ЭЧТӘЛЕК 28 страница

Менә бер заман без, тавык оясына кергә н тө лкелә р шикелле, командующий ә йткә н аэродромга барып кердек. Алешенька, дускаем минем; ышанасың мы, немецларның флаг'тотып юл кү рсә теп торучылары янына кадә р барып җ иттек бит. Немецлар безгә бернинди дә ә һ ә мият бирмә делә р, ү злә ренеке дип белделә р. Таң. вакыты иде, томан, һ ичнә рсә ачык кү ренми, бары мотор шаулавы да, чылбыр шылтыравы гына ишетелә. Шулай ә крен генә бардык- бардык та, аэродромга шундый атылып барып кердек, шундый итеп сиптерергә тотындык, ә мма кызык та булды соң! Самолетлары саф-саф тезелеп тора иде, броня тишә торган снарядлар атып, аткан саен биш-алтысын йомычка итеп ташладык. Аннан кү рә без, эшне очлап чыгарлык тү гел: немецларның кыюраклары моторларын шаулата башладылар, без люкларыбызны кү тә рдек тә, таранга ташланып, броня белә н койрыкларын җ имертә башладык, йө к самолетлары иде болар, зурлар, моторларына буй җ итми, шуң а кү рә без койрыкларын кисә ргә тотындык. (Койрыгың булмаса да, барыбер, моторың булмаган шикелле, оча алмыйсың. ) Менә шул чакта инде мине ә йлә ндерде дә салды: ни хә ллә р бар икә н дип люктан башымны тыгып каравым булды — самолет канатының бер сыныгы башка китереп тә бә рде, бу минем танкның нә къ бер самолетка килеп бә релгә н чагы иде. Шлемга рә хмә т инде, ул саклап калды, югыйсә, беткә н идем. Лә кин бусы гына чү п тә тү гел, тө зә лә инде, тиздә н иптә шлә р янына, тиздә н тагын танкка! Бә ла икенче нә рсә дә: госпитальдә минем сакалны кырып ташладылар. Шундый саклап кына ү стергә н идем, ә алар, бер дә кызганып тормыйча, кырдылар да аттылар. Ә йдә ярар, чә нчелмә с ә ле, баруын кызу барабыз, лә кин шулай да сугыш беткә нче тагын ү сеп җ итә р ә ле. Аннары, белә сең ме нә рсә, Алеша, АнюТа минем сакалны ни ө чендер яратмаган, хат саен шул сакалым ө чен орышып, ү ртә п яза».

Хат озын иде. Гвоздевның аны госпиталь ямансуыннан эче пошып ятканда язган икә нлеге кү ренеп тора иде. Хатының азагында ул, Сталинград янындагы сугышта танкларын югалтып, яң а танклар килеп җ иткә нче җ ә яү ле гаскә ргә кушылып сугышып йө ргә ндә, атаклы Мамаев Курган янында Степан Ивановичны очратканын язган иде. Степан Иванович инде курсларда укып чыккан һ ә м начальник булып алган. Старшина икә н ул хә зер, танкка каршы ата торган мылтыклар взводы белә н командалык итә икә н. Лә кин, бер ү к вакытта, снайперлык гадә тен дә ташламаган. Ү зе ә йтмешли, хә зер аның дошманы җ итдирә к икә н. Окобыннан кояшка җ ылынырга чыккан ачык авызлы фриц тү гел, ә хә йлә кә р һ ә м нык немец танкысы икә н. Лә кин карт Себер аучысы бу ерткыч белә н очрашканда зирә клеге белә н, таштай тү землелеге, сабырлыгы

һ ә м тө гә ллеге белә н алдыра икә н. Запаслы картның бер фляга ә шә ке трофей аракысы була. Алар шуны этә лә р, дус-ишлә рен искә алалар. Карт, Гвоздев артыннан, Мересьевка тү бә нчелек белә н сә лам җ ибә рә. «Исә н калсагыз, сугыш беткә ч, икегез дә минем колхозга килегез, тиен тотарга яки ү рдә к атарга йө рербез», — дип тә ә йтә бугай ул.

Бу хатны укыгач, Мересьевка кү ң елле дә, ямансу да булып китте. Кырык икенче палатадагы дуслары инде ә ллә кайчаннан бирле сугышып йө рилә р. Гриша Гвоздев белә н карт Степан Иванович хә зер кайда икә н? Нишлә п торалар икә н? Ә Оля кайда икә н?

Шул чакта Алексей комиссар Воробьевның сү злә рен тагын бер тапкыр исенә тө шерде: хә рби хатлар, сү нгә н йолдызларның нурлары шикелле, безнең янга бик озак килә лә р. Кайчакта шулай да булып куя, йолдызның сү нгә ненә инде ә ллә никадә р гомер узган, ә аның кү ң елле, матур нурлары кешелә ргә назлы балкышлар алып һ аман да ә ле киң җ иһ ан буйлап килә лә р.

бү ртенче

кисә к

1943 елның эссе җ ә й кө не. Куе чү п ү лә не баокан ташландык кыр аша, һ ө җ ү м итеп баручы Кызыл Армиянең обозлары салган юл буйлап, фронтка таба бер йө к машинасы ү теп бара. Машина иске. Ул какшап беткә н агач ә рҗ ә сен шалтыратып, казылмаларда сикергә лә п куя, ә ле бер, ә ле икенче якка янтаеп китә. Аның тузан сырышкан җ имерек бортларындагы «Кыр почтасы» дип язылган язуны һ ә м акка буялган буй-буй сызыкларны кө ч-хә л белә н генә танып була. Машинаның тә гә рмә члә ре астыннан кү тә релгә н тузан озын соры койрык булып сузылып кала һ ә м җ илсез, бө ркү һ авада шактый вакыт таралмыйча тора.

Капчык-капчык хатлар белә н тулы ә рҗ ә дә, яң а газета бә йлә мнә ре ө стендә, җ ә йге гимнастерка, зә ң гә р кырыйлы фуражка кигә н ике хә рби кеше утыра. Алар йө к белә н бергә чайкалалар, машина сикергә ндә сикереп-сикереп китә лә р. Яшьрә ге — авиация ө лкә н сержанты. Погоннары бер дә таушалмаган, ө р-яң алар. Ү зе нә зек, тө з гә ү дә ле, ак чырайлы. Кызларныкы тө сле нә фис ак битенең тиресе аша саф кызыл каны ү тә ли кү ренгә н шикелле беленеп тора. Кү рер кү згә сержант унтугыз яшьлә рдә булыр. Ә ү зе олырак яшьле, тә җ рибә ле солдат булып кү ренергә тырыша: тө кереген теш араларыннан челт итеп чыгара, карлыкканрак тавыш белә н сү генеп тә куя, тә мә кене бармак юанлыгы итеп тө рә һ ә м һ ичнә рсә гә исе китмә гә н булып кылана. Лә кин аның фронтка беренче баруы икә не, бик каты борчылганлыгы ә ллә кайдан кү ренеп тора. Ул тирә -яктагы һ ә рнә рсә гә — юл читендә кө пшә се белә н җ иргә кадалып яткан җ имерек тупка да, башнясы тиң ентен чү п ү лә ннә ре белә н кү мелеп яткан совет танкысына да, нә къ ө стенә авиабомба тө шеп теткә лә неп ташланган немец танкысының кыйпылчыкларына да, инде ү лә н басып ө лгергә н снаряд чокырларына да гаҗ ә плә неп карый. Саперлар казып алып юл читенә ө еп куйган мина ө емнә ренә дә, еракта, ү лә н эчендә кү ренеп киткә н немец каберлә ре ө стендә ге каен тә релә ргә дә исе китеп, шаккатып карап бара. Фронт кү ргә н солдатның кү зенә дә чалынмый торган бу нә рсә лә р аң ар бик мө һ им, бик ә һ ә миятле, чамадан тыш кызыклы булып кү ренә лә р.

Аның юлдашы — ө лкә н лейтенантның, киресенчә, тә җ рибә ле фронтовик икә нен ялгышмыйча ә йтергә була. Беренче карауда аң ар егерме ө ч-егерме дү рт яшьтә н артык биреп булмый. Ә инде каралып, ярылып беткә н йө зенә, кү з тө бендә ге, маң гаендагы, авыз кырыйларындагы нечкә җ ыерчыкларга, уйчан, арыган кара кү злә ренә текә леп карасаң, тагы бер унны ө стә ргә мө мкин иде. Ул тирә -яктагы нә рсә лә ргә игътибарсыз гына карап бара. Җ имерелеп тетелеп беткә н сугыш техникасының анда- санда кү гә реп яткан кыйпылдыклары да, янган авылларның җ ансыз урамнары да, хә тта совет самолетының кисә клә ре дә аны гаҗ ә плә ндерми. Җ имерелгә н самолетның алюмин ө еме, бераз читтә рә к аунап яткан мотор кө пшә се, номерлы һ ә м кызыл йолдызлы койрык кисә генә дә исе китми.

Офицер газета бә йлә мнә реннә н уң айлы кресло ясап утырган, авыр кара агачтан эшлә нгә н алтын язулы сә ер таягына ияген куйган да йокымсырап бара. Бара-бара да кү злә рен ачып җ ибә рә, шатланып як-ягына каранып ала һ ә м эссе, бө ркү һ аваны комсызланып, бө тен кү крә ге белә н, сулый иде. Ә инде бик еракта, юлдан читтә ә рсез чү п ү лә ннә ре диң гезе ө стендә кечкенә -кечкенә ике нокта кү ргә ч, җ ентеклә п караганнан соң бу нокталарның ашыкмыйча гына очып килгә н самолетлар икә нен белгә ч, кинә т җ анланып китте. Кү злә ре очкынланды, борын яфраклары киерелеп китте. Ө лкә н лейтенант, кү злә рен шул кү ренер-кү ренмә с нокталардан алмыйча, кабина тү бә сенә дө бердә тергә тотынды.

— һ ава! Борыл!

Ул сикереп торды, тә җ рибә ле кү злә ре белә н тирә - якны айкап алды, аннары шоферга тар гына елганың алтын тө сле сары чә чә к һ ә м кытыршы ү ги ана яфрагы белә н капланган кызыл балчыклы ярын кү рсә тте.

Яшь егет санга сукмыйча елмаен куйды. Самолетлар, беркемгә тимичә, кайдадыр еракта мә тә лешә лә р: моң су, буш кыр буйлап озын койрык шикелле тузан кү тә реп йө герү че ялгыз йө К машинасында аларның эшлә ре юк шикелле. Лә кин егет каршы ә йтергә ө лгерми калды, шофер машинаны юлдан читкә борды, машина, кузовын шалты- рата-шалтырата, тиз генә ярга таба ыргылды.

Ө лкә н лейтенант машина туктауга кузовтан сикереп тө ште дә чирә мгә чү гә лә де һ ә м бик җ ентеклә п юлны кү зә тергә тотынды.

Яшь егет аң а карап, мыскыллы гына итеп:

— Я, нә рсә инде сез... — дип сө йлә нә башлады.

Нә къ шул чакта ө лкә н лейтенант чирә мгә капланды һ ә м ачуланып кычкырып җ ибә рде:

— Ят!

Шунда ук моторларның кө чә неп улаулары ишетелде, һ ә м хә рби кешелә рнең нә къ баш очларыннан, һ аваны дер селкетеп, сә ер дө бердә п, зур-зур ике кү лә гә узып китте. Яшь егеткә алар артык куркыныч булып кү ренмә делә р: гади самолетлар, ү зебезнекелә рдер ә ле. Ул як-ягына каранып алды һ ә м юл буенда авып яткан кү гә реп беткә н йө к машинасының тө тенлә п яна башлаганын кү рде.

Шофер ә ле генә снаряд тишеп киткә н машинаның инде дө рлә п яна башлаган стенасына карап елмаеп куйды:

— Кара син аларны, янДыра торганны сиптерә лә р, машиналар эзлә ргә чыкканнар.

Ө лкә н лейтенант чирә м ө стенә уң айлабрак ятты да тыныч кына итеп ә йтеп куйды:

— Аучылар. Туктап торырга туры килер, алар хә зер тагы килеп җ итә лә р. Син, дускай, машинаны ераграк илтеп куй ә ле. Ә нә теге каен тө бенә илтсә ң дә ярый.

Ул бу сү злә рне шундый тыныч, шундый ышанычлы итеп ә йтте, гү я немец очучылары аң ар ә ле генә ү злә ренең планнарын ә йтеп киттелә р. Машинада бер кыз — хә рби почтальон да бар иде. Кыз, аптырап калган хә лдә, тузанлы иреннә ре белә н елмайды. Ул, бер-берсенә кушылып һ ә м бө терелеп ашыга-ашыга йө згә н юка җ ә йге болытларга, тын кү к йө зенә сагаеп карап алды. Ө лкә н сержант, янда кыз булганга, ү зе бик нык каушаган булуга карамастан, тупас кына ә йтеп куйды:

— Бара торсак яхшырак булыр иде, нигә биредә вакыт ә рә м итә ргә? Асылынып ү лә ргә язылган икә н, суга батмыйсың инде.

Ү лә н сабагы чә йнә п тыныч кына яткан ө лкә н лейтенант усал кара кү злә ре белә н сизелер-сизелмә с кенә елмаеп куйды:

— Менә нә рсә, дустым, бу юлә р мә калең не тизрә к оныт. Аннан соң, иптә ш ө лкә н сержант, фронтта һ ә ркем ү зеннә н ө лкә н дә рә җ ә ле кө шенең сү зен тың ларга тиеш. «Ят» дип боерык бирә лә р икә н, димә к ятарга кирә к.

Ул ү лә н арасыннан бер кузгалак сабагы табып алды. Тырнаклары белә н аның дымсу кабыгын ә рчеде дә бик тә мле итеп кетердә тә -кетердә тә ашый башлады. Моторлар ү керү е тагы ишетелде. Як-якка янтая-янтая юл ө стеннә н тү бә ннә н генә баягы самолетлар узып киттелә р. Шундый якын очты алар — канатларының сары-кө рә н буяулары да, аклы-каралы тә релә ре дә, берсенең кабыргасындагы пики тузы да ачык кү ренде. Ө лкә н лейтенант иренеп кенә тагы берничә кузгалак ө зеп алды. Аннары сә гатенә карады да шоферга команда бирде:

— Киттек! Хә зер ярый инде. Лә кин ашык, дускай, бу тирә дә н тизрә к ычкыныйк.

Шофер сирена кычкыртты. Яр астыннан почтальон кыз йө гереп менде. Ул сабагы белә н ө зелгә н берничә алсу җ ир җ илә ге тоткан иде. Җ илә клә рне ө лкә н лейтенантка сузды.

— П$шә дә икә н инде... Җ ә йнең җ иткә нен сизми дә калдык, — диде ө лкә н лейтенант. Ул җ илә клә рне иснә п карады да гимнастерка кесә сенең тө ймә элмә генә кысты- ^ рып куйды.

Яшь егет казылмалы юлдан сикергә лә п барган машина белә н бер кө йгә чайкала-чайкала тын гына килгә н ө лкә н лейтенантка сорау бирде:

— Аларның яң адан килмә ячә ген сез кайдан белә сез соң?

— Моны белү кыен тү гел. Болар «Мессерлар», «Ме-109». Бер тутырып чыккан бензиннары кырык биш минутка гына җ итә. Аларның хә зер бензиннары бетте, бензин алырга' кайтып киттелә р.

Ө лкә н лейтенант бу турыда, шундый гади нә рсә лә рне дә белмә скә ярыймыни, дигә н шикелле итеп, шул ук вакытта, тавышын бер дә кү тә рмичә ә йтте. Яшь егет исә бө тен кү ң елен биреп һ аваны кү зә тә башлады. «Меосер»- ларның яң адан килеп чыкканнарын аның беренче булып кү рә се килде. Лә кин һ ава шундый саф иде, котырып ү скә н чә чә к исе, җ ылы җ ир, тузан исе һ авада шулкадә р

аң кый иде, ү лә н араларында энә караклары шундый тырышып, шундый кү ң елле итеп черелдә шә лә р, сабан тургае чү п ү лә не баскан сагышлы җ ир ө стенә карап шундый яң гыратып сайрый иде, егет немец самолетларын да, куркынычны да онытты һ ә м ү зенең матур саф тавышы белә н җ ырларга тотынды, ул чакта фронтта бик сө елеп җ ырлана торган, еракта калган сө йгә н кызын землянкада сагынып утыручы сугышчы турындагы җ ыр иде бу.

Юлдашы, кинә т аның җ ырын бү леп, сорап куйды:

— Ә «Милә ш»не белә сең ме?

Яшь егет башын иде һ ә м, аң а буйсынып, борынгы җ ырны башлап җ ибә рде. Ө лкә н лейтенантның арыган тузанлы йө зен сагыш каплады.

— Дө рес җ ырламыйсың, иске дус. Такмак тү гел бит ул, ә менә дигә н җ ыр. Аны йө рә к белә н җ ырларга кирә к, — диде дә ә крен генә, бик кечкенә, лә кин дө рес тавыш белә н җ ырга кушылды.

Машина бер генә минутка йө решен ә кренә йтте, шул арада кабинадан почтальон кыз сикереп тө ште. Ул машина барган уң айга, оста гына итеп, кузов артына ябышты һ ә м, сикереп менеп, кузовка авып тө ште, анда аны кө чле куллар тотып алды.

— Мин сезнең янга, ишетә м: җ ырлыйсыз...

Машина шалтыравына һ ә м чикерткә лә рнең тырышып- тырышып черелдә ү лә ренә кушылып, алар ө чә ү бергә җ ырлап җ ибә рделә р.

■ Яшь егет кызып китте. Ул солдат капчыгыннан зур гына авыз гармоне чыгарды да, ә ле уйнап, ә ле җ ырга кушылып, шул ук вакыйга гармоне белә н дирижерлык итеп, җ ырга җ итә кчелек итте. Котырып ү скә н чү п ү лә ннә р аша салынган ташландык моң лы фронт юлында кө чле һ ә м сагышлы җ ыр яң гырады. Бу җ ыр иске дә, яң а да иде: җ ә йге челлә дә н интегү че шушы кырлар шикелле ү к, хуш исле җ ылы ү лә ннә р арасында черелдә ү че чикерткә лә р шикелле ү к, җ ә йге болытсыз кү ктә ге тургай тавышлары шикелле ү к иске дә, яң а да иде, шушы кү к шикелле ү к биек һ ә м тө псез иде.

Алар җ ыр белә н шулкадә р мавыктылар, машина кисә к тормозларын кыскач, газета бә йлә мнә ре ө стеннә н мә тә леп тө шә яздылар. Машина юл уртасында туктады. Юл читендә ге канауда, яны белә н авып, тузанлы тә гә рмә члә рен кү тә реп ө ч тонналы җ имерек йө к машинасы аунап ята иде. Аны кү рү гә яшь егетнең йө зе агарып калды. Ә

А-28. Чын кеше — 19.

аның юлдашы, кузовтан тиз генә сикереп тө ште дә, ашыга-ашыга җ имерек машинага таба китте. Ул сә ер, чалыш аглап бара, атлаган саен биегә ндә ге кебек селкенеп куя иде. Минут ү тү гә шофер яньчелеп беткә н кабинадан оер гә ү дә тартып чыгарды. Бу — интендант хезмә тлә ре капитаны булып, аның бө тен җ ире кан гына иде. Юл тузаны тө сенә кергә н бите кабина пыяласына килеп бә релгә н булса кирә к, яраланып, тырналып беткә н иде. Илкә н лейтенант аның йомылган кү з кабагын кү тә реп карады.

_ Эше беткә н моның, — диде ул фуражкасын салып. — Анда тагын бармы?

— Бар. Шофер.

Ө лкә н лейтенант нишлә ргә белмичә каушап басып торган яшь егеткә кычкырып салды:

_ Я нә рсә карап торасыз? Булышыгыз! Кан кү ргә негез юкмы ә ллә? Кү негә торыгыз, кү ргә лә ргә туры килер, баягы аучыларның эше бу.

Шофер ү лмә гә н иде. Ул кү злә рен йомган хә лдә ә крен генә сыкрана, бер җ ирендә дә яра-мазар кү ренми. Чабып барган машинаны снаряд юлдан канауга алып ташлаганда ул, мө гаен, кү крә ге белә н рульгә килеп бә релгә ндер, ә кабина ватыклары аны баранкага китереп кыскандыр, ахры. Ө лкә н лейтенант аны кузовка алып салырга кушты. Ул, коленкорга бик пө хтә итеп тө реп бә йлә нгә н, бер дә киелмә гә н, купшы тегелгә н яң а шинелен яралының астына җ ә еп салды. Ү зе„кузов тө бенә утырды да яралының башын тезлә ренә куйды.

— Куа алган кадә р ку! — дип шоферга команда бирде ул. - ‘„

Ө лкә н лейтенант яралыны сакланып кына тотып барган хә лдә ү зенең башыннан ә ллә кайчан ү ткә н ниндидер бер вакыйга турында уйлап, елмаеп куйды.

Машина кечкенә генә авыл урамына атылып барып кергә ндә, караң гы тө шеп килә иде инде. ^Бу авылда ниндидер бер авиация частеның командный пункты урнашкан икә не тә җ рибә ле кү злә ргә ә ллә кайдан кү ренеп тора иде. Ө й тү рендә ге алмагачларның, тузанга баткан шомыртларның ботакларына эленеп, кое сиртмә лә ренә, читә н казыкларына уралып берничә тимер чыбык сузылган. Ө й янындагы гадә ттә арба' сабан, тырма шикелле Шиберлә р яга торган салам тү бә ле лапаслар астында яньчелгә н «эмка» һ ә м «виллис»лар тезелешеп тора. Ә ле теге, ә ле бу ө йдә, кечкенә тә рә зә лә рнең тонЫк пыялалары аша, зә ң гә р кырыйлы фуражка кигә н кешелә р кү ренә. Кайбер ө йлә рдә язу машиналары шыкылдый. Бик кү п тимер чыбыклар кертелгә н бер ө йдә телеграф аппаратының тигез генә четердә ве ишетелеп тора.

Бу авыл зур һ ә м кечкенә юллардан читтә иде. Ул, немецлар килгә нче бу якларда тормыш никадә р яхшы улганны кү рсә тү ө чен сакланып калган заповедник шикелле, чү п ү лә не баскан моң су далада берү зе җ ә елеп ята иде. Читлә ренә яшкелт бака ефә клә ре ү скә н тү гә рә к буасы да су белә н тулы аның. Буа ботаклары салынып тө шкә н таллар кү лә гә сендә салкын тап булып ялтырап ята. Анда, бака ефә клә ре арасыннан юл салып, коена- коена, кардай ак каурыйлы, кызыл томшыклы бер пар каз йө зеп иө ри иде.

Яралыны капкасына кызыл тә реле флаг эленгә н ө йгә кертеп тапшырдылар. Аннан соң машина авыл аша ү тте дә матур гына бер мә ктә п янына килеп туктады. Ватык тә рә зә сеннә н кергә н телефон чыбыкларының кү плегенә пә м ө иалдында басып торган автоматлы солдатка карап бу мә ктә пнең хә зер штаб икә нен белергә мө мкин иде

Ө лкә н лейтенант, ачык тә рә зә янында «Красноармеец» журналындагы кроссвордны чыгарып торучы ле- журныйга:

& Миң а полк командиры янына керергә кирә к, ________

Ишек турысына җ иткә ч, ө лкә н лейтенант җ ә һ ә т кенә гимнастеркасын тартып куйды, баш бармакларын киң каешы астына тыгып, җ ыерчыкларын артка сыпырды изү ен элә ктерде, моны кү реп алган яшь егет тә шулай ук эшлә де. Хә зер ул ү зенең яраткан аз сү зле юлдашына пә рбер хә рә кә те белә н ошарга тырыша иде.

Полковникның эше бар, — диде дежурный.

— ВА ¹ штабының кадрлар бү легеннә н ашыгыч пакет оелә н килгә ннә р, дип хә бә р итегез.

Кө тә ргә туры килә. Аның янына һ ава разведкасы экипажы доклад белә н керде. Полковник комачаулап йө рмә скә кушты. Ә нә бакчага кереп утырып торыгыз.

Дежурный яң адан ү зенең кроссвордына бирелде. Ә юлчылар бакчага чыктылар да ә йлә нә -тирә сенә матурлап кирпеч тезелгә н, лә кин, хә зер ташландык хә лдә булганлыктан, ү лә н баскан клумба каршындагы иске скамья-

ВА — һ ава армиясе.

га — сугышка кадә р шундый җ ә йге тын кичлә рдә, мө гаен, берә р укытучы карчык ял итеп утырган скамьяга — килеп утырдылар. Аларга штабта сө йлә шкә н сү злә р ачык тә рә зә аша яхшы ишетелеп торды. Карлыккан тавышлы берә ү дулкынлана-дулкынлана сө йли иде:

— Бу һ ә м менә бу юллар буенча, Большое Горохове һ ә м Крестовоздвиженскига таба, йө к машиналары колоннасы туктаусыз ү теп тора. Машиналар барысы да бер якка — фронтка таба баралар. Менә биредә нә къ зират янындагы ерынтыда я йө к машиналары, я танклар җ ыелып ята... Анда зур гына часть туплангандыр дип уйлыйм.

— Ә ни ө чен алай дип уйлыйсың? — дип бү лде нечкә тавыш.

— Анда аларның тоткарлык ясау утлары бик кө чле. Кө чкә чыгып киттек. Кичә бернә рсә дә юк иде ә ле, бары ниндидер кухнялардан тө тен генә бө ркелә иде. Мин тү бә лә р ө стеннә н генә очып ү ттем, куркыту ө чен аттым да ә ле ү злә ренә. Ә бү ген, кайда ул! Шундый кө чле ут... Ә лбә ттә фронтка таба шуышалар.

— Ә «зет» дү ртпочмагында нилә р бар?

— Анда да хә рә кә т итә лә р, лә кин ә кренрә к. Менә биредә, урманчык янында зур гына танк колоннасы узып бара, йө з танк чамасы. Эшелон-эшелон булып бер биш километрга сузылып баралар. Кө ндез булуга карамастан, яшеренмичә баралар. Бә лки ялган хә рә кә ттер... Менә биредә, биредә һ ә м ә нә анда, передовойга якын җ ирдә артиллерия тора. Сугыш припаслары складлары да бар. Утын эченә яшеренгә ннә р. Кичә алар юк иде ә ле... Складлары зур.

— Беттеме?

— Так точно, иптә ш полковник. Рапорт язып бирергә кушарсызмы?

— Нинди рапорт ул! Хә зер ү к армиягә! Рапорт тагын! Сө йлә гә ннә регезнең нә рсә икә нен аң лыйсызмы? Ә й, дежурный! Минем «виллис» белә н капитанны ВА штабына озатыгыз.

Полк командирының кабинеты бер зур гына класска урнашкан иде. Бү рә нә стеналы бү лмә дә нибары бер ө стә л бар. Ө стә л ө стендә телефоннарның кү н футлярлары, зур гына авиания планшеты, планшетта карта белә н кызыл карандаш кү ренә. Полковник, кечкенә, тыгыз тә нле, җ итез кеше, кулларын артка куеп, бү лмә дә стена буйлап кызу-кызу йө ри. Ул, тирә н уйга чумган булганлыктан, гә ү дә лә рен катырып басып торган очучыларны кү рмичә, яннарыннан бер-ике тапкыр узды, аннары кинә т тукталды да коры, җ итди йө зен сораулы кыймылдатып куйды.

Кара тутлы офицер гә ү дә сен катырып, ү кчә лә рен бә реп ү зен тә къдим итте:

— Ө лкә н лейтенант Алексей Мересьев сезнең карамакка килде.

Яшь егет, гә ү дә сен тагы да тө зрә к катырырга тырышып, итек ү кчә лә рен идә нгә тагы да катырак шапылдатып рапорт бирде:

— Ө лкә н сержант Александр Петров.

— Полк командиры полковник Иванов, —дип мыгырдап куйды хуҗ а. — Пакет?

Мересьев планшетыннан тиз генә ак пакет тартып чыгарып полковникка сузды. Полковник кә газьлә р ө стендә кү злә рен йө гертеп чыкты да тиз генә Мересьев белә н Петровка карап алды. '

— Яхшы, бик вакытлы килгә нсез. Лә кин нигә болай бик аз җ ибә ргә ннә р алар? — Аннары нә рсә дер исенә тө ште, йө зендә гаҗ ә плә нү чагылып китте. — Карагыз ә ле, Мересьев сезмени инде ул? Сезнең турыда миң а ВА штабы начальнигы шалтыратты. Ул миң а сезнең...

⇐ Предыдущая 23 24 25 26 272829 30 31 32 Следующая ⇒