1.К.Д.Ушинский – ғылыми педагогиканың негізін салушы.

К. Д. Ушинский ө зінің “Педагогикалық ә дебиеттің пайдасы” (1857) атты мақ аласын отбасы тә рбиесі мен мектеп тә рбиесінің мә селелеріне арнады. Онда педагогикалық теорияны тә жірибемен байланыстыру, педагогиканы тә рбие ө неріне айналдыру, оны тек теория дең гейінде ғ ана емес, халық тың тә жірибесімен байланыстыру қ ажеттігін айтты. “Қ оғ амдық тә рбиедегі халық тық туралы” (1857) мақ аласында К. Д. Ушинский еуропа елдеріндегі тә рбие дә стү рін талдай келіп, мынадай маң ызды қ орытынды жасайды: ол халық тық тә рбие жү йесінің тә рбиелік кү ші кез келген абстрактылы педагогикалық жү йеден артық деп санады. К. Д. Ушинский тә рбиенің ең басты мақ саты – адамның рухани дамуымен тығ ыз байланысты, ол ү шін халық тың мә дени-тарихи дә стү ріне сү йену жә не ұ лттық ерекшелігін ескеру қ ажет деп тапты. Оның бұ л пікірлері “ Ана тілі” (1861), “Орыс мектептерін орыс ету” (1867) “Халық мектептерінің қ ұ рылуына жалпы кө зқ арас” (1870) атты ең бектерінде орын алды. Ең бектің психикалық жә не тә рбиелік мә ні” (1860) атты мақ аласында К. Д. Ушинский ең бектің бала психикасы мен тә рбиесіне ық пал етуші фактор екенін айырық ша атап кө рсетті. “Н. И. Пироговтың педагогикалық идеялары” (1862) мақ аласында ол педагогикадағ ы маң ызды мә селе “білім берудің негізгі идеясын іздеуге” арнады. К. Д. Ушинский тә рбие пә нінің басты нысанасыадам деп есептеді. Осы мә селені терең зерттеуге арналғ ан “Адам тә рбие пә ні- Педагогикалық антропология тә жірибесі” атты ең бегінің бірінші томы 1868 жылы, ал екінші томы 1869 жылы Петербургте шық ты. Бұ л ең бек орыс педагогикасындағ ы ізденістерге арналды. Зерттеуші ө зінің педагогикалық ойын толық жү зеге асырып ү лгермеді, оның тек “Физиологиялық ”, “ Психологиялық ” екі бө лімі ғ ана жарық кө рді. Онда К. Д. Ушинский адам организмінің физиологиялық қ ызметінің заң дылық тарының жә не психикалық қ ұ былыстардың тә рбиеге ық палын кең інен қ олдану мақ сатын кө здеді. Оның “Педагогикалық мә селеге арналғ ан бө лімі” аяқ талмай қ алды. К. Д. Ушинский ең бектерінің жетістігінің бірі – бастауыш оқ ыту мә селесін мейлінше зерттеді. Оның негізгі ең бектері: “Сауат ашу – білімді кең ейту қ ұ ралы” (1858), ”Балалар ә лемі мен Хрестоматия”, “Оқ у кітабы. Ақ ыл-ойды жаттық тыруғ а арналғ ан табиғ ат ә лемімен біртіндеп танысу” (1865), “Алғ аш орыс тілін оқ ыту” (1864) оқ ушыларғ а арналғ ан “Ана тілі” жә не “Ана тілін оқ ытуғ а ата-аналарғ а кең ес” (1864). К. Д. Ушинский – Ресей ғ ылыми педагогикасының негізін қ алаушы. К. Д. Ушинский теориясының басты идеясы – халық тық тә рбие беруге саяды, ол халық тың шығ армашылық қ абілеті мен кү шіне сенім арту қ ажеттілігін жә не олардың білім алуғ а қ ұ қ ы болуы керектігін айтты. Оның халық шылдық идеясы ұ лттық тұ рғ ыдан шектелу дегенді білдірмейді. Ө зге халық тардың жетістіктерінің пайдасын жоғ ары бағ алай келіп, ол халық тық білім беру негізінің мық тылығ ына тоқ талады. Мектеп ісін басқ аруда қ оғ амдық ой-пікір мен халық тық идеяны басшылық қ а алудың маң ызын кө рсетеді. Осы ұ станым тұ рғ ысынан К. Д. Ушинский ер балалар мен қ ыздарғ а жалпы білімді ана тілінде беру керек дегенді баса айтты. Орыс мектептерінде халық тық ұ станымды сақ тау ү шін орыс тілінің алдың ғ ы пә ндер қ атарына шығ арылуын талап етті. Ана тілінде оқ ыту баланың сө зді тү йсініп, сезіну, тү сіну қ абілетін, дү ниетанымын арттырады, сө з қ ұ пиясын ашады (“кез келген білім – ана тілге оранғ ан болуы тиіс”) деді. Халық тық принцип ең бекпен тығ ыз байланысты, бұ л жеке тұ лғ аны дамытудың негізгі факторы, баланы ең бекке баулу арқ ылы халық тың ө міріне терең бойлап, оны мейілінше тү сініп, сезінуіне болады дептү сіндірді. К. Д. Ушинский тә рбиені “тарихты жасаушы” деп қ арастырды. Адам тә рбие пә ні болса, ал педагогика адам тә рбиелеудіжан-жақ ты қ арастыру ү шін оны терең зерттеп білуі тиіс.. Ал жеке пә н дидактикасы оқ ыту ұ станымдары мен ә дістерін нақ ты пә н аясында зерттейді; ә мбебап дидактика – оғ ан жинақ тау жә не талдау идеяларын қ олдану жатады; жекелеген дидактикағ а – оқ ыту теориясы мен ә дістемесі, баяндау, зертханалық -практикалық жұ мыс, жазба жұ мыстар, кітаппен жұ мыс, т. б. қ осылады. Адамның адамгершілік дамуын К. Д. Ушинский қ оғ амдық -тарихи дамумен байланысты қ арастырады. Оның адамгершілік тә рбие туралы жү йесі беделге емес, жағ ымды мысалдарғ а, мұ ғ алімнің адамгершілік ық палына, “баланың саналы іс-ә рекетіне”, адамды жақ сы кө ру, қ ұ рметтеу, сү юге негізделеді

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 Следующая ⇒