2. Тіл дамыту әдістемесі

1. Сабақ – тұ тас жү йе, оның компоненттері мен міндеттері (білімділік, дамытушылық, тә рбиелік). Қ азіргі сабақ қ а қ ойылатын талаптар. Сабақ тың типологиясы жә не қ ұ рылымы.

Сабақ – бұ л жастары шамалас, қ ұ рамы тұ рақ ты оқ ушы топтарымен оқ ытуды ұ йымдастыру формасы, тұ рақ ты кесте жә не бә ріне ортақ оқ ыту бағ дарламасымен сабақ ө ткізу. Бұ л формада оқ утә рбие процесінің барлық компоненттері – мақ сат, мазмұ н, қ ұ ралдары, ә дістері, ұ йымдастыру жә не басқ ару қ ызметі жә не оның барлық дидактикалық элементтері қ арастырылады. Сабақ тың негізгі міндеті - мұ ғ алімнің басшылығ ымен оқ ушыларғ а ғ ылым негізде берілетін мағ лұ маттарды саналы тү рде игерту, алғ ан білімді іс жү зінде қ олдана білуге дағ дыландыру, іскерлікке ү йрету, адамғ а • Мұ ғ алім оларды басшылық қ а ала қ асиеттер отырып, сабақ ты оқ ыту процесінде қ ажетті қ алыптастыру. оқ ушылардың тұ рақ ты қ ұ рамымен мектептің кү нделікті нақ ты жағ дайында шешілуге тиісті дидактикалық міндеттердің (білім беру, тә рбие, даму) жү йесі ретінде дайындалады. • Сабақ — бір пә нді оқ ытуғ а арналғ ан оқ у сағ аты; мектептегі оқ у жұ мысын йымдастырудың ұ негізгі тү рі. Оқ ыту ә дістері, ұ жымдық жә не жеке-дара жұ мыстар сабақ тың негізгі белгілері болып табылады. Сабақ арнаулы бө лмелерде, оқ у кабинеттері мен зертханаларда, оқ у шеберханалары мен мектептің оқ у ә жірибе т ү лескілерінде ө теді. Тұ рақ ты оқ ушылар қ ұ рамы, кесімді уақ ыт • Сонымен, сабақ, бір жағ ынан тұ тастай алғ анда оқ ытуды қ озғ аушы кө лемі (45 мин) жә не оқ у форма тү рінде, екінші жағ ынан, кестесі бойынша жү реді. оқ ытудың заң дылық тары мен принциптерінен туындайтын, мұ ғ алімнің сабақ ты ө ткізуді ұ йымдастыруына қ ойылатын негізгі талаптарымен анық талатын оқ ытуды 13. 02. 2018 ұ йымдастыру формасы тү рінде анық талады.

Сабақ ты қ ұ руга қ ойылатын талаптар: 1. Сабақ тын бағ дарламағ а, ө тетін орнына жә не уақ ытына сә йкестігі. 16. Жекелей ә діс (қ абілеттілерге назар аудару, артта қ алушылармен жұ мыс істеу) 2. Сабақ тың қ ұ рылымы мен кезең дердің қ ажеттілігі, олардың уақ ытқ а байланысты арақ атынасы. 17. Оқ ушылардың білімін тексеруді ұ йымдастыру. 3. Идеялылығ ы мен ғ ылымилығ ы. 18. Оқ ушылар білімінің терең тіп мен беріктігі 4. Эстетикалық тә рбие, сабақ тың эмоциоиалдық жақ тары. 19. Бағ алардың сә йкестігі жә не оларғ а аннотация. 5. Жаң а материалдар беру. 20. Ү й тапсырмасын ұ йымдастыру. 6. Дамыта оқ ыту принциптерін сақ тау. 21. Сабақ ө ткізу қ арқ ыны. 7. Ө мірмен байланыс. 22. Мұ ғ алімнің педагогикалық тактісі. 8. Оқ ытудың кө рнекілігі, оқ ытудың техникалық қ ұ ралдарын пайдалану. 23. Мұ ғ алімнің сө зі, оның субъективті жетістіктері. 9. Кітаппен жұ мыс істеу. 24. Дауыстап айтумен жұ мыс істеу. 10. Жаң а ұ ғ ымдардың тууы, таным қ уанышы. 25. Сө здік — фразеологиялық жә не стилистикалық жұ мыс. . Жазбаша жұ мыстар жү йесі. 11. Дайындық жаттығ уларын ұ йымдастыру. 26. Байланыс сө зін дамыту, практикалық бағ ыттылық. 12. Оқ ушылардың жұ мысындағ ы дербестік. 27. Грамматиканы, лексиканы оқ у. 13. Оқ ушылардың белсенділігі мен бастамашылдығ ы. 28. Оқ у техникасы. 14. Оқ ушыларды жұ мыстың ә р алуан тү рлерімен қ амту. 29. Сө йлеу жә не жазу мә дениеті. 15. Ауызша жә не сө здік практикамен қ амту. 30. Кө ркем шығ армаларды оқ у. 13. 02. 2018

Сабақ тү рлері Пысық тау сабақ тары: Тү сіндіру Сынау сабақ тары: бекіту, саяхат, сабақ тары: жаң а, семинар, сынақ, диспут, қ айталау, біріккен, ойын, жарыс, панорамалық, сахналау, зерттеу т. б. конференция, жұ мбақ т. б. талқ ылау т. б. 13. 02. 2018

Жаң а сабақ – жаң а білім беру мақ сатында. Біріккен сабақ – жаң а білім мен ө ткенді жә не пә ндер арасындағ ы байланысты кө рсету мақ сатында. Панорамалық сабақ – сабақ элементтерінің кө рінісін іске асыру мақ сатында. Зерттеу сабағ ы – іздендіру мақ сатында. Бекіту сабағ ы – білімді мең геру дең гейін байқ ау. Жарыс сабақ – оқ ушылар ойларының жетіктігін байқ ау. Сынақ сабақ – білім мен дағ дысын бір жү йеге келтіру. Саяхат сабақ – танымдық қ абілетін дамыту. Семинар сабақ – оқ ушының білімін терең дету. Қ айталау сабағ ы – пә ндерден алғ ан білімді толық қ алыптастыру. Конференция сабақ – іскерлігі мен танымдық белсенділігін қ алыптастыру. Талқ ылау сабағ ы – ауызекі тілдегі, жұ мыстағ ы жіберген қ ателерін арнайы талдау. Диспут сабақ – білімі мен дағ дысын қ алыптастыру. Ойын, жұ мбақ – оқ ушылар зейінін дамыту. Сахналау сабағ ы – оқ ушылар шығ армашылығ ын дамыту. 13. 02. 2018

Сабақ тү рлері мен типтері Сабақ типтерi. 1. Жаң а тақ ырыпты оқ у. Сабақ тү рлерi. Дә рiс. Ә ң гiмелесу. Кино-сабақ. Компьютер, теледидар т. б. пайдалану сабағ ы. 2. ББД жетiлдiру (білім, Ө здiк жұ мыс. білік, дағ ды) Сарамандық жұ мыс. Зертханалық жұ мыс. Семинарлар. Пiкiрталастар. 3. ББД жү йелеу жә не Ә ң гiмелесу. қ орыту. Семинар. Пiкiрталас. 4. Аралас. Сабақ тың барлық тү рлерi. 5. Бақ ылау жұ мысы. Сұ рау. Сынақ. Бiр-бiрiн бақ ылау. 6. Бiрiккен Ө ндiрiс ең бегi арқ ылы теориялық окыту.

2. Тіл дамыту ә дістемесі

Қ азақ тілін оқ ытуғ а байланысты тіл дамыту жұ мысын ұ йымдастырудың негізгі максаты - дү рыс, сауатты жазып, оқ ушының ауызша жә не жазбаша ойын грамматикалық жә не стилистикалык жағ ынан дү рыс сө йлем қ ұ рап, жү йелі сө йлеуге ү йрету.

Тіл дамыту жұ мысы, негізінен тө рт бағ ытта жү ргізілген: бірі - мә дени ә деби сө йлей білу нормаларына ү йрету, яғ ни орфографиялық дағ дыны мең герте отырып, окушығ а мә нерлеп оқ у дағ дыларын қ алыптастыру. Екіншіден, лексикалық жү мыстары жү ргізу арқ ылы оқ ушының сө здік қ орын байыту, тілдің лексика жэне фразеология бө лімдерінен кең ірек білім беру кө зделеді. Ү шіншіден, жаң а сө здер ү йрету, сө здерді ү йрете отырып, жаң а сө здер жасайтын формаларды мең герту арқ ылы сө з бен сө здердің байланысын, сө йлем қ ү ратып ү йрету, сө йлемнің қ ү рылысын білдіру арқ ылы синтаксистік лексикадан білім бері. Тө ртіншіден, оқ ушының ойын жазбаша дұ рыс, сауатты жаза, ә рі сө йлей білуге ү йрету мақ сат етіледі

Жазбаша сө йлеу - графикалық жазу таң балары арқ ылы іске асады. Жазбаша сө йлеу тілінде адам ойын жай сө йлеммен де, қ ү рмалас сө йлеммен де бере алады. Жазбаша сө йлеу тілінде белгілі жү йелі байланыс болады. Адам сө йлеммен ойын жү йелі беруде тілдегі тү рлі жалгау, жү рнақ, тү рлі тыныс белгілерін (нү кте, ү тір, қ ос нү кте, сызық ша, тырнақ ша, леп белігісі, сү рау белгісі т. б. ), синоним, омоним, тең еу, салыстыру сияқ ты тілдік кұ ралдары пайдаланады.

Ауызекі сө йлеу тілін жаксы мең герген, оғ ан жаттық қ ан окушы ойын жазбаша да дү рыс эрі жү йелі бере алады. Бү л екі процесс бір-бірімен бірлікте, байланыста қ аралганда, жү ргізілгенде гана дү рыс нэтиже бере алады.

Тіл дамыту –ана тілі ә дістемесінің аса жауапты да кү рделі саласының бірі. Оның кү рделі болуының себебі, бала тілін дамыту міндетін жү зеге асырушы мектепте жү ргізілетін пә ндер қ азақ тілі мен ә дебиетке ғ ана болмай, оның сө йлеу ә рекетіне де тікелей тә уелді.

Дидактикалық принциптер ә р пә нді оқ ыту ә дістемесінің теориялық негізі болып саналады. Қ азақ тілін оқ ытумен байланысты тіл дамыту жұ мысы да мынадай дидактикалық принциптерге негізделе жү ргізіледі.

Тіл дамыту жұ мыстарын жү ргізуде жиі қ олданылатын жазу жұ мыстарының бірі – мазмұ ндама. Мазмұ ндама жаздыру арқ ылы оқ ушылар оқ ығ ан мә тінді қ абылдап, сол қ абылдағ андарын қ айта жаң ғ ыртуғ а тиіс жә не естерінде қ алғ ан мә ліметтерді ө з сө здерімен жазып беруге дағ дыланады, сө з тіркесін қ ұ ру, сө йлем қ ұ рау шеберлігіне жаттығ ады. Мазмұ ндама жазу арқ ылы бірқ атар сө з тіркестері мен сө йлемдер, бейнелі сө здер оқ ушының есінде қ алады, оқ ылғ ан мә тінді қ айта жаң ғ ырту ү шін, сө здер мен сө йлемдерді бір-бірімен байланыстыруғ а жаттығ ады

Мазмұ ндама жаздыру арқ ылы оқ ушылардың тілдік материалды орынды қ олдана білуге, жазбаша сө йлеудің ерекшелігін, мә тіннің синтаксистік қ ұ рылысын мең гертуге, ең басты қ айта жасау қ иялын дамытуғ а игі ық пал етеді. Осындай білім дағ дыларын қ алыптастыруда методистер Бегман Ысқ ақ жә не Эльмира Оразбаева мазмұ ндаманың мынандай тү рлерін ұ сынады:

1. Дайын мә тін бойынша мазмұ ндама;

2. Сурет бойынша мазмұ ндама;

3. Аяқ талмағ ан мә тін бойынша мазмұ ндама

Дайын мә тін бойынша мазмұ ндаманың ө зін бірнеше тү рге бө луге болады:

1. Мә тінге жуық немесе толық мазмұ ндау;

2. Мә тіннің мазмұ нын сақ тап, бірақ баяндалу формасын ө згерту;

3. Қ ысқ арта баяндау;

4. Толық тырып мазмұ ндау.

Шығ арма – оқ ушының туғ ан халқ ының ә дебиетінен алғ ан білімін ө з ойымен, дү ниетанымдық кө зқ арасымен еркін ұ штастыра отырып, баяндайтын шығ армашылық тө л ең бегі. Оқ ушының кө ркем шығ арманы ө зіндік ой-пікірі, кө зқ арасы тұ рғ ысында терең талдап пайымдауы, кө ркем тілмен ә серлі, жү йелі баяндалуы талап етіледі.

Оқ ушы тапсырманы ө зі орындауы керек. Оқ ушының ойланып, нақ ты нә тижеге жетуін қ адағ алау – мұ ғ алімнің басты міндеті. Жазба жұ мысынан оқ ушының ой ө рісі, білімі, сауаты кө рініп отырады. Ауызша жауапта оқ ушы білімін толық кө рсете алмауы мү мкін, ал жазба жұ мыстың ішіндегі ең бір толық қ анды, оқ ушы білімінің нә тижесін толық тексеруге мү мкіндік беретіні шығ арма жұ мысы.

Шығ арма тү рлеріне келетін болсақ, олар: еркін шығ арма, оқ ушының іс-ә рекетіне байланысты шығ арма, ө нер саласына байланысты шығ арма, сурет, фильм (диафильм), экскурсия бойынша шығ арма, оқ ығ ан, естіген ә ң гімелеріне байланысты шығ армалар.

Шығ арма жазуғ а қ ойылатын негізгі талаптар:

1. Тақ ырыпты толық аша білу;

2. Артық баяндау, қ ажетсіз дә лелдемелер мен кө псө зділікке жол бермеу;

3. Шығ армада сө з болғ ан жайды оқ ушының басқ аларғ а тү сінікті болатындай орамды тілмен, аз сө зге кө п мағ ына сыйғ ыза баяндауы;

4. Шығ арманың бө лімдерінің негізгі ой арқ ылы шебер байланысуы;

5. Шығ армада жазушының ө мірбаянына, жазылу тарихына, тарихи оқ иғ аларғ а, кейіпкерлерге қ атысты қ ателіктер жіберілмеуі керек;

6. Оқ ушының шығ армада сын мақ алалардан, ә дебиеттану ең бектерінен шағ ын ү зінділерді қ исынымен қ олдануы, оның терең білімін танытады;

7. Барлық айтылғ ан ойды жинақ тап, тұ жырымдап, тиісті қ орытынды жасай білу.

⇐ Предыдущая 41 42 43 44 454647 48 49 50 Следующая ⇒