(Каримов Мустафа Сафич) 26 страница

— Мин җ ә ллә п еладым.

— Кемне?

— Кө дрә чә чле яланаяк кызны. Сигез яшьлек сабыйны.

— Кем кызын?

Кече инә ем бу сорауга колак салмады, ү зенекен дә вам итте:

— Учак кабызырга ө йдә шырпы булмагач, ажгырып торган кышкы иртә дә, соскы тоттырып, ә нкә се аны кү лмә кчә н кө е ут кү ршегә тере кү мер алырга җ ибә рә. Кузны алгач, кире йө герә бу. Ү злә ренең ишек тө бенә җ иткә ч кенә, таеп китә дә лып итеп җ иргә утыра, соскыдагы утлы кү мерлә ре кар ө стенә чә челә. Ап-ак карны, ә йтерсең, кап-кара кү з яшьлә ре ө теп, ө ң еп ала. Кыз бала шул утырган кө е ә рнеп елап җ ибә рә. Ялангач ү кчә лә ре бозга ябыша. Ул бала — мин идем. Бү ген таң да уянып, ә нә шул сабыйны кызганудан еладым. Тыелыр ә мә л юк. Мө мкин булса, аң а иң җ ылы киемнә ремне кидерер, иң татлы сыйларымны бирер идем. Юк шул... Мө мкин тү гел. Кү пме ү кенсә ң дә, мө мкин тү гел. Янә... шул мө мкин тү геллек ү кенеченнә н ө згә лә неп еладым мин...

Менә шулай икә н. Бә хетле булса да, бә хетсез булса да, безнең бала чагыбыз озын-озак еллар буена артыбыздан ияреп килә. Дө ресрә ге, безнең кү ң елебездә н китми. Кече инә емне ә йтә м, сиксә н елдан артык вакыт ү ткә ч, яланаяк кар ө стеннә н йө гереп килгә н бала чагын кызганып елый. Бу ү зе — сабыйлык тү гелме? Сабыйлыктыр, мө гаен. Ә сабыйлык — мө гаен, сафлыктыр.

Чә челеп киткә н кү мер таплары гына ак карны карага ә йлә ндерә алмый...

1972—1978

Биографик белешмә

Мостай Кә рим (Кә римов Мостафа Сафа улы) 1919 елның 20 Октябренда Башкортстанның Чишмә районы Келә ш авылында урта хә лле крестьян семьясында туа.

Башта туган авылында җ идееллык мә ктә птә, аннан ике ел Уфада рабфакта укый. Ватан сугышы алдыннан гына Башкорт дә ү лә т педагогия институтының тел, ә дә бият факультетын тә мамлый.

Сугышның беренче кө ннә реннә н ү к М. Кә рим фронтка китә. Кыска сроклы хә рби курсларны узганнан соң, элемтә начальнигы һ ә м артдивизиянең штаб начальнигы булып хезмә т итә. 1942 елның августында каты яралана. Яралардан терелгә ч, «За честь Родины», «Советский воин» исемле фронт газеталарында корреспондент булып эшли. Фронтта Коммунистлар партиясе сафына баса. Кү рсә ткә н батырлыклары ө чен Ватан сугышы, Кызыл Йолдыз ордены һ ә м медальлә р белә н бү лә клә нә.

Сугыштан соң М. Кә рим тулысынча иҗ ат һ ә м җ ә мә гать эшендә: 1951 —1962 елларда ул Башкортстан Язучылар союзы идарә се председателе, 1962 елны РСФСР Язучылар союзы секретаре итеп сайлана, озак еллар буена тынычлык саклау комитетының Башкортстан бү леген җ итә кли. Ул коммунистлар партиясенең XIX, XX, XXII, XXIII, XXIV, XXV, XXVI съездлары делегаты, 1955 елдан — РСФСРның Верховный Советы депутаты. Совет ә дә биятын ү стерү дә кү рсә ткә н хезмә тлә ре -ө чен Ленин ордены, ике Хезмә т Кызыл Байрагы ордены, «Почет Билгесе» ордены белә н бү лә клә нә, 1979 елда, алтмыш яше тулу уң ае белә н, аң а Социалистик Хезмә т Герое дигә н мактаулы исем бирелә.

1963 елда М. Кә рим Башкортстанның халык шагыйре исеменә лаек була. Мостай Кә рим — СССР Дә ү лә т премиясе, Салават Юлаев исемендә ге республика һ ә м Станиславский исемендә ге дә ү лә т премиялә ре лауреаты.

Мостай Кә рим кү пкырлы талант иясе. Иң элек аның чын мә гънә сендә зур, танылган шагыйрь булуын ә йтеп ү тә ргә кирә к. Авторның дистә лә гә н шигырь китаплары илебездә һ ә м чит иллә рдә тә рҗ емә ителеп, миллионлаган поэзия сө ючелә рнең кү ң еллә рен яулап алды.

Шул ук вакытта ул кү ренекле драматург һ ә м прозаик та. Аның «Ай тотылган тө ндә », «Айгө л иле», «Салават», «Ташлама утны, Прометей! » исемле пьесалары, «Безнең ө йнең шатлыгы», «Таган» һ. б. проза ә сә рлә ре башкорт, татар һ ә м илебезнең башка миллә т укучыларына яхшы таныш.

М. Кә римнең соң гы елларда язган «Озын-озак балачак» исемле автобиографик повесте да башкорт һ ә м рус теллә рендә басылып чыкты. Бу ә сә р татар укучысының да яраткан китабына ә верелер дип ышанабыз.

ЭЧТӘ ЛЕК

Алдан ә йтелгә н сү з...................................................................................... 3

Барысы да ә йлә нә......................................................................................... 4

Кеше тудырырга.......................................................................................... 8

Бә йрә м ашы — кара-каршы...................................................................... 21

«Калды газиз башым яшь кө йгә »............................................................ 41

Искә ндә р Ә сгате........................................................................................ 48

Мә схә рә ителгә н кала................................................................................ 70

Йомры Талип............................................................................................ 99

Ите сиң а, сө яге миң а. ............................................................................. 107

Ике хө кем 110

Мә зә к ө чен генә....................................................................................... 124

Гариплә ргә бә йрә м кирә кме.................................................................. 136

Кавказ патшасының варисы............ 14. 3

Бояр балалары........................................................................................ 162

Акйолдыз. .............................................................................................. 170

Ике хат. :............................................................................................ . 227

Олы инә ем хушлаша................................................................................ 259

Котлы кул Насыйп................................................................................... 274

Ә җ ә лгә дару бар икә н.............................................................................. 290

Безне «мә ң гелә штерә лә р»...................................................................... 301

Ак кар ө стендә кара кү мерлә р................................................................ 307

Мустай Карим

(Каримов Мустафа Сафич)

ДОЛГОЕ-ДОЛГОЕ ДЕТСТВО

Повесть

(на татарском языке)

Редакторы Н. Валитова

Художество редакторы Г. Трифонов

Техник редакторы С. Ә хматҗ анова

Корректорлары J1. Нә җ миева, И. Зелкарнә ева

ИБ № 2386.

Наборга бирелде 23. 11. 80. Басарга кул куелды 20. 05. 81. Формат 70Х108'/ы. Типография кә газе № 2. Гарнитура литературная. Печать высокая. Учети. - изд. табагы 14, 1. Якынча басма табагы 13, 7. Уел. кр. отт. 14, 0. Тираж 15000. Заказ М-798. Бә ясе 1 сум.

Татарстан китап нә шрияты. Казан, Бауман ур., 19.

Татарское книжное издательство. Казань, ул. Баумана, 19.

ТАССР Министрлар Советының Нә шрият, полиграфия һ ә м китап сә ү дә се вшлә ре дә ү лә т комитетының Камил Якуб исемендә ге полиграфия комбинаты. Казан, Бауман ур., 19.

¹ Кино.

⇐ Предыдущая 17 18 19 20 21 22 23 24 2526