3. Эпикалық шығармаларды оқытуды ұйымдастыру

Эпикалық шығ армаларғ а ә ң гіме, роман, эпопея, мысал, хикаят (повесть) жатады. Эпикалық шығ армалардың ө зіне тә н ерекшіліктері - олардың негізгі бір мазмұ нғ а қ ұ рылуы, сюжет, композициясы, тақ ырыбы, кө ркем бейнелері, яғ ни кө ркем компоненттерінің барлығ ы. Сондық тан оларды талдау барысында, ең алдымен, ә дебиет теориясынан білім беріледі. Мысалы, «Ә ң гіме жанры деген не? Оның хикаяттан немесе романнан айырмашылығ ы не? » дегендей. Ә деби-теориялық білім бастауыш ұ ғ ымнан бастап, сынып жоғ арылғ ан сайын, оқ ушылардың жас ерекшіліктеріне байланысты кү рделене тү суі керек. Эпикалық шығ армаларды оқ ытуда, талдауда міндетті тү рде мына мә селелер басшылық қ а алынады: 1. Кө ркем шығ арманың сюжеті, кө терген тақ ырыбы, проблематикасы. 2. Кө ркем образдары, образдар галереясы. 3. Автор - кө ркем туындыны жасаушы, кө ркем туындыны жазушы. Автор жә не кө ркем туынды. Кө ркем шығ арманы талдау оны оқ удан басталады. Кө ркем туындыны толық оқ ымай, мазмұ нын жетік мең гермей тұ рып, оны талдау мү мкін емес. Ә ң гіме, мысал сияқ ты шағ ын жанрларды талдау (барлық кө ркем компоненттерін қ осып) роман, эпопеяларғ а қ арағ анда ә рі қ олайлы, ә рі жең іл болады. Ә ң гіме мен мысалды талдауда мұ ғ алімнің олардың кө ркем табиғ атын таныту, барлық бітім-болмысын сө з етуге мү мкіндігі мол. Ал роман, эпопеяны бағ дарламада кө рсетілген аздағ ан сағ аттарда толық дә режесінде талдау мү мкін емес. Сондық тан, ә сіресе, осындай кө лемді шығ армаларды оқ ыту ү шін, мұ ғ алім айрық ша ең бектенеді. Ең бастысы, қ андай мә селелерге кө ң іл бө лу керек, талдаудың қ ай тү рі тиімді, қ андай ә діс-тә сілдер нә тижелі болмақ, міне, осы мә селелерге мұ ғ алім ерекше назар аударады. Оқ ушылар роман, повестерді оқ и отырып, автормен «кезігеді», онымен іштей сырласады, олар авторды да, оның туындыларын да ө з пікірі, эмоциясы, дү ниетанымы арқ ылы қ абылдайды, ал мұ ғ алім мақ саты-сол алғ ашқ ы, ө зіндік қ абылдауларды ғ ылыми негізге бағ ыттау, дұ рыс бағ ыт-бағ дар беру болып табылады. Кө лемді шығ армаларды талдауда да мұ ғ алім кө ркем мә тінмен жұ мысқ а ерекше ден қ оюы керек. Ә рі оны тұ тастай қ арастыруды ойластырғ аны жө н (мазмұ н мен форма бірлігін сақ тай). Эпикалық шығ армаларды талдау ә р буында ө зіндік ерекшіліктерімен даралана талданады (сыныбыны, жасынақ арай).

Емтихан билеті № 23

⇐ Предыдущая 29 30 31 32 333435 36 37 38 Следующая ⇒