12. Утопиялық социализмнің саяси доктринасы (Т. Мор, Т. Кампанелла).

Утопиялық социализм - мү лік ортақ тығ ына, жү рттың барлығ ы ү шін міндетті ең бекке жә не игіліктердің тең бө лінуіне негізделген қ оғ ам туралы ілім дамуының ғ ылымғ а дейінгі кезең і. " Утопия" деген терминді мінсіз қ оғ амды білдіру ү шін тұ ң ғ ыш рет Томас Мор қ олданды. Содан кейінгі жерде бұ л термин ойдан шығ арылғ ан, ө мір сү рмейтін қ оғ амдық тә ртіптерді сипаттағ анда қ олданыла бастады. Жеке меншікке негізделіп ө мір сү ріп отырғ ан қ ү рылысты сынап, болашақ мінсіз қ ұ рылыстың кө рінісін бейнелейтін, қ оғ амдық меншіктің қ ажет екенін теориялық тү рғ ыдан негіздеуге тырысатын утопист-социалистер кө птеген кө реген идеялар мен болжамдар айтты. Сондық тан да ағ ылшын саяси экономиясы жә не классикалық неміс философиясымен бірге утопиялық социализм ғ ылыми социализмнің идеялық кө здерінің бірі болып табылады. Жеке меншікті айыптау мен мү лік ортақ тығ ын дә ріптеуді Ежелгі Грекия менРимнің кейбір жазушыларынан, орта ғ асырдағ ы " еретиктерден", феодализм дә уіріндегі кейбір шаруалар кө терілістерінің бағ дарламалары мен шаруалар идеологтарынан кездестіруге болады, мү ның ө зі антагонистік қ оғ амдағ ы тең сіздік пен адамды адамның қ анауына табиғ и кө зқ арас еді. Капитализмнің пайда болуы мен дамуына жә не пролетариаттың азды-кө пті дамығ ан ізашарларының қ алыптасуына қ арай Утопиялық социализм барғ ан сайын тарихи реализм сипатын алып, теория ретінде кү рделене тү седі, ә ртү рлі мектептер мен бағ ыттар қ ү рып, тармақ тана береді. Утопиялық социализмнің жү йелі дамуы капитализмнің туу кезең інде, Қ айта ө рлеу жә не Реформация дә уірінде басталды (Я. Гуе, Мюнцер, Т. Мор, Т. Кампанелла). Ол Еуропадағ ы буржуазиялық революциялар кезең інде қ айта дамып, пролетариаттың ізашарларының идеологиясына айналды. Капитализм қ ауырт дамығ ан кезең де буржуазиялық тө ң керістер идеологтарының жалғ ан ү міттері сейіліп, ал капиталисттік қ оғ амның қ айшылық тары барғ ан сайын айқ ында- ла тү скен кезде утопиялық социализм ө з дамуының шырқ ау шегіне жетті (Сен-Симон, Фурье, Оуэн, тағ ы басқ алар)- Маркстің айтуынша, тек ө ндіріс ә дісінде тө ң керіс жасамай қ оймайтын ө ндіргіш кү штердің дамуы, капиталисттік қ оғ амның дамуы барысында ү йымдасқ ан ө неркә сіп пролетариатының пайда болуы социализмді утопиядан ғ ылымғ а айналдырудың тарихи мү мкіндігін жасайды

⇐ Предыдущая 5 6 7 8 91011 12 13 14 Следующая ⇒