1 Юка сукно. 1 страница

Стр 1 из 16Следующая ⇒

ЖЖТОЛСТОИ

ЕГЕТЧЙК

Л. Н. ТОЛСТОЙ

ЕГЕТЧӘ К

Повесть

ТАТАРСТАН КИТАП НӘ ШРИЯТЫ

Казан 1970

Т-56

ИНДЕКС PI

K. Мицлебаев тә рҗ емә се

бү лек

ЕГЕТ ЧАГЫМ КАЙЧАН БАШЛАНДЫ

7-6-3

218-69М

УРТА Һ Ә М ОЛЫ ЯШЬТӘ ГЕ МӘ КТӘ П БАЛАЛАРЫ Ө ЧЕН

Дмитрий'белә н ике арадагы дуслык мине тормышка, яшә ү максатына һ ә м кешелә рнең ү зара мө нә сә бә тлә ренә яң ача карарга ө йрә тте, дирә н идем. Ул карашның асылы; кеше мә ң гелек бер нә рсә гә —■ ә хлак ягыннан камиллә шү гә омтылырга тиеш, ә моң а ирешү е бик ансат, дип уйлаудан гыйбарә т иде. Тик моң а хә тле мин шушы караштан килеп чыга торган яң а фикерлә р ачу, килә чә гемне хезмә ттә, ә хлаклы итеп ү ткә рергә бер дигә н планнар кору белә н генә лә ззә тлә ндем;, кө ннә рем исә һ аман шул вак-тө як,

буталчык нә рсә лә р белә н мавыгып эшсезлектә ү тә барды.

Мин ү залдыма пышылдап кына асыл егет дип йө рткә н сө екле дустым Дмитрий белә н икә ү тө рле яхшылыклар эшлә ргә хыялландык, лә кин ул изге ниятлә р кү ң елемә ятып бетмилә р, аларны бары тик акыл гына ошата иде ә ле. Ә беркө нне шундый уйлар башыма килгә ч, мораль ачыш ясагандай тоелды. Моң арчы кү пме вакытымны бушка уздырганмын бит, дип уйладым да ~ котларым очты, ә леге уйларны кө не-сә гате белә н гамә лгә ашырасым, шуң а турылыклы булып яшисем килде.

Менә шунда егет чагым башланып китте дә инде. Миң а ул чагында уналты тулып килә иде. Минем янга ә ле дә булса укытучылар килеп йө рилә р. St. -Jé rô me укуыма кү з-колак иде, шуң а кү рә телә сә м-телә мә сә м дә,

университетка ә зерлә ндем. Укудан тыш мин ялгыз ка* лып ә ллә нилә р турында хыяллана, уйлана торган идем, дө ньяда иң кө чле кеше булу ө чен гимнастика ясый идем, бер максатсыз бү лмә лә р буйлап, бигрә к тә кызлар бү лмә сенең коридорында йө ренә һ ә м кө згегә карана идем, тик кө зге яныннан һ ә рвакыт бик нык кү ң елем тө шеп, гарьлә неп китә идем. Мин тө скә -биткә ямьсез икә немә тә мам тө шендем, алай гына да тү гел, мин ү земне һ ич югы шундый чакта ә йтелә торган сү злә р белә н юата гына да алмадым. Минем чырайда кү ркә млек, акыллы лык яисә затлылык чагыла диярлегем юк иде. Бернинди кү ркә млек тә юк — гап-гади, килбә тсез авыз-борын; бә лә кә й соры кү злә рем исә кө згегә текә лгә н чагымда, акыллылык чагылдырудан битә р, аң гыралыкны кү рсә тә лә р иде. Кыюлык тагы да чамалырак кү ренә: буйга- зур, яшемә кү рә гаҗ ә п кө чле була торып та, йө зем ә ллә нинди генә — бө тенлә й изрә гә н, гайрә тсез иде. Минем чырайда хә тта затлылык дигә н нә рсә дә сизелми, киресенчә, мужик чырае, аяк-куллары-м да мужикныкыдай илә мсез, ә андый булу миң а ул чагында бик оят тое ла иде.

II б ү л е к

ЯЗ

Мин университетка керә се елны Изге атна^{^[I]} ничектер соң гарып, апрель азагында килде, шуң а кү рә имтиханнар Фома атнасына ¹ билгелә нде, ә Интегү атнасында¹ мин ураза тотарга һ ә м шул ук вакытта имтиханга ә зерлә неп җ итә ргә тиеш идем.

Карл Иваныч: «Атасы артыннан улы да килеп җ итә », — дип атаган җ епшек кардан соң ө ч-дү рт кө н рә ттә н җ илсез, җ ылы һ ә м аяз булды. Тышта карның ә сә ре дә калмады, лепердә век бетеп, юеш урамнар ялтырап китте, гө рлә веклә р шаулап ага башлады. Ө й тү бә сеннә н соң гы тамчылар тамды, тә рә зә алдындагы бакчада агач бө релә ре бү ртте, ишек алдында туң ган тирес ө еме яныннан аранга кадә р сукмак салынды һ ә м болдыр тирә сендә таш араларыннан ямь-яшел чирә м шытып чыкты. Язның кү ң еллә ргә аеруча нык тә эсир итә торган чагы: якты, ә мма ә легә сү лпә н кояш нурлары һ ә рнә рсә ө стендә ялт-йолт килеп җ емелди; гө рлә веклә р ага; ара-тирә жир кү ренә башлый; һ ава саф, ә кү гелҗ ем кү к йө зендә тасма-тасма ефә к болытлар йө зә. Миң а нишлә птер язның ә нә шушы тә ү ге кө ннә ре зур шә һ ә рдә ныграк сизелә дер, кү ң елгә ныграк тә эсир итә дер тө сле тоела «■ = кү рү ен азрак кү рә сең, ә мма кү брә к сиземлисең.

Кояш ике кат тә рә зә аша саруларымны кайнатып бетергә н класс бү лмә сенең идә ненә тузанлы нурларын сибә; мин, тә рә зә янына баскан килеш, кара тактада ниндидер озын гына алгебраик тигезлә мә чишә м. Бер кулымда Франкерның таушалып беткә н «Алгебра»сы, икенче кулымда бур кисә ге, аның белә н инде мин кулларымны да, битемне дә, кыска фрагымның җ иң нә рен дә буяп бетергә нмен.

Җ иң нә рен сызганып, алъяпкыч буган Николай келә шчә белә н бакчага караган тә рә зә нең кадакларын кә крә йтә, замазкасын кубара. Аның тә рә зә янында кайнашуы һ ә м бертуктаусыз шакылдатуы минем игътибарымны ү зенә тарта. Ө стә венә минем бер дә кә еф юк, ү з-ү земнә н канә гать тү гел чагым, һ ич кенә дә чыгарып булмый бит: исә пли башлаганда хата җ иткә н дэ, хә зер инде яң абаштан тотынырга кирә к: бурны ике тапкыр идә нгә тө шереп җ ибә рдем, битем-кулым буялып бетте, такта сө ртә торган болыт, белмим, кая киткә ндер; Николайның тук-тук бә рү е нервларыма тия. Ачуланасым, сукранасым килә; бур белә н «Алгебра»ны ташладым да бү лмә буйлап йө ренә башладым. Шул чак бү ген Интегү чә ршә мбесе, безнең тә ү бә кыласы кө небез икә не, җ ыен начарлыктан тыелырга кирә клеге исемә тө ште дә кинә т кенә юашланып калдым, шуннан Николай янына бардым. Тавышыма иң юаш тө с бирергә тырышып:

Кая, Николай, булышыйм ә ле ү зең Ь, " - дигә н булдым. Ачуымны басып, аң а булышып яхшылык эшлим, дигә н фикер мине отыры юашландырды.

Замазка инде кубарылган, ' кадаклар кә крә йтелгә н, лә кин Николай ничек кенә тартмасын, рам урыныннан кузгалмады.

„ «Ә гә р дә хә зер- икебез бергә тартуга чыкса, — дип юрадым мин, —гө наһ була, аннары инде бү ген башка укырга-язарга ярамый». Тә рә зә рамы кубып урыныннан чыкты.

— Моны кая илтә се? — дидем.

Николай минем тырышлык кү рсә тү емә гаҗ ә псенде, ризалык бирергә телә мә де.

— Рө хсә т итегезче, ү зем генә илтим, *—дип җ авап кайтарды ул, — буташтырырга ярамый, чоланда мин аларга номер сугам.

Тә рә зә рамын кү тә рә -кү тә рә:

— Мин дә билге ясармын, — дидем.

Чо'лан ике чакрым, тә рә зә рамы ике тапкыр авыррак булса, мин сө енер генә идем шикелле. Николай ө чен эшлә п арыйсым, алҗ ыйсым килде. Мин бү лмә гә ә йлә неп кергә ндә, бә лә кә й кирпечлә р, тоз пирамидалары инде ике тә рә зә арасыннан кырыйга алып куелган, ә Николай канат белә н комны һ ә м йокыга талган чебеннә рне ачык тә рә зә дә н себереп тө шерә иде. Бү лмә гә инде хуш исле саф һ ава тулган. Шә һ ә р шау-шуы һ ә м тә рә зә алдындагы бакчада чыпчыклар чыркылдашканы ишетелә иде.

һ ә рнә рсә дә ялт итеп яктырып, бү лмә гә ямь кереп китте, акрын искә н язгы җ ил «Алгебра»ның битлә рен һ ә м Николайның чә чен тузгыта. Мин тә рә зә тө бенә килеп утырып, бакчага таба иелдем дә уйга калдым.

Кинә т кү ң елем ниндидер бө тенлә й яң а, рә хә т һ ә м гаҗ ә еп җ ө чле бер хис белә н тулды. Анда-санда ачык^{^[II]}яшел кыяк тө ртеп килү че cà n-сары нә ни сабаклы чирә м кү ренә башлаган дымсу җ ир; кояшта җ ем-җ ем итеп, туфрак һ ә м йомычка кисә клә рен агызып алып барган гө рлә веклә р; тулган бө релә ре белә н тә рә зә алдында ук тирбә леп утырган кызгылт сирень куагы; куак арасында мә ш килеп чыркылдашучы кошлар; кардан юешлә неп каралган койма; барыннан да битә р ә леге хуш исле дымсу һ ава белә н шат кояш миң а ап-ачык аң лаешлы итеп ниндидер, яң а, гү зә л нә рсә турында сө йлә делә р. Гә рчә аларның ничек сө йлә гә нен тө шендереп бирә алма- сам да, һ ич югы аны ничек тойганымны аң латырга ■

тырышырмын: матурлык, бә хет һ ә м игелек турында, аларның бер-берсеннә н башка яши алмавын, хә тта матурлык, бә хет һ ә м игелекнең бер ү к нә рсә булуын, аларга ирешү е минем ө чен ансат икә нен сө йлә делә р. «Моң арчы мин' берни аң ламаганмын, элеклә ре ә шә ке бә ндә булганмын, ә килә чә ктә игелекле һ ә м бә хетле кеше булачакмын! — дип сө йлә ндем мин ү з-ү земә. —Тизрә к, тизрә к, шушы минутта ук икенче кеше булырга да башкача яши башларга». Шулай уйласам да, мин гә ле шактый вакыт хыялланып, кыл да кыймылдатмыйча, тә рә зә тө бендә утыра бирдем. Сезнең җ ә ен салынкы кө нне кө пә -кө ндез йокларга ятканыгыз, кояш баеганда уянып, кү зегезне ачканыгыз һ ә м җ илдә киерелеп тә рә зә тө бенә шап та шоп бә релгә н киндер пә рдә астыннан яң гыр тамчылары сарган һ ә м, кү лә гә тө шеп, милә ү шә тө сенә кергә н юкә аллеясын, кояшның соң гы нурларында ялтыраган юеш бакча юлын кү реп алганыгыз, кошларның кү ң елле чыркылдашуларын кинә т ишеткә негез, тә рә зә яктысында ү тә кү ренеп бө терелү че бө җ ә клә рне кү ргә негез, яң гырдан соң гы һ аваны иснә гә негез һ ә м: «Ни битем белә н шундый кичне йоклап яттым икә н», — дип уйлаганыгыз һ ә м, дө ньяның тә мен татыйсым килә, бакчага чыгам, дип сикереп торганыгыз бармы? Ә гә р дә бар икә н, мин ә нә шул чакны кичергә н зур хисне аң лы? алырсыздыр. • *

III бү лек

ХЫЯЛ

«Бү ген тә ү бә кылам да гө наһ ларымнан арынам, — дип уйладым мин, — аннары инде башка гө наһ ым булмас... (Шунда ү земне бик нык борчыган гө наһ ларымны исемә тө шердем. ) Якшә мбе саен чиркә ү гә бармый калмам, аннан кайткач та бер сә гать инҗ ил ¹укырмын, аннары университетта укый башлагач кулыма керә чә к билеттан ике сум илле тиенне (ягъни уннан берен) ай саен ярлыларга биреп барырмын, тик беркемгә дә белгертми бирермен: телә нчелә ргә -тү гел, җ ан иясе дә белмә гә н фә кыйрь-фокараны, берә р ятимне, я бул- маса карт-корыны эзлә п табармын».

«Ү земә бер бү лмә булыр (St. -Jé rô me’HbiKbiH бирерлә р инде), аны мин ү зем җ ыештырып, искиткеч пө хтә ител тотармын; хезмә тчегә бернинди эш тә кушмамын. Ул да бит минем шикелле ү к адә м баласы. Аннан университетка кө н саен җ ә яү йө рермен (ә гә р дә дрожка бирә лә. р икә н инде, анысын да сатып акчасын ярлыларга тотармын), барысын да тө гә л итеп ү тә рмен («барысын да» дигә немнең нә рсә икә нен һ ич ә йтә алмасам да, аның акыллы, аң лы, тел-теш тидергесез кө н итү икә нен яхшы, аң лый идем). Лекциялә р язармын, хә тта фә ннә рне алдан ү злә штереп куярмын да беренче курста иң алдынгы булырмын һ ә м диссертация язармын; икенче курста инде барысын да алдан белеп торырмын, шунда мине турыдан-туры ө ченче курска кертеп утыртырлар да, унсигез тулганда ике алтын медаль белә н, иң алдынгы кандидат булып укуны тә мамлармын, аннан соң магистр, доктор исеме алып, Россиядә беренче галим булырмын... Мин ә ле бө тен Европа кү лә мендә иң зур галим була алам... Аннары нишлә рмен? —> дип сорау куйдым мин ү з-ү земә, тик шунда ук бу хыялның масаю, гө наһ икә не башыма килде, аны бү ген кич белә н ү к тә ү бә кылдыручыма ә йтергә кирә к 'булыр, дип уйлап алдым да фикернең башына ÿ K ә йлә неп кайттым: —лекциягә ә зерлә нергә Чыпчык тауларына җ ә яү йө рермен; анда берә р агач тө бенә утырып укырмын; ара-тирә анда капкалап алырга сырма, Педоттидан пирожокмы, башка берә р нә рсә ме алып барырмын. Ял иткә ннә н соң берә р матур гына китап укырмын, яки берә р кү ренешне рә семгә тө шерермен, яисә берә р тө рле инструментта уйнармын (флейта уйнарга ө йрә нә чә кмен). Аннары ул да Чыпчык тауларына кү ң ел ачарга йө ри башлар-Һ ә м бервакыт минем янга килер дә кем булуымны сорарГМин аң а моң су гына карап куярмын да: мин бер рухани улымын, бары шушында гына, япа-ялгыз чагымда гына ү земне бә хетле хис итә мен, диярмен. Ул миң а кулын сузар, берә р җ ылы сү з ә йтеп, яныма утырыр. Без һ ә р- кө нне шунда барып йө рербез. Дуслашып китә рбез, мин аны ү бә рмен? ) Юк, алай килешми. Киресенчә, бү генге кө ннә н башлап хатын-кызга кү тә релеп тә карамам, кызлар бү лмә сенә аяк та басмам, хә тта яныннан да ү тмә скә тырышырмын, ә ө ч елдан тотам да ә йлә нә м, башка чыгам. Кү брә к хә рә кә тлә нермен, кө н саен гимнастика ясармын һ ә м егерме бишкә җ иткә ндә, Рапподан да кө члерә к булырмын. Беренче кө нне сың ар кулым белә н биш минут буена ярты потны, икенче кө нне егерме бер кадакны, ө ченче кө нне егерме ике кадакны кү тә рә м, аннары, кө н саен шулай арттыра барып, ике кулыма да дү ртә р пот кү тә рү гә ирешеп, хезмә тчелә рнең барысыннан кө члерә к булам; кем дә кем миң а начар сү з ә йтә - нитә калса, яки аның турында ярамаган сү з ычкындыра калса, менә шулай сың ар кулым белә н якасыннан элә ктерә м дә җ ирдә н бер-ике аршын кү тә рә м, кө чемне кү рсен ө чен бераз тоткач җ иргә бастырам; хә ер, монысы да килешә торган эш тү гел; юк, ярый, мин бит аң а явызлык эшлә мим, ү земнең кем икә немне генә... »

Бала чак һ ә м ү смер чаклардагы шикелле ү к, егет чагымда да сабыйларча хыяллануым ө чен мине гафу итә кү рсеннә р. Ә гә р миң а бик озак яшә ргә язган булса, һ ә м хикә ям яшемнә н калышмаса, җ итмешкә җ иткә ч тә, нә къ менә хә зерге кебек, гаҗ ә п сабыйларча хыялланыр идем. Мазепаны яраткан Мариядә й, мин тешсез картны да берә р гү зә л яоатса иде, акылга саерак улым колак ишетмә гә н, кү з кү рмә гә н вакыйга аркасында министр булып китсә иде, яисә кулыма кинә т ә ллә ничә миллион сум акча керсә иде, дип хыялланачакмын. Минемчә, лә ззә тле һ ә м юанычлы хыялга бирелү сә лә теннә н кеше яшь чагында да, картайгач та мә хрү м тү гелдер. Лә кин, хыялның гамә лгә ашмас тылсымлы якларын искә алмаганда, тө рле яшьтә тө рлечә, һ ә ркем ү зенчә хыяллана. Мин ү смер чагым бетеп, егет чагым башланды дип санаган чорда хыяллануым дү рт тө рле хискә нигезлә нгә н иде, менә алар: аны, /хыялымдагы кызны сө ю, — аның хакында мин һ ә рвакыт бер ү к тө рле фикер йө рттем һ ә м аны берә р җ ирдә очратыр кебек идем. Ул бераз Сонечкага да, бераз Василий хатыны Машага да (аның тагаракта кер юган чагына), бераз теге, мин ә ллә кайчан театрда, кү рше ложада кү ргә н, - ап-ак муенына энҗ елә р таккан хатынга да охшаган идёЗ Икенче хис—яратылуны ярату иде. Бар кешегә билгеле

буласым, яраттырасым килде. Николай Иртеньев дип исемемне ә йтү гә, бар. кешенең ү земне тө рле яктан сырып алуын кү рә сем, нә рсә ө чен булса да рә хмә т ә йтү ен ишетә сем килде. Ө ченче хис •—беркем кү рмә гә н бә хеткә, шө һ рә тле бә хеткә ө мет, акылдан шаштырырлык ө мет иде. Менә -менә берә р гадә ттә н тыш хә л килеи чыгар да, кисә к кенә дө ньяда иң бай һ ә м иң данлыклы кеше булып китә рмен, дип ышанып, бертуктаусыз ниндидер тылсымлы, бә хетле очракны сагалап йө рдем. Мин гел, менә башланыр да, адә м баласы ирешә алырдайның барысына ирешермен, дип кө ттем; мин юк җ ирдә башлана икә н инде, дип уйлап, кая барсам да ашыктым. Иң ә һ ә миятле дү ртенче хис — ә йтеп бетергесез ү кенү һ ә м ү земә ү зем нә фрә т белә н карау иде. Лә кин ул ү кенү - пошынуда хә срә т дигә н нә рсә нең ә сә ре дә булмыйча, бә хеткә ө метлә нү бар иде. Миң а бө тен ү ткә нең нә н аерылу, нә рсә булганын оныту, тормышың ны, андагы барлык мө нә сә бә тлә рне ө р-яң адан ү згә ртеп кору җ иң ел һ ә м табигый булып тоелды, шуң а кү рә ү ткә нем мине бер дә авырсындырмады, бә йлә п тормады. Мин хә тта ү ткә ннә ремә җ ирә неп караудан тә м табып, аны тагы да кү ң елсезрә к итеп кү рергә тырыштым. Ү ткә ннең буяулары карарак булган саен, бү генгем аң ардан яктырак, ә инде килә чә гем бө тенлә й ал да гө л тө сле тоелды. Ә нә шул ү кенү һ ә м камиллә шергә омтылу минем рухи ү сешемнең ул чорында тө п этә ргече булды, ү земә, кешелә ргә, ходай яраткан дө ньяга карашыма яң а нигез салды да инде. Дө ньяда хө кем сө ргә н ялганны һ ә м бозыклыкны кү ң елем дә шми-тынмый гына кабул иткә н чакларда ничә мә -ничә мә ртә бә кө тмә гә ндә кыюланып китеп ялганга каршы баш кү тә ргә н, ү ткә нне зә һ ә рлә неп фаш иткә н, бү генгенең мә гънә сен ачып биргә н, шуны яратырга мә җ бү р иткә н һ ә м килә чә ктә дә яхшылык белә н бә хет вә гъдә иткә н игелекле, куанычлы тойгы! Син кайчан да булса яң гыраудан туктарсың мы икә нни?.

IV бү лек

БЕЗНЕҢ ГАИЛӘ КЕШЕЛӘ РЕ

Ул язны nanâ ө йдә сирә к булды. Ә мма инде ө йдә чакларында ул, кү тә ренке кү ң ел белә н, фортельянода ү зе яраткан җ ыен килде-китте кө йлә рне дың гырдатып утыра, кү злә рен майландырып Мими турында да, безнең барыбыз турында да тө рле мә зә клә р уйлап чыгара: Грузия шаһ задә се Ми- миның атта йө ргә нен кү реп гашыйк булган икә н дә Синодка хатынын аеруны сорап гариза биргә н икә н, дипломатны Венадагы илчегә ярдә мче итеп җ ибә рә лә р икә н, ди, ү зе бер дә кө лми; Катенька ү рмә кү чтә н шү рлә гә нгә, аны ү рмә кү ч белә н куркыта; безнең дусларыбыз Дубков белә н Нехлюдовка ул бик ягымлы; безгә дә, кунакларга да бертуктаусыз килә се елны нилә р эшлә ячә ген сө йли иде. Бу планнар кө н саен диярлек ү згә реп һ ә м бер-берсенә каршы килеп торса да, искиткеч кызыкдъ! булганга, без онытылып тың лыйбыз, ә Любочка, бер-бер сү зен тө шереп калдырмыйм тагы дип, папаның авызыннан кү зен дә алмый. Папа ә ле безне Мә скә ү дә университетта калдырып, ү зе Любочка белә н ике елга Италиягә китә, ә ле Кырымда, диң гез буеннан утар сатып ала да безнең белә н җ ә й саен шунда бара, ә ле барыбызны да алып Петербургка китеп урнаша һ. б. Тик папада, кү ң ел кү тә ренкелегеннә н тыш, соң гы вакытларда тагы бер ү згә реш сизелә башлады, һ ә м моң а мин бик гаҗ ә плә ндем. Папа ү зенә модалы киемнә р — яшькелт-сары тө стә ге фрак белә н тасмалы панталон, ө стенә ятып торган озын бекеша ^{^[III]}тектерде; ул кунакка барганда, бигрә к тә бер ханым янына киткә ндә (аны телгә алган чагында Мими уфтанмый калмый, аның чыраеннан: «Нарасилар! Бә хетсез гыйшык! Ә ле ярый ул ү леп котылды», — дигә н сү злә р укый аласың ), папйдан еш кына гаҗ ә п тә мле хушбуй ислә ре килә. . Мин бу, кышны папаның картадан бә хетле булганын Николайдан ишеттем, чө нки папа ү зе уйнавы хакында безгә бер сү з сө йлә мә с иде; ул искиткеч кү п откан да акчасын ломбардка салган һ ә м язын уйнамаска булган. Менә шуң а, тыела алмам дип куркып, тизрә к авылга китә се килгә ндер. Ул минем университетка кергә немне дә кө тмә де, пасха ү ткә ч тә, кызларны алып Петровскийга китә ргә ниятлә де, Володя белә н без соң рак кайтырга тиеш идек.

Володя ул кышны яз җ иткә нче Дубковтан аерылмады (Дмитрий белә н исә аралары суына башлады). Аларның иң тә м тапкан нә рсә лә ре, сө йлә ү лә ренә караганда, шампанский чө мерү, атлар җ иктереп ниндидер бер туташның (алар аң а икә ү лә шеп гашыйк булганнар иде бугай) ө е тирә сенә барып чыгу һ ә м хә зер инде балачага балында тү гел, бә лки чын балларда визави танцевать итеп йө рү иде. Бу хә л, Володя белә н без бер-беребезне яратсак»та, безне бик нык аерды. Бер-беребезгә ни уйлаганыбызны ә йтергә кыюлыгыбыз җ итмә де, чө нки укытучылардан дә рес алучы малай белә н зур балларда танцевать итеп йө рү че кеше арасында икебез дә ә ллә ничаклы аерма сиздек. Катенька инде тә мам җ иткә н кыз булды, романнар укый башлады, озакламый ул кияү гә дә чыгар, дигә н фикер миң а инде кө лке тоелмый иде; Володяның ө лкә нрә к булуына да карамастан, алар ү зара ә ллә ни килештермә делә р, хә тта бер-берсен дошман ук кү рә лә р иде бугай. Гомумә н, ө йдә ү зе генә калганда, Катеньканы романнан ү згә нә рсә кызыксындырмады, һ ә м ул кү пчелек вакытын ямансулап ү ткә рде; ө йгә ир-ат килдеме, ул бө тенлә й ү згә рә: җ анлана, ягымлылана, кү злә рен ә ллә нишлә теп бетерә, аның нигә шулай итенү ен мин һ ич аң лый алмый идем. Соң ыннан сү з арасында аның авызыннан, кыз кешегә бары бертө рле чытлыклану — кү з уйнату гына килешә, дигә н сү зне ишеткә ч кенә, ни ө чен шулай кылануының серенә тө шендем, бу хә л башкаларны бер дә гаҗ ә плә ндерми иде булса кирә к. Любочка да инде ярыйсы ук озын кү лмә к кия башлады, аның җ еп аяклары бө тенлә й кү ренми диярлек, шулай да ул элеккеге шикелле ү к 'яшькә йомшак иде. Хә зер инде ул, гусарга чыгам, дими, бә лки берә р җ ырчыга яки музыкантка чыгам, дип хыяллана, шуң а кү рә музыкага чынлап торып ө йрә нә иде. St. -Jé rô me безнең ө йдә мин имтихан биреп бетергә нче генә яшисен белеп, ниндидер бер графта ү зенә эш’та- бып куйды һ ә м шуннан бирле безнекелә ргә ничектер кимсетеп карый башлады. Ө йдә сирә к кү ренде. Ул вакытларда зур купшылык саналган папиросны тартып, ниндидер кү ң елле кө йлә р сызгырып йө рде. Миминың кө ннә н-кө н кә ефе кырыла барды һ ә м, без ү сә . башлаганнан бирле, беребездә н дә игелек кө тмә де бугай.

12 3 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒