1. Сарматтардың шаруашылығы мен тұрмысы

17-билет

1. Сарматтардың шаруашылығ ы мен тұ рмысы.

2. Ұ лы Отан соғ ысы жылдарындағ ы қ азақ стандық тардың майдандағ ы ерлігін ашып кө рсетің із.

3. Қ азақ стан Республикасындағ ы14 облысты карта бойынша кө рсетің із.

Жауаптары:

1. Сарматтардың шаруашылығ ы мен тұ рмысы

Сарматтар — кө не дә уірде Қ азақ станның батыс ө лкелерін, Оң т. Орал алқ аптарын мекендеген, ү лкен тобы Еділден батысқ а қ арай ө тіп, Солт. Қ ара т. ө ң ірлерін жайлағ ан тайпалардың шартты атауы. “Сарматтар”, “Сарматия” сияқ ты атаулар антик дә уірінің жазба деректерінен келген жә не кө птеген тайпалар мен олардың одақ тарына таң ылатын жалпылама ұ ғ ым болып табылады. шікті жайғ а айналды. Осы реформаның куә сі болғ ан Абай Қ ү нанбайү лы, Ыбырай Алтынсарыү лы сияқ ты алдың ғ ы қ атарлы ойшылдар, оның отаршыл, теріс жақ тарын ө з шы- ғ армаларында талай рет сынап, мысқ ылдағ ан еді. Сарматтар қ ыс кезінде қ ысқ а тон киіп, қ айыс белбеу тақ қ ан, аяқ тарына қ ысқ а қ онышты етік киген, кең шалбарының балағ ын етіктің қ оншына салғ ан. Ә йелдері де ерлерше киінген, алайда олардың киімдері ә ртү рлі ә шекейлермен безендірілген. Сарматтардың ыдыстары қ ыштан жә не металдан жасалғ ан. Қ ыш қ ұ мыралардың тү бін шұ ң ғ ыл ә рі жайпақ етіп жасағ ан. Тамақ пісіретін қ азандарды темірден қ ұ йып жасағ ан. Обаларда шыныдан жасалғ ан ыдыстар да кездескен, бірақ оларды ө здері жасамағ ан, шығ ыс елдерінен алғ ызғ ан. Сарматтар кейбір торсық, саба, кө нек, мес сияқ ты ыдыстарды теріден жасап пайдаланғ ан

2. Ұ лы Отан соғ ысы жылдарындағ ы қ азақ стандық тардың ерліггін ашып кө рсетің із. Отан соғ ысына Қ азақ стан біртұ тас елдің бір бө лігі ретінде қ атысты. Қ азақ КСР-і КСРО Қ орғ аныс Халық Комиссариатының нарядтары бойынша жә не еріктілердің қ атарынан майданғ а 1, 9 млн адам, яғ ни ә рбір бесінші қ азақ стандық аттанды, сондай-ақ ең бек армиясының қ ұ рылыс батальондары мен жұ мысшы саптарына 700 мың нан астам адам аттандырды. Бұ лардан бө лек 178мың ғ а жуық адам соғ ыс басталар алдында Кең ес қ арулы кү штерінің қ атарында қ ызмет етті. Сонымен, барлығ ы 1374 мың қ азақ стандық тар қ олына қ ару алып сапқ а тұ рды. Республикада 2 млн-нан астам адам ә скери даярлық тан ө тті жә не соғ ыстың алғ ашқ ы кезең інде 14атқ ыштар жә не атты ә скер дивизиясы, 6 бригада қ ұ рылып, майданғ а жіберілді. Қ азақ стандық 36-жеке атқ ыштар бригадасы 30-дан астам ұ лттан қ ұ ралды. Соғ ыс жылдары майданғ а жақ ын ө ң ірлерден кө шіріліп ә келінген 27ә скери оқ у орны 16мың офицер даярлап шығ арды. Соғ ыстан оралмағ ан қ азақ стандық тар саны 601 мың ғ а жетіп отыр, оның ішіндегі қ азақ тар саны 350 мың.

Ұ лы Отан соғ ысы жылдарында барлығ ы 11 600 жауынгер мен офицерлерге Кең ес Одағ ының Батыры атағ ы берілді, солардың 520-сы қ азақ стандық тар. Олардың ішінде 100-ден астамы қ азақ тар. Ұ лы Отан соғ ысының батыры атағ ы алғ аш рет 1941жылғ ы 22шілдеде 19-танк дивизиясының командирі, генерал-майор К. А. Семенченкоғ а берілді. Соң ғ ы Кең ес Одағ ының Батыры атағ ы 1991жылы 11желтоқ санда аты аң ызғ а айналғ ан ержү рек жауынгер Б. Момышұ лына берілді. Кең ес Одағ ының Батыры атағ ын алғ ан қ азақ тар: Т. Тоқ таров, М. Ғ абдуллин, С. Баймағ амбетов, Қ. Сыпатаев, А. Ү сенов, С. Нұ рмағ амбетов, Ә. Нұ рмағ амбетқ ызы, М. Мә метова, А. Ү сенов, А. С. Егоров, З. У. Қ ұ сайынов сынды батырларымыз. Екі мә рте Кең ес Одағ ының Батыры атағ ын алғ андар-Т. Бигелдинов. Л. Беда, И. Павлов, С. Луганский. Ә рқ айсысы 200-ден астам ұ шу сапарына шығ ып, 10-нан астам жау ұ шағ ын, кө птеген соғ ыс техникасын, 100-деген фашистерді жойғ ан. Ү ш мә рте Кең ес Одағ ының Батыры атағ ын алғ ан Шымкентте орналасқ ан Чугуев ә скери авиация училищесінің тү легі-И. Н. Кожедуб.

Соғ ыстағ ы ірі шайқ астардың бірі Мә скеу тү біндегі шайқ ас (1941жылдың 30 қ ыркү йегінен 1941жылдың 6 желтоқ санына дейін). Кү зге қ арай дұ шпан Балтық жағ алауын, Белоруссия, Молдаваны, Украинаның едә уір бө лігін жаулап алып, Ленинградт пен Қ ырымды қ оршады. Мә скеуді алу ү шін арнайы « Тайфун» операциясын ойлап тапты. Шабуылғ а есе, танк бойынша 1, 7 есе, қ ару-жарақ пен миноменттер бойынша 1, 8 есе, ұ шақ тар бойынша 2 есе асып тү сті. Мә скеу тү бінде ерлік кө рсеткен қ азақ стандық тар: Б. Момышұ лы, Т. Тоқ таров, М. Ғ абдуллин, Р. Амангелдиев, Е. П. Рыков, К. А. Семеченко, Б. Бейсекбаев, Л. А. Владимирский, В. Г. Клочков, И. В. Панфилов, П. Б. Вихрев, И. В. Карпов. Мә скеу шайқ асының тарихи маң ызы-гитлерлік армия жең іліп, кең ес армиясы стратегиялық бастаманы қ олғ а алды. Ұ лы Отан соғ ысының алғ ашқ ы кү нінен, Батыс шекараларында жаумен айқ асқ андар арасында қ азақ стандық тар болды. Шекарашылар К. Ә бдірахманов, В. Лобанов, атқ ыш К. Иманқ ұ лов, пулеметші Е. Качанов, минометші В. Фурсов, зең бірекші Ғ. Жұ матов жә не басқ а да Қ азақ станнан ә скер қ атарына алынғ ан жауынгерлер Брест қ амалын қ орғ ады. Сталинград тү біндегі шайқ ас 1942жылдың шілдесінен 1943 жылдың ақ панына дейін жалғ асты. Сталинград шайқ асына қ атысқ ан қ азақ стандық ә скер қ ұ рамалар: 17-гвардиялық танк полкі, 19-гвардиялық атты ә скер полкі, 27, 29, 38, 72, 73, 116-гвардиялық атқ ыштар дивизиялары, 74-тең із атқ ыштар бригадасы, 81-атты ә скер дивизиясы, 129-миномет полкі, 152, 565-атқ ыштар бригадасы, 156-жеке кө пір қ ұ рылысы батальоны, 292, 387-атқ ыштар дивизиясы. Сталинград шайқ асында ерлік кө рсеткен қ азақ тар: Н. Ә дбіров, А. Жамбылұ лы, Ғ. Сафиуллин, Қ. Аманжолов, Т. Мырзаев, Қ. Сыпатаев, М. А. Баскаков. Ленинград шайқ асы-1941жылдың қ ыркү йегінен 1943 қ аң тарына дейін созылды. Қ азақ стандық ә скери қ ұ рамалардың ү штен бірі Ленинград тү бінде соғ ысты. Қ оршау жылдарында 850 мың ғ жуық бейбіт тұ рғ ын қ аза тапты жә не қ аланы 900 кү н ә скерлер ерлікпен қ орғ ап тұ рды. Ерлік кө рсеткет қ азақ стандық тар: С. Баймағ амбетов, Қ ойбағ аров, С. Жылқ ышев, Д. Шыныбеков, Г. П. Зубков. Ленинград шайқ асында Гитлершіл Германия ірі жең іліске ұ шырады, халық тар достастығ ы мен ерлігінің кө рінісі болды.

⇐ Предыдущая 10 11 12 13 141516 17 18 19 Следующая ⇒