ЭЧТӘЛЕК 2 страница

«Исә н, исә н, исә н! » — дип Алексей кү ң еленнә н генә кабатлады, һ ә м аның бө тен тә не, яшә ү нең куә тле, исерткеч һ ә м гаҗ ә еп кө чен сизеп, сө енә иде. Мондый тойгы ү лем куркынычы кичергә ннә н сон, һ ә рвакыт кешенең кү ң еленә килү чә н һ ә м аны билә п алучан була.

Шушы куә тле тойгыга буйсынып, ул сикереп аякларына басты, лә кин шунда ук, ың гырашып, аю гә ү дә се ө стенә утырды. Аяк табаннарындагы авырту Алексейның бө тен гә ү дә се буйлап яндырып ү теп китте. Аның башы тонык, талгын шаулый, ә йтерсең, анда кителеп беткә н тегермә н ташы, дө бер-шатыр килеп, мине дер селкетеп ә йлә нә иде. Кү злә ре сызлый, кемдер аларга бармак белә н басып тора кебек. Тирә -юньдә ге, кояшның салкын, сары нуры белә н коендырылган, бө тен нә рсә ә ле ачык һ ә м яп- якты булып кү ренә, ә ле соры һ ә м ә лҗ е-мә лҗ е нә рсә белә н капланып, бө тенлә й кү здә н югала иде.

«Начар. Егылганда бик каты бә релгә н булсам кирә к, һ ә м аякларыма нидер булган», — дип уйлады Алексей.

Калкынды да, урман янында кү ренеп торган һ ә м офыктагы ерак, зә ң гә р урман белә н чолганып алынган киң кырны гаҗ ә псенеп кү здә н кичерде.

Ахры, кө зли, дө ресрә ге — кыш башында, шушы кыр аркылы урман буйлата оборона сызыкларының берсе ү ткә ндер, бу оборона сызыгында кыска, лә кин яман каты сугыш булып, кызылармеецлар, ү лем алдында бер адым чигенмичә, бик каты торганнардыр. Кышкы буран җ ирнең яраларын кар белә н каплаган. Лә кин кар астыннан да окопларның сукыр тцчкан юллары тө сле ерганаклары, җ имерелгә н ут нокталарының таучыклары, эреле-ваклы бик кү п снаряд чокырлары сизелеп торалар, бу чокырлар башлары кыелып тө шкә н яки шартлау вакытында тамырлары белә н актарылып ташланган яралы агачлар тезелеп торган урман кырыена кадә р сузылалар. Җ ә рә хә тлә нгә н кырның тө рле җ ирлә рендә, чуртан балык кабыгыдай чуар тө стә ге берничә танк кар эчендә катып калган. Алар барысы да — бигрә к тә кырыйдагысы (гранатамы яки минамы шартлаудан янбашына егылып, орудиесенең озын кө пшә се тел кебек җ иргә салынып торганы) ниндидер коточкыч нә рсә лә рнең ү ле гә ү дә лә ре шикелле кү ренә лә р, һ ә м бө тен кыр- буенча — сай гына окопларның брустверларында, танклар янында һ ә м урман буенда — кызылармеецларның һ ә м немец солдатларының ү ле гә ү дә лә ре бергә буталганнар. Алар шулкадә р кү п, урыпы-урыны белә н хә тта бер-берсе ө стенә ө елешкә ннә р. Моннан берничә айлар элек, кыш керер алдыннан, бу кешелә рне сугышта ү лем нинди хә лдә килеп тоткан булса, алар хә зер дә шул хә ллә рендә суыкта катып яталар иде.

Алексейга биредә бө тен нә рсә ө ермә лә нгә н сугышның каты һ ә м ярсулы булганлыгы турында, аның сугышчан иптә шлә ре бө тенесен онытып, бары тик бернә рсә не генә, дошманны туктату һ ә м ү ткә рмә ү не генә хә терлә п сугыш- канлыклары турында ә йтеп тора иде. Менә ерак тү гел, урман янында, башын снаряд кыеп киткә н һ ә м сары сумала агып тора торган юан нарат тө бендә, баш капкачлары изелгә н, битлә ре яньчелгә н немецлар ауныйлар. Уртада, -дошман гә ү дә сенә аркылы тө шеп, озын буйлы, тү гә рә к битле, зур башлы, шинельсез бер егет чалкан ята: аның гимнастеркасындагы каешы чишелеп ташланган, изү е аерылып тө шкә н һ ә м янә шә сендә штыгы сынып, канлы приклады яньчелгә н винтовка ауный.

Арырак, урман эченә алып керә торган юл буенда, ө стенә ком сибелгә н яшь чыршы астында, яртылаш снаряд чокырына тө шеп, кара тутлы бер ү збә к шулай ук чалкан тө шкә н: аның йө зе иске фил сө ягеннә н юнып ясалган кебек иде. Ү збә к артында, чыршы ботаклары астында, ыргытылып бетмә гә н гранаталар ө елеп тора, ә ү збә к ү зе, ә йтерсең, кизә нгә н кулындагы гранатасын атар алдыннан кү ккә карап алырга уйлаган да, шул хә лдә катып калган. кебек иде.

һ ә м тагын да арырак, урман юлы буйларында, танкларның чуар гә ү дә лә ре янында, тирә н снаряд чокырлары кырыенда, окоп эчлә рендә, киселгә н агач тө плә ре буенда — бө тен җ ирдә җ ылы фуфайкалы, сырган чалбарлы, керле яшел френчлы һ ә м җ ылы булсын ө чен колакка тө шереп киелгә н пилоткалы гә ү дә лә р ауныйлар: кө рт эченнә н тез башлары, артка каерылган ияклә р, кар катламы эрегә ч килеп чыккан балавыз тө сле йө злә р кү ренә, һ ә м аларны тө лкелә р кимереп, саесканнар һ ә м козгыннар чукып бетергә ннә р.

Алан ө стендә берничә козгын салмак кына ә йлә неп очып йө ри, һ ә м бу алан кинә т Алексейга тарих дә реслегендә басылган, бө ек рус художнигы эшлә гә н тантаналы, шомлы кө ч белә н, тулы Игорь сугышы картинасын хә терлә тте.

«Менә мин дә шунда яткан булыр идем! » — дип уйлады ул, һ ә м тагын аның бө тен тә не куә тле яшә ү тойгысы белә н тулды. Ул дә ртлә неп, җ анланып китте. Аның

башы эчендә китек тегермә н ташы ә ле һ аман салмак кына ә йлә нә, аяклары элеккедә н битә р яналар һ ә м сызлыйлар, лә кин Алексей, коры кар тә ң кә лә ре белә н капланган һ ә м инде суынып ө лгергә н аю гә ү дә се ө стендә утырып, уйлый башлады: нишлә ргә, кая барырга, ү зебезнең алгы частьларга ничек кайтып җ итә ргә?

Карта салынган планшетын ул егылган чакта югалтты. Лә кин картасыз да Алексей бү генге кө ннең маршрутын кү з алдына бик яхшы китерә. Штурмовиклар һ ө җ ү м иткә н кыр аэродромы фронт сызыгыннан алтмыш километрлап кө нбатыштарак. Немец истребительлә рен һ ава сугышы белә н тоткарлап, Алексейның очучылары аларны аэродромнан кө нчыгышка таба егерме километрлар чамасы алып киттелә р һ ә м аннары ул ү зе дә, «ке- лә шчә »дә н ычкынгач, шулай ук бераз кө нчыгышка таба елыша алды булса кирә к. Димә к, ул фронт сызыгыннан утыз биш километр чамасы бирерә к, немецларның алгы дивизиялә реннә н байтак артта, Кара Урман дип атала торган зур урман районы тирә сенә егылып тө шкә н. Бомбардировщикларны һ ә м штурмовикларны немецларның якын тылына озата барганда аң а бу урман аркылы кү п тапкырлар очарга туры килгә н иде. Бу урман ө стә н караганда һ ә рвакыт очсыз-кырыйсыз яшел диң гез булып кү ренә иде аң а. Кө н аяз чакта урмандагы нарат башлары бө терелеп дулкынлана, ә кө н начар булып, соры томан каплаган чакта, урман вак дулкыннар йө ри торган кү ң елсез су ө стен хә терлә тә иде.

Кеше аяк басмый торган шушы урманның уртасына егылып тө шү яхшы да, начар да иде. Яхшы, чө нки биредә, кеше кулы тимә гә н бу куе урман эчендә, немецларның очравы ихтимал тү гел, алар юллар һ ә м авыллар тирә сен яратарак бирә лә р. Начар да, чө нки, бик озын бул- маса да, авыр һ ә м кеше ярдә менә, бер телем икмә ккә, җ ылы бү лмә гә, бер йотым кайнар суга ө мет итеп булмый торган, куе урман арасыннан кайтырга кирә к. Ә бит аяклар... Аяклары аны кү тә рерлә рме? Атларлармы?..

Ул ә крен генә аю тушыннан кү тә релде. Аяк табанында башлана торган ә леге ү ткен авырту бө тен тә нен астан ө скә кадә р сызландырып ү тте. Ул кычкырып куйды. Яң адан утырырга туры килде. Мех оекларын салмакчы булды. Лә кин оек салынмады, тарткан саен Алексей ың гырашып куярга мә җ бү р була" идег^Щу^^jjH_vул А-28. Чык кешеУг 2. ' ' ‘ КИТА П ХА Ң Ә ft’L

литаильшй

тешлә рен кысып, кү злә рен Йомып, ике кулы белә н бө тен кө чкә тартты — һ ә м шунда, ук аң ын югалтты. Аң ына килгә ч, саклык белә н генә 'йомшак портянкасын чиште. Бө тен аяк табаны шешкә н һ ә м кү гелҗ ем ит кисә геннә н гыйбарә т иде. Аның барлык буыннары яна һ ә м сызлый. Алексей аягын кар ө стенә куйды, авырту басыла тө ште. Ү з тешен ү зе суырган кебек, каты итеп йолкып, икенче оегын да салып ташлады.

Ике аягы да бернә рсә гә ярамый иде. Кү рә сең, самолет нарат башларына бә релеп, аны кабинадан чыгарып аткач, аяк табаннары нә рсә гә дер кысылган һ ә м бармак сө яклә ре, табан сө яклә ре изелгә ннә р. Ә лбә ттә, бү тә н шартларда ул бу изелгә н һ ә м шешенгә н аяклар ө стенә калкырга уйламас та иде. Лә кин бит ул ялгыз башы урман эчендә, дошман тылында, монда кеше белә н очрашу, хә лең не җ иң елә йтү дә н бигрә к, ү лем китерү е мө мкин. һ ә м ул барырга, ничек кенә булса да кө нчыгышка таба барырга, уң ай юллар һ ә м кеше яши торган урыннар эзлә мә стә н, ничек кенә булса да барырга карар итте.

Менә ул кискен рә вештә аю тушыннан кү тә релде, аһ ылдап, тешлә рен шыгырдатып, беренче адымын ясады. Бераз басып торгач, икенче аягын кардан тартып алып, тагын бер адым атлады. Башы шаулый, урман һ ә м алан, чайкалып, бер якка авыша башлады.

Алексей кө чә нү дә н һ ә м сызланудан хә лсезлә нә башлавын сизде. Лә кин иренен тешлә п атлавында һ ә м юлга таба баруында дә вам итте, бу юл ватык танк яныннан, кулына граната тоткан ү збә к яныннан урман эченә, кө нчыгышка алып бара иде. йомшак кардан бару ә ле ул хә тле кыен тү гел, лә кин җ ил ашаган, боз белә н капланган каты юл сыртына басканнан соң, авырту шундый кө чә йде, ул, артык бер генә адым да атларга кыймыйча, тукталып калды. Аякларын уң айсыз басып, җ илдә н селкенгә ндә й чайкалгалап, шулай бераз басып торды, һ ә м кинә т кү з аллары караң гыланып китте. Юл, наратлар, зә ң гә рсу кара ылыс һ ә м аның ө стендә ге озынча зә ң гә р бушлык кү здә н югалды... Ул аэродромда, самолет янында, ү з самолеты янында басып тора, имеш, һ ә м аның механигы, озын буйлы Юра, кү злә ренең агын һ ә м тешлә рен ялтыратып (аның кырынмаган, буялып беткә н йө зендә алар гел ялтырыйлар иде), аң а кул хә рә кә те белә н самолетның кабинасына кү рсә тә, чакыра: янә се, ә зер, ә йдә оч... Алексей самолетка таба атлады, лә кин җ ир яна, аякларны пешерә, ә йтерсең, ул кайнар плита ө стенә басып бара, һ ә м менә Алексей, эссе бә реп торган урынны сикереп ү тмә кче, туп-туры самолет канаты ө стенә басмакчы булып, алга омтылды, лә кин салкын фюзеляжга бә релеп, гаҗ ә плә нде. Фюзеляж шома тү гел, лак белә н капланмаган, ә нарат кайрысы белә н тышланган һ ә м кытыршы иде... һ ичбер тө рле самолет юк, ул юлда тора һ ә м агач капшый.

«Саташам, ахры? Контузия аркасында акылдан язам, — дип уйлады Алексей. — Юлдан бару бик кыен. Кыр ө стенә борылып керергә ме ә ллә? Лә кин бу — йө решне акрынайтачак... » Ул кар ө стенә утырды, яң адан ә леге шул кискен хә рә кә тлә р белә н мех оекларын салып ташлады, шешенгә н аяк табаннарын кысып тормасын дип, оекларын тамак турысыннан тешлә ре һ ә м тырнаклары белә н ертты, ангор йоныннан бә йлә нгә н зур. мамык шарфын салып, аны урталай аерды һ ә м, аякларын шуң а урап, яң адаң киенде.

Хә зер инде бару ансатлашты. Хә ер, бару дип ә йтү ялгыш: бару тү гел—кыймылдау, ү кчә лә рең ә басып, сазлыкта йө ргә н шикелле, аякларың ны югары кү тә реп атлап, саклык белә н генә хә рә кә тлә нү иде бу. Кө чә нү дә н һ ә м сызланудан берничә адым атлауга баш ә йлә нергә тотына. Кү злә рне йомып, арка белә н агачка сө ялеп, басып торырга, яки, кө рт ө стенә утырып кан тамырларының сулкылдап тибү лә рен тың лап, ял итә ргә туры килә.

Шул рә вешле ул берничә сә гать барды. Лә кин артына ә йлә неп караса, кояш нуры белә н яктыртылган юл чаты һ ә м шунда яткан ү збә к егетенең мә ете ә ле һ аман кар ө стендә тап булып кү ренеп тора. Бу нә рсә Алексейны" ачындырып җ ибә рде. Ачындырды, лә кин куркыта алмады. Аның тагын да тизрә к барасы килә башлады. Ул, кө рт ө стеннә н кү тә релеп, тешлә рен каты кысып, алга таба китте һ ә м, ү зенә кечкенә генә цельлә р билгелә п, бө тен фикерен шул цельлә ргә туплап, нараттан наратка, агач тө беннә н агач тө бенә һ ә м бер кө рттә н икенче кө рткә кү чә барды. Буп-буш урман юлы ө стендә ге ак карда, яралы җ ә нлек эзе шикелле, бормалы-бормалы тигезсез эз кала иде.

Кичкә кадә р ул шулай барды. Кайдадыр, Алексейның артында батып барган кояш нарат башларына салкын, кызыл нурларын сипкә ч һ ә м урманда караң гы тө шә башлагач, юл буенда, артыш куаклары белә н капланган ү зә нлектә Алексейның кү з алдында ачылган картинадан аның аркасы, буйдан-буйга юеш, салкын сө лге белә н сө ртеп алган кебек туң ып, шлем астындагы чә члә ре кыймылдап куйды.

Аланда сугыш барган вакытта, монда, ү зә нлектә, артыш куаклары арасында санитария ротасы торган булса кирә к. Бирегә яралыларны ташыганнар һ ә м ылыслардан ясалган мендә рлә ргә салганнар. Хә зер дә алар куаклар тө бендә, яртылаш яисә бө тенлә й карга кү мелгә н килеш, тезелешеп яталар. Аларның яраланудан ү л- мә гә нлеклә ре беренче караштан ук ачык иде. Кемдер, пычак белә н оста селтә неп, аларны суеп чыккан, һ ә м алар барысы да бер хә лдә, арт якта нә рсә эшлә нгә нен карарга тырышкан кебек, башларын артка каерып яталар иде. Бу коточкыч кү ренешнең сере шунда ук ачылды. Нарат агачы тө бендә, карга кү мелгә н бер кызылармеец гә ү дә се янында, аның башын ү зенең тезлә ренә салган килеш, бил тиң ентен карга чумып, чандыр гына бер кыв — медсестра утыра. Колакчын бү регенең бауларын ияк астыннан бә йлә гә н бу кызның калак сө яклә ре арасында пычак сабы ялтырап кү ренде. Янә шә, ү лә р алдыннан бер-берсенең бугазына ябышкан хә лдә, СС гаскә рлә ре кия торган кара мундирлы бер немец солдаты белә н башын канлы марляга ураган кызылармеец аунап ята. Алексей шунда ук аң лап алды: шушы кара киемле солдат ү зенең пычагы белә н яралыларны суеп чыккан, сестраны кадап ү тергә н һ ә м шул вакыт ә ле ү леп җ итмә гә н кызылармеец, аны элә ктереп алган да, сү неп барган тормышының соң гы кө члә рен бармакларына туплап, дошманның бугазын кыскан.

Кар бураны аларны шул хә лдә кү меп киткә н — ү зенең тә не белә н яралы кызылармеецны каплаучы, колакчын бү рекле чандыр кыз, һ ә м болар икә ү, — җ ан алучы белә н ү ч алучы, — кызның аяклары янында бер-берсенең бугазына ябышкан ике кеше, кар астында калганнар.

Берничә секунд Мересьев таң га калып торды, аннары, сестра янына ү рмә лә п барып, аның тә неннә н хә нҗ ә рне

суырып алды. Бу — эсэсчылар хә нҗ ә ре булый, борынгы герман кылычы рә вешендә эшлә нгә н һ ә м аның затлы агачтан ясалган сабына эсэсчыларның кө меш тамгасы уелган иде. Пычакның тутыккан йө зендә: «Alles fur Deutschland» дигә н язу сакланган иде. Кү ннә н ясалган пычак кынын Алексей эсэсчыдан салдырып алды. Пычак юлда кирә к булачак иде. Аннары ул кар астында калган һ ә м бозланып, бө решеп беткә н плащ-палатканы казып алып, шуның белә н сестраның мә етен иплә п кенә япты һ ә м ө стенә берничә нарат ботагы салды...

Ул шушы эш белә н шө гыльлә нгә н арада, караң гы тө ште. Кө нбатышта, агач араларындагы яктылык сү нде. Ү зә нлекне суык һ ә м куе караң гылык чолгап алды. Ү зә нлектә тын, лә кин тө нге җ ил нарат башларында шаулап йө ри, урман я йокы китергеч итеп кө йлә п, я шомлы итеп һ ә м ярсып шаулый иде. Ү зә нлек буйлап, ә крен генә кыштырдап, битне чеметкә лә п, коры кар себерелә иде.

Камышинда, Идел далаларында туып, шә һ ә рдә ү скә н, урман эшлә рендә тә җ рибә сез булган Алексей тө нге куну урыны турында һ ә м ут ягу турында алдан кайгырта белмә де. Кү згә тө ртсә ң кү ренмә слек караң гылык эчендә калып, имгә нгә н һ ә м ө шә нгә н аякларының каты сызлавыннан газапланып, ул ут ягар ө чен утын эзлә ргә барырлык кө ч тапмады һ ә м, ку, е булып ү скә н яшь наратлар арасына кереп, бер агач астына йомарланып утырды, куллары белә н кочаклаган тезлә ренә башын салды һ ә м, сулышы белә н җ ылынып, тынычлыктан, хә рә кә тсезлек- тә н рә хә ткә талды.

Корылган пистолеты хә зер торды, лә кин урманда ү ткә ргә н бу беренче тө ндә Алексей аны, белмим, файдалана алган булыр идеме икә н? Ул ү лгә н кебек йоклады. ' Наратларның тигез генә шаулавын да, юл буенда мә че башлы ябалак уһ ылдауларын да, еракта бү релә р улавын да, — ү зен чолгап алган куе караң гылык эчен тутырып торган барлык урман авазларының берсен дә ишетмә де.

Аң ың каравы ул, тө ртеп уяткан шикелле, кинә т уя- *нып китте. Ул уянганда соры гына булып таң атып килә һ ә м бары якын агачлар гына салкын караң гылык эченнә н бераз кү ренеп торалар иде. Уянып, ү зенең кайда икә нен, һ ә м ни булганын исенә тө шергә ч, шушы рә вешле ваемсыз ү ткә ргә н тө н ө чен, соң га калып булса да, курыкты. Дымлы суык, комбинезонның «шайтан тире

се» һ ә м мехы аркылы ү теп, сө яклә ргә кадә р җ итешкә н. Тә не тыеп булмый торган вак калтырау белә н калтырый. Лә кин иң куркынычлысы аяклар иде: алар тагын да ә рнебрә к авырталар, хә тта, менә хә зер, тик утырганда да, бик каты сызлыйлар. Ул аягү рә басарга кирә клек турында куркынып уйлады, һ ә м менә ул, кичә мех оекларын салгандагы шикелле, кискен талпынып, аягына басты, чө нки вакыт бик кадерле иде.

Алексейның ө стенә тө шкә н барлык авырлыклар янына тагын ачлык килеп ө стә лде. Ә ле кичә, сестраның гә ү дә сен плащ-палатка белә н каплаганда, ул аның янында кызыл тә реле брезент сумка кү ргә н иде. Ниндидер бер урман җ ә нлеге ул сумканы актарган, һ ә м кар ө стендә, кимереп тишкә н тишеклә р янында, икмә к валчыклары аунап яталар. Кичә Алексей моң а бө тенлә й диярлек игътибар итмә гә н иде. Бү ген исә сумканы алды. Аның эчендә берничә индивидуаль пакет, бер зур тартма консерв, бер тө ргә к хат һ ә м кө зге кисә ге бар иде. Кө згенең артына ябык кына бер карчыкның фотокарточкасы ябыштырылган иде. Сумкада икмә кме яки сохаримы булган булса кирә к, лә кин кошлармы яисә җ ә нлеклә рме аларны ашап бетергә ннә р. Алексей, банка белә н бинтларны комбинезон кесә лә ренә салып, ү з алдына: «Рә хмә т, туганкаем! »— дип ә йтеп куйды һ ә м, кызның аякларыннан җ ил ө реп тө шергә н плащ-палатканы тө зә теп, кө нчыгышка таба салмак кына китеп барды. Ә бу вакыт кө нчыгыш як агач ботаклары челтә ре арасыннан, кызгылт сары тө скә кереп, ялкынлана иде.

Хә зер аның бер килограммлы консерв банкасы бар, һ ә м ул, кө ненә бер тапкыр, тө ш вакытында гына ашарга карар итте.

• 5

Адым саен кузгалган сызлануны басар ө чен, барачак юл турында уйланып, исә плә п, ү зенең игътибарын читкә юнә лтергә тырышты. Ә гә р тә ү легенә ун-унике километр җ ир ү тсә, ул ү зебезнекелә р ягына ө ч кө ндә, кү п дигә ндә дү рт кө ндә кайтып җ итә чә к.

Шулай, яхшы! Лә кин ун-унике километр бару ни дигә н суз ул? Километр — ул ике мең адым, димә к, ун километр — егерме мең адым дигә н сү з, ә бу шактый кү п,

аннары бит һ ә р биш йө з, алты йө з адым саен туктап, ял итә ргә туры килә чә ген дә исә плә ргә кирә к...

Кичә Алексей, юлны кыскарту ө чен, ерактан кү ренә торган ориентирлар билгелә п барган иде: нарат, агач тө бе, юлдагы чокыр — һ ә м шулар янына, ял итә торган урынга омтылган кебек, омтылган иде. Хә зер ул алар- ның бө тенесен цифрларга, адымнар санына кү черде. Мең адым саен, ягъни ярты километр саен ял итә ргә һ ә м биш минуттан артык ял итмә скә карар кылды. Шулай иткә ндә ул таң нан алып кояш батканга кадә р кө ч-хә л белә н ун километр ү тә чә к иде.

Лә кин беренче мең адымны ү тү аң а гаҗ ә п авыр булды. Сызлануын онытып тору ө чен, игътибарын санауга кү черергә тырышып карады, лә кин биш йө з адым ү ткә ч, бө тенесе буталды, саташты, һ ә м ул шуннан соң ә рнеп, сулкылдап авыртудан башка инде бернә рсә турында да уйлый алмый башлады. Шуң а да карамастан, ул бу мең адымны ү тте. Утырып торырга инде хә ле калмаганлык- тан, йө зтү бә н карга егылды һ ә м кар ө стендә ге юка бозны комсызланып ялый башлады. Каны сулык-сулык итеп торган чикә сен, маң гаен карга куйды һ ә м тә ненә орынып торган шушы суыктан ә йтеп бетергесез рә хә т тапты.

Аннары ул, сискә неп, сә гатенә кү з тө шерде. Секунд ■ теле бишенче минутның соң гы секундларын ү тә иде. Алексей сә гать теленә куркынып карап торды: гү я ул ә йлә неп барып җ иткә ч, ниндидер коточкыч бер хә л булачак, ә сә гатьчеле алтмышка килеп җ иткә ч, шунда ук сикереп торды һ ә м, ың гыраша-ың гыраша, юлын дә вам итте.

Тө ш вакытында, кояш яктысы куе нарат ылыслары арасыннан ү теп, урмандагы ярым караң гылык эчендә нечкә нурлар сузылганда, урман эче сумала һ ә м эрегә н кар исе белә н тулганда, ул бары дү рт тапкыр туктарлык юл ү тте. Алексей, кайда туктаган булса шунда, ягъни юл уртасындагы кар ө стенә утырды, сузылсаң кул җ итә рлек урында аунап яткан зур каен агачына барып җ итү ө чен аның хә ле калмады. Иң башларын салындырып, бернә рсә турында уйламыйча, бернә рсә кү рмичә һ ә м ишетмичә, хә тта ачыгуын да тоймыйча, шулай бик озак утырды.

Кө рсенеп куйды, авызына бераз кар капты һ ә м, бө тен тә нен кочып алган авырлыкны җ иң еп, кесә сеннә н туты

гып беткә н банканы чыгарды, хә нҗ ә ре белә н аны ачты. Туң ган тә мсез май кисә ген авызына салып, аны йотып җ ибә рмә кче булган иде, лә кин май эреп, авызына тә м таралып ө лгерде, һ ә м ул, кинә т ү зенең яман ачыккан булуын сизеп, кө ч-хә л белә н генә банканы читкә алып куйды һ ә м нә рсә дә булса йоту ө чен генә кар ашый башлады.

Яң адан юлга чыгар алдыннан ул артыш агачларыннан таяклар кисеп алды. Аларга таянып барды, лә кин атлау авырайганнан-авырая иде.

... һ ичбер кеше эзе очратмыйча, ө ченче кө н инде кара урман арасыннан барганда, Алексей кө телмә гә н сө енечкә тап булды.

Суыктан һ ә м эчке туң удан калтыранып, кояшның беренче нурлары белә н уянган иде ул. Шул вакыт комбинезон кесә сеннә н зажигалка табып алды, бу зажигалканы аң а, истә лек итеп, винтовка патроныннан механик Юра ясап биргә н иде. Алексей бу зажигалканы һ ә м ут ягу мө мкинлеген һ ә м кирә клеген ничектер бө тенлә й оныткан иде. Ү зе йоклаган чыршыдан мү кле коры ботаклар сындырып, алар ө стенә чыршы энә лә ре ө йде дә ягып җ ибә рде. Зә ң гә р тө тен астыннан сары, җ итез ялкын бә реп чыкты. Сумалалы коры агач бик тиз кабынып китте һ ә м кү ң елле яна башлады. Ылысларга кү чкә н ялкын җ илдә дуылдап, ү кереп, сызгырып яна иде. ’

Җ анны рә хә тлә ндерә торган коры җ ылы таратып, чатырдап һ ә м чыжылдап ут яна. Алексейга рә хә т булып китте, комбинезонының изү ен чишеп җ ибә реп, гимнастерка кесә сеннә н берничә таушалган хат алды: алар барысы да бер кул тарафыннан тү гә рә к хә рефлә р белә н тырышып-тырышып язылганнар иде. Хатларның берсеннә н чә чә кле чуар кү лмә к кигә н, аякларын бө клә п, ү лә н ө стендә утырган зифа буйлы бер кыз фотографиясен тартып чыгарды. Ул аң а бик озак карап торды, аннары яң адан иплә п кенә целофанга тө рде дә хат эченә салды һ ә м, уйланып хатны кулында тотып торганнан соң, яң адан кесә сенә тыгып куйды.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒