ЭЧТӘЛЕК 16 страница

, Немец чак алдарак оча. Стручков, артында ике пулеметы булган немец бомбардировщигының утыннан сакланып, аның койрык ө рлеге артына оста яшеренеп, ү лек зонада аны куып бара. Май аеның саф иртә се яктылыгында инде алда, тоныграк кына булса да, ү зенең соры мә һ абә тлегендә тө тен белә н чолганган Москва кү ренә башлый, һ ә м шунда Стручков кискен бер карарга килә. 'Каешларын чишеп җ ибә рә, баш ө стендә ге каплавычны алып ташлый һ ә м ү зе, немец ө стенә сикерергә хә зерлә нгә ндә й, барлык мускулларын киеренке җ ыйнап, утырган урынында бө тенлә йгә иелә. Ул, ү з машинасының очышын немец бомбардировщигы очышына тө гә л җ айлап, тө зи. Кү з ачып йомарлык вакыт эчендә генә алар һ авада, бер-бер артлы булып, кү ренми торган җ еп белә н бә йлә нгә ндә й янә шә асылынып торалар. Стручков, «юнкерс»ның пыяла каплавычы аша, немец самолетындагы башня укчысының ү ткен кү злә рен, Стручковның һ ә рбер маневры артыннан кү зә теп торганын һ ә м совет самолеты канатыньщ бер ө леше генә булса да, «юнкерс» койрыгы артындагы ү лек зонадан читкә чыгуын кө теп торганын бик ачык кү рә. Ул немецның дулкынланудан шлемын салып ташлавын һ ә м хә тта маң гаена тө шеп торган озын чә члә ренең коң гырт тө стә икә нен дә кү реп кала. Бергә тоташтырылган эре калибрлы ике пулеметның кара кө пшә лә ре ө злексез Стручковка карап торалар һ ә м, җ анлы ә йберлә рдә й, уң ай моментны сагалап хә рә кә тлә нә лә р. Бик кыска вакытка Стручков ү зен пистолетын терә п торган карак каршындагы коралсыз кеше итеп хис итә. һ ә м мондый очракларда коралсыз, лә кин кыю кешелә р нә рсә эшли торган булсалар, Стручков та шуны эшли. Ул ү зе дошман ө стенә ташлана, лә кин, җ ирдә ге шикелле, йодрыклар белә н тү гел: ул, ү з винтының ялтырап торган тү гә рә ген немецның койрыгына тө зә п, бө тен самолеты белә н «юнкерс» ө стенә ташлана.

Ул хә тта чытырдаган тавыш та ишетми кала. Шуннан соң гы бик кыска секундлар эчендә ул, ниндидер каты бә релү белә н алып ташланган килеш, һ авада мә тә лчек атынуын сизеп ала. Җ ир аның баш ө стендә булып чыга һ ә м, яң адан ү з урынына кайтып, ямь-яшел һ ә м ялтыравыклы булып сызгырып, Стручковка каршы очып килә. Шул минутта ул парашют алкасын тартып җ ибә рә. Лә кин парашютын ачып ө лгергә нче, кү з кырые белә н генә кү реп кала: янә шә дә, койрыгы сынган «юнкерс»ның сигарага охшаган килбә тсез гә ү дә се, кө зге җ ил белә н ө зелгә н чаган яфрагы тө сле, Стручковң ы куып узып, тү бә нгә мә тә леп тө шеп бара. Парашют бауларында хә лсез чайкалып тө шкә н Стручков бер йорт тү бә сенә килеп бә релә һ ә м, аң ын югалтып, Москва кырыендагы бә йрә мчә бизә лгә н бер урамга егылып тө шә. Халык аның немец самолетына гаҗ ә п оста таран ясавын кү зә теп торган булган. Алар Стручковны тиз генә кү тә реп алалар да якындагы ө йгә алып керә лә р. Йорт тирә сендә ге урамнарга шул чаклы кү п халык җ ыйнала, чакырылган врач Стручков урнаштырылган йортка кө ч-хә л белә н ү тә. Тү бә гә килеп бә релү дә н Стручковның тез капкачлары яраланган булып чыга.

Майор Стручковның батырлыгы турындагы хә бә р шунда ук «Соң гы хә бә рлә р»нең махсус чыгарылышында радио аша тапшырыла. Башкаланың иң яхшы госпиталенә Моссовет председателе аны ү зе озата бара. Стручковны палатага алып кергә ч тә, санитаркалар аның артыннан ук чә чә клә р; фрукт тутырган пакетлар һ ә м тарт- ма-тартма конфетлар алып керделә р. Ул ә йберлә р рә хмә т белдергә н москвалыларның бү лә клә ре иде.

Стручков кешелә р белә н бик тиз аралашучан, кү ң елле табигатьле кеше иде. Палатага килеп керү минутыннаг ук диярлек ул, биредә, госпитальдә «кү шә ү ягы» ничеь дип, режим бик катымы, чибә р сестралар бармы дип, авырулардан сораштыра да башлады. Бинтларын яң адан бә йлә гә н арада ул Клавдия Михайловнага мә ң гелек темг булган военторг турында кызык бер анекдот сө йлә п ташларга һ ә м аның йө зенә карата шактый кыю бер комплимент ә йтергә дә ө лгерде. Клавдия Михайловна палатадай чыгып киткә ч, ул аның артыннан кү з кысып:

— Чибә р генә. Бик катымы? Сезнең котыгызны алып тора торгандыр ә ле ул? Берни тү гел, шү рлә мә гез. Нә рсә, сезне тактикага бө тенлә й ө йрә тмә гә ннә р димме? Бирешмә слек ныгытмалар булмаган кебек ү к, бирешмә слек хатын-кызлар да юк, — дип палатаны яң гыратып кө лде.

Госпитальдә ул ү зен бик кү птә нге кеше итеп, ә йтер сең лә, биредә инде бер елдан бирле тора кебек итеп хи итте. Палатадагыларның бө тенесе белә н дә ул беренч' кө ннә н ү к «син» дип сө йлә шә башлады һ ә м аң а борьп сең герергә кирә к булгач, һ ич тартынып тормастан, Me ресьев ө стә лендә ге кулъяулыкны — «метеорология сер жанты» парашют ефә геннә н бик тырышып билге чиккә! яулыкны алды.

— Сө йгә н кызың нанмы? — дип Алексейга кү з кысть •ул һ ә м яулыкны мендә ре астына тыгып куйды. — Сиң а дускай, җ итеп торыр, ә җ итми икә н — сө йгә нең яң аны чи геп җ ибә рер, бу эш аң а тагын бер рә хә тлек кенә бирә чә к

Аның кояшта каралган бите алсуланып торса да, яшт кеше тү гел иде инде ул. ¹ Чигә лә рендә, кү з тирә лә рендә каз тә пилә ре тө сле, җ ыерчыклар сузылган, аның бө тег кыланышыннан; ү з-ү зен тотуыннан кү пне кү ргә н солдат икә нлеге — капчыгы, сабыны һ ә м теш щеткасы куярлыг һ ә р урынны ү зенең ө е итеп санарга гадә тлә нгә н карт солдат икә нлеге кү ренеп тора иде. Палатага ул ү зе белә н бергә бик кү п кү ң елле шау-шу алып килде. Бу шау-шу ө чен аң а берә ү дә ү пкә лә мә де, бө тенесенә дә ул бик кү птә нге таныш булып кү ренде. Бу яң а иптә шне палатадагыларның бө тенесе дә ү з кү ң еллә ренә якын итеп кабул иттелә р, бары тик Мересьевка гына майорның хатын-кыз җ енесенә бик һ ә вә с булуы ошамады; майор бу турыда яшереп тормый һ ә м кү п сө йлә ргә ярата иде.

Икенче кө нне Комиссарны кү мделә р.

Мересьев, Кукушкин һ ә м Гвоздев, ишек алдына кара-

ган тә рә зә тө бенә утырып, пушка лафетына җ игелгә н ике артиллерия атының килеп керү ен, кояшта ялтырап торган трубалар кү тә ргә н хә рби оркестрның җ ыйналуын, тигез сафларга тезелгә н хә рби частьның килү ен карап тордылар. Шул вакытта палатага Клавдия Михайловна килеп керде дә аларны тә рә зә тө беннә н куып җ ибә рде. Ул, һ ә р- вакыттагыча, сабыр һ ә м энергияле иде, лә кин Мересьев аның тавышы ү згә ргә нен, аның калтырап, тотлыгып сө йлә гә нен сизеп алды. Клавдия Михайловна Стручковның температурасын ү лчә ргә килгә н иде. Нә къ шул вакытта ишек алдында оркестр траур маршы уйный башлады. Сестра кинә т агарынып китте, кулындагы термометры тө шеп ватылды һ ә м ялтыравык терекө меш бө ртеклә ре паркет идә н буйлап тә гә рә де. Клавдия Михайловна, битен куллары белә н каплады да, палатадан йө гереп чыгып китте.

— Нә рсә булган аң а? Ә ллә аның сө еклесенме... —дип, Стручков шомлы музыка тавышы ишетелгә н тә рә зә гә таба ишарә итте.

Аң а беркем дә җ авап бирмә де.

Барысы да, тә рә зә гә килеп, урамга, лафетка салынган кызыл гробның капкадан ә крен генә чыгып баруын карыйлар иде. Комиссарның мә ете гө ллә ргә һ ә м чә чә клә ргә кү мелгә н. Гроб артыннан, бә лә кә й мендә р ө стенә салып, орденнарын кү тә реп баралар — бер орден, ике, биш. һ сигез орден. Башларын тү бә н иеп, ниндидер генераллар озата бара. Алар арасында шулай ук генерал шинеле кигә н Василий Васильевич та бар, лә кин ул ни ө чендер фуражкасыз иде. Артта, бер читтә рә к, ә крен генә атлап баручы сугышчылар алдындарак, Клавдия Михайловна бара. Ул яланбаш, ө стенә ак халат кына кигә н һ ә м бернә рсә дә кү рми, ахры — ә ледә н-ә ле сө ртенгә ли. Капкага килеп җ иткә ч, кемдер аның иң башына пальто салды. Ул, бернә рсә гә дә игътибар итмичә, баруында дә вам итте, пальто аның иң башыннан шуып тө шеп калды һ ә м арттан килә торган сугышчылар, сафларын уртага ярып, аунап яткан пальтоны ә йлә неп ү ттелә р.

—• Егетлә р, кемне кү мә лә р? —дип сорады майор.

Ул да тә рә зә гә менә ргә азаплана, лә кин аның гипслап, юкә кабык белә н уратып бә йлә гә н аяклары моң а ирек бирми иде.

Кү мү процессиясе кү здә н югалды. Сузынкы, тантаналы музыка тавышы инде бик ерактан тонык булып кына

А-28. Чын кеше — 11.

ишетелә иде. Ул елга буйлап, йорт стеналарына бә ргә лә неп, тонык кына яң гырый иде. йорт себерү че аксак хатын чыгып тимер капканы зың гылдатып ябып куйды, ә кырык икенче палатадагылар ә ле һ аман да, Комиссарны соң гы юлга озатып, тә рә зә янында басып торалар иде.

Кемне кү мә лә р соң? Я? Нә рсә сез барыгыз да агач кебек каттыгыз? —диде майор сабырын җ уеп. Ул һ аман да ә ле тә рә зә гә менә ргә азаплана иде.

Константин Кукушкин, ниһ аять, ө зек-ө зек һ ә м тонык булып чыккан тавыш белә н ә крен генә:

Чын кешене кү мә лә р... Большевикны кү мә лә р — дип җ авап бирде.

һ ә м Мересьев моны хә теренә нык беркетеп куйды: ә йе, чын кеше иде ул. Комиссарны бү тә нчә атап та булмас иде. Һ ә м Алексей шулай ук чын кеше булырга, ә ле генә соң гы юлга озатылган Комиссар кебек чын кеше булырга бик тели иде.

Комиссар ү лгә ннә н соң кырык икенче палатадагы тормыш бө тенлә й ү згә реп китте.

Госпиталь палаталарында, кайчакларда, барысы да кү ң елсез, сагышлы уйларга чумган вакытларда килеп туа торган авыр тынлыкны ү зенең йө рә ктә н чыккан ягымлы сү злә рң белә н җ анландырып җ ибә рү че кеше юк иде инде. Рухы тө шкә н Гвоздевны шаян сү злә р белә н кү ң еллә ндерү че, Мересьевка киң ә шлә р бирү че, дуамал Кукушкинны, артык кыерсытмыйча. гына, бик оста итеп уз урынына утыртучы кеше инде хә зер юк. Тө рле характердагы бу кешелә рне ү зенә тартучы, бергә туплаучы ү зә к югалды.

Хә ер, кө ннә р ү ткә н саен бу хә л артык сизелми дә башлады. Дә валану һ ә м вакыт ү зенекен итте. Барысы да тиз сә ламә тлә нү гә таба бара һ ә м, госпитальдә н чыгу кө ннә ре якынлашкан саен, алар ү злә ренең авырулары турында азрак уйлыйлар иде. Госпитальдә н чыкканнан соң аларны нә рсә кө тү е, ү з частьларында аларны ничек каршы алачаклары турында, анда нинди эшлә р кө теп ятканы турында кү брә к хыялландылар. Кү негелгә н хә рби тормышны сагыналар, башланачак яң а һ ө җ ү мгә тизрә к ө лгерә селә ре килә. Алдагы һ ө җ ү мнә р турында беркайда язмаса- лар да, хә тта ул турыда сө йлә мә сә лә р дә, ул һ авадан ук сизелеп тора кебек иде һ ә м, яшенле яң гыр килү ен алдан сизгә н кебек, фронтларда кинә т урнашкан тынлыкка ка-

pan, булачак яң а зур һ ө җ ү мнә рне дә алдан кү рергә мө мкин иде. „

Госпитальдә н чыгып, сугышчан хезмә ткә кайту хә рои кеше ө чен гади эш ул. Тик ул Алексей Мересьев ө чен генә проблема булып тора иде: аяклары юклыгын осталык һ ә м тренировка белә н алмаштыра алырмы ул, истребитель кабинасына яң адан утыра алырмы? Алдына куйган максатка ул торган саен ныграк омтыла иде. Аякларына тренировка һ ә м гомуми гимнастика ясау вакытларын ул, һ ә ркө н саен минутларны ө сти барып, кө ненә ике сә гатькә җ иткерде һ ә м иртә дә, кич тә шө гыльлә нде. Лә кин бу да аң а аз булып кү ренде. Ул тө шке аштан соң да гимнастика белә н шө гыльлә нә башлады. Шаян мыскыллаучан кү злә ре белә н аның хә рә кә тлә рен кү з кырые белә н карап яткан майор Стручков һ ә рвакыт:

_ Ә хә зер, гражданнар, сез табигать табышмагын кү рә чә ксез: Себер урманнарында тиң дә шсез булган бө ек шаман Алексей Мересьев ү з репертуары белә н чыгыш ясый, — дип игълан итә торган иде.

Чыннан да, Алексейның искиткеч тырышлык белә н ясый торган хә рә кә тлә рендә аны шаманга охшата торган ниндидер фантастика бар иде. Аның ө злексез чайкалуларын, бик тө гә л борылуларын, муен һ ә м кул хә рә кә тлә рен — шулкадә р эзлекле һ ә м сә гать маятнигының чайкалуы кебек тө гә л методикалы барлык хә рә кә тлә рен карап торуы авыр иде; йө ри ала торган авырулар андый вакытларда коридорга чыгып китә лә р, ә койкадан кузгала алмый торган Стручков, башын одеял белә н каплап, тизрә к йоклап китә ргә азаплана торган иде. Аяксыз оча алу мө мкинлегенә палатада, ә лбә ттә, беркем дә ышанмый, лә кин ү з иптә шлә ренең бу искиткеч тырышлыгын, ныклыгын барысы да ихтирам итә һ ә м, ү злә ренең бу тойгыларын тө рле шаяртулар артына яшереп, хә тта аның алдында баш та иялә р иде кебек.

Стручковның тез капкачындагы яра, башта уиланыл- ганга караганда, җ итдирә к булып чыкты. Аның ярасы бик ә крен тө зә лә, аякларындагы юкә кабык һ аман алынмый һ ә м, аның тазаруына беркем дә шиклә нмә сә дә, майор ү зенә шулчаклы мә шә кать тудырган «каһ ә р тө шкә н тез капкачларын» тө рлечә орышудан туктамый иде. Аның мондый сукранулары ярсулы ачуга ә верелә бара иде. Вак кына мә сьә лә лә р турында да ул кинә т кабынып китә, бө тенесенә ачулана, ә рли. Андый минутларда берә рсе аны

тынычландырырга тырышып караса, ул сугып җ ибә рер шикелле тоела иде. Палатадагылар, ү зара сү з куешмыйча ук, ул кызып киткә н чакларда аны тынычлыкта калдыралар, аң а, ү зе ә йтмешли, «барлык патроннарын атып бетерергә » ирек бирә лә р һ ә м аның табигый шат кү ң еллелеге сугышта какшаган нервларының котыруыннан ө стен чыкканын. кө теп торалар иде.

Стручков ү зенең кө чә йгә ннә н-кө чә цп барган бу тү земсезлеген — бә дрә фтә генә булса да тә мә ке тартырга мө мкин булмаудан һ ә м, тагын, операционныйда эшлә ү че җ ирә н чә чле сестра белә н коридорда гына булса да очрашу мө мкинлеге булмаудан дип аң лата иде. Ү зен носилкада перевязкага алып барган чакта ул сестра белә н кү з кысышып алганлыгын сө йлә п бирде. Ихтимал, болар беркадә р дө рестер дә, лә кин Мересьев икенче бернә рсә не сизеп алды: Москва ө стеннә н очып барган самолетны тә рә зә дә н кү ргә ч, яки ә һ ә миятле яң а һ ава сугышы турында, таныш берә р очучысының уң ышлары турында радио аша ишеткә ч, майорның нервлары аеруча кызып китә иде. Ьолар Мересьевның ү зен дә бик нык тынычсызлый, тү зем- сезлә ндерә. Лә кин моны ул һ ич тә сиздерми, һ ә м менә хә зер ү зен Стручков белә н чагыштыра да эчке тантана кичерә. Ү зе сайлаган «чын кеше» образына ул, аз гына бУ^лЯ? "? ^а’ ^инД^{е якыная} башлаган кебек кү ренә иде аң а.

Майор Стручков ү зенә ү зе турылыклы булып калды: кү п ашый, бик вак нә рсә лә р уң ае белә н дә тә млә п кө лә, хатын-кызлар турында кү п сө йлә ргә ярата. Андый чакта ул бер ү к вакытта хатын-кызларны бик яратучы булып та һ ә м аларга нә фрә т белә н караучы булып та кү ренә. Ул, ни ө чендер, тылдагы хатын-кызларга карата аеруча ачулы иде.

кызлар турында чираттагы ә ң гә мә сен сө йлә гә ч һ ә м «хатын-кызлар алар барысы да шундый» дип, аларның телә сә кайсысын бик тиз ризалатып була дип йомгак ясап куюын ишеткә ч, Мересьев тү зә алмады:

— Телә сә ң кайсысын? — дип, тешен кысып, ачуланып сорады. Бу вакытта аның хә тта яң аклары агарып китте.

— Телә сә ң кайсысын да, —дип, гамьсез генә җ авап кайтарды майор.

Палатага Клавдия Михайловна килеп керде; керде дә, палатадагыларның йө злә рендә авыр киеренкелекне кү реп, гаҗ ә пкә калды. Чә чен яулыгы астына кыстыра-кыстыра.

— Нә рсә булды сезгә? — дип сорады.

Беренче булып, бө тенлә й яктырып киткә н майор:

— Тормыш хә ллә ре турында ә ң гә мә корып утырабыз ә ле, сең елкә ш, безнең ише картларның эше ә ң гә мә корып утыру инде, — дип елмаеп җ авап бирде.

Сестра чыгып киткә ч:

— Бу кызны да? — дип ачуланып сорады Мересьев.

— Ә нә рсә, бү тә н камырдан ясалмагандыр бит ул.

— Клавдия Михайловнаны калдырыгыз, —диде 1 воздев, каты итеп. - Бездә бер карт солдат аны совет фә -

— диде Алексей, Струч-

— Тик, кара, миң а

Ай-ай сезгә,

пы_НХЛп^е/^ВДе- ^{Очучыла}Р ү злә ренең хә рби маҗ арала- маган б7п и_Яг! ^Л”^{Ә Н уртаклашы}Р^га телә милә р дигә н языл- Клавпия м Д. “^{ИДӘ бар}- ^{СтруЧК0В}- ^{бу кагый}дә не дә бозып, лы б? л? _я^ т н^Л°^{ВНаГа Ү ЗеНеҢ ЧЫННан да зу}Р ^{һ ә м кызык}- 6ипяр^У п тормышыннан тө рле вакыйгаларны сө йлә п кеше иЛи^^ТаДһ ^ГЬ1Л1^{рНЬ1Ң бө тенесе} A⁹ аның ө йлә нмә гә н кеше икә нлеген һ ә м бу ө лкә дә аның аерып ә йтерлек һ ич- л^{б РУ}™^С? ^13ЛЬ1^^арЫ Тулмаганлыгын бик яхшыбелсә лә р пя «LI ^{ДӘ иоммыича}- ™рә н сулап, гаилә тормышын- _ни^ИДВДер У^{Ң Ь1ШСЫЗЛЬ1}кларга очравына, ачы ялгызлыгына тө рлечә ишарә лә р ясый иде

_я₽пЬ^ВДИЯ Михайловна, гә рчә ’аны башкалардан бик аермаса да, кайчакларда аның койкасына килеп утыра, аның сугышта кү ргә н маҗ араларын сө йлә вең тың лый, шул араларда, Стручков, ничектер онытылып киткә н булып кип^и^Кт^УЛЬ1Нлл^Т°^Та’ ^{Ә Клавдия} Михайловна моң а каршы килми иде. Мересьевның ярсулы тойгылары кайный башлады. Стручковка бө тен палата ачуланды. Ә ул, бернә рсә гә дә исе китмичә, аның белә н чыннан да бә хә с тотыш- ианн^ар кебек кылана бирде. Бу лаексыз кыланышларны п™ ^{рга кирак} Дип, Стручковка җ итди кисә тү ясадылар. Палата инде бу эш белә н кискен рә вештә шө гыльлә нергә хә зерлә нгә н иде, —кинә т вакыйгалар бө тенлә й икенче юнә леш алдылар.

Бервакытны кич белә н Клавдия Михайловна, ү зенең дежур сә гатендә, бернинди йомышсыз, бары тик сө йлә шеп утыру ө чен генә дип, кырык икенче палатага килеп керде. Аның мондый гадә тен авырулар аеруча яраталар иде. Майор нә рсә дер сө йлә ргә кереште, һ ә м Клавдия Михайловна аның койкасы янына килеп утырды. Ике арада нә рсә булганын беркем дә кү рмә де. Клавдия Михайловна- ның утырган урыныннан кинә т сикереп торуын кү реп бө тен кеше борылып карады. Ул ачуланган, кара кашларын җ ыерган, ә битенә алсу таплар чыккан иде. Каушап калган, хә тта куркынган Стручковка карап, ул:

— Иптә ш майор, — диде, — ә гә р сез авыру булмаса- гыз һ ә м мин шә фкать туташы булмасам, мин сезне яң аклаган булыр идем.

Я> нә рсә инде сез, Клавдия Михайловна, мин бит, чыннан да, алай итә ргә уйламаган идем... Аннары, нә рсә се ис китә рлек инде аның...

„ ~ Ах шулаймы? Нә рсә се ис китә рлекме? — диде Клавдия Михаиловна. Ул инде хә зер аң а ачулы тү гел, ә

нә сһ пә т белә н карый иде. — Яхшы, ул чакта безгә сө йлә шеп торуның да кирә ге юк. Ишетә сезме? һ ә м менә мин барлык иптә шлә регез алдында ү тенә м: моннан сон сез миң а бары тик эш белә н генә, медицина ярдә ме ^езгэ булганда гына мө рә җ ә гать итегез. Тыныч йокы сезгә, иптә шлә р. . „ _л

һ ә м ул, аның гадә тендә булмаганча, бө тенлә й бү тә н кыяфә ттә, ү зен тыныч тотарга дип бө тен кө че белә н тырышып булса кирә к, авыр-авыр атлап чыгып китте.

Бик аз вакытка гына бө тен палата тып-тын булып калды. Шуннан соң Алексейның тантаналы усал кө лү е ишетелде, һ ә м бө тенесе берьюлы майорга ташландылар.

— Я, канә гатьме?

Мересьев, шатлык бә реп торган кү злә ре белә н майорга карап, бик ә дә п белә н генә ә йтте:

— Иптә ш майор, битегезгә хә зер ү к тө керергә рө хсә т итә сезме, ә ллә бераз кө тә ргә ме?

Стручков аптыраулы уйга баткан килеш хә рә кә тсез утыра иде. Лә кин ул бирешмә де һ ә м, бик ышаныч белә н булмаса да: „ „

_ М-да, атака кире кайтарылды. Ярый, берни тү гел, яң адан кабатларбыз, — диде.

Ул, ү з алдына ә крен генә сызгырынып һ ә м вакыт- вакыт'ү зенең ниндидер уйларына җ авап итеп, «м-да... » дия-дия, палатадагылар йокларга ятканга чаклы бер сү з дә дә шмә де.

Бу вакыйгадан соң кү п тә ү тмә де, Константин Кукушкин тә мам сә ламә тлә неп, госпитальдә н чыкты. Киткә ндә аның бернинди дә кичерешлә ре булмады, бары тик медицина бө тенлә й тең кә мә тиеп туйдырган иде инде, диде. Ул барысы белә н дә илтифатсыз гына саубуллашты, тик, Мересьевка һ ә м сестрага мө рә җ ә гать итеп, ә гә р ^{ә нкә}с^е1*' нә н хатлар килсә, аларны югалтмыйча саклауларын һ ә м полкка җ ибә рү лә рен ү тенде. _anv

— Ничек урнашуың турында, анда ничек каршы алулары турында яз, — диде аң а Мересьев.

— Ә нә рсә гә сиң а язып торырга? Синең миндә н эшең бар? Сиң а хат язып, кә газь ә рә м итеп торачак тү гелмен — барыбер җ авап бирмә ссең.

— Ярый, алай булгач, ихтыярың.

Мересьевның бу соң гы сү злә рен Кукушкин ишетмә де дә булса кирә к. Бу вакытта инде ул, артына борылып та карамыйча, палатадан чыгып бара пде. Шулай ук, ул алдына гына карап, госпиталь ишегеннә н дә чыгып китте, Ьиредә урнашкан гадә т буенча мондый минутларда палатадагыл арның бө тенесе дә, китеп барган иптә шлә рен озатып, тә рә зә янына килеп басуларын бик яхшы ө елсә дә, ул ә йлә неп карамады, Москва елгасы яры буйлап китте һ ә м, почмакка борылып, кү здә н югалды.

лә ер, ул шулай да Алексейга хат язды. Полкына кайтып җ иткә ч ү к язды. Аның хаты коры һ ә м эшлекле иде. хзе турында бик кыска итеп, полкка кайтуыма шатландылар, буган, дип кенә язган һ ә м, соң гы сугышларда зур югалтулар булу сә бә пле, аз-маз тә җ рибә се булган һ ә рбер яң а кешегә биредә шатланалар, дип ө стә гә н. Ү лгә н яраланган иптә шлә ренең фамилиялә рен санап чыккан Ме- ресьевны биредә ә ле дә искә алалар, дигә н, хә зер’ инде подполковник дә рә җ ә се алган полк командиры, Алексейның гимнастика буенча батырлыклар кү рсә тү ен һ ә м яң адан авиациягә кайтырга омтылуын ишеткә ч, «Мересьев кайтыр ул. Карар иткә н икә н, —димә к, максатына ирешә чә к», дигә н. Моң а штаб начальнигы: юк, имеш колач җ итмә гә н нә рсә не кочып булмый, дип җ авап биргә н икә н, командир аң а каршы: «Мересьев кебеклә р ө чен колач җ итмә гә н нә рсә юк», дигә н. Кукушкинның хатында, Алексейның гаҗ ә плә нү енә каршы, хә тта «метеорология сержанты» турында да берничә юл бар иде. Кукушкин яза, ул кыз Алексей турында сораша-сораша шул чаклы йө дә теп бетерде, ди, мин аң а: «Налево кругом, марш!.. » дип команда бирергә мә җ бү р булдым, ди. Хатының азагында Кукушкин шушындый яң алыклар турында да язган: частька килү енең беренче кө нендә ү к инде ул ике тапкыр очыш ясаган, аякларым инде тә мам тө зә лде, дигә н, якын кө ннә рдә бө тен полк «Ла-5» системалы яң а самолетларга утырачак, дип белдергә н, ул самолетлар тиздә н килеп җ итә чә клә р икә җ һ ә м аларны кабул итә ргә барган Андрей Дегтяренко: алар белә н чагыштырганда немец машиналарының барысы да чү п һ ә м ватык сандык кына, дигә н.

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 151617 18 19 20 Следующая ⇒