Мазақтаманы айту 7 страница

Улы ө рмекшітә різділер

Білімділік: Жануарлар ерекше тобы –ө рмекшітә різділер туралы тү сінік қ алыптастыру.

 Дамытушылық: Жаң а материялды қ абылдай отырып, ойлау қ абілетін, есте сақ тау, қ айта жаң ғ ырту, талдау қ абілеттерін дамыту.

 Тә рбиелік: Қ ауіпсіздік ережелерін сақ тай білуге, табиғ атты аялауғ а тә рбиелеу.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Кйбір ө рмекшітә різділер адам ө міріне қ ауіпті.

Кенелер кө ктем кезінде қ ауіпті болады.

Ө рмекшітә різділер-бунақ денелілерге жатпайтын, жануарлардың ерекше тобы. Ө рмекші ө зінің жемін ө рмегі арқ ылы ұ стайды. Ө рмекшілердің тү сі, дене пішіні, кө лемі ә ртү рлі болады. Қ ара, сұ р, жасыл, сары, жолақ ты, ө рнектісі тағ ы басқ а тү рлері кезеседі.

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

                 Топпен жұ мыс

1 Кенелер қ ай кезендерде қ ауіпті болады.

2 Ө рмекшілердің тү стері қ андай

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Жануарлардың тіршілік ортасына бейімделуі

Білімділік: Оқ ушылардың жануарлардың мекен ету ортасы туралы тү сініктерін қ алыптастыру, жануарлар тіршілігіндегі ө згерістерді, ерекшеліктерді танып білу туралы білімдерін шындау.

Тә рбиешілік: Бақ ылағ ыштық ты, білімге деген белсенділігін дамыту, оқ улық пен жұ мыс істеуді ү йрету.

Дамытушылық: Табиғ атты қ ұ рметтеуге, табиғ ат аясында тә ртіп сақ тауғ а тә рбиелеу.

Психологиялық дайындық

Орманда кірпі келеді,

Саң ырауқ ұ лақ тереді.

Кездесті, міне, керегі:

Екеуі қ айың астынан.

Біреуі терек қ асынан.

Қ анша олар болмақ есепте,

Тоқ ылғ ан салса себетке?

Мына суретке қ арап ә ң гіме қ ұ айық.

 Жануарлар туралы не білесің дер?

Жануарлар тіршілік ортасына ә рқ алай бейімделеді.

Ә рбір жануарлар ө зінің тіршілік ортасына қ арай бейімделеді.

Жануарлар жер бетінде де, жер астында да тіршілік етеді. Біреулері суда тіршілік етсе, енді бірі ыстық қ ұ мда да жақ сы тіршілік етеді. Орманнан ең кішкене қ оң ыз, қ ұ стардан бастап, марал аю сияқ ты ірі сү тқ оректілерге дейін кездестіруге болады. Кө птеген жануарлардың тырнақ тары ағ ашқ а ө рмелеуге икемді, ө те ө ткір болады. Сарғ ыш жү нді тиіндер ағ аштан-ағ ашқ а секіріп жү реді. Тиіннің жү нінің тү сі жазда сарғ ыш болса, қ ыста сұ рғ ылт тартып, қ алың дап, суық қ а шыдамды болады.

Тербеледі ағ аштар,

Алдымнан жел еседі.

Кіп-кішкентай бө бектер

Ү лкен болып ө седі.

                  Сұ рақ жауап

1 Жануарлар қ андай жерлерде тіршілік етеді? (жер бер бетінде) 2Жануарлардың тіршілік ету ортасы қ андай? (орман)

                  Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Ө сімдіктер мен жануарлардың табиғ аттағ ы байланысы

 1 Табиғ аттағ ы жануарлар мен ө сімдіктердің байланысы туралы тү сінік беру; Табиғ аттағ ы зат айналымымен таныстыру; қ оректену тізбегін қ ұ руды ү йрету.

 2 Қ оректену тізбегінің маң ызын ұ ғ ындыра отырып, оқ ушылардың есте сақ тау, ерікті тү рде тұ рақ ты зейін қ ою, тұ жырымдау, салыстыру жә не қ ртындылау біліктігін дамыту.

3 Туғ ан жердің табиғ атын қ ұ рметтеуге, аялауғ а тә рбиелеу.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

  Ө сімдіктердің жануарларғ а қ андай маң ызы бар мына суретке қ арап ә ң гіме қ ұ райық.

Ө сімдіктер мен жануарлар тіршілігі бір-бірімен тығ ыз байланысты.

Ө сімдіктер мен жануарлардың жалпы тіршілік ү шін маң ызы зор.

Жануарлар-жанды табиғ ат ө кілі. Оларды тірі организмге тә н белгілердің бірі бар. Олар тыныс алады, қ оректенеді, ө седі, кө бейеді, қ артаяды, ө леді. Ө сімдік ө з бойына ауадағ ы кө мір қ ышқ ыл газын, топырақ тан су, тұ з жә неттү рлі қ оректік заттарды сің іреді. Адам ө сімдіктерді тамақ қ а

Жә не ауырғ анда ем ретінде пайдаланады. Ө сімдіктермен жануарларда қ оректенеді.

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

1Адамдар ө сімдіктерді не ү шін пайдаланады? (ем ретінде)

2 Жануарлар қ андай табиғ ат ө кілі? ( жанды)

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

     Жануарлар мен ө сімдіктерді қ орғ ау

1 Оқ ушыларғ а қ ызыл кітапқ а сирек кездесетін, жылдан-жылғ а азайып не жойылып бара жатқ ан, сондық тан да айрық ша қ орғ ауды қ ажет ететін жануарлар мен ө сімдіктердің тү рлері тіркелетіндігін тү сіндіру, ұ ғ ындыру

2 Оқ ушылардың есте сақ тау, себеп-салдар байланысын орната білу, талдау, қ ортындылау, ойлау қ абілеттерін дамыту.

3 Табиғ атты қ ұ рметтеуге жә не аялай білуге ү йрету.

Психологиялық дайындық

Еркiн ұ ста денең дi,

Тарсылдатпай едендi

Орнымыздан тұ рып ап

Жү гiрейiк бiр уақ.

Бiр, екi, ү ш, бiр, екi, ү ш.

Аяқ ты алғ а созайық

Тiк кө терiп, қ озғ айық.

Тым сылбыр да болмайық

Алғ а қ арай озбайық.

Бiр, екi, ү шi, бiр, екi, ү ш.

Қ ызыл кітапқ а енген жануарлр туралы не білесің дер?

Жануарлардың адам ү шінде маң ызы зор.

Жануарлар ө сімдікке де, адамғ а да керек.

Жануарлардың табиғ аттағ ы маң ызы зор. Жануарлардың адам ү шін де маң ызы жоғ ары. олардың адам тіршілігіне қ ажетті тамақ, тері, бағ алы аң терілері жә не басқ а да заттар алынады.

Адам ертеден -ақ ө сімдіктерді ө зінің тұ рмысына пайдаланғ ан. Ағ аштан ү й тұ рғ ызады. Кө кө ністер жә не жемістерді тағ ам ретінде қ олданды. Табиғ атқ а жабайы ө сімдіктерден ү лкен гү л шоғ ын жасайтын ә уесқ ойлар ү лкен зиян кетіреді. Осылайша ө сімдіктердің кө бі қ ызыл кітапқ а ең гізілді.

Тарсылдатпай едендi

Орнымыздан тұ рып ап

Жү гiрейiк бiр уақ.

Бiр, екi, ү ш, бiр, екi, ү ш.

Аяқ ты алғ а созайық

Тiк кө терiп, қ озғ айық.

Тым сылбыр да болмайық

Алғ а қ арай озбайық.

Бiр, екi, ү ш, бiр, екi, ү ш.

                     Топпен жұ мыс

 1-топ Жануарлардың адам ү шін маң ызы қ андай?

2-топ Ө сімдіктердің пайдасы қ андай?

3-топ Ө сімдіктердің адамғ а пйдасы барма?

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

                         Топсаяхат

 1 Табиғ ат туралы білімдерін қ алыптастыру, олардың адам ө міріндегі маң ызы туралы тү сініктерін шындау.

2 Жаң а материалды ө ткен материялдармен ұ штастыра отырып, оқ ушылардың ө з бетімен білімін толық тыру дағ дыларын жә не салыыстыру, қ ортындылау жә не ойлау қ абілеттерін дамыту.

3 Таиғ атты сү юге, туғ ан жерін аялауғ а, ұ қ ыпты қ арауғ а тә рбиелеу.

Психологиялық дайындық

Дү йсенбіде доп ойнадық қ орада,

Сейсенбіде серуен қ ұ рдық далада.

Сә рсенбіде сурет салдық сә нді етіп,

Бейсенбіде би биледік ә ндетіп.

Жұ ма кү ні жидек тердік қ ыратта,

Сенбі кү ні кино кө рдік клубта.

Жексенбіде ү йде болып дем алдық,

Осылайша ө те шық ты бір апта.

Табиғ ат ә леміне саяхат жасап кө рдің дерме.

Кө рген болсақ сол кезді есімізге тү сіріп кө рикші не істедің дер, не кө рдің дер қ андай мағ ұ лматтар алдындар.

Табиғ ат аралына шығ у ү шін, сұ рақ тарғ а жауап береміз:

- табиғ ат деген не?

- Табиғ ат нешеге бө лінеді?

Балаларғ а суреттер ү лестіріп, суреттерді ө лі табиғ ат пен тірі табиғ атқ а орналастыру.

- Ө лі табиғ ат деген не? (ө спейді, ө нбейді)

- Тірі табиғ ат деген не? (ө седі, ө неді, қ оректенеді)

- Табиғ ат қ асиеттері туралы тү сініктер беру.

Халық ө здері қ астерлеген жерлерді «Ә улие бұ лақ », «Ә улие ағ аш» деп атағ ан.

Қ арлығ аш, ақ қ у сияқ ты қ ұ старды қ асиетті санап, оларды ө лтіруге мү лде рұ қ сат етпеген.

Тө ле бидің «Қ арлығ аш ә улие», «Қ арлығ аш би» атаулының мағ ынасын тү сіндіру. «Орманғ а саяхат» «Қ ызыл кітап» аралы

- Қ ызыл кітап деген не екенін суреттер кө рсету арқ ылы тү сінік беру.

- Қ ызыл кітап 1974 жылы Қ азақ станда сирек кездесетін, ә рі жойылып кету қ аупі бар ө сімдіктер мен жануарларды қ орғ аумақ сатныда шық ты. Оның парақ тары алуан тү рлі болады.

Болайық шы ақ жаң быр (Ақ ырын жауғ ан жауын тырсылын жасайды)

Астан-кестен жауатын

Ө ткiншi ендi бiз жаң быр (Тез-тез жауғ ан жаң быр тырсылын келтiредi)?

      Сұ рақ - жауап

-Кө ктемде ең бірінші келетін қ ұ стар? (Ұ зақ, тырна, ү йрек)

-Олардың қ андай пайдасы бар? (ағ аштарды қ ұ рттардан тазалайды)

-Қ ұ стар немен қ оректенеді? (Қ ұ рт, жаң ғ ақ бү рлері)

-Адамадардың досы қ андай қ ұ с? (Қ арлығ аш)

- Орман дә рігері қ андай қ ұ с? (Тоқ ылдақ )

- Ө з атын шақ ыратын қ ұ с? (Кө кек)

- Қ андай қ ұ с хат тасушы? (Ақ кө гершін)

- Достық, махаббат символы қ андай қ ұ с? (ақ қ у)

                 Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Отбасының берекесі

1 Отбасы - ә р адамның шағ ын отаны. Ол қ оғ амның бір бө лшегі, от бар жерде ө мір бар. Отбасы деген келешек ұ рпақ ты жалғ астыратын болашақ. Отбасында адамдардың алатын орны туралы тү сінік беру. Оқ ушыларғ а ә ке - шеше, бауырдың қ адірін білгізу.
2. Ұ л мен қ ыздар ә ке - шешесінің қ амқ орлығ ына, шексіз сү йіспеншілігіне бө леніп, олардың дә улеті мен қ ызығ ын кө ріп ғ ана қ оймай, олардан адамгершілік, ә деп - инабат тағ ылымын алуғ а, жақ сы қ асиеттерді бойына сің іру, жақ сыдан ү йреніп, жаманнан жиренуге баулу.
3. Ата - анасына, туғ ан жерге, Отанғ а деген сү йіспеншіліктерін ояту. Сыйластық қ а, мейірімділікке, татулық қ а, қ амқ орлық қ а тә рбиелеу. Оқ ушылардың бойына ата - анағ а деген сү йіспеншілікті, қ ұ рмет сезімін ояту, адал да парасатты ұ л мен қ ыз тә рбиелеу.

Баяу ә н ырғ ағ ы ойнап тұ рады. Интерактивтік тақ тадан ә сем гү л шоқ тары кө рсетіледі. ( Шырақ )
Сен бақ ытты ұ лансың!
Анаң – кү нің, жү регің,
Ә кең – ө мір тірегің.
Сен бақ ытты ұ лансың,
Бә рі сағ ан қ уансың!
Ә жең – асыл ардағ ың,
атаң – дана қ орғ аның.
Бә рі сағ ан қ уансың.
Сен бақ ытты ұ лансың,

Ә ң гімелесу (бейнеролик)
1. Отбасы дегенді қ алай тү сінесің дер?
2. Отбасының сыйластығ ына қ алай қ ол жеткізуге болады?
3. Отбасының татулығ ы қ андай табыстарғ а жеткізеді?
• Отбасы сү йіспеншілікті сезінуге ү йретеді. Жақ сылық қ а жетелейді.
Ең бектенуге, білім алуғ а кө мектеседі. Ү лкендерді қ ұ рметтеуге, кішілерге қ амқ ор болуғ а тә рбиелейді.

Балалар, байқ адың дар ма, ә ң гіме не туралы? (отбасы, туыс туралы). Ендеше бү гінгі біздің сабағ ымыздың тақ ырыбы «Отбасы - берекесі» деп аталады. Ата, ә же, ә ке, ана, қ арындас, іні, ә пке – отбасы болып есептеледі. Отбасының басшысы болады. Басшы отбасының бү кіл шаруасын ұ йымдастырады. Басқ а мү шелеріне қ амқ орлық кө рсетіп, бастарын біріктіреді. Отбасы мү шелерінің бә рі де ө з мү мкіндігінше іс атқ арады: оқ иды, жұ мыс істейді, ү й шаруасымен айналысады.. Отбасы табысы да бә ріне ортақ. Оның мү шелеріне керегінше жұ мсалады. Отбасы туғ ан - туыстармен қ ар
ым - қ атынаста болады. Отбасына қ амқ орлық – Республикамыздың негізгі міндеттерінің бірі. Қ Р - ның Ата Заң ының 27 - бабында неке мен отбасы, ана мен ә ке жә не бала мемлекеттің қ орғ ауында болады деп кө рсетілген.
* Адамғ а ө мірде ең қ ымбаты - отбасы. Отбасында сү йіспеншілік, сыйластық, татулық, бауырмалдық болғ анда бірлік болады. Бір – бірін аялап, кешіре, тү сіне білгенде отбасы берік болады.
Қ ұ ндылық қ ұ нын ұ ғ ың дар
Отбасымда ең сыйлы _______________________
Ең қ ымбатты _______________________________
Ең ақ ылды _________________________________
Ең сү йкімді _________________________________
Ең қ ұ рметті ________________________________
Ең қ ұ нды __________________________________
Ең бағ алы _________________________________
Ең қ ажетті _________________________________

Ойын. Таң ғ ажайып алаң
1. Отбасының қ орғ аны кім? Ә ке
2. Бір шаң ырақ астында отбасынан сө зін қ алай тү сінесің?
3. Ұ рлық тү бі қ орлық
4. Тә рбие отбасынан басталады.
5. Ата - бә йтерек, бала - жапырақ.
6. Сыйласаң, сыйлы боласың.
7. Ө нер алды – бірлік,
Ырыс алды – тірлік.
8. Оқ ушының міндеттерін ата. Білім алу, кішіге кө мек, мектеп формасын сақ тау, мектеп мү лкін дұ рыс қ олдану.
9. Оқ ушының қ ұ қ ық тарын ата. Білім алуғ а, демалуғ а, денсаулық ты сақ тауғ а, қ оғ амдық жұ мыстарғ а араласу.

Болайық шы ақ жаң быр (Ақ ырын жауғ ан жауын тырсылын жасайды)

Астан-кестен жауатын

Ө ткiншi ендi бiз жаң быр (Тез-тез жауғ ан жаң быр тырсылын келтiредi)?

Қ азыбек би:
«Тату болса – ағ айын жақ ын,
Ақ ылды болса – апайың жақ ын,
Бауырмал болса - - інің жақ ын,
Инабатты болса - келінің жақ ын.
Алтын ұ яң – ә йелің қ ымбат,
Қ ұ т – береке – атаң қ ымбат,
Айналайын - анаң қ ымбат,
Мейірімді - ағ аң қ ымбат», - депті.
Ата мұ раң – асыл қ азынаң:

Тапсырма мен сұ рақ - жауап тү рлері тө мендегідей:
1. «Байғ азы» салт - дә стү рінің мазмұ нын тү сіндірің із.
«Байғ азы» – балалардың, жастардың жаң а киімі ү шін (мысалы, қ амшы, шана, ер тоқ ым т. б) берілетін ақ шалай, заттай сыйлық, ақ ша.

2. «Кө рімдік» салт - дә стү рінің мазмұ нын тү сіндірің із.
«Кө рімдік» – жаң а туғ ан балағ а, жас келінге, қ ұ дасына, кү йеуге береді. Мұ ның маң ызы алып беруде ғ ана емес, жақ ын жуық тың адамгершілігін, ниетін, ашық қ олдығ ын танытудың белгісі ретінде қ аралады.

3. «Бастаң ғ ы» салтының мағ ынасын тү сіндірің із.
«Бастаң ғ ы» – ү йдің ү лкендері жол жү ріп кеткенде ауыл жастары сол ү йге жиналып, жолаушылардың жолда басы ауырмасын «Бастаң ғ ы» жаса дейді. Бастаң ғ ының мә нісі – жастардың сол ү йде ойын - сауық жасап, бас қ осуында.

4. «Иткө йлек» салтының мағ ынасын тү сіндірің із.
«Иткө йлек» – ырымшыл халқ ымыз баланы (туғ анына қ ырық кү н) «қ ырқ ынан» шығ арылғ аннан кейін оның кө йлегіне тә тті тү йіп, иттің мойнына байлап жіберетін дә стү р бар. Итті балалар қ уып жетіп, мойнындағ ы ит кө йлекті шешіп алып, тә ттісін бө ліп жейді. Кө йлекті баласы жоқ келіншектер ырым қ ылып алады немесе адамдар алыс жолғ а шық қ анда жол амандығ ын тілеу барысында апаттың болмауын ырым етіп, бойларында сақ тағ ан.

                 Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.