2.Қазақ тілі бойынша оқу материалын меңгертуде баланың жас және дара ерекшеліктерін ескерудің маңызы

Белгілі бір жастағ ы балалардың жас мө лшері дегенде олардың кө пшілігіне тә н ерекшеліктер мен сипаттарды айтамыз. Бұ л ерекшеліктерді педагогикалық процесте ескеру қ ажет жә не соғ ан сә йкес оқ ыту, тә рбие берудің тиісті тү рін, ә дістемесін жә не тә сілін пайдалану керек. Бастауыш сынып жасындағ ы баланың салмағ ы бір жылда 2-2, 7 кг ө седі. 6 жастан 12 жасқ а дейінгі аралық та бала денесінің салмағ ы екі есе артып, 18 килограммнан 36 килограмғ а дейін артады. Осы жаста бала миының кө лемі де ұ лғ аяды, яғ ни, ол 5 жаста ү лкен адам миының 90 пайызындай болса, 10 жаста 95 пайызына тең болады. Нерв жү йесінің жетілуі де жалғ асады. Нерв клеткалары арасында жаң а байланыстар тү зіліп, мидың жарты шарында икемділік кү шейеді. 7-8 жаста жарты шарды жалғ ап тұ рғ ан нерв талшық тары жетіле тү седі жә не олардың ө зара қ арым-қ атынасының арта тү суін қ амтамасыз етеді. Нерв жү йесіндегі бұ л ө згешеліктер баланың ақ ыл-ойы дамуының келесі кезең інің ірге тасы қ алануына негіз болады. Баланың білім алудағ ы іс-ә рекеті де, бұ ғ ан дейінгі барлық іс-ә рекеттер (манипулияцилық, пә ндік, ойын арқ ылы) сияқ ты, оғ ан ену тә жірибесі арқ ылы бірте-бірте дамиды. Білім алу іс-ә рекеті окушы баланың ө зіне бағ ытталғ ан іс-ә рекеттен тұ рады. Бала тек білім алуды ғ ана емес, сонымен бірге оны қ алай мең геруді де ү йренеді. Жазу, есептеу, оқ у жә не тағ ы басқ аларына ү йрену арқ ылы бала ө зін - ө зі ө згертуге қ арай бағ ыттай алады, яғ ни, ол іс-ә рекеттік жә не ақ ыл-ойлық қ ажетті ә дістерді (оны қ оршап тұ рғ ан мә дениетке тә н) мең гереді. \. Оқ у іс-ә рекеті ә лі де дамуды қ ажет ететін дең гейде болады. Оқ у іс-ә рекетіндегі, тә ртіп сақ таудағ ы қ ажетті іс-ә рекетке еріктілік беру алғ ашқ ы кездерде ғ ана мү мкін болады, бұ л кезде балағ а жақ ын арада істелінуі тиіс мақ саттар жә не оның кү ш салуын қ ажет ететін тапсырмалардың мө лшерінің аздығ ы тү сінікті болады.

3. Қ азақ ә дебиетін оқ ыту ә дістемесінің теориялық ә діснамалық негіздері Методика – ә дістеме (грекше метод – зерттеу жолы). Метод – ә діс жеткізу жү йесі. Ә дебиет ә дістемесі – қ азақ ә дебиетінің оқ ыту заң дылық тарын зерттейтін педагогикалық ғ ылым. Ә дістеме ә дістерден тұ рады. Ә діс – «танымның одан ә рі дами тү суіне қ ызмет ететін, танылғ ан заң дылық тардың негізінде жасалғ ан ережелер». Ә діс мақ сатқ а жетудің белгілі бір жү йеге тү скен жолы. Ә діс – зерттеліп отырғ ан нысанағ а сай келетін таным қ ұ ралы. Ә діс – ә дебиетті талдау мен бағ алау ісінде жинақ талғ ан ілімдер мен тә жірибелерге, қ ағ идаларғ а, амалдарғ а, тә сілдерге негізделеді. Ә діссіз танып-білу мү мкін емес. Тә сіл – оқ ушыларғ а тірек сигналдары арқ ылы жеткізу жү йесі. Олар: образды сө з ө рнегі, кө ркем бейнелі сурет, графикалық кө рнекіліктер. Қ азақ ә дебиеті ә дістемесі – жан-жақ ты дамығ ан, жетілген, теориялық, тә жірибелік негізі қ алыптасқ ан. Оның зерттейтін нысанысы (обьектісі), мақ саты, зерттеу ә дістері жү йеленген. Ә дебиет ә дістемесінің нысанасы – оқ ыту мә селесі. Ә дебиеттегі кө ркем шығ армаларды оқ ып ү йрену негізінде оқ ушыларғ а ә деби білім мен халық тық даналық тә рбие беру жө ніндегі туатын заң дылық тарды қ арастырады. Бұ л міндетті жү зеге асыруда педагогика ғ ылымының, оның теориясының жалпы қ ағ идаларына, ережелеріне сү йенеді. Қ азақ ә дебиетін оқ ыту ә дістемесі ә дебиеттану ғ ылымымен, тіл білімімен, тарих ғ ылымымен, психологиямен, педагогиканың теориясымен, таным теориясымен, эстетикамен тығ ыз байланысты. Мектепте ө тілетін оқ у пә ндерінің ішінде қ азақ ә дебиеті тіл біліміне тікелей байланысты. Қ азақ ә дебиеті ә дістерінің зерттейтіні – кө ркем ә дебиет. Кө ркем ә дебиет – сө з ө нерінің туындысы, алтын қ азынасы. «Ә дебиет сө збен жасалады». Сө зді жасайтын халық. Ә дебиеттану ғ ылымынсыз ә дебиетші мұ ғ алімдер ә дебиетті ғ ылымның ә рі ө нердің бір саласы ретінде оқ ыту мү мкін емес. Бұ л пә нді оқ ытудың кү рделілігі де қ ызық тығ ы да осында. Ә дебиетші мұ ғ алім ең алдымен кө ркемсө з табиғ атын ашатын заң дылық тарды білуі керек, кө ркем туындыны талдаудың ғ ылыми ә дістемелерін жетік мең геруі қ ажет. Ә деби шығ армаларды талдауда мұ ғ алім мен оқ ушы арасында бірлескен ең бек, бірлескен шығ армашылық, ө нерпаздық орын алуғ а тиіс. Ә дебиет ғ ылымының ү немі дамуының арқ асында ә дебиет ә дістері жү йеленіп, молайып, қ орланып, байып отырады. Мектепте оқ ылатын ә дебиет пә ні, қ азақ ә дебиеті ә дебиет тану ғ ылымына енген теориялар мен ә дістер арқ ылы дамиды. Қ азақ ә дебиетін оқ ыту – ғ ылым ретінде дамуын мына бағ ытта зерттейді:

· ғ ылыми-ә деби эксперимент;

· жаң артылғ ан сабақ тың тү рлері;

· шығ армашылық пен оқ ыту жү йесі;

· дидактикалық ұ станымдар

Емтихан билеті № 5

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒