ЭЧТӘЛЕК 31 страница

Бер Петров кына шлемсыз килеш, саргылт чә члә рен тузгытып аэродром буйлап арлы-бирле чабып йө рде. Очраган бер кешене кулыннан тотып туктатып ү зенең маҗ араларын сө йлә де.

—... бер заман ә йлә неп карасам, янә шә генә очалар, ү релсә ң, буй җ итә рлек... Тың ла ә ле, тың ла... Кү рә м: ө лкә н лейтенант алдан килгә ненә тө зә де. Мин прицелга аның якындагысын алдым. Шалт!

Ул Мересьев янына йө гереп килде дә йомшак мү ккә сузылып ятты, лә кин тыныч кына ята алмады, шунда ук сикереп торды.

— Ә сез бү ген нинди виражлар ясадыгыз! Таң калырлык! Кү з алдым караң гыланып китте... Сез белә сезме, мин бү ген тегене ничек ә йлә ндереп салдым? Тың лагыз ә ле сез... Сезнең арттан барадыр идем, карасам: янә шә генә килә, ү релсә ң, кулың җ итә рлек, менә сезнең белә н минем ара кадә р генә...

— Тукта ә ле, картлач, — диде аны бү леп Алексей һ ә м кесә лә рен капшарга тотынды. — Хатлар, хатларны, кая куйдым соң мин?

Ул бая, почтальоннан алып, укырга ө лгерми калган хатларын хә терлә де. Кесә лә рен актарып, тапмагач, тә ненә салкын тир бә реп чыкты. Ә капшана-капшана кү крә гендә, кү лмә к астында конвертлар кыштырдап киткә ч, җ иң ел сулап җ ибә рде. Оляның хатын алды да каен тө бенә утырган килеш, чиксез шатланган дустының сү злә ренә колак та салмыйча, конверт читен сакланып кына ерта башлады.

Шул' чакта каты итеп ракетница шартлады. Кызыл утлы елан аэродром ө стенә очып менде дә, ә йлә неп тө шкә ндә һ авада ә крен эри торган соры эз калдырып сү неп китте. Очучылар сикерешеп тордылар. Алексей йө гереп барышлый конвертын куенына тыкты. Ул хатының бер юлын да укырга ө лгермә де. Алексей хатны ачканда конверт эчендә кә газьдә н башка ниндидер бер каты ә йбер барын сизде. Ул таныш юл буенча звено башлыгы булып очып барганда ә ледә н-ә ле конвертка кулы белә н кагылып куйды. Нә рсә бар икә н соң аның эчендә?

Танк армиясе дошман оборойасын ө згә н кө н — Алексей хезмә т итә торган гвардияче истребитель авиаполкы ө чен кызу эш башлану кө не булды. Дошман оборонасы ө зелгә н урында эскадрильялар бертуктаусыз алмашынып тордылар. Берсе сугыштан чыгып аэродромга тө шү гә, аның урынына икенчесе кү тә релде. Ә аэродромга тө шкә н самолетлар янына бензин машиналары ашыкты. Бушаган бакларга бензин акты. Кызган моторлар ө стендә, җ ә йге җ ылы яң гыр явып ү ткә н кыр ө стендә ге шикелле булып, кызу рә шә тирбә леп торды. Очучылар кабиналарыннан чыкмадылар. Аларга хә тта агйны да алюмин котелоклар белә н шунда гына китереп бирделә р. Лә кин һ ичкем ашамады. Бу кө нне баш икенче нә рсә белә н мә шгуль иде. Тамактан аш ү тмә де.

Капитан Чеслов самолетлары тагын бер тапкыр сугышып җ иргә тө штелә р һ ә м, самолетларын урман читенә кертеп, бензин ала башладылар. Мересьев бу вакытта инде тә мам арыган иде, лә кин ул бу турыда уйламады, тү земсезлә неп кү ккә караган хә лдә, дошман белә н тагын очрашу, ү зен тагын бер тапкыр сынап карау турында уйлап утырды. Мересьев шат иде, ул бертуктаусыз елмайды, бензин салучыларга уен-кө лке сү злә р кычкырды һ ә м куенында кыштырдаган конвертларны бертуктаусыз капшап куйды, лә кин аның бу хатларны мондый шартларда укыйсы килмә де.

Бары армия һ ө җ ү м итә торган районны кичке караң гылык каплап алгач кына, очучыларны кайтарып җ ибә рделә р. Мересьев һ ә рвакыт йө ри торган кыска урман сукмагыннан тү гел, ә йлә неч юлдан, чү п ү лә н баскан кыр аша кайтып китте. Аның тынып каласы, сугыш гө рселдә веннә н, шау-шудан, бү генге чиксез озын кө ннең чуар тә ә ссө ратын- нан ял итә се килде.

Кич аяз, хуш ис аң кып тора, ә тирә -як шундый тын, инде ерагайган атыш гө рселдә ве — читлә теп узып барган яшенле яң гыр вакытындагы кү к кү крә ве шикелле генә булып ишетелә. Юл элекке арыш басуы аша уза. Тыныч елларда бары ишек алларының тын почмакларында һ ә м кыр читендә ө елеп яткан таш араларында, хуҗ а кү зе сирә к тө шә, торган урыннарда, нечкә сабакларын кыюсыз гына сузып ү сә торган кызгылт, ямьсез чү п ү лә не, хә зер бө тен арыш кырында тоташ стена булып ү сеп утыра. Бу ә рсез, кө чле чү п ү лә не кү п буын хезмә т иялә ренең маң гай тирлә ре белә н сугарылган жирне каплап алган. Бары анда-санда гына коелган орлыктан ү скә н арышлар кү ренә. Лә кин аларның да башаклары ябык, саламнары бик зә гыйфь, чү п ү лә не арасында бө тенлә й кү мелеп калганнар. Оятсыз чү п ү лә не җ ирнең бө тен дымын суырган, кояшның бө тен нурларын ү зенә алган, арышны ашсыз, яктысыз калдырган, һ ә м башаклар ү сеп’ җ иткә нче ү к, орлыклары тулганчы ук корып беткә ннә р.

Мересьев уйларга тотынды: немецлар да безнең кырга ә нә шулай тамыр җ ә яргә телә делә р, оятсыз авызлары белә н безһ ең байлыкны ашап ү сә ргә, безнең канны эчеп симерергә телә делә р. Кояш нурларын томаларга, эш сө юче бө ек халыкны басуыннан, шә һ ә реннә н кысрыклап чыгарырга, бө тен нә рсә сеннә н мә хрү м итә ргә уйладылар. Гө рлә п, матур булып ү сеп утырган башакларны чү п ү лә ннә ре баскан шикелле халкыбызны басып китә ргә уйладылар... Алексей, малайларча кызып китеп, ү зенең таягы белә н чү п ү лә ннә ренең авыр орлыклы кызгылт башларына сугарга тотынды һ ә м аларның кү п-кү п булып җ иргә егылганнарын кү реп сө енде. Аның битеннә н шабырдап тир акты, ә шулай да арышны басып киткә н чү п ү лә ннә рен кыйнавыннан туктамады, арыган тә нендә кө рә ш һ ә м хә рә кә т тойгысы сизеп рә хә тлә нде.

Бө тенлә й кө тмә гә ндә, Алексей артында «виллис» тавышы ишетелде. Машина, тә гә рмә члә рен ысылДатып, юлда туктап калды. Мересьев машинада килү ченең полк командиры икә нен борылып карамыйча да белде. Малайларча шаярып йө рү е ө чен командирыннан оялып китте, колакларына кадә р кызарды. Ул машина килгә нне сизмә мешкә салышты. Таягы белә н җ ир казыган булып торды.

— Турыйбызмы? Яхшы эш. Мин сезне эзлә п бө тен аэродромны ә йлә неп чыктым: безнең герой кайда, кая киткә н дим. Ә ул ә нә, рә хим итегез: чү п ү лә ннә ре белә н сугышып йө ри.

Полковник «виллисыннан» сикереп тө ште. Ул ү зенең полкы белә н читен занятиелә рне ү зе ү ткә рергә, ә кичлә рен майга буялып беткә н моторлар янында, техииклар арасында кайнашырга яраткан шикелле, буш вакытларында машинасы белә н маташырга да ярата һ ә м аны бик оста итеп йө ртә белә иде. Ул гадә ттә зә ң гә р комбинезон киеп йө ри, шуң ар кү рә аны, майга катып беткә н механиклар токымыннан, бары ябык йө зендә ге ныклы ихтыяр кө чен белдереп торган җ ыерчыкларына һ ә м яң а, купшы фуражкасына карап кына аерып була иде.

Ул ә ле һ аман да каушаган хә лдә таягы белә н җ ир казып торган Мересьевның иң башыннан тотып алды.

— Я, бер карыйм ә ле ү зегезгә. Шайтан белсен, карап торырга искитә рлек бернә рсә гез дә юк. Хә зер инде ә йтергә ярый: сез килгә н вакытта мин сезнең турыда армиядә йө ргә н сү злә ргә ышанмаган идем. Сугыша алырсыз дип, җ итмә сә болай оста сугыша алырсыз дип ышанмаган идем... Менә ул, анабыз Россия! Тә брик итә м. Тә брик итә м һ ә м баш иям. Сез «Сукыр тычкан шә һ ә рчегенә ме»? Утырыгыз, илтеп куям.

«Виллис» кузгалып китте һ ә м, тулы ходка барган хә лендә, борылыШларда баш ә йлә ндергеч виражлар ясый- ясый, кыр юлы буйлап алга очты.

Полк командиры, машинаны турыдан, ике урман арасындагы юлсыз җ ирдә н, очучылар «Сукыр тычкан шә һ ә рчеге» дип йө ргә н землянкалар арасыннан бик оста алып барган хә лдә сорап куйды:

— Бә лки сезгә берә р нә рсә кирә ктер? Бә лки сез берә р кыенлык кү рә торгансыздыр? Сорагыз, тартынып тормагыз. Сезнең хакыгыз бар.

— Бернә рсә дә кирә кми, иптә ш полковник. Мин башкалар шикелле ү к кеше. Минем аяксыз икә немне онытсагыз яхшырак булыр иде.

— Анысы да дө рес. Кайсысы сезнеке? Монысымы?

Полковник машинасын землянка авызына ук китереп туктатты. Мересьев тө шү гә «виллис», ак каен һ ә м имә ннә р арасыннан борыла-сырыла узып китеп, кү здә н югалды. Аның ботакларны шытырдата-шытырдата ә че кычкырып баруы гына ишетелеп калды.

Алексей землянкага кермә де. Ул каен тө бенә, гө мбә исе килеп торган дымлы мү ккә ятты да конверт эченнә н ә крен генә Оляның хатын чыгарды. Конверттан хат белә н ниндидер фоторә сем ияреп чыгып мү ккә шуып тө ште. Аны җ ирдә н алганда Алексейның йө рә ге еш-еш тибә ргә тотынды.

Фоторә семнә н таныш, шул ук вакытта танып булмаслык бер яң а кыз карап тора иде. Оля хә рби кием киеп тө шкә н иде. Тимнастерка, каеш, «Кызыл йолдыз» ордены, хә тта гвардия значогы — болар барысы да аң ар бик килешеп тора. Ул офицер киеме кигә н ябык кына матур малайга охшаган. Лә кин бу малайның йө зе бик талчыккан, һ ә м зур, тү гә рә к, ялкынлы кү злә ре олыларча, йө рә ккә ү теп керә торган итеп карыйлар иде.

Алексей бу кү злә ргә озак карап торды. Аның йө рә ге кичлә рен ерактан ишетелгә н матур җ ырны тың лагандагы шикелле татлы сагыш белә н тулды. Ул кесә сеннә н Оляның элекке фоторә семен алды. Бусында ул ө стенә чуар кү лмә к киеп, җ ә йге болында ак йолдыз-ромашкалар арасына утырып тө шкә н иде. Шунысы гаҗ ә еп: бер дә кү ргә не булмаган гимнастеркалы, талчыккан кү зле кыз аң ар элекке рә семдә ге кыздан якынрак һ ә м кадерлерә к булып тоелды. Рә семнең артына «Онытма» дип язылган иде.

Хат кыска һ ә м шатлыклы иде. Кыз сапер взводы белә н командалык итә икә н. Лә кин хә зер аның взводы сугышта тү гел, тыныч эш белә н шө гыльлә нә икә н. Алар Сталинградны тө зеклә ндерә лә р икә нг Оля да ү зе турында бик аз ә йткә н, лә кин бө ек шә һ ә р турында, аның хә рабә лә ренә җ ан керә башлау турында бик мавыгып язган иде. Илнең һ ә р ягыннан җ ыйналган кызларның һ ә м яшү смерлә рнең подвалларда, сугыштан калган дотларда, блиндажларда, бункерларда, тимер юл вагоннарында, фанера баракларда, землянкаларда яшә п, шә һ ә рне торгызулары турында бик мавыгып язган иде. Шә һ ә рне тө зешү че һ ә рбер кешегә, ә гә р ул ә йбә т кә нә эшлә п барса, соң ыннан Сталинградта квартира бирә чә клә р дип сө йлилә р. Ә гә р, шулай була калса, Алексей белеп торсын, сугыштан кайткач, аның ял итеп ятар җ ире булачак.

Караң гы тиз тө ште. Алексей хатның соң гы'юлларын кесә фонаре яктысында укыды. Хатны укып бетергә ч, ул фонарь яктысын яң адан фоторә семгә тө шерде. Малай - солдатның кү злә ре җ итди һ ә м намуслы карап торалар иде. Ә й сө еклем, сө еклем, сиң а ансат тү гел... Сугыш җ иле сиң а да кагылды, лә кин синең иркең не сындыра алмады ул! Кө тә сең ме? Кө т, кө т! Яратасың мы? Ярат, җ аным, ярат! һ ә м Алексей Олядан, Сталинград сугышчысыннан, ел ярым буена ү зенең бә хетсезлеген яшереп йө рү енә оялып китте. Ул хә зер ү к землянкага тө шеп Оляга барысын да ачыктан-ачык, чын кү ң еленнә н язып җ ибә р- мә кче булды — ү зе хә л итсен — һ ә м никадә р тиз хә л итсә, шулкадә р яхшы. Барысы да ачыклангач, икебезгә дә җ иң елрә к булыр.

Бү генге эшлә рдә н соң ул Оля белә н, аң ар тиң кеше булып, сө йлә шә ала иде. Ул оча, алай гына да тү гел, сугыша да. Яң адан очучы була алуга ө мете ө зелсә дә, яисә сугышта башкаларга тиң лә шсә дә Оляга язып җ ибә рермен дип ү зенә сү з биргә н иде бит. Менә ул хә зер башкаларга тиң лә шү гә ирешә алды. Аның ике самолет бә реп тө шергә нен барысы да кү реп тордылар. Дежурный бу турыда сугышчан журналга язып куйды. Бу турыда дивизиягә, армиягә, Москвага хә бә р иттелә р.

_ч Болар барысы да шулай. Телә ге ү тә лде, хә зер язарга да ярый. Ә мма лә кин яхшылап тикшереп карасаң, «чабаталыны» истребитель ө чен чын дошман дип ә йтеп буламы соң? Яхшы аучы ү зенең аучылыгын кү рсә тү ө чен, ә йтик, куян атуы турында сө йлә п тормас бит.

Урманның җ ылы дымсу тө не куера тө ште. Сугыш гө рселдә ве кө ньякка таба кү чкә ч, ерактагы янгын шә ү лә лә ре агач тармаклары арасыннан кү ренер-кү ренмә с булгач, җ ә йге хуш исле яшел урманның тө нге шау-шулары ачык булып ишетелә башлады. Чикерткә лә рнең урман авызыннан ярсып, хә лдә н таеп черелдә ү лә ре дә, якындагы баткаклыкта йө злә рчә бакаларның бакылдаулары да, тартарның ә че тавыш белә н кычкыруы да һ ә м менә бу дымсу ярым караң гылык эчендә бө тен тавышларны басып, дө нья яң гыратып сандугачлар сайравы да — барысы да ачык булып ишетелә башлады.

Алексей ә ле һ аман да каен тө бендә, инде чык тө шеп юешлә неп беткә н мү к ө стендә утыра 'бирде. Аның аяк астында айның ак таплары һ ә м яфракларның кара кү лә гә лә ре селкенеп тора. Ул кесә сеннә н Оля рә семен тагын алды, аны ай яктысы тө шкә н тезлә ренә куйды да, уйга чумып, озак карап торды. Баш ө стендә, куе зә ң гә р кү к

йө зендә, кө ньякка таба бер-бер артлы тө нге бомбардировщиклар очтылар. Аларның моторлары калын тавыш белә н улады. Лә кин ай яктысына коенган, сандугачлар җ ыры белә н тулган урманда бу тавыш та май коң гызларының тыныч гө желдә ү лә ре булып кына ишетелде.

Алексей тирә н сулап куйды, фоторә семен гимнастерка кесә сенә салды да, тө ннең сокландыргыч сихри яме белә н лә ззә тлә нү дә н аерылып, сикереп торды, һ ә м җ ирдә аунап яткан коры ботак-сабакларны кыштырдатып ү зенең землянкасына тө ште. Землянкада инде аның дусты тар солдат койкасына баһ адирларча сузылып яткан да рә хә тлә неп каты-гырылдап йоклый иде.

✓
5

Очучыларны таң атканчы ук уяттылар. Армия штабы кичә совет танклары дошман оборонасын ө згә н районга немецларның бер бик зур һ ава берлә шмә лә ре очып килү турында разведка мә гълү матлары алды. Агентура хә бә рлә ре белә н расланган бу мә гълү матлар шундый нә тиҗ ә гә килергә мө мкинлек бирде: немец. командованиесе, безнең танкларның Курск дугасы тө бендә оборонаны ө зү лә ренең куркынычын аң лап, бирегә Германиянең иң яхшы очучы- ларыннан торган «Рихтгофен» исемле һ ава дивизиясен китерткә р. Бу дивизия соң гы мә ртә бә Сталинград янында тар-мар ителгә ннә н соң, кайдадыр тирә н немец тылында яң адан тө зелгә н. Дивизиянең бик зур икә нен, «Фокке- вульф-190» исемле яң а чыккан самолетлардан торганын, очучыларының да бик тә җ рибә ле икә нлеклә рен Мересьев- лар полкына алдан ук ә йтеп куйдылар. Дошман оборонасын ө згә н танклар артыннан тө нлә юлга чыккан икенче эшелоннарны ышанычлы итеп каплап бару ө чен ә зер торырга приказ бирелде.

«Рихтгофен» — Герман Герингның аеруча кү зә тү е астындагы дивизиянең исеме безнең тә җ рибә ле очучыларга яхшы таныш иде. Немецлар бу дивизияне берә р җ ирдә ү злә ренә кыен туры килгә ндә китереп тыгалар иде. Бер ө леше Испания ө стендә сугышкан пиратлардан торган бу очучылар бик оста сугышалар һ ә м иң куркынычлы дошман булып дан казанганнар иде... i

— Ниндидер «рихтгофеннар» килгә н, ди. Эх, очрашасы иде ү злә ре белә н. Ну, кү рмә гә ннә рен кү рсә тер идек соң шул «рихтгофеннарга»! —-диде Петров. Бу вакытта 320

, ул ашханә дә ү зенең иртә нге ашын сыптыра һ ә м, кыр чә чә клә реннә н букетлар ясап, бу£ > белә н агартылган снаряд стаканнарына тутырып торган официантка Раяга ачык тә рә зә аша карап-карап ала иде.

«Рихтгофеннар» турындагы бу сү злә р, ә лбә ттә, кофе эчеп утырган Алексейдан бигрә к, чә чә клә ре белә н маташкан арада астан гына Петровка карап-карап алган официанткага юнә лтелгә н иде. Мересьев официантка белә н Петровны кө лемсерә п кү зә теп торды. Лә кин сү з эш турында барганда ул шаярып сө йлә ү не һ ә м буш сү злә рне яратмый иде.

— «Рихтгофенны» ниндидер димә син. «Рихтгофен» — бү ген чү п ү лә не ө стенә килеп тө шеп янасың килмә сә, кү зең не ачып йө р, колагың ны салындырма, элемтә не җ уйма дигә н сү з. «Рихтгофен» — ул, туганкай, шундый ерткыч, син авызың ны ачарга ө лгергә нче, ул сине шатыр- шотыр кимерә башлый...

Таң атуга, полковникның ү з командалыгында беренче эскадрилья һ авага кү тә релде. Бу эскадрилья һ авада хә рә кә т иткә н арада, унике истребительдә н торган икенче бер группа очарга ә зерлә нә торды. Анысына полкта командирдан кала иң оста очучы Советлар Союзы Герое гвардия майоры Федотов җ итә кчелек итә ргә тиеш иде. Самолетлар хә зерлә неп бетте, очучылар кабиналарына кереп утырдылар. Моторлар кече газда акрын гына эшли башладылар. Яшенле яң гыр алдыннан кө йгә н җ иргә беренче эре тамчылар шыбырдый башлаганда җ ирне себереп, агачларны чайкалдырып кө чле җ ил исә. Хә зер дә урман авызында моторлар эшлә ү дә н шундый җ ил купты.

Алексей кабинада утырган килеш, беренче группадагы самолетларның кү ктә н, шуган шикелле, текә очып тө шкә ннә рен кү зә тте. Ул аларны ихтыярсыз, ү зе дә телә мә стә н, саный барды. Ә җ иргә тө шү че самолетлар берсе артыннан икенчесе озаграк кү ренми торса, борчылырга тотынды. Ә соң гы машиналар тө шкә ч, Алексейның йө рә ге тынычланып китте. Барысы да исә н!

Иң соң ыннан тө шкә н самолет бер якка китә ргә ө лгермә де, майор Федотов самолеты урыныннан кузгалды. Аның артыннан, пар-пар булып, истребительлә р кү тә релә башладылар. Менә инде алар урман ө стендә сафка тезелештелә р. Федотов канатларын як-якка янтаиткалап торды да тиешле ’ юнә лештә китеп барды. Самолетлар

А-28. Чын кеше — 21.

кичә ге прорыв зонасына таба очтылар. Алар бу юлы җ ирдә ге ә йберлә р уенчык булып кү ренә торган зур биеклектә тү гел, бә лки тү бә нтен һ ә м бик сакланып очтылар. Алексейның самолеты астыннан ж|ир бик якын гына шуды.

Кичә ө стә н караганда ниндидер уен урыны булып кү ренгә н җ ирлә р бү ген иксез-чиксез зур сугыш кыры булып җ ә елеп ята иде. Снарядлар, бомбалар белә н казылып беткә н окоплар һ ә м траншеялә р белә н челтә рлә нгә н кыр, болыннар, урманнар кү з иярмә с тизлек белә н артка йө герә лә р. Кыр ө стенә сибелгә н ү леклә р, тупчылары ташлап качкан ялгыз туплар, батареялә р, җ имерелгә н танклар кү згә чалынып кала. Артиллерия дошман колонналарын тупка тоткан җ ирлә рдә нә рсә икә нлеклә рен дә белеп булмаслык хә лгә килгә н тимер һ ә м агач ө емнә ре кү ренеп китә. Артиллерия утыннан тә мам кыркылып беткә н зур урман кү ренә. Ө стә н караганда ул бик зур кө тү таптаган басуга охшый. Бу нә рсә лә р барысы да кинематография лентасы тизлеге белә н артка йө герә лә р һ ә м бу лентаның очы-кырые юк кебек тоела.

һ ә рнә рсә биредә сугышның куә тле булганын, канның бик кү п коелганын, югалтуларның зур булганын ә йтеп тора, җ иң ү нең бө еклеге турында сө йли иде.

Танкларның тә гә рмә члә ре җ ир ө стен аркылыга да, буйга да ү ткә ннә р. Эзлә р алга, немец позициялә ренең эченә таба баралар. Алар бик кү п—-офыкка кадә р сузылалар, ә йтерсең, кө ньякка таба кырлар аркылы, юл эзлә п-нитеп тормыйча, билгесез ерткыч хайваннар кө тү е ү ткә н. Танклар артыннан, моторлаштырылган артиллерия колонналары, бензин цистерналары, ремонт мастерскойларының тракторларга тагылган зур фургоннары, киндер кормалы йө к машиналары бара. Алар артында, тонык зә ң гә р койрык булып, тузан кү тә релә. Истребительлә р бик югары кү тә релгә ч, җ ирдә ге колонналар ү злә ренең язгы сукмаклары буйлап ү рмә лә гә н кырмыскаларны хә терлә тә лә р иде.

Истребительлә р, җ илсез һ авага биек кү тә релгә н тузан эченнә н ү теп, колонналар турысыннан алга, танк начальствосы утырган «виллислар»га кадә р очтылар. Колонналар ө стендә ге кү к йө зендә ул-бу юк, ә еракта, офыкның томаланып торган читендә анда-санда сугыш тө теннә ре кү ренгә ли башлады. Истребительлә р кире борылдылар. Шул чакта Алексей офык читендә башта бер, анйары бик к кү п сызыкчалар кү рде. Немецлар! Алар да җ иргә ЯКЫН гына очалар, һ ә м чү п ү лә не баскан кызгылт кыр ө стендә ге ерактан куренгә н тузанга таба килә лә р иде. Алексей инстинкт буенча борылып карады. Петров ике арада кыска гына дистанция калдырып арттан килә иде.

‘Алексей киеренкелек белә н тың ларга тотынды һ ә м кайдандыр ерактан шундый тавыш ишетте:

— Мин — Акчарлак ике, Федотов. Мин — Акчарлак ике, Федотов. Игътибар! Минем арттан!

һ авада дисциплина шундый инде — нервлары гаять киеренке хә лдә булган очучы командирының ниятен, аның приказын тың лап бетергә нче ү к, аң лап алып, ү тә ргә керешә. Хә зер дә шулай булды: шау-шу һ ә м сызгырулар аша, кайдандыр, ерактан, яң а команданың сү злә ре ишетелгә нче ү к, бө тен группа пар-пар булып, лә кин береккә н сафны бозмыйча, борылды да немецларның юлына каршы тө шә ргә китте. Бө тенесе — кү злә р, колаклар, акыл киеренкелә нде. Алексей хә зер ү зенең алдында бик тиз зурая барган ят самолетлардан башка нә рсә кү рмә де, приказ кө ткә н колаклары шлемындагы радио колакчаларында шау-шу һ ә м шытырдаудан башка һ ичнә рсә ишетмә де. Кинә т ул приказ урынына дулкынланып ачык тавыш белә н чит телдә ә йтелгә н сү злә рне ишетте. Кемдер, немецларның җ ирдә ге кү зә тү челә ре булса кирә к, куркыныч турында ү з самолетларын кисә теп кычкырды:

— Ахтунг! Ахтунг!.. «Ла-фюнф». Ахтунг!

Немецларның атаклы авиадивизиясе, ү зенең гадә те буенча, сугыш кырын кү зә тү челә р һ ә м радиоалгычлы наводчпклар челтә ре белә н тутырган иде. Аларны һ ава сугышы булуы мө мкин булган җ ирлә ргә тө нлә парашют белә н тө шергә н иде ул.

Ул да тү гел, беренчесе шикелле ү к ачык булмаган, карлыккан усал тавыш ишетелде: ₍,

— О, доннер-веттер! Линкс «Ла-фюнф»! Линкс ’«Ла- фюнф»!..

Бу тавышта ачу гына тү гел, начар яшерелгә н курку да сизелеп тора иде. Мересьев якынаеп килгә н дошман самолетларына карап, тешлә рен кысып ачу белә н:

— «Рихтгофен», ә «Лавочкин»нардан куркасың, — диде. Ул ү зендә бер ү к вакытта шаянлык та, дулкынлану да хис итә, чә члә ренә кадә р селкенә иде.

Ул дошманга текә леп карады. Яң а системадагы «фокке-вульф-190» дигә н кө чле, җ итез истребитель- штурмовиклар иде бу, безнең очучылар аларны «фока» дип йө рилә р иде.

Сан ягыннан «фока»лар ике тапкыр кү брә к иде. Алар, «Рихтгофен» дивизиясе частьлары ө чен хас булганча, баскыч-баскыч, пар-пар булып, арттан килгә ннә ре алдагыларының койрыкларын сакларлык итеп тигез, матур сафларга тезелешкә ннә р иде. Федотов, «фока»лардан биектә рә к булуыннан файдаланып, ү зенең группасын атакага алып китте. Алексей инде ү зенә бер «фока»ны билгелә п куйды, һ ә м башкаларын да кү здә н югалтмыйча, шуны прицел тә ресендә тотарга тырышып, каршысына китте. Лә кин безнең икенче бер группа, дошманга Федотовтан элегрә к һ ө җ ү м итеп ө лгерде. Кайсыдыр группа, «як» самолетларында икенче яктан килеп чыгып, немецларга ө стә н ташланды, һ ө җ ү м шундый уң ышлы булды, дошман сафы шунда ук таркалды, һ авада ыгы-зыгы башланды, һ ә р ике саф икешә р-икешә р, дү ртә р-дү ртә р булып аерылды да сугышырга тотынды. Истребительлә р дошманны пулялар белә н кисеп чыгарга, артларына тө шә ргә, кабыргаларына китереп бә рергә омтылдылар.

⇐ Предыдущая 26 27 28 29 303132 33 34 35 Следующая ⇒