ЭЧТӘЛЕК 24 страница

Аның хә рби канцеляриялә рдә каң гырып йө рү е шулай башланды. Аны теге вакыт госпитальгә ашыгыч рә вештә китереп салганнар иде, ашыгычлык белә н аң ар кием-салым, азык-тө лек һ ә м акча аттестатлары бирелмә гә н иде һ ә м ул ү зе дә яң а аттестатлар турында вакытында кайгыртмады. Шуң а кү рә аның хә ле биредә кыенлашып китте. Аның хә тта командировка язуы да юк иде. Ягымлы һ ә м хезмә т кү рсә тү чә н интендант- кирә кле документам ларны полктан ашыгыч рә вештә телефон аша сорап алырга вә гъдә итсә дә, Мересьев мондый эшнең никадә р ә крен эшлә нгә нен белә һ ә м һ ә р килограмм икмә к, һ ә р шакмак шикә р исә пле булган хә рби Москвада берникадә р вакыт акчасыз, квартирасыз, паексыз торырга туры килә чә ген аң лый иде.

Ул Анютага госпитальгә шалтыратты. Тавышына караганда, Анюта нә рсә гә дер борчулы яки эш белә н бик мә шгуль иде, лә кин телефонда Алексей икә нен белгә ч, шатланды һ ә м аң ар бу кө ннә рдә ү з квартирасында торып торырга кушты. Ү зенең хә зер госпитальдә казарма хә лендә яшә вен, шулай булгач, Алексейның анда беркемне дә тыгызламаячагын ә йтте.

Санаторий ү зендә ял итү челә ргә юлга бишә р кө нлек коры паек биреп җ ибә ргә н иде. Алексей, бер дә уйлап тормыйча, зур йортлар артындагы бер ишек алдының тү ренә кереп кысылган иске таныш ө йгә таба юнә лде. Торырга куыш, ашарга ризык бар—инде кө тә ргә дә була. Ул керосин сө реме, юеш кер һ ә м мә че исе килеп торган борылмалы таныш баскыч буенча ө скә менде. Биредә караң гы иде, капшана-капшана ишекне эзлә п тапты һ ә м каты итеп дө бердә тте.

Калын чылбырлы ишек тар гына булып ачылды, ярыкта бер ә бинең очлы йө зе кү ренде. Ул Алексейга озак кына шиклә неп һ ә м кызыкйынып карап торды. Кем икә нен, кемгә килү ен, фамилиясен сорады. Бары шуннан соң гына чылбырлар шалтырады һ ә м ишек ачылып китте.

— Анна Даниловна ө йдә юк, лә кин ул сезнең турыда телефоннан ә йтте. Ә йдә гез, мин сезне аның бү лмә сенә кертеп җ ибә рим.

Ә би, нурын җ уйган тонык кү злә ре белә н, ә ле һ аман да Алексейның йө зен, френчен, барыннан да бигрә к яшел капчыгын капшады.

— Сезгә, бә лки, кайнар су кирә к булыр? Анечканың керосинкасы ә нә мич ө стендә, хә зер ү зем кайнатып би- рә м...

Алексей таныш бү лмә гә бер дә тартынып тормыйча керде. Майор Стручковның кайда барып керсә дә ү з ө ендә гечә йө рү гадә те Алексейга да йога башлаган иде булса кирә к. Иске агач, тузан, нафталин исен һ ә м дистә лә рчә еллар буена тугры хезмә т итеп килгә н щушы иске таныш ә йберлә рнең исен иснә гә ч, уд җ ә ттд дулкың ланып

А-28. Чын жеше — 1в.

китте. Ә йтерсең, ул, бик озак аерылып торганнан соң, ү з ө енә кайткан иде.

Карчык, Алексей артыннан атлаган хә лдә, бертуктаусыз сө йлә нде. Ул ниндидер бер кү мә ч кибетендә ге чират турында, юлың уң са, бу кибеттә н карточкага ипи урынына слойкалар алып булу турында тезеп китте. Ә ле кү птә н тү гел генә бер бик мә һ абә т хә рби кешенең трамвайда сө йлә гә ннә рен ә йтеп бирде: Сталинград янында немецларга яман каты элә ккә н икә н, Гитлер кайгысыннан юлә рлә нгә н, хә зер ү зен диваналар йортына 'салганнар икә ш Германиядә Гитлер урынында аның двойнигы ^{^[II]} хө кем йө ртә икә н... Аннан соң карчык бер дә хаксызга эшче карточкасы алып ятучы кү ршесе Алевтина Аркадьевнаны яманлап алды: Алевтина Аркадьевна моның сө ткә йө ртә торган эмальле бидонын алып, ә ле һ аман да кайтармый тота икә н... Ул Алексейга Анна Даниловнаның бик яхшы кеше кызы булуын, ата-анасының эвакуациядә яшә ү лә рен сө йлә де. — Менә дигә н кыз. Тыйнак һ ә м җ итди бала. Башка кайбер кызлар шикелле, ә ллә кемнә р белә н чуалып йө рми, ө енә егетлә р алып кайтмый.

— Ә сез кем буласыз соң, аның кияве булачак кешеме? Советлар Союзы Героемы, танкистмы?

Юк, мин гади очучы, — диде Мересьев һ ә м ә бинең хә рә кә тсез " йө зенә берьюлы аптырау, җ ә берсенү, ышанмау һ ә м ачу чыкканны кү реп, чак кына кө леп җ ибә рмә де.

Ә би иреннә рен кысты да ишекне усал ябып чыгып китте һ ә м коридордан мыгырдаган тавышы ишетелде, аның тавышында инде элекке дусларча кайгыртучанлык яң гырамый иде:

— Җ ылы су кирә к булса, ә нә зә ң гә р керосинкада ү зегез кайнатып алыгыз.

Анюта, ахрысы, эвакопункт эшеннә н бер дә бушый алмыйдыр. Бү ген тышта кө зге яң гыр явып торганга, квартирасы бө тенлә й ташландык булып кү ренә иде. һ ә рбер ә йбергә калын булып тузан утырган, тә рә зә тө плә рендә ге һ ә м тумбочкалардагы гө ллә р, озак вакыт су сибелмә гә н- лектә н, шиң еп, саргаеп беткә ннә р. Ө стә лдә чә йнек, янында кү гә ргә н ипи катылары аунап ята. Пианино да соры йомшак тузан белә н капланган. Тонык соры пыялага бә -' релә -сугыла кө чле зур чебен моң лы безелди: гү я ул шушы бө ркү авыр һ авада тончыкканга шулай итә шикелле.

Мересьев тә рә зә лә рне ачып җ ибә рде. Тә рә зә лә р тыгыз тезелеп яткан тү тә ллә р белә н чуарланган тау битенә карап торалар иде. Бү лмә гә саф һ ава бә реп керде һ ә м басылып яткан тузанны ө реп тузгытып, бү лмә эчендә соры томан кү тә рде. Шул чакта Алексейның башына кү ң елле уй килде: ул бу ташландык бү лмә не „ җ ыештырырга, ә гә р кич белә н Анюта кү решергә . кайта алса, шуның белә н аны шаккатырырга һ ә м шатландырырга уйлады. Ул ә бидә н чилә к, чү прә к, пумала сорап алды да гомер-гомергә ирлә р җ ирә неп карый торган эшкә тотынды. Ул шушы гади эшне шатланып башкарды; сә гать ярым буена тузан сө ртте, себерде, юды.

Алексей, бирегә килешли, кү пердә кечкенә кызларның кө зге матур астра чә чә клә ре сатып торганнарын кү ргә н иде, кич белә н шунда барып берничә чә чә к алып кайтты. Аларны ө стә лдә ге һ ә м пианино ө стендә ге вазаларга куйды да ү зе яшел креслога җ ә елеп утырды. Ул бө тен гә ү дә сенең, тә ненең рә хә т талчыкканын сизде һ ә м кухняда ә би кыздырган ит исен комсызланып иснә ргә тотынды. „

Лә кин Анюта шулкадә р арып кайтты, Алексей белә н исә нлә шкә ч тә, диванга аудң, бү лмә нең җ ыештырылганын, ә йберлә рнең ялтырап торганын да сизмә де ул. Бары берничә минуттан соң, су эчеп, хә л алгач кына, як-ягына каранып алды, эшнең нә рсә дә икә нен аң лап, кө лемсерә де һ ә м рә хмә т белдереп Алексейның белә ген кысты:

— Гриша сезгә тиккә генә гашыйк булмаган, ахрысы, мин хә тта кө нлә шә башладым. Алешенька, чыннан да сез җ ыештырдыгызмы?.. Барысын да ү зегезме?.. Менә сез нинди ә йбә т икә н! Гришадан хат-хә бә р алганыгыз юкмы? Ул анда. Ө ченче кө нне мин аң ардан хат алдым. Кыска гына, бер-ике сү з генә язган. Сталинградта дигә н, тагын, сакал ү стерә м, дип язган. Тапкан вакыт!.. Ә анда бик куркыныч, ә йеме? Я ә йтегез инде, Алеша, дим! Сталинград турында гел куркыныч хә бә рлә р генә сө йлилә р.

— Анда сугыш бара.

Алексей авыр сулап куйды, кашларын җ ыерды. Ул хә зер шулкадә р еш телгә алына торган Идел буендагы чиксез зур сугышта катнашучыларның барысыннан да кө нлә ште.

Алексей белә н Анюта тө нгә кадә р сө йлә шеп утырдылар. Кыздырылган итне зур аппетит белә н ашадылар да, икенче бү лмә кадакланган булганлыктан, туганнарча, бер бү лмә дә йокларга яттылар. Анюта кроватька, Алексей диванга ятты, икесе дә бик тиз тирә н, яшьлек йокысы белә н йоклап киттелә р.

Алексей кү злә рен ачып, урыныннан сикереп торганда, кояш нурларының тузанлы кө лтә лә ре кыеклап идә нгә сузылган иде. Анюта ө йдә юк иде инде. Алексей яткан диван терә генә записка кадап куелган иде: «Госпитальгә ашыгам. Чә й ө стә лдә, ипи буфетта, шикә р юк. Шимбә кө ннә н дә элек ычкына алмам. А»-

Бу кө ннә рдә Алексей - ө йдә н бө тенлә й диярлек чыкмады. Ул, эш юктан эш булсын дип, ә бинең примусларын, керосинкасын тө зә теп бирде, кастрюлен ямады, выключателей һ ә м штепсельлә рен рә тлә де, хә тта, аның ү тенү е буенча, ә ле һ аман да эмальле бидонны кайтарып бирмә гә н усал Алевтина Аркадьевнаның да кофе тегермә нен тө зә тте. Шуның белә н ул ә бинең һ ә м аның тө зү трестында эшлә ү че, һ ава һ ө җ ү менә каршы оборона активы булып йө рү че, тә ү леклә р буена ө йгә кайтып кермә ү че картының тирә н ихтирамын казанды. Карт белә н карчык шундый нә тиҗ ә гә килделә р: танкистлар, ә лбә ттә, яхшы кешелә р, лә кин очучылар да алардан бер дә ким тү гел, хә тта, яхшылабрак баксаң — һ авада эш итү лә ренә карамастан, — хуҗ алыклы, семьячыл, җ итди кешелә р икә н.

Кадрлар бү легенә нә тиҗ ә алырга барасы кө нгә каршы Алексей тө н буе ү зенең диванында кү злә рен йоммыйча ятты. Таң атканда торып кырынды, юынды һ ә м, учреждение ачылуга, беренче кеше булып, административ хезмә тлә р майоры ө стә ле янына килде. Бу майор хә зер Алексейның язмышын хә л итә чә к иде. Беренче караштан ук майор аң а ошамады. Майор, Алексейны кү рмә мешкә салышып, шактый вакыт ө стә л янында кайнашты, шкафтан алып ө стә лгә папкалар куйды, кемгә дер телефон шалтыратты, секретарыпага личное делоларны ничек номерларга икә нен бик озаклап аң латып торды, аннан каядыр чыгып китте һ ә м шактый озак йө реп керде. Бу вакытта Алексей аның озын борынлы, ә йбә тлә п кырылган яң аклы озынча йө зен, сө зә к маң гаен һ ә м ялтырап торган пелә шен тә мам дошман кү рергә ө лгергә н иде. Ниһ аять, майор календарь битен ә йлә ндереп куйды да башын кү тә реп Алексейга карады һ ә м калын тавыш белә н эре генә итеп;

— Сез минем янгамы, иптә ш ө лкә н лейтенант# — диде.

Мересьев ү зенең нигә килгә нен ә йтте. Майор секре- тарьшадан Мересьевның кә газьлә рен сорады, секретарь- ша кә газьлә рне китереп биргә нче, аякларың сузып, каурый белә н бик бирелеп тешлә рен казыды, казыганда ул каурыен сул учы белә н ә дә пле генә итеп каплап торды. Кә газьлә р китерелгә ч, каурыйны кулъяулыгы белә н сө ртте дә, кә газьгә тө реп, китель кесә сенә тыгып куйды һ ә м личное делоны укырга тотынды. Аягы киселгә н дигә н сү злә ргә җ иткә н булса кирә к, ул Алексейга ашыгып кына урын кү рсә тте: янә се, утырыгыз, нигә басып торасыз, — һ ә м яң адан кә газьлә рне укырга тотынды. Соң гы кә газьне укып бетергә ч, сорау бирде:

— Я, сезгә нә рсә кирә к соң?

— Истребитель полкына китә ргә телим.

Майор аркасы белә н скамья терә генә сө ялде дә ә ле һ аман да алдында басып торган очучыга гаҗ ә плә неп кү зен текә де һ ә м аң ар таба скамьяны шудырды. Аның калын кашлары шом. а һ ә м симез маң гаена тагы да биегрә к кү тә релделә р.

— Лә кин сез оча алмыйсыз ич?

— Оча алам һ ә м очачакмын. Сез мине сынар ө чен кү негү лә р мә ктә бенә җ ибә регез, — Мересьев бу сү злә рне кычкыра тө шеп ә йтте, аның -тавышында яң адан очучы булу телә ге шулкадә р кө чле иде, кү рше ө стә ллә рдә утыручы хә рби кешелә р, бу кара тутлы матур егетнең шулкадә р тырыша-тырыша нә рсә даулаганын белә селә ре килеп, башларын кү тә рделә р.

— Лә кин карагыз ә лё, аяксыз килеш ничек очарга мө мкин? Кө лке... Андый хә лнең һ ичкайда булганы юк. һ ә м кем сезгә рө хсә т итә р? — Майор Алексейны берә р фанатик, я, бә лкем, акылдан язган кеше дип уйлады.

Ул, Алексейның ачулы йө зенә, аның янып торган «шаян» кү злә ренә кырын караган хә лдә, мө мкин кадә р йомшаграк итеп сө йлә ргә тырышты.

Мересьев ү з сү зендә торды:

— Ә йе, моның беркайда да кү ренгә не юк, лә кин кү ренер, — диде ул һ ә м, куен дә фтә реннә н целлофанга тө релгә н журнал битен алып, майор алдына ө стә лгә куйды.

Кү рше ө стә лдә ге хә рби кешелә р инде эшлә реннә н туктаганнар һ ә м майор белә н ө лкә н лейтенантның сү злә рен кызыксынып тың лап торалар иде. Аларның берсе, йомыш тапкан булып, майор янына килде, шырпы сорады, шул арада Мересьевның йө зенә карап алды. Майор мә калә гә кү з йө ртеп чыкты.

— Бу безнең ө чен документ тү гел. Бездә инструкция бар. Анда авиациягә алына торган кешенең тазалыгы нинди булырга тиеш икә не ачык ә йтелгә н. Ике аягыгыз тү гел, ике бармагыгыз гына ө зелгә н булса да, мин сезне машина белә н идарә итә ргә җ ибә рә алмыйм. Журналыгызны алыгыз. Бу—дә лил тү гел. Мин сезнең омтылуыгызны ихтирам итә м, лә кин...

Мересьев бө тен каны кайнаганын, тагын бик аз гына кыза тө шсә, майорның такыр маң гаена кара савыты алып томырыр дә рә җ ә гә җ итә чә ген сизеп, ү зен кулга алды— тавышын кысып кына чыгарды:

— Ә бу?

Ул ү зенең соң гы дә лилен — беренче ранг хә рби врач кул куйган язуны ө стә лгә салды. Майор кә газьне шиклә неп кенә, кулына алды. Кә газь медико-санитария хезмә тлә ре бү легенең штампы һ ә м печате белә н тиешенчә рә смилә штерелгә н, аң ар авиация халкының хө рмә тле врачы кул куйган иде. Майор, язуны укыгач, ягымлылана тө ште. Юк, аның алдында шашкан кеше тү гел, искитә рлек егет, * ул чыннан да аяксыз килеш очарга җ ыена. Ул хә тта беренче ранг хә рби врачны, авторитетлы, җ итди кешене ышандыра алган.

—" Лә кин шулай да, никадә р телә сә м дә, булдыра алмыйм, — диде майор һ ә м Мересьевның делосын алдыннан этеп куйды. — Беренче ранг хә рби врач нә рсә тели, шуны яза ала, ә безнең исә бернинди дә тайпылышка юл куймый торган ачык инструкциябез бар... Ә гә р мин аны бозам икә н, кем җ авап бирер, хә рби врачмы?

Мересьев шушы тук, ү з-ү зеннә н канә гать, ү з-ү зенә ышанган, тыныч, ягымлы кешегә, аның пө хтә кителенең чиста ак якасына, бик җ ентеклә п киселгә н зур һ ә м ямьсез тырнаклы йө нтә с кулларына нә фрә тлә неп карап куйды. Я, бу кешегә ничек итеп аң латмак кирә к? Аң лыймыни ул? һ ава сугышының нә рсә икә нен белә мени ул? Аның, бә лкем, ү з гомерендә мылтык тавышын да ишеткә не юктыр. Мересьев, кө чкә -кө чкә генә ү зен кулга алып, саң гырау гына сорап куйды:

— Ә соң хә зер миң а нишлә ргә?

— Ә гә р бик телисез икә н, мин сезне формирование бү легенә комиссиягә җ ибә рә алам, — диде майор һ ә м иң башларын җ ыерды. — Лә кин алдан ә йтеп куям, йө рү егез бушка китә р.

Мересьев скамьяга шап итеп утырды да карлыккан тавыш белә н:

— Эх, шайтан алгыры, языгыз комиссиягә! — диде.

Аның учреждениелә рдә каң гырып йө рү е шулай башланып китте. Арыган, муеннарыннан эшкә баткан кешелә р аның сө йлә гә ннә рен шаккатып тың ладылар, кызгандылар аны һ ә м кулларын җ ә йделә р. Чыннан да, алар нә рсә эшли алсыннар соң? Инструкция бар, бик дө рес инструкция, ул командование тарафыннан расланган. Кү п еллардан бирле килгә н традициялә р бар. Аларны ничек бозасың, бигрә к тә, һ ич икелә нерлек урыны булмаган бу очракта- ничек бозасың! Сугышка китү турында хыялланып йө рү че бу тынгысыз инвалидны һ ә ркем чын кү ң еленнә н кызганды, кистереп кенә, «булмый» дияргә беркемнең дә теле ә йлә нмә де, һ ә м аны кадрлар бү легеннә н формирование бү легенә җ ибә рделә р, бер ө стә лдә н икенче ө стә лгә юнә лдерделә р, комиссиялә ргә йө рттелә р.

Кире кагуларга, ү гет-нә сихә т бирү лә ргә, кешене кимсетә торган кызгану һ ә м мә рхә мә т кү рсә тү лә ргә каршы Мересьевның бө тен горур җ аны баш кү тә рде, лә кин хә зер инде болар берсе дә аны чыгырыннан чыгармады. Ул ү зен кулга алырга ө йрә нде, ү тенеч белә н мө рә җ ә гать иткә ндә нинди тавыш белә н сө йлә ргә кирә к икә нен ү злә штерде, 11ә м кайбер кө ннә рдә ү тенечен ике-ө ч тапкыр кире кайтарсалар да, ө метен ө зә ргә телә мә де. Журнал бите һ ә м беренче ранг хә рби врач язуы кесә дә н еш чыгарып кү рсә тү аркасында шулкадә р тузды, бө клә нгә н җ ирлә ре ертылып бетте. Аларны ү тә кү ренә торган кә газь белә н ябыштырырга туры килде.

Полктан ә ле һ аман да җ авап килмә ү, аттестатсыз яшә ү — каң гырып йө рү нең авырлыгын тагы да кө чә йтте. Санаторий биреп җ ибә ргә н ризык инде ашалып беткә н иде. Дө рес, дуслашып киткә н кү рше ә би һ ә м аның карты, Алексейның аш пешерми башлаганын кү реп, аны чын кү ң елдә н ашка чакырдылар. Лә кин Алексей бу карт белә н карчыкның тә рә зә каршыларындагы сө зә клектә кечкенә тү тә ллә рдә ничек азаплануларын, андагы һ ә рбер суган кыягы, һ ә рбер кишер исә пкә алып куелган булуын белә иде. Карт белә н карчыкның карточкага алып кайткан ипилә рен туганнарча, балаларча җ ентеклә п бү лү лә рен белә иде, һ ә м «хә зер мин ө йдә пешереп мә шә катьлә нгә нче, командирлар ашханә сенә барып ашыйм», дигә н булып, карт белә н карчык янына ашарга керми иде.

Алексей һ ә р кич телефон аша Анюта белә н озаклап сө йлә ште, аң ар ү зенең эшлә ре начар икә нен белдереп торды. Менә Анютаның эшеннә н бушап ө йгә кайтыр кө не, шимбә кө н килеп җ итте, һ ә м Алексей тә вә ккә ллә де: аның капчыгында ә тисеннә н калган иске кө меш портсигар саклана иде. Портсигарның капкачына, нә фис'итеп, ярсып чапкан тройка рә семе тө шерелгә н һ ә м ө стенә: «Кө меш туең ны ^{^[III]} котлап, дусларың нан», — дип язылган иде. Алексей тә мә ке тартмаса да, ә нисе ү зенең сө йгә н улын фронтка озатканда ә тисе тө се итеп сакланган бу портсигарны ни ө чендер аның кесә сенә тыкты. Алексей бу авыр, шыксыз ә йберне һ аман ү зе белә н алып йө рде, очкан чакта «бә хет ө чен» кесә сенә салды. Хә зер Алексей шул портсигарны капчыгыннан эзлә п тапты да «комиссионка»^ китте.

Нафталин исе сең еп беткә н ябык хатын портсигарны кулларында ә йлә ндергә лә де дә сө яккә калган арык бармагы белә н язуына тө ртеп кү рсә тте һ ә м, исемле ә йберлә рне сатарга куя алмыйбыз, дип белдерде.

— Мин кү п сорамыйм, ү зегез белеп бирегез. Ү з бә ягезне.

Нафталинлы хатын ү зенең нурсыз, дошман кү злә ре белә н Алексейга карады да ачулы итеп:

— Юк, юк. Ө стә венә, хә рби гражданин, минемчә, кө меш туй уң ае белә н бү лә клә р алып ятарга сезгә иртә рә к ә ле.

Алексей, бө тенлә й кызарып, портсигарын алды да ишеккә ташланды. Аны кемдер җ иң еннә н тартып туктатты һ ә м аракы исе аң кып торган авызы белә н аның колагына пышылдады:

— Кызыклы гына ә йбер. Кыйммә т тә тү гелме? — дип сорады. Җ иткә н сакаллы, кү гә ргә н борынлы бу кеше эре тамырлы, калтырап торган кулын портсигарга сузды. — Шактый авыр икә н. Ватан сугышы батырына ихтирам йө зеннә н биш соры кә газь бирим.

Алексей сатулашып тормады, йө зә р сумлык биш кә газьне алды да иске сасы ә йберлә р патшалыгыннан саф һ авага йө гереп чыкты. Якын гына базарга барып бер кисә к ит, дуң гыз мае, бер бө тен ипи, бә рә ң ге, суган сатып алды. Хә тта берничә петрушка да алырга онытмады. Шуларны кү тә реп, бер кабым дуң гыз маен чә й- ни-чә йни «ө енә » кайтып керде.

Ү зенең табышын кухня ө стә ленә тезеп салганда ә бигә ялганлап:

— Яң адан паеклата алырга булдым ә ле, ашханә дә начар пешерә лә р, — диде.

Кич белә н Анюта кайтуга бик шә п аш хә зерлә нде. Ө стендә петрушка бө ртеклә ре йө зеп йө ргә н итле бә рә ң ге шулпасы, суган белә н кыздырылган ит, шулар ө стенә хә тта мү к җ илә ге кесә ле дә бар иде. Ә би кесә лне бә рә ң ге кабыгыннан чыккан крахмал суында пешерде. Кыз арып, агарынып кайтты. Ул кө ч-хә л белә н юынды, кө ч-хә л белә н ө с-башын алмаштырды. Ашны һ ә м итне ашык- пошык ашады да иске креслога җ ә елеп утырды. Кресло аны иске бархат куллары белә н кочаклаган шикелле булды. Гү я кресло аның колагына яхшы тө ш пышылдады. һ ә м Анюта, бө тен шартын китереп пешерелгә н кесә лнең су краны астында, бидон эчендә суынганын кө тмичә, йоклап китте.

Анюта бераз йоклап алганнан соң кү злә рен ачып җ ибә ргә ндә, яң адан чистарып-киткә н, иске, җ айлы ә йберлә р белә н тулы кечкенә бү лмә дә кичке караң гылык куера тө шкә н иде. Ул аш ө стә ле янында тонык пыялалы абажур астында Алексейны кү рде. Алексей башын куллары белә н тотып, аны учлары белә н сытарга телә гә н шикелле кысып утыра иде. Анюта аның йө зен кү рмә де. Лә кин ү з дигә нендә нык торучы бу кө чле кешенең утыру рә вешендә хә зер шулкадә р ө метсезлек бар иде, аны кызганудан кызның бугазына җ ылы тө ер килеп кысылды. Ул ә крен генә торып Алексей янына килде, аның зур башын кочагына алды да бик ү к йомшак булмаган чә чен бармаклары белә н тарый, сыйпый башлады. Алексей аның кулын тотып алды һ ә м’уч тө бен ү пте, аннан соң шатланып, кө лемсерә п кинә т сикереп торды.

— Ә кесә л! Менә сиң а кирә к булса! Мин тьфыш- тцм-тырмаштым, кран астында тотып суыттым, ә ул, рә хим итегез, тоткан да йокыга киткә н. Повар моны ничек кичерә алсын!

Алар «ү рнә к булырлык» — серкә дә й ә че кесә лне шатлана-шатлана берә р тә линкә ашадылар, сү з куешкан кебек, Гвоздевка һ ә м Мересьевның эшенә кагылмыйча, юкны-барны сө йлә шеп утырдылар. Аннан һ ә р икесе ү зенә ү зе урын җ ә яргә тотынды. Анюта коридорга чыкты, Алексейның протезлары шапылдап идә нгә тө шкә нче кө теп торды, аннан лампаны сү ндереп чишенде дә ү зе дә ятты. Караң гы иде, алар сө йлә шмә делә р. Лә кин җ ә ймә лә ренең кыштырдап китү еннә н, кровать һ ә м диван пружиналарының шыгырдап алуларыннан, берсе икенчесенең йокламаган икә нен белә лә р иде.

Шактый вакыт шулай сө йлә шмичә яткач, ниһ аять, Анюта тү змә де:

-— Йокламыйсызмы ә ле, Алеша? — диде.

— йокламыйм.

— Уйлыйсыз?

— Уйлыйм. Ә сез?

■ —■ Мин дә уйлыйм.

Тагын тындылар. Урамда чаттан трамвай шыгырдап узды, аның дугасы ө стендә зә ң гә р ут балкып, кү з ачып йомарлык кына арада бү лмә не яктыртып алды, һ ә м Алексей белә н Анюта шул чакта бер-берсенең йө зен кү реп калдылар. Аларның икесенең дә кү злә ре ачык иде.

... Алексей бү ген Анютага ү зенең учреждениелә рдә йө рү нә тиҗ ә лә ре турында бер сү з дә ә йтмә де, шулай да Анюта аның эше начар икә нен аң лады; бу тынгысыз кешенең ө мете, бә лки, инде сү неп бара торгандыр дип уйлады. Ул, ү зенең хатын-кыз сизгерлеге белә н, хә зер бу кешегә шулкадә р читен булырга тиеш икә нен белде, һ ә м шуның белә н бергә, хә зер аң ар никадә р авыр булса да, хә лен сораштыру аның авыруын кузгатачагын, ә кызгану аны җ ә берлә ячә ген аң лады.

⇐ Предыдущая 19 20 21 22 232425 26 27 28 Следующая ⇒