Қақтығыс жағдайдан шағып кете аласыз ба?

Томас Килмен сауалнамасы

Мақ саты: мінез-қ ұ лық ерекшеліктерін, дау-дамайдағ ы қ ақ тығ ысқ а жақ ындығ ын анық тау.

Ә дістемеге тү сініктеме.

Орын алғ ан дау-дамайдан шығ ып, келісімге келу жолын басқ аларғ а кө рсетіп беру ү шін, зерттелінушінің келіспеушілік орын алғ ан қ андай мінез-қ ұ лқ кө рсететін анық тау керек. К. Томастың айтуы бойынша келіспеушілікке алып келетін шатақ мінезді екі типке топтастыруғ а болады:

o
басқ а адамдардың, қ ызығ ушылық тарына, тіршілігіне зиянкестікпен ерекше кө ң іл аударуы;

o
ө з қ ызығ ушылығ ын қ орғ аудағ ы ерекше қ айсарлығ ы.

Осы екі себепке байланысты қ ақ тығ ыс келіспеушілікке алып келген мә селені шешудің келесі жолдарын кө рсеткен:

А) бә секелесу, жарысу барысында басқ аны жең у арқ ылы ө зінің мә ртебесін кө теріп, ө згенің намысына тиу, ең жиі пайдаланылатын жә не ең тиімсіз жолы;

Б) икемделу, бә секелесуге қ арама-қ арсы келетін ә рекет, ө згенің пайдасын ойлап ө з қ ызығ ушылығ ын қ ұ рбандық қ а келтіру;

В) ымырағ а, компромисске келу, дау-дамайдың себепкерлері бір-бірімен келісімге келуі;

Г) жалтару ( бойды аулақ салу, қ ашып кету) басқ аның тіршілігіне де, ө зінің мақ сатына да ынталануы тө мендігі;

Д) ынтымақ тастық, екі жақ ты да қ анағ аттандыратын альтернативағ а келуі.

К. Томастың айтуынша «а» жә не «б» вариант бойынша, бә секелестік пен икемделуарқ ылы келісімге келгенде дауласқ андардың біреу ұ тса, екіншісі ұ тылады, немесе компромисске келу арқ ылы екеуі де ұ тылады. Сондық тан тек қ ана ынтымақ тастық дау-дамайды шешудің ең тиімді жолы болып табылады.

Сауалнамада 60 тұ жырымдама бар. Олардың тізімі зерттелінушіге орындау ережесі тү сіндіріліп беріледі.

Орындау ережесі. Сауалнаманың ә р бабы «А» жә не «Б» ә ріптерімен белгіленген екі варианттағ ы тұ жырымдамадан тұ рады.. Оның қ айсысы сіздің мінезің ізге жақ ын болса, сол вариантты белгілең із.

Сауалнама.

1. А. Кейде тартыс-талас мә селені шешу ү шін басқ аларғ а жауапкершілікті мойнына алуғ а мү мкіншілік беремін.

Б. Біздің кө зқ арасымыздағ ы қ арама-қ айшылық тарды талқ ылаудың орнына, екеуміздің де келісетін нә рселерге кө ң іл аударғ ым келеді.

2. А. Мен компромисстік шешім қ абылдауғ а тырысамын.

Б. Мен мә селені ө зімнің де басқ аның да кө ң ілін табатындай етіп шешкім келеді.

3. А. Ә детте мен ө з айтқ анымды қ атаң орындауғ а тырысамын.

Б. Ө згелердің қ ызығ ушылығ ын қ арғ ау ү шін қ ейде ө з қ ызығ ушылығ ымды жанпида етемін.

4. А. Мен компромисстік шешім қ абылдауғ а тырысамын.

Б. Басқ алардың сезімін аяқ қ а таптамауғ а тырысамын.

5. А. Тарты-талас сұ рақ тарды шешу ү стінде біреудің қ олдауын іздеймін.

Б. Бостан-босқ а шиеленістік болмауы ү шін қ олымнан бар келгенің істеймін.

6. А. Ө зіме қ олайсыздық ә келетін жағ дайлардан аулақ жү руге тырысамын.

Б. Мен ө з айтқ анымды орындауғ а тырысамын.

7. А. Тартыс-талас тудырғ ан сұ рақ тарды кейінге қ алдыруғ а тырысамын, ө йткені ондай мә селелерді уақ ыт ө ткеннен соң ғ ана дә л шешуге болатынына сенемін.

Б. Мақ сатқ а жету ү шін кейбір жағ дайларда кішіпейілділік танытуғ а болады деп есептеймін.

8. А. Ө з дегеніме жетуге ә бден тырысамын.

Б. Бірінші кезең де барлық қ аралғ ан мә селелер мен тартыс-талас тудырғ ан сұ рақ тардың негізін анық тап алуғ а тырысамын.

9. А. Қ арама-қ айшылық тарғ а бола қ атты толғ ануғ а болмайды деп ойлаймын.

Б. Ө з дегеніме жету ү шін бар кү ш-жігерімді жұ мсаймын.

10. А. Ө з дегеніме жетуге тырысамын.

Б. Мен компромистік шешім қ абылдауғ а тырысамын.

11. А. Ең бірінші қ андай ө зекті мә селе тартыс-талас тудырғ анын анық тап алу керек деп есептеймін.

Б. Екеуміздің арамыздағ ы сыйластық ты сақ тау ү шін оны сабырлылық қ а шақ ырамын.

12. А. Ұ рыс-қ ағ ыс шығ атын жағ дайдан аулақ жү ру ұ станымын сақ таймын.

Б. Егер мағ ан қ арсылық білдірмесе мен де оғ ан ө з пікірінде қ алуғ а мү мкіндік беремін.

13. А. Мен ортақ ұ станымды сақ тауғ а шақ ырамын.

Б. Ө з дегенімдей болуды қ атаң талап етемін.

14. А. Ө з пікірімді басқ а біреуге жеткіземін жә не оның пікірін сұ раймын.

Б. Ө з пікірімнің логикасы мен артық шылығ ын басқ а біреуге кө рсеткім келеді.

15. А. Біздің сыйластық қ атынасымызды сақ тау ү шін оны келісімге шақ ырамын.

Б. Ауыртпалық болмауы ү шін бар жағ дайды жасауғ а тырысамын.

16. А. Басқ а біреудің сезімін аяқ қ а таптамауғ а тырысамын.

Б. Ө з ұ станымымның артық екендігіне басқ адың кө зін жеткізуге тырысамын.

17. А. Ө з айтқ анымды қ атаң орындауғ а тырысамын.

Б. Қ олайсыз жағ дайдан аулақ болу ү шін бар кү шімді жұ мсаймын.

18. А. Егер біреу бақ ытты болатындай жағ дай болса, мен оғ ан мү мкіндік беремін.

Б. Егер ол мағ ан қ арсы болмаса, мен оғ ан ө з пікірін ұ стануғ а мү мкіндік беремін.

19. А. Біріншіден барлық қ аралғ ан мә селелер мен тартыс-талас сұ рақ тардың негізін қ ызығ ушылық пен анық таймын.

Б. Тартыс-талас сұ рақ тарды кейінге қ алдыруғ а тырысамын, ө йткені ондай мә селелерді уақ ыт ө ткеннен соң ғ ана шешуге болатынына сенемін.

20. А. Қ арама-қ ашы ойларды тез арада жең іп шығ уғ а тырысамын.

Б. Екеумізге де тиімды болатын ү йлесімділікті табуғ а тырысамын.

21. А. Ә ң гіме барысында ө згелерге мұ қ ият болуғ а тырысамын.

Б. Мен ә рқ ашанда мә селені тікелей талқ ылауғ а бас бұ рамын.

22. А. Менімен басқ алардың ұ станымдарына ортақ болатын ұ станымды табуғ а тырысамын.

Б. Ө з ұ станымымды қ орғ аймын.

23. А. Ә р адамның тілегін қ анағ аттандыруды мақ сат етемін.

Б. Кейде тартыс-талас сұ рақ тарды шешуге жауапкершілікті ө зге адамның ө з мойнына алуғ а мү мкіндік беремін.

24. А. ө згенің ұ станымы ол ү шін ө те маң ызды болғ ан жағ дайда мен оғ ан қ ол созамын.

Б. Оны компромиске бару керек екеніне кө зін жеткізуге тырысамын.

25. А. Менікі дұ рыс екеніне нандырамын.

Б. Ә ң гіме барысында біреудің дә лелдеріне зер саламын.

26. А. Мен ә детте орта позицияны ұ сынамын.

Б. Ә рқ айсысымыздың қ ызығ ушылығ ымызды қ анағ аттандыруғ а ә рқ ашан талпынамын.

27. А. Тартыс-талас жағ дайларды болдырмауғ а тырысамын.

Б. Егер осы жағ дай біреуді бақ ытты ететін болса, мен оғ ан ө зінің ұ станымын сақ тауғ а мү мкіндік беремін.

28. А. Ө з айтқ анымнан қ айтпауғ а тырысамын.

Б. Шиеленіс мә селерді шешуде біреудің қ олдағ анын қ алаймын.

29. А. Мен ортақ ұ станымды ұ сынамын.

Б. Дау-дамайғ а бола толғ анудың қ ажеті жоқ деп ойлаймын.

30. А. Басқ а біреудің сезімін аяқ қ а таптамауғ а тырысамын.

Б. Келіспеушілікті шешкенде екеуміз бірлесіп жетістікке жететіндей ұ станымда боламын.

Бағ алау шкаласы

Келіспеушілік жағ дайдағ ы мінез-қ ұ лық кө рсетудің келесі бес тү рі орын алады: «бә секелес», «ынтымақ тас», «ымырашыл», «жалтарғ ыш», «бейімделгіш». Осылардың қ айсысы (қ андай дә режеде) Сізге тә н екендігін анық тау ү шін жауаптарың ыздың тө менде берілген кілтке сә йкес келгенін бір балл деп бағ алап шығ ың ыз.

«Бә секелес»: 3 «А», 6 «Б», 8 «А», 9 «Б», 10 «А», 13 «Б», 14, 16 «Б», 17 «А», 22 «Б», 25, 28 «А».

«Ынтымақ тас»: 2 «Б», 5 «А», 8 «Б», 11 «А», 14 «А», 19 «А», 20 «А», 21 «Б», 23 «А», 26 «Б», 28 «Б», 30 «Б».

«Ымыралышыл»: 2 «А», 4 «А», 7 «Б», 10 «Б», 12 «Б», 13 «А», 18 «Б», 20 «Б», 22 «А», 24 «Б», 26 «А», 29 «А».

«Жалтарғ ыш»: 1 «А», 5 «Б», 6 «А», 7 «А», 9 «А», 12 «А», 15 «Б», 17 «Б», 19 «Б», 23 «Б», 27 «А», 29 «Б».

«Бейімделу»: 1 «Б», 3 «Б», 4 «Б», 11 «Б», 15 «А», 16 «А», 18 «А», 21 «А», 24 «А», 25 «Б», 27 «Б», 30 «А».

⇐ Предыдущая 3 4 5 6 789 10 11 12 Следующая ⇒