына аркан ятып, зә һ ә р бер кыяфә т белә н дә шми-тынмый утыра башлады. Сө йлә ргә тотынган идем, аның йө зенә карагач, телем бә йлә нде, ни генә ә йтсә м дә, ялгышамдыр тө сле тоелды.

Кинә т ул кузгалып куйды, терсә клә ре белә н ө стә лгә таянды, сул кулының арык бармагында буш йө ргә н алтын балдагы белә н уйнарга кереште һ ә м, рус телен бозып:

— Алай тү гел, бө тенлә й алай тү гел, —- дип сү з башлады, — Ә фә нделә р, югары уку йортына болай хә зерлә нергә ярамый; сез барыгыз да зә ң гә р якалы мундир кимә кче буласыз; аннан-моннан гына ө йрә нә сез дә, инде студент була алабыз, дип уйлыйсыз: юк, ә фә нделә р, фә нне тирә нтен ү злә штерергә кирә к, һ. б., һ. б.

Ул телне ватып-җ имереп шул сү злә рне сө йлә гә н арада, мин мә гънә сез текә леп аның аска караган кү злә рен кү зә ттем. Башта мин ө ченче була алмам инде дип борчылдым, аннары имтиханны бө тенлә й бирә алмам, ахры, дип кайгырдым, моң а, ниһ аять, гаделсезлекне тою, хак- сызга мә схә рә ителгә нең не тою килеп кушылды; ул гына да тү гел, ү зем аң лаганча, comme il faut булмаганы ө чен (мин моны аның тү гә рә к, кыска һ ә м нык тырнакларына карап торганда ачтым) профессорга карата нә фрә т хисе уянуы минем ул тойгыларымны тагын да дө рлә тебрә к җ ибә рде, зә һ ә рле итте. Миң а кү тә релеп карап, иреннә рем калтыраганны һ ә м кү земә яшь тулганны кү реп алгач, ул минем дулкынлануымны, ү зенчә, балл ө стә тергә ялына дип аң лады бугай, мине кызганган тө с белә н, җ итмә сә тагын шул чакны килеп кергә н икенче бер профессор алдында:

— Ярый, мин сезгә урта балл куям, — диде (бу икеле дигә н сү з иде), —сез. аң а лаек тү гел тү гелен, тик мин аны сезнең яшьлегегезне хө рмә т итеп, университетка кергә ч инде акыллырак булырсыз, дип ө метлә неп куям.

Минем ө скә: «Менә, егеткә й, ничек була’ бит ул! » — дигә ндә й карап торучы ят кеше алдында ә йтелгә н бу сү злә ргә аптырадым да калдым. Кү з алларым караң гыланды: ө стә л артындагы куркыныч профессор миң а кайдадыр еракта утырадыр тө сле кү ренде, башыма бик ачык булып бер фикер килде: «Тотарга да... нишлә рлә р иде икә н? » Тик мин ни сә бә пледер алай эшлә мә дем, киресенчә, профессорларның икесенә дә аң сыз рә вештә, “ 38

' ничектер аеруча олылап баш идем дә, бераз елмаеп ", (Иконин тө сле итеп елмайдым бугай), ө стә л яныннан китеп бардым.

Бу гаделсезлек миң а искиткеч нык тә эсир итте, һ ә м ү з белдегем белә н генә эшлә ргә яраса, мин башка имтихан биреп йө рмә гә н булыр идем. Миндә горурлыкның в.. ә сә ре дә калмады (ө ченче булу турында уйлап та торасы юк иде инде), тырышмадым, шулай да ә ле инде мине бер нигә кирә к ул mauvais genre ¹ дә ә ле, Володя кебек, бер шикеллерә к » барсаң, шул җ иткә н, дип исбат иттем. Бу очракта беренче мә ртә бә дустым фикеренә кушылмау булса да, килә чә ктә университетта шуны гамә лгә ашырырга ниятлә дем.

Мин инде бары мундир белә н ө чпочмаклы эшлә пә, ү з дрожкам, ү з бү лмә м, барыннан да битә р, ү з ирегем турында гына уйлый идем.

XIII бү лек

МИН ДӘ Ү КЕШЕ

Хә ер, ул уйларның да ү зенә кү рә бер матур ягы бар иде.

8 нче майда, соң гы имтиханны- —закон божийны биреп кайткач, Розановлардан килгә н таныш мастер ярдә мчесен очраттым. Ул элегрә к тә миң а елык-елык итеп торган, ә ле типчеп кенә чыккан кара постау мундир белә н сюртук кү тә реп килгә н иде һ ә м акбур белә н лацканнарын ² билгелә гә н иде, ә хә зер инде тегеп бетереп китергә н, ялтырап торган алтын тө ймә лә ре ө стенә кә газь ураган.

Шул киемнә рне киеп алгач, SL- Jé rô me, сюртукның аркасы җ ыерылып тора, дигә нгә дә карамастан, ирексездә н авызымны ерып, аска тө шеп киттем, хезмә тчелә рнең алгы бү лмә дә н

¹Рә т белмә ү.

²Лацкан —пиджак, сюртук һ. б. яка кайтармасы.

дә, коридордан да йотлыгып карап торганын кү р-» мә мешкә салынып, Володя бү лмә сенә юнә лдем. .. I

Дворецкий Таврило мине залда куып җ итте, универ- I ситетка керү ем белә н тә брик итте,, папа кушкан дү рт ак билетны тапшырды һ ә м папа ә мере белә н кучер Кузьманың, пролетка һ ә м кызыл туры Чибә рнең бү генге кө ннә н тулысынча минем карамагыма кү чкә нен белдерде. Мин бө тенлә й диярлек кө телмә гә н бу бә хеткә шундый куандым, шундый куандым, Таврило алдында һ ич кенә дә гамьсез булып кылана алмадым, бераз югалыбрак калдым, тыным кысылып, телемә килгә н беренче сү зне ә йтеп ташладым: «Чибә р менә дигә н чаптар ич ул», ^ дидем бугай. Алгы бү лмә дә н һ ә м коридор ишеклә реннә н карап торучыларга кү з салдым да, артык тыела алмыйча, ялтыравык алтын тө ймә ле ө р-яң а сюртук кигә н кө е, зал аша чабып киттем. Володя бү лмә сенә кереп барганда, артымда Дубков белә н Нехлюдов тавышын ишет- тем; алар мине тә бриклә ргә һ ә м минем университетка керү ем хө рмә тенә берә р җ иргә барып тө шке ашны ашарга, шампанский эчә ргә чакыра килгә ннә р иде. Дмитрий миң а, шампанский эчә ргә яратмасам да, бү ген инде сезнең белә н «син»гә эчә ргә барам, диде; Дубков исә миң а, сез нигә дер полковник тө сле булгансыз, диде; Володя мине котламады да, бары тик коры гына итеп, хә зер, инде берсекө нгә без авылга да китә алабыз, дип куйды. Минем университетка керү емә шатланса да, ү зе шикелле ү к дә ү кеше булуым бераз кә ефен кырды бугай. Безнең янга St. -Jè rô me да килеп керде, ул бик купшы сө йлә де, шулай итеп, ү зенең бурычын ү тә гә нен, яхшы ү тә гә ндерме, юктырмы ■ — анысын белмә вен, ә мма инде ул ү зенең кулыннан килгә ннең барын да эшлә гә нен һ ә м иртә гә графларына кү ченә сен белдерде. Миң а ә йтелгә н сү злә рнең бө тенесенә дә җ авап итеп, ихтыярсыздан юлә р кеше сыманрак, ү з-ү земнә н канә гать булып, бә хетле бер елмаю белә н елмайганымны тойдым, бу елмаюның минем белә н сө йлә шү челә ргә дә кү чү ен сиздем.

Хә зер инде минем гувернерым юк, ү з дрожкам бар, минем исем студентлар исемлегендә басылган, портупеям белә н шпагам булды, будочникларның миң а ара- тирә честь биреп куйгалаулары да ихтимал... мнн дә ү кеше, мин бә хетле бугай.

Тө щке ашны без Ярда сә гать бишлә рдә -ашарга булдык; тик инде Володя Дубковларга киткә ч, Дмитрий, тө шкә кадә р бер эшем бар иде, дип гадә тенчә каядыр китеп баргач, ике сә гать вакытымны телә сә м ничек ү ткә рә алам булып чыкты. Бик озак бү лмә дә н бү лмә гә йө рдем, ә ле сюртугымны тө ймә лә п, ә ле җ илбә гә җ ибә реп, ә ле ө ске тө ймә сен генә элә ктереп, алдында боргаланмаган кө згем калмады, ничек кенә карасам да, килешле кү ренде. Аннары, куанЪшым чиктә н ашканны кү рсә тү дә н оялсам да, ат абзарына һ ә м кареталар ә веслегенә чыкмый булдыра алмадым; Кузьманы, ат белә н дрожканы карап кердем дә, баягыча ук шат елмаеп, бү лмә дә н бү лмә гә йө ренергә, кө згегә каранырга һ ә м кесә мдә ге акчама нә рсә лә р алырга икә нен исә плә ргә керештем. Тик шулай да бер сә гатьтә н миң а инде кү ң елсез була башлады, мондый ыспай киенгә н чагымда берә ү дә кү рә алмый, дип борчылдым, каядыр барасым, нидер эшлисем килеп китте. Менә шуң а кү рә атны җ игә ргә куштым: Кузнецкий мостка ә йберлә р алырга барудан да яхшысы булмас, дигә н карарга килдем.

Володяның университетка кергә ндә Виктор Адам эшлә гә н ат литографиялә рен, тә мә ке белә н челемнә р сатып алганы хә теремә тө ште дә миң а да шулай ук эшлә ргә кирә к шикелле тоелды.

Бар кешене ү земә каратып, тө ймә лә ремне, эшлә пә мә кадаган кокарданы, шпагамны кояшта ялтыратып, Кузнецкий мостка барып, картиналар магазины алдына туктадым. Як-ягыма ялт-йолт каранып, магазинның эченә кердем. Маймыл кебек, Володяга охшарга тырыша дип гаеплә мә сеннә р ө чен? мин В. Адам атларын алмаека булдым. Лә кин бик кечелекле магазин хуҗ асын борчудан куркып, тизрә к берә р нә рсә алыйм инде, дип кенә тә рә зә тө беннә н гуашь белә н ясалган бер хатын-кыз сурә тен алып егерме сум тү лә дем. Тик егерме сумны тү лә гә ч, шундый чибә р киенгә н ике кибетчене шуның ише юк-бар нә рсә белә н борчуымнан оят булып китте, аннары алар ә ле миң а һ аман ислә ре китмичә карыйлар сыман тоелды. Ү земнең кемлегемне танытырга телә п, пыяла астында яткан ниндидер кө меш ә йберне кү рсә тергә куштым, аның унсигез сумлык porte-crayon ^{^[XI]} икә нен белгә ч, кә газьгә тө рдереп алдым, акча тү лә гә ннә н соң матур челем белә н ә йбә т тә мә кенең кү ршедә ге магазинда сатылганын белеп кибетчелә рнең һ ә р икесенә тү бә нчелек белә н баш идем дә култык астыма картина кыстырып урамга чыктым. Кү ршедә ге магазинның вывеска- сына сигара тартып утырган бер негр рә семе ясалган иде. Анда кереп мин, янә беркемгә охшамаска тырышып, Жуков тә мә кесен алмадым, бә лки солтан тә мә кесе, Истамбул челеме белә н юкә дә н эшлә нгә н ике алсу челем сабы алдым. Магазиннан дрожкам янына чыккан чакны, башын салындырып, тротуардан кызу-кызу атлап баручы, штатский сюртук кигә н Семенов кү земә чалынды. Аның мине танымавына кә ефем кырылды. Шактый каты тавыш белә н: «Китер атны! » — дип кычкырдым да, дрожкага утырып, Семеновны куып җ иттем.

Исә нмесез! — дидем мин аң а.

— Саумысез, — диде ул, ү зе баруында булды.

Мин:

— Нишлә п сез мундирыгызны кимә дегез? — дип сорадым.

Семенов туктады, кояшка карый алмагандай итеп, чынында исә минем мундир белә н дрожкага исе китмә вен сиздерү ө чен, ак тешлә рен кү рсә теп кө лемсерә п, кү зен бераз кыса тө шеп, сү зсез генә миң а карап алды да китеп барды.

Кузнецкий мосттан Тверской бульвардагы кондитер- скийга киттем. Монда мине барыннан да битә р газеталар кызыксындыра дип кү рсә тергә тырышсам да, тыелып тора алмадым, баллы пирожныйларны бер-бер артлы бора башладым. • Газетага ышыкланып зур кызыксыну белә н минем якка кү з ташлаган ә фә ндедә н оялсам да, бер җ иде-сигез пирожныйны (кондитерскийда булган тө рлә рнең барысын да) кү з ачып йомганчы бө гә рлә п ташладым шул.

Ө йгә кайткач бераз саруым кайнады; ә мма, аң а илтифат итмичә, алып кайткан ә йберлә ремне караштырырга тотындым. Картина миң а бер генә тамЧы да ошамады, шуң а кү рә мин аны, Володя шикелле кысага тарттырып, ү з бү лмә мә элеп' куймау гына тү гел, бер кеше дә тапмаслык итеп, комод артына яшердем. Ө йдә porte-crayon да ошамады; шулай да бу кө меш ә йбер, студентка бик кирә кле нә рсә, дип ү з-ү земне юатып, ө стә л тартмасына салып куйдым. Тарту кирә к-яракларын исә шундук сынап карарга булдым.

Чирек пачканы башлап, вак итеп тапаган коң гырт- сары солтан тә мә кесен стамбулкага тутырып, аның ө сте- нә утлы мамык куйдым да, челем сабын урта бармак белә н атсыз бармак арасына кыстырып (миң а шулай тоту бигрә к тә ошый иде), тө тен суырырга керештем.

Тә мә кенең исе тә мле, тик менә авызда ниндидер ә чкелтем бер тә м барлыкка килә, җ итмә сә буылдыра иде. Шулай да телә р-телә мә с кенә шактый озак тө тен суырдым, тү шә мгә алкалар җ ибә реп һ ә м борыннан чыгарып карадым. Озак та ү тмә де, бү лмә эчен зә ң гә рсу тө тен болыты каплап алды, челемем гырылдый, кызган тә мә ке бө ртеклә ре сикерешә башлады, авызымда ә рем ә чесе тойдым, башым ә йлә нгә ндә й булды. Мин инде туктарга да уйладым, бары челем капкан килеш кө згедә н генә карыйсым килде, бу нинди гаҗ ә п хә л! — чайкалып куйдым; бү лмә нең асты-ө скә ә йлә нде, ничек җ итте алай якынлашып кө згегә карасам, антырап киттем — чыраем киндер кебек агарып калган. Диванга гына барып ауган, идем, тотынды болганырга кү ң ел, тотынды болганырга! Тарту миң а ярамый икә н, хә зер ү лә м икә н, дип торам. Чынлап торып шө бһ ә гә тө штем, ярдә мгә кеше чакырма кчы, доктор алырга җ ибә рмә кче булган идем.

Ә мма куркуым озакка сузылмады. Тиздә н мин эшнең нә рсә дә икә нлеген аң лап алдым, башым коточкыч чатнап, ү зем бө тенлә й мә лҗ ерә п тө шеп байтак кына диванда яттым, тонган кү злә рем белә н чирек пачка тышына сугылган Бостонжогло гербына, идә ндә аунап яткан челемгә, тө пчеклә ргә, кондитерский пирожок сыныкларына карап яттым, кә ефем кырылып, хә срә тлә неп: «Башкалар шикелле тарта алмагач, мин ә ллә ни дә ү тү гелмендер ә ле, миң а башкалар кебек челем сабын урта бармак белә н атсыз бармак арасына кыстырырга, эчкә суырырга, коң гырт мыек арасыннан тө тен чыгарырга язмагандыр инде, кү рә сең », — дип уйладым.

Сә гать бишенчегә киткә ч, мине алырга дип кергә н Дмитрий ә нә шундый кү ң елсез хә лдә кү рде. Шулай да, бер стакан су эчкә ч, мин кеше кыяфә тенә кердем, аның белә н китә ргә ә зерлә ндем.

Тә мә ке тартканымны белгә ч, ул:

—« Нинди кызык табып тартасыздыр инде, —> дип куйды. — Ахмаклык бу, шуның ө стенә бер дә юкка акча туздыру. Мин ү земә ү зем тартмаска сү з бирдем... Ә йдә гез тизрә к, Дубковларга да сугыласы бар ич ә ле.

ул ү з-ү зеннә н канә гать булмаганда тө шә иде, мин аның андый чагын бик ө нә п бетерми идем). Соң гы вакытларда мин дустымның характерын кү зә тә, аның турында фикер йө ртә башладым, лә кин моң а карап безнең дуслык бер тамчы да ү згә рмә де: дуслыгыбыз ә ле яң а, кө чле иде һ ә м кайсы гына

кергә ндә, ул менә шул икенче кеше иде. Дрожкага чыгып утыргач, ике арадагы дуслык ө чен зарур булганча турыдан-туры, ү земнең шундый шатлыклы кө немдә аны кә ефе кырылган хә лдә кү рү бик тә авыр, бик тә кү ң елсез икә нен ә йттем. — Мө гаен, берә р нә рсә кә ефегезне җ ибә ргә ндерГ Нигә миң а ә йтмисез? — дигә н идем, ул нервланып башын боргалады, кү зен кыскалады, аннары ашыкмый гына:

ВОЛОДЯ БЕЛӘ Н ДУБКОВ НИШЛИЛӘ Р ИДЕ

Дмитрийның бү лмә мә килеп керү е булды, чыраеннан, аяк атлавыннан, кә ефе юк чагындагыча итеп кү з кысуыннан һ ә м, галстугын тө зә ткә н булып, башын бер якка боргалавыннан мин аның кирелә нгә н чагы икә нен аң ладым (андый хә лгә

яктан карасам да, Дмитрий миң а гел камил кеше булып кү ренде. Аң арда капма-каршы ике кеше, һ ә м шуларның икесе дә миң а ә йтеп бетергесез гү зә л булып тоела иде. Бер яктан ул кү ркә м холыклы, ягымлы, басынкы, шат кү ң елле һ ә м ү зендә шушы яхшы сыйфатлар булуын белә торган кеше иде. Аның бу ягын мин ү леп яраттым. Кә ефе шундый чагында, аның бө тен тышкы кыяфә те, тавышы, һ ә рбер хә рә кә те ә йтерсең лә инде: «Мин басынкы, мин игелекле, шуннан тә м табам, сез моны кү реп торасыз», — ди иде. Икенче яктан ул салкын табигатьле, ү зенә дә, бү тә ннә ргә дә катгый, горур, фанатикларча диндар, педантларча ә дә пле кеше иде. Аның бу ягын мин ә ле яң арак кына аң лый башлап, ә лбә ттә, аның мә һ абә тлеге алдында баш ия идем. Минем янга килеп

»— Николенька! Ә гә р дә инде мин сездә н бер нә рсә дә яшермә скә сү з биргә нмен икә н, сезнең яшерә торгандыр дип шиклә нергә урыныгыз юк. Кешенең кә ефе гел бер тө рле генә булып тормый ич, ә гә р инде берә р нә рсә гә кә ефем киткә н икә н, аның нә рсә икә нен мин ү зем дә белмим, —- диде.

«Нинди ачык характер бу, менә ичмасам характер, шаклар катарсың! » —* дип уйлап алдым мин һ ә м артык борчымадым.

Без дә шми-тынмый гына Дубков ө енә барып кердек. Аның квартиры гаҗ ә п матур иде, һ ич югында миң а шулай кү ренде. Кая карама анда келә м, картина, гардин, чуар обой, портрет, кә кре табанлы кресло, вольтер креслосы; стеналарга мылтыклар, пистолетлар, тә мә ке янчыклары һ ә м тагы катыргыдан ясаган ниндидер җ ә нлек башлары асылган. Бу кабинетны кү здә н кичергә ч, мин Володяның бү лмә сен бизә ү дә кем артыннан куганын аң лап алдым. Дубков белә н Володя карта уйныйлар * иде. Ниндидер мин белмә гә н бер ә фә нде (ү з-ү зен тотышына караганда, ә ллә кем тү гел иде булса кирә к) ө стә л янында уенны илтифат белә н кү зә теп утыра иде. - Дуб- ковның ө стендә ефә к халат, аягында йомшак башмак иде. Аның каршысында диванда сюртугын салып ташлаган Володя утыра. Кызарынган чыраена һ ә м безнең якка ризасызлык белдереп җ ә һ ә т кенә кү з ташлавына караганда, ул уен белә н бик мә шгуль иде. Мине кү ргә ч, ул тагын да ныграк кызара тө ште.

— Я, син ө лә шә се, — диде ул Дубковка. Минем уемча, карта уйнаганын кү рү ем аң а бер дә ошамады. Лә кин аның чыраеннан уң айсызланганы сизелми иде, гү я аның кыяфә те миң а: «Уйныйм шул, уйныйм; ә синең башың яшь ә ле, шуң а кү рә шаккатып калдың. Моның бернинди начарлыгы юк, безнең яшьтә һ ә ркем уйнарга тиеш», — ди иде.

Мин моны шундук сиздем, шундук тө шендем.

Дубков карта ө лә шмә де, утырган җ иреннә н торды да безнең белә н кул биреп кү реште, урын кү рсә тте,, челемнә р т& къдим итте, тик инде без анысыннан баш тарттык.

— Менә ич ул безнең дипломат, бү генге кү ң ел ачуларның сә бә пчесе, — диде Дубков — Валлаһ и менә, полковник, каплаган да куйган.

Мин, моң а җ авап итеп? /

* — һ ем, генә дия алдым, яң адан абызым ерыла башлаганны тойдым. /

Ул гаҗ ә п инсафлы егет, бик оста танцевать ¹ итә, французчаны яхшы белә, дип, ө лкә ннә р мактап торганда егерме җ иде яшендә ге адъютантны уналты яшьлек малай ничек ихтирам итсә, мин Дубковны шулай ихтирам иттем, ә ул ү зе минем яшьлегемә нә фрә т белә н караса да, сиздермә скә тырыша иде бугай.

Ихтирам итсә м дә, аны белә башлаганнан бирле миң а ни ө чендер аның кү злә ренә кү тә релеп каравы уң айсыз иде. Соң ыннан гына аң ыштым, ө ч тө рле кешелә рнең кү зенә карый алмыйм икә н: ү земнә н артык тү бә н булганнарга, ү земнә н артык ө стен булганнарга һ ә м икебез дә белгә н нә рсә не бер-беребезгә ә йтә алмаган- нарга. Бә лкем, Дубков миннә н ө стенрә к тә булгандыр, бә лкем, тү бә нрә к тә булгандыр, тик инде ул бик еш ялганлагандыр, моны берә ү гә дә ә йтмә гә ндер, мин исә ■ аный бу кимчелеген кү реп алганмындыр, ә мма ү зенә бу турыда ә йтергә базмаганмындыр.

Володя, папа шикелле ү к итеп җ илкә сен сикертеп, карталарны буташтыра-буташтыра:

Тагын бер король генә уйныйк инде, — дип куйды.

— Бә йлә нде бит, валлаһ и! — диде Дубков, —Соң ыннан уйнарбыз. Я, берне уйныйк инде, алайса.

Алар уйнаганда кулларына кү зем тө ште. Володяның кулы зур да, матур да иде; карта тоткан чагында аның баш бармагының торышы һ ә м калганнарының бө клә неше nanâ кулына бик охшаган иде һ ә м баштарак Володя кулын юри, зурларга охшарга тырышып, шулай тотадыр тө сле тоелды, ә мма йө зенә карау белә н, уеннан башка нә рсә турында уйламаганы кү ренде. Дубковның куллары, киресенчә, бә лә кә й һ ә м бик симез, гаҗ ә п җ итез, ә бармаклары йоп-йомшак, эчкә таба кә кре иде; чат менә балдак кия торган кул инде, андый куллы кешелә р кул эше белә н мавыгучан һ ә м матур ә йберлә р яратучан

Володя оттырды бугай, чө нки аның карталарына карап утырган теге ә фә нде: «Владимир Петровичның бер дә бә хете юк», — дип куйды, ә Дубков, портфелен алып, нидер язды, аннары, язганын Володяга кү рсә тепз «Шулаймы? » и» дип сорады. •

Володя аның куен дә фтә ренә юри исе китмә гә ндә й кү з тө шереп алды да:

— Шулай! диде, — Хә зер киттек.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒