18. М. Вебердің мемлекеттік бюрократия теориясы.

М. Вебер саяси ә леуметтануды дамытуғ а да ү лкен ү лес қ осты. Ө зінің ә леуметтік іс-ә рекет тұ жырымдамасына сү йене отырып, ол саяси билікті ү ш тү рге бө лді: 1) харизматикалық; 2) дә стү рлік; 3) бюрократтық. Харизматикалық ү стем ету — яғ ни соқ ыр сезіммен кө семге сенуге негізделген. Дә стү рлік — дә стү р мен салтқ а негізделген; ал бюрократтық деп ресми қ ызметтегі адамдардың, азаматтардың мү ддесіне нұ қ сан келтіріп, ө з міндеттерін формальды тү рде атқ аратын ү стем ету формасы. Осыдан барып " бюрократизм" деген ұ намсыз ұ ғ ым пайда болды. Бюрократизм - істің мә ніне немқ ұ райлы формальды қ арау, істі кө пке созу. Екінші жағ ынан, мұ ның ө зі бюрократтардың кә сіби дең гейі мен адамгершілік қ асиеттерінің тө мендігін, қ ызмет тә жірибесінің кемдігін дә лелдейді.

Мұ нда М. Вебер биліктің легитимдігі, яғ ни заң дылығ ын тілге тиек етіп отыр. Басқ аша айтқ анда, легитимдік дегеніміз, халық тың ү стем етіп отырғ ан саяси билікгі мойындауы больш табылады. Дсмократиялық жағ дайда мемлекеттік билік легитимді болуы ү шін, ол халық тың қ алауы бойынша қ алыптасуы жә не кө пшіліктің еркіне сай жү зеге асырылуы керек. Яғ ни мемлекеттік биліктің иесін тура немесе жанама тү рде белгілі бір мерзімге халық сайлайды жә не оның жұ мысын бақ ылап отыруғ а мү мкіндік болуы қ ажет. Екіншіден, мемлекеттік билік конституциялық қ ағ идаларғ а сә йкес жү зеге асырылуы тиіс. Осығ ан сә йкес жоғ арыда кө рсетілгендей М. Вебер легитимдіктің ү ш тү рін кө рсетті:

1. харизматикалық легитимдік;

2. ә дет-ғ ұ рып легитимдігі;

3. ақ ыл-парасат, қ ұ қ ық легитимдігі.

Бұ л тұ рғ ыдан алғ анда ө кіметтің бюрократтық ү стем ету тү рі формалъды, заң ғ а сү йенген, қ ұ қ ық тық ө кімет болды. Мұ ндай ө кіметтік ү стем ету еуропалық капитализмнің пайда болу кезең інде шық ты. Бұ л басқ а ү стсмдік етудің ү лгісінен біршама жоғ ары тұ рғ анымен ә лі кү нге солқ ылдақ тық танытып келеді. Бұ л тығ ырық тан шығ удың бір жолы Вебердің ойынша, плебицитарлық демократияны дамыту.

⇐ Предыдущая 9 10 11 12 131415 16 17 18 Следующая ⇒