3. 1930 жылғы Қазақстан аумағында орналасқан концентрациялық лагерьлерді карта бойынша көрсет.

3. 1930 жылғ ы Қ азақ стан аумағ ында орналасқ ан концентрациялық лагерьлерді карта бойынша кө рсет.

20-билет.

1. Қ азақ халқ ының мә дениеті (музыкалық аспаптары)

2. Кіші жү з қ азақ тарының Е. И. Пугачев бастағ ан кө теріліске қ атысуының тарихи маң ызын анық таң ыз.

3. Қ азақ станда ядролық сынақ тар жү ргізілген аумақ тарды карта бойынша кө рсетің із жә не оның зардаптарын талдаң ыз.

Жауаптары:

1. Қ азақ халқ ының мә дениеті (музыкалық аспаптар)

Қ азақ тың музыкалық аспаптар (домбыра, қ обыз, сыбызғ ы, даң ғ ара, ү скірік, кепшік, шаң қ обыз, жетіген т. б. ) ғ асырлар бойы ұ рпақ тан-ұ рпақ қ а ауысып келе жатқ ан мә дени мұ ра. Қ азақ станда ұ лттық музыкалық аспаптарды жетілдіру мақ сатымен бірнеше шеберханалар ашылып (1932 ж. Алматыда, 1947 ж. Осакаровкада, 1957 ж. Алматы мемлекеттік консерваториясы жанында), осылардың негізінде А. Жұ бановтың басшылығ ымен қ азіргі Қ азақ тың мемлекеттік академиялық халық аспаптар оркестрі қ ұ рылды. Қ. Қ асымов, А. Ермеков, Э. И. Романенко, О. Бейсенбаев, А. Ауқ адиев, Д. Шоқ паров, т. б. шеберлер ә р тү рлі музыкалық аспаптар ү лгілерін жасады.

Қ азақ тың музыка аспаптарын жалпы ұ лттық жә не фольклорлық деп екі топқ а бө луге болады. Негізгі ұ лттық музыка аспаптары: домбыра, қ обыз жә не сыбызғ ы. . Домбыраның шанағ ы қ ырлы немесе жұ мыр болып келеді. Оның мойнынан шанағ ының тү біне тартылғ ан қ ос ішегі, бұ л ішекті кө теріп тұ ратын екі кішкене ағ аш тиегі болады. Мойнындағ ы тиек қ озғ алмайтын болып келсе, шанақ тағ ы тиек жылжымалы болады. Мойнына перне байланады. Пернелердің саны ә р тү рлі: сегіз, он, он бір, он ү ш болады. Домбыраның ішегі қ ой мен ешкінің ащы ішегінен ширатылып жасалады. Домбыра – қ азақ арасына кең жайылғ ан, шертіліп ойналатын аспап. Қ обыз – қ азақ қ ауымына кө п таралғ ан ыспалы аспап. Қ обыздың мойны имек, шанағ ы ожау тә різді жә не қ уыс, бет жағ ы ашық, ал тү бі кө нмен(терімен) қ апталады. Екі ішегі жә не садақ тә різдес ысқ ыш жылқ ының қ ылынан жасалады. Сыбызғ ы – ү рлеп тартатын аспап, оны қ амыстан немесе жұ мсақ ағ аштың ішін ү ң гіп жасайды. Сыбызғ ыда саусақ пен басып ойнайтын тө рт тесік болады. Оның ү ні майда қ оң ыр, мұ ң ды келеді. Сыбызғ ы да қ азақ арасында ерте кезден таралғ ан аспаптардың бірі. Ол ү немі алып жү руге ың ғ айлы. Сыбызғ ыны ен далада мал жайып жү рген қ азақ малшылары кө п тартқ ан. Фольклорлық халық музыка аспаптарына уілдек, сазген, желбуаз, даң ғ ыра, дабыл, дауылпаз, шың дауыл, керней, дудығ а, дү ң гіршек, тоқ ылдақ, асатаяқ, адырна, шыртылдауық, сақ пан жатады. Осымен бірге бұ л топқ а қ ұ рылысы, жасау ә дісі, музыкалық ү ні, дыбыс шығ ару тә сілі кө рші елдерден алынғ ан сырнай, кепшік, жетіген, бұ ғ ышақ, шың, шаң қ обыз, ауыз сырнай қ осылады. Ұ лттық музыка аспаптарының ішіндегі ең бастысы-домбыра. Домбыраның бір ө зімен кү й орындалады. Оны ә нге қ осып, сү йемелдеу ү шін де тартады. Қ азақ тың Қ ұ рманғ азы атындағ ы халық музыка аспаптары оркестрінің қ ұ рамында домбыра жетекші орын алды. Сонымен бірге оркестрде қ азақ арасында бұ рыннан тарағ ан қ обыз, сыбызғ ы, сырнай, дауылпаз сияқ ты аспаптар да кең інен қ олданылады. Қ ұ рманғ азы атындағ ы халық музыка аспаптары оркестрі Қ азақ тың дә стү рлі кү йлерімен қ атар орыстың жә не Батыс Еуропаның классикалық жә не қ азіргі кездегі музыкалық шығ армаларын сазына келтіріп орындайды.

⇐ Предыдущая 15 16 17 18 192021 22 23 24 Следующая ⇒