ЭЧТӘЛЕК 22 страница

Эсседә н изрә гә н очучылар йокымсырап яталар. Хә тта ару-талуны белми торган Бурназян да, имгә нгә ннә н соң дө рес ялганмаган аягын комга тыгып, тик кенә ята. Очучылар, соры чиклә век яфраклары артыннан кешегә кү ренмилә р, лә кин аларга болын ө стендә ге яшел тау бите буйлап киткә н тар сукмак яхшы кү ренә. Аягы белә н маташып яткан Бурназян нә къ шул сукмакта бер тамаша кү реп шаккатты.

^Урманнан Алексей Мересьев килеп чыкты. Ул буй- буй пижама чалбардан, ботинкалар кигә н, лә кин ө стендә кү лмә ге юк иде. Ул як-ягына каранып алды да, кеше-кара ■ кү ренмә гә ч, кинә т, терсә клә рен гә ү дә сенә кысып, сә ер сикергә лә п йө герергә тотынды. Бер-ике йө з метр йө гергә ч, тә мам тирлә п чыкты һ ә м авыр сулый-сулый атлап кына бара башлады. Бераз хә л алды да. тагын йө гереп китте. Аның тә не озак чапкан ат шикелле ялтырый иде. Бурназян йө герү чене иптә шлә ренә кү рсә тте. Барысы да куаклык артьпГНан Мересьевны тын гына кү зә тә башладылар. Гади генә булган шушы кү негү лә рдә н Мересьевның тыны кысылды. Ул ә ледә н-ә ле чыраен чытты, ың гырашып куйды. Лә кин туктамады, һ аман йө герде дә йө герде.

Бурназян, ниһ аять, тү земен җ уеп кычкырып җ ибә рде:

— Ә й, дус кеше! Знаменскийларның шө һ рә те тынгы бирмимени?

Мересьев туктады. Аның йө зенә чыккан ару һ ә м авырту билгесе шундук юк булды. Ул куаклыкка тыныч кына карап алды да, һ ичбер җ авап бирмичә, сә ер рә вештә алпан-тилпә н атлап, урманга кереп китте.

Бурназян, аптырашта калып, иптә шлә ренә сорау бирде:

— Нинди циркач соң бу? Акылдан язганмы ә ллә?

йокымсыравыннан ә ле генә айныган майор Стручков аң латып бирде:

— Аяклары юк аның. Протез кигә н хә лдә кү негү ясый. Яң адан истребитель авиациясенә кайтмакчьт була.

Изрә п яткан кешелә р, ә йтерсең, ө слә ренә салкын су сиптелә р, барысы да сикереп торып, берьюлы сө йлә шә башладылар. Сә ер атлавыннан башка берни дә сизелмә гә н егетнең аяксыз булып чыгуы аларны шаккатырды. Аның аяксыз килеш истребительдә очарга телә ү идеясе ахмаклык, мө мкин булмаган бер эш, хә тта авиацияне мыскыл итү булып кү ренде. Алар кешелә рнең юк кына сә бә п аркасында, мә сә лә н, ике бармагын югалту, нервлары какшау, яки аяк табаннары яссы булу аркасында, авиациядә н чыгарылуларын ислә ренә тө шерделә р. Очучыларның сә ламә тлегенә карата һ ә ркайчан, хә тта сугыш вакытында да, башка тө р гаскә рлә р-белә н чагыштырганда, чиксез зур талә плә р куела. Ниһ аять, истребитель шикелле нечкә һ ә м сизгер машинаны аяк урынына протез киеп идарә итү бө тенлә й мө мкин тү гел эш булып кү ренде.

Ә лбә ттә, һ ә рберсе Мересьевның нияте барып чыкмас дигә н фикергә килде. Шулай да, бу- аяксызның кыю, фанатик хыялы аларны мавыктырмый калмады.

Бурназян бә хә скә йомгак ясап:

— Синең дустың яки тө зә лмә с бер ахмак, яки бө ек кеше. Икенең берсе, — диде.

Истребительдә очарга хыялланып йө рү че аяксыз кеше турындагы хә бә р, кү з. ачып йомганчы, бө тен санаторийга таралып ө лгерде. Тө ш вакытында Мересьев инде һ ә ркемнең игътибар ү зә гендә иде. Лә кин ул ү зе бу игътибарны гү я сизми иде. Аны кү зә теп торган кешелә р аң арда-атлаган саен сикергә лә п китү дә н башка бернинди дә гаҗ ә п нә рсә кү рмә делә р. Ул янында утыручы иптә шлә ре белә н шаркылдап кө лде, аш китерү че чибә р кызларга гадә т буенча ә йтелә торган шаян сү злә рне ә йтеп калды, кү п итеп, бик тә мен белеп ашады, ә ашка кадә р кешелә р белә н паркта йө рде, крокет уйнарга ө йрә нде, хә тта волейбол мә йданчыгында туп чө йгә лә де. Ул бик гади кеше иде. Аң ар барысы да бик тиз иялә неп киттелә р һ ә м аң а ә һ ә мият бирми башладылар.

Санаторийга килү енең икенче кө нендә Алексей кичкә таба Зиночка янына канцеляриягә керде. Ул аш вакытында ү зенә бирелгә н пирожныйны яфракка тө ргә н килеш нә закә т белә н генә Зиночкага сузды һ ә м, бер дә тә кә ллефлә неп тормыйча, ө стә л янына килеп утырды:

— Ә йтегез ә ле, Зиночка, ү зегезнең вә гъдә гезне кайчан ү тә ргә уйлыйсыз?

Зиночка дуга кебек ясап куйган кашларын югары кү тә рде:

— Нинди вә гъдә? — дип сорады ул.

— Зиночка, сез мине танцыга ө йрә тмә кче булган идегез.

Зиночка нидер каршы ә йтергә дип авызын ачты:

— Лә кин...

Мересьев аны бү лде:

— Миң а сезнең бик талантлы ө йрә тү че икә негезне ә йттелә р. Сезнең кулда аяксызлар бии башлый, ә аяклы- лар, мә сә лә н, Федя шикеллелә р, киресенчә, аякларын гына тү гел, башларын да җ уялар икә н. Кайчан башлыйбыз? Ә йдә гез, вакытны бушка уздырмыйк.

Юк, яң а килгә н бу очучыны Зина бик ошатты! Аяксыз — ә син аны биергә ө йрә т! Ә нигә ө йрә тмә скә? Ул бик сө йкемле, кара тутлы, яң акларыннан тигез кызыллык бә реп тора, чә че матур, дулкынланып тора. Ү зе бө тенлә й сә ламә т кешелә р шикелле йө ри. Кү злә ре дә матур гына, бераз шаян, бераз сагышлы... Зиночканың тормышында бию шактый зур урың ала. Ул биергә ярата һ ә м чыннан да оста бии... Юк, Мересьев чибә р генә кү ренә!

Кыскасы, Зиночка риза булды. Танцыга аны бө тен Сокольникига атаклы булган Боб Горохов ө йрә ткә н. Боб Горохов исә, тагын да атаклырак булган, бө тен Москвага танылган һ ә м кайсыдыр хә рби академиядә, хә тта Нарком- индел клубында танцы ө йрә тү че Поль Судаковскийның ү зеннә н ө йрә нгә н икә н. Зиночка бу бө ек кешелә рдә н нә фис биюлә рнең иң яхшы традициялә рен ү злә штергә н икә н.

— Ихтимал, сезне дә ө йрә термен, — диде ул Мересьев- ка, —лә кин бик ү к ышандыра алмыйм. Чын аяклары булмаган кеше бии алырмы икә н? — Шул ук вакытта Зиночка Алексейга бик каты шартлар куйды: Алексей сү з тың ларга, тырышлык кү рсә тергә тиеш, Зиночкага гашыйк булмаска тырышырга тиеш, —анысы дә реслә ргә комачаулый, — ә иң мө һ име: Зинаны башка кавалерлар- биергә чакырганда, Алексей кө нлә шмә скә тиеш. Чө нки гел бер кеше белә н генә бии башласаң, бик тиз квалификацияне онытырга мө мкин һ ә м алай, гомумә н, кү ң елсез дә.

Мересьев бу шартларга берсү зсез кү нде. Зиночка ялкынсыман чә члә рен селкеп куйды да, шунда, канцеляриядә ү к, ү зенең кечкенә нә фис аякларын җ итез хә рә кә тлә ндереп, Алексейга биюдә ге беренче алымны кү рсә тте. Кайчандыр Мересьев Камышин бакчасында пожар командасы оркестры уйный торган «рус биюен» һ ә м борынгы биюлә рне бик оста башкара иде. Аң арда ритмны тотып алу сә лә те бар, һ ә м ул бу кү ң елле фә нне бик тиз ү злә штереп ала иде.

Ә хә зер исә, биегә ндә тере, бө гелеп-сыгылып торган, хә рә кә тчә ң аяклар урынына, балтырга беркетелгә н протезлар белә н идарә итә ргә, шул ук вакытта җ итез, оста хә рә кә т итә ргә кирә к. Балтырны хә рә кә т иттерү белә н авыр, тупас протезларны да җ анлы аяклар шикелле эшлә ргә мә җ бү р итү ө чен чамадан тыш тырышлык, мускулларны бик каты кө чә ндерү һ ә м бик зур ихтыяр кө че кирә к иде. Моң а ирешү бик кыен булачак. Лә кин, шулай да, ул ү зенең протезларын буйсынырга мә җ бү р итте. Биюнең һ ә рбер яң а ө йрә нелгә н бү леге, барлык глиссад- лар, парадлар, змейкалар, нокталар — салон бйюенең атаклы Поль Судаковский тарафыннан теориялә штерел- гә н, кө чле һ ә м яң гырашлы терминология белә н кораллан- дырылган техникасы аң ар зур шатлык бирде, һ ә рбер яң алыкка ул малайларча шатланды. Яна хә рә кә тне ү злә штергә ч, ул ү зенең җ иң ү бә йрә мен ү ткә рә: ө йрә тү чесен зыр-зыр ә йлә ндереп йө ртә башлый, яки аны югары чө яргә тотына иде. Лә кин һ ичкем, хә тта ө йрә тү чесе дә, бу катлаулы, тө рле-тө рле таптануларның аның тә нен никадә р авырттырганын, бу гыйлемнең аң ар нинди авырлыклар белә н бирелгә нен белми, аның маң гай тире белә н бергә кайчакларда ихтыярсыз чыккан кү з яшьлә рен дә сыпырып тө шергә нен кү рми иде.

Бер тапкыр ул ү зенең бү лмә сенә тә мам ватылып, эштә н чыгып, шул ук вакытта шатланып кайтып керде.

Тә рә зә тө бендә ә крен генә сү неп килгә н җ ә йге кө нгә, кояшның агач башларында җ емелдә гә н саргылт нурларына карап, уйланып торган майор Стручковка ул тантаналы итеп кычкырды:

— Танцы ө йрә нә м!

Майор эндә шмә де.

— һ ә м ө йрә нермен дә, — дип ө стә де Мересьев ү з сү з- лелә неп. Аннары протезларын салудан рә хә тлек тоеп,

каеш белә н буылып шешенгә н аякларын тырнаклары белә н бик каты итеп кашырга тотынды.

Стручков борылып карамады, лә кин ниндидер сә ер тавыш чыгарды, гү я ул сулыгып елап жибә рде, иң башлары да калтыранып куйды. Алексей, башка бер сү з дә ә йтмичә, одеалы астына кереп ятты. Майор бик каты борчыла иде. Хатын-кызларны санга санамавы, аларны кимсетү е белә н ә ле кү птә н тү гел генә иптә шлә рен кө лдереп һ ә м ачуландырып бетергә н шактый олы яшьтә ге бу кеше, кинә т берсенә гашыйк булган, бишенче класс малае шикелле, һ ич уйлап тормастан, тыелгысыз рә вештә гашыйк булган иде. Лә кин, кызганычка каршы, аның сө юе ө метсез иде шикелле. Майор, Москвага Клавдия Михайловнага шалтырату ө чен, кө н дә берничә тапкыр санаторий канцеляриясенә йө герде. Москвага китү че һ ә рбер кеше артыннан Клавдия Михайловнага чә чә клә р, җ илә клә р, шоколадлар җ ибә рде, язулар, озын-озын хатлар язды, һ ә м ү зенә таныш кул белә н язылган конвертны алып кайтып бирсә лә р, шатланды, шаярды.

Ә Клавдия Михайловна аны бар дип тә белми, вә гъдә бирми, хә тта кызганмый да иде. Ул ү зенең, инде ү лгә н булса да, башка берә ү не яратуын яза, һ ә м майорга ү зен онытырга, юкка вакытын уздырмаска, урынсызга акча туздырмаска киң ә ш бирә иде. Нә къ менә шушы киң ә шлә р, коры сү злә р, дусларча кызганулар, гашыйкны хурлый торган сү злә р, майорн£ > 1 чыгырыннан чыгарып җ ибә рә иде.

Алексей инде ятты, одеялын бө ркә нде һ ә м иптә шенең хә лен аң лап, тынып калды. Нә къ шул вакыт майор кинә т кенә тә рә зә яныннан атылып килде дә Алексейны иң нә реннә н тотып селкергә һ ә м аның колагы тө бендә кычкырынырга тотынды:

— Я, нә рсә, нә рсә кирә к аң ар? Ә ллә мин басудагы берә р чү п ү лә нме? Берә р гарипме, картмы, аламамы? Ә гә р аның урынында башка берә ү булса... Ә й, нә рсә сө йлә п торырга!

Майор креслога ташланды да башын куллары белә н тотып, шундый кө чле калтыранырга тотынды, кресло да аның белә н бергә ың гырашты.

— Хатын-кыз ич ул! Миң а карата нинди дә булса тойгы, һ ич тә булмаса кызыксынумы дим, уянырга тиештер ич аң арда. Мин бит аны, шайтанны, яратам, ничек кенә яратам ә ле!.. Эх-х, Лешка, Лешка! Син белә идең бит

А-28. Чын кеше —15

аны, теге ү зегезнең... Я, ә йт ә ле: аның кай җ ире миннә н артык. Нә рсә се белә н ул Клавдия Михайловнаның йө рә генә кереп утырган? Акыллымы, матурмы? Ниткә н герой соң ул? ^г

Алексей комиссар Воробьевны исенә тө шерде, аның ак җ ә ймә дә яткан зур, шешенгә н саргылт гә ү дә сен, шул гә ү дә каршында мә ң гелек кайгыга чумып катып торган хатынны, кызылармеецларның дала буйлап барулары турындагы хикә яне исенә тө шерде.

Ул ч ы н кеше иде, майор, большевик иде ул! Алла безгә дә шундый булырга язсын.

------------- 1-------- 4

Санаторий буемча, мә гънә сез булып кү ренгә н яң а хә бә р таралды: аяксыз очучы... танцы белә н мавыга икә н.

Зиночка канцеляриядә н эшен бетереп чыгуга, аны кө н саен коридорда ө йрә нү чесе кө теп тора башлады. Мересьев укытучысын җ ир җ илә ге букеты белә н, аштан калган шоколад яки апельсин белә н каршы ала. Зиночка аң ар эре генә итеп кулын бирә һ ә м алар култыклашып зур залга барып керә лә р. Зал буш. Тырыш ө йрә нчек пинг- понг һ ә м карта уены ө стә ллә рен алдан ук стена буйларына этеп куйган була.

Зиночка нә закә тле генә итеп яң а фигура кү рсә тә башлый. Очучы аның кечкенә генә нә фис аяклары сызга- лаган фигураларны кашларын җ ыерып, игътибар белә н кү зә теп торды. Менә кыз җ итди тө с ала, кулларын шапылдатып куя һ ә м саный башлый:

— Бер, ике, ө ч, бер, ике, ө ч, глиссад уң га... Бер, ике, ө ч, бер, ике, ө ч, глиссад сулга.:. Борылырга. Шулай. ’ Бер’ ике, ө ч, бер, ике, ө ч... Хә зер змейка. Икә ү бергә ясыйбыз. ’

Аяксыз кешене танцыга ө йрә тү бурычын башкару Боб - Гороховка да, хә тта Поль Судаковскийның ү зенә дә, мө гаен, туры килмә гә ндер. Зиночка аяксыз Алексейны’ танцыга ө йрә тү белә н бары шуның ө чен генә кызыксына торгандыр. Ә бә лкем аң ар Алексейның кояшта янган кара тутлы йө зе, кара чә члә ре, ү җ ә т һ ә м шаян кү злә ре ошаганнардыр. Дө ресен генә ә йткә ндә, Алексейны танцыга ө йрә тә башлауга, боларның һ ә р икесе сә бә п булды бугай. Шунысы ачык: Зиночка Алексейны ө йрә тү гә бө тен буш вакытын, бө тен кү ң елен бирде.

Кичлә рен, пляжлар, волейбол һ ә м городки мә йданчыклары бушап калгач, санаторийдагыларның иң яраткан кү ң ел ачулары танцы була иде. Алексей танцы кичә лә ренең берсеннә н дә калмыйча йө рде. Ә йбә т кенә биеде ул. Бер биюне дә калдырмады, һ ә м Зиночка аң а шундый каты шартлар куйганына ү зе ү к ү кенә башлады. Баян уйнап тора, парлар бертуктаусыз бии, Алексей дә ртлә неп китә, тә эсирлә нү дә н аның кү злә ре уттай яна. Ул глиссадларны, змейкаларны, борылышларны, нокталарны _ барысын да килештереп ясый. Ү зенең ялкын чә чле, җ иң ел һ ә м нә фис дамасын җ итез һ ә м бик ансат бө тереп йө ртә. Ә бу булдыклы биюченең залдан югалып торган чакларында нилә р эшлә гә не берә ү нең дә башына килми иде. ~~, —-ч.~~

Менә ул яулыгын янып торган битенә игътибарсыз гына җ илпеп, елмая-елмая залдан чыга, лә кин бусагадан атлап, ярым караң гы урманга барып керү белә н, аның йө зендә ге елмаю урынына сызлану билгесе җ ә елә. Ул баскычтан култыксаларга ябышып, чайкала-чайкала, ың гыраша-ың гыраша тө шә дә, юеш чыклы чирә мгә ава - һ ә м, ә ле кө ндезге җ ылысы бетмә гә н дымлы җ иргә бө тен гә ү дә се белә н сыенып, каеш белә н буылган аякларының җ ан ә рнеткеч сызлауларына чыдаша алмыйча, елап җ ибә рә иде. •

Ул каешларын чишеп, аякларына ял бирә. Аннан калыпларын яң адан кия һ ә м сикереп тора да тиз-тиз ө йгә таба атлый. Аның залга килеп кергә нен сизми дә калалар. Ару-талуны белми торган инвалид-гармоньчы тирлә п- пешеп уйнап утыра, Зиночка Алексейны кешелә р арасыннан кү злә ре белә н эзли. Алексей энҗ едә й ак, тигез тешлә рен кү рсә теп, киң елмая-елмая җ ирә н Зиночка янына килә, һ ә м җ итез матур пар яң адан биючелә р арасына килеп керә. Зиночка, ялгызын калдырып киткә не ө чен, Алексейга ү пкә ли, Алексей мондый вакытта уен-кө лке белә н аның хә терен таба. Алар биюне дә вам итә лә р. Башкалардан аз гына да аерылып тормыйлар.

Биюнең авыр кү негү лә ре ү зенең нә тиҗ ә сен бирә башлады. Алексей протезларының ү зен богаулап торуларын кө ннә н-кө н кимрә к сизде. Бара-тора протезлар аның ү з, тә ненә ә йлә нә барган шикелле булдылар.

Алексей канә гать иде. Аны хә зер оары бер генә нә рсә — Олядан хат килмә ү генә борчыды. Бер ай элек ул аң ар. Гвоздевның бә хетсезлеккә очравы уң ае белә н бер

хат язып салган иде. Хә зер бу хат аның ү зенә дә, аз дигә ндә, бик мә гънә сез хат булып тоелды. Алексей шул хатына җ авап кө тә иде. һ ә р кө н иртә нге зарядкадан һ ә м кө н саен йө з адымга озыная барган йө герү дә н соң, ул канцеляриягә кереп, хат ящигын карады. «М» бү легендә хатлар башка бү леклә ргә караганда һ ә рвакыт кү брә к була иде. Лә кин Алексейның ул хатларны кабат-кабат актаруы һ ә рвакыт бушка була торган иде.

Ә менә бер тапкыр, биюгә ө йрә неп ятканда, тә рә зә дә н Бурназянның кап-кара башы кү ренде. Бурназян кулына ү зенең таягын һ ә м бер хат тоткан иде. Ул нә рсә булса да ә йтеп ө лгергә нче Алексей, укучы балаларча эре, тү гә рә к хә рефлә р белә н язылган конвертны тартып алды да, гаҗ ә плә нгә н Бурназянны тә рә зә янында, ә ачуланган укытучысын бү лмә уртасында калдырып, йө гереп чыгып китте.

Бурназян гайбә тче хатыннарча мыгырдап куйды:

Эх, Зиночка, хә зер барысы да менә шундый инде... Заманабызның кавалерларын ә йтә м... Ышанмагыз, туташ, шайтан изге затлардан ничек качса, сез дә алардан шулай. качыгыз. Ташлагыз сез аны, менә ү земне ө йрә тегез, _______________________________________

диде ул һ ә м таягын бү лмә гә атты, аннан авыр аһ ылдап, ү зе дә тә рә зә аша бү лмә гә, аптырап карап торган кайгылы Зиночка янына килеп керде.

Бу вакытта кулына кадерле хатны тоткан Алексей кү лгә таба йө герә иде. Ә йтерсең, кемнә рдер аның артыннан куалар һ ә м байлыгын талап алмакчылар; ул кыштырдап торган камышларны ерып чыкты да, саегып калган җ ирдә ге, як ягы биек ү лә н белә н капланган мү кле ташка килеп утырды һ ә м бармакларында дерелдә п торган конвертны карарга тотынды. Эчендә нә рсә бар икә н? Нинди хө кем ята икә н аның эчендә? Хат Алексейны эзли- эзли шактый җ ирлә р ү ткә ндер, ахры, конверты таушалып, тузып беткә н иде.

Алексей конвертның читен сакланып кына ертты да хатны тартып алып тиз генә азагына карады. «Ү бә м, бә гы- * рем. Оля» дип язылган иде анда. Алексейның йө рә ге тынычланып китте. Хат дә фтә р кә газьлә рең ә язылган булып, таушалып, ни ө чендер кызыл балчыкка буялып каралып беткә н, берничә җ иренә шә м мае тамган иде Алексей аны тезенә җ ә еп салып тигезлә де. Элек бик пө хтә иде бит, ни булган соң бу Оляга? Хатны укыгач аның йө рә ге горурланудан, шул ук вакытта, Оляга ул-бу булмагае дип куркудан кысылды. Оля инде бер айдан бирле заводта эшлә ми икә н, кайдадыр шунда, далада, Камышиннан ары бер җ ирдә тора икә н, анда Камышин хатын-кызлары танкка каршы чокырлар һ ә м «исеме безнең барыбыз ө чен дә изге булган бер шә һ ә р» ә йлә нә сенә канау казыйлар икә н. Оля хатның бер -генә җ ирендә дә Сталинград исемен телгә алмаган, ә шулай да сү знең Сталинград турында барганлыгы кү ренеп тора. Оля бу шә һ ә р турында аеруча кайгыртып, аны чиксез яратып, аның ө чен куркып һ ә м аның сакланып калачагына зур ө мет баглап язган иде.

Оля бу хатында, ү з иреклә ре белә н килгә н мең нә рчә хатын-кызларның, кө рә к, кә йлә һ ә м тачкалар белә н коралланып, кө н-тө н далада эшлә ү лә рен, җ ир казуларын, балчык ташуларын, бетон ныгытмалар ясауларын ә йткә н иде. Хат кү тә ренке кү ң ел белә н язылган, бары кайбер юлларыннан гына, анда, далада эшлә ү челә ргә никадә р кыен икә нен аң лап була иде. Оля Алексейның соравына бары ү зенең эшлә ре турында сө йлә п бетергә ннә н соң гына җ авап биреп киткә н. Алексейның соң гы хатын «окопта» алганлыгын, андагы сү злә ргә бик каты гарьлә нгә нен һ ә м, ә гә р дә Алексей сугышта, нервлар тетелеп бетә торган җ ирдә булмаса, аның бу мыскыллавы ө чен һ ич тә гафу итә чә к тү геллеген ә йткә н иде.

«Кадерлем минем, —дигә н иде ул хатында, —корбан булудан курыккан мә хә ббә т мә хә ббә тмени ул? Андый мә хә ббә т юк, сө еклем. Булса да, ул чын мә хә ббә т тү гел. Менә минем хә зер бер атнадан бирле бит юганым юк. Чалбар киеп йө рим, ботинкаларымның тишеклә реннә н бармакларым як-якка тырпаеп торалар. Кояшта тә нем шулкадә р янды, тирем кубып-кубып тө шә. Тире урынында ә ллә нинди кытыршы, шә мә хә тимгеллә р кала. . Ә гә р дә мин хә зер шушыннан пычрак, ябык, ямьсез килеш арып- талып синең яның а барып керсә м, син мине читкә кагар идең ме соң, яки гаеп итә р идең ме? Тиле син, тиле! Нә рсә булса да, яныма кайт һ ә м-белеп кайт: мин сине һ ә рвакыт кө тә м, нинди генә булып кайтсаң да, кө тә м... Синең турыда мин бик кү п уйлыйм. «Окопка» килгә нче мин сине тө шемдә еш кү рә идем. Биредә ул тө шлә р качты, сә кегә кө ч-хә л белә н кайтып егыласың да, ү лгә н кеше шикелле ■ йоклыйсың... Син белеп тор: мин исә н чакта, сине кө теп тора торган, кайчан кайтсаң да, нинди булып кайтсаң да, кө теп тора торган урын бар... Менә син сугышта ү зең ә берә р хә л булып куюы бар дип язасың. Соң ә гә р «окопта»

миң а берә р хә л булып куйса, мә сә лә н, имгә нсә м син мине ташлар идең мени? Хә терең дә ме, без синен белә н Лабза вучта укыганда алгебра мә сьә лә лә рен буыннамың ү рын нарын алмаштырып кую юлы белә к чыгара „да™ Мека мине ү з урының а куй да уйлап кара. Ү з сү злә веннә н ү зең ү к оялып китә рсең... » ^{Ү Р Д}

• Аньш^онык гГ^{Ка КараП} °^{3аК уЙЛаНДЫ}- ^Кояш кыздыра. Аның тонык суга тө шкә н шә ү лә се кү злә рне чагылдым Камышлар кыштырдыйлар. Зә ң гә р хә тфә тө сендә ге энә караклары кыяктан кыякка очалар, озын, нечкә аяклы җ итез коң гызлар камыш тө плә рендә, тигез сү ө стенлә беленер-беленмә с челтә р эзлә р каадырып _йө? ереп S 2льГя™Тал^Кар^{НӘ Ә Крен генә} бә релеп,

сә лә те^Уме^НЪ< < й^?о7_я? -^{е Мересьев}’ ~ сизенү ме, алдан белү анын ә нисе Д пп ^{К Ү рӘ ЗӘ ү л}» ^ди торган иде кайчандыр аның ә нисе. Ә ллә окопта эшлә ү нең авырлыгы аны зиоә к- 2рсә не^Пйө Х^бе^Р/^еМе’ ^{Һ Ә М УЛ Алексей ә йте}Ргә кыймаган нә рсә не йө рә ге белә н сизеп алдымы? Алексей хатны тагы бер тапкыр укып чыкты. Юк ич, бернинда д" сизенү юк

^{Ул барЬ1 Алекс?}йның сү злә ренә җ авап бирә. Лә кин, ничек тапкыр җ авап бирә!

таш ө стенә Е ^{Ә крен генә} чишенеп, киемен аш ө стенә куйды. Ул һ аман да шушы, ү зенә генә билге- ^ле булган култыкта коена иде. Тө бе'комлһ иде бу җ ирнең ә тирә -ягын куе камыш каплап тора иде. Алексей^ротез- ларын салды да таштан шуып тө ште һ ә м, эре бө ртекле ком атлаган чакта аның киселгә н аякларын бик мты™вьшт- тырса да, мү кә лә мә де. Авыртудан чыраен сышп I йө зеп ™ткә ^Сч^ЛКч_Я^{Н СУГЭ Йө зтү бә н} уйланды. Ярдан бераз йө зеп киткә ч, чалкан ятты да гә ү дә сен катырды Ул № «ү рде. Читлә ре* алтынга миылган

⇐ Предыдущая 17 18 19 20 212223 24 25 26 Следующая ⇒