Гэты сумнеў мучыць мяне, о Крышна, таму я прашу Цябе расьсеяць яго. Толькі Ты адзін можаш вызваліць мяне ад падобных сумневаў.

ТЭКСТ 35

шрі-бхагаван увача
асамшайам маха-бахо
мано дурніграхам чалам
абхйасена ту каунтейа
ваірагйена ча гріхйате

шрі-бхагаван увача - Вярхоўны Госпад сказаў; асамшайам - без сумневу; маха-бахо - о моцнарукі; манах - розум; дурніграхам - той, які цяжка ўтаймаваць; чалам - неспакойны; абхйасена - практыкай; ту - аднак; каунтейа - о сын Куньці; ваірагйена - адрачэньнем; ча - таксама; гріхйате - падпарадкоўваецца.

Госпад Шры Крышна сказаў: О моцнарукі сын Куньці, утаймаваць неспакойны розум, вядома ж, надзвычай цяжка. Аднак гэта можна зрабіць з дапамогай пэўнай практыкі і адмовы ад мірскіх задавальненьняў.

КАМЭНТАР: Выслухаўшы Aрджуну, Вярхоўны Госпад пагадзіўся з тым, што ўціхамірыць свавольны розум неверагодна цяжка. Але ў той жа час Ён кажа, што гэта можна зрабіць з дапамогай адпаведнай практыкі і адмовы ад мірскіх задавальненьняў. Што ж гэта за практыка? Людзі цяперашняга веку ня могуць кіравацца ўсімі правіламі йогі: жыць у сьвятым месцы, засяроджана думаць пра Звышдушу, кіраваць сваім розумам і пачуцьцямі, захоўваць бясшлюбнасьць, заставацца ў адзіноце і г.д. Але кожны, хто абраў шлях сьвядомасьці Крышны, можа займацца адданым служэньнем Госпаду, якое складаецца зь дзевяці відаў дзейнасьці. Першы й самы галоўны зь іх - слуханьне аповедаў пра Крышну. Гэта вельмі магутны від духоўнай практыкі, які дазваляе цалкам ачысьціць розум. Чым больш чалавек слухае пра Крышну, тым глыбей ён спасьцігае духоўную навуку й хутчэй адмаўляецца ад усяго, што адводзіць яго розум ад Крышны. Адхіляючы розум ад усяго, што не зьвязана са служэньнем Госпаду, адданы хутка авалодвае навукай вайраг'і. Кіруючыся прынцыпам вайраг'і, ён спыняе матэрыяльную дзейнасьць і займае розум духоўнай дзейнасьцю. Духоўнай безуважнасьці, да якой імкнуцца імпэрсаналісты, дасягнуць значна цяжэй, чым прыцягнуць розум да дзейнасьці ў сьвядомасьці Крышны. Мэтад сьвядомасьці Крышны вельмі практычны, таму што, калі чалавек слухае пра Крышну, у ім натуральным чынам разьвіваецца прыхільнасьць да вышэйшага духоўнага пачатку. Такую прыхільнасьць завуць парэшанубхавай, духоўным задавальненьнем. Яно падобна да пачуцьця задавальненьня, якое адчувае чалавек, паступова спаталяючы свой голад. З кожным кавалкам зьедзенай ежы гэтае задавальненьне ўзрастае, і ён адчувае новы прыліў сілаў. Таксама, аддана служачы Госпаду, чалавек адчувае духоўнае задавальненьне, і ягоны розум паступова адхіляецца ад аб'ектаў пачуцьцяў. Гэты працэс напамінае працэс акрыяньня хворага, які знаходзіцца пад назіраньнем дасьведчанага лекара й трымаецца строгай дыеты. Слуханьне аповедаў пра боскія дзеяньні Госпада Крышны - эфэктыўны сродак для лячэньня звар'яцелага розуму, а прыняцьце ежы, прапанаванай Крышне, - дыета, патрэбная пакутнаму пацыенту. Такі працэс лячэньня з дапамогай мэтаду сьвядомасьці Крышны.

ТЭКСТ 36

асамйататмана його
душпрапа іті ме матіх
вашйатмана ту йатата
шакйо 'ваптум упайатах

асамйата - зь неўтаймаваным; атмана - розумам; йогах - самаўсьведамленьне; душпрапах - цяжкадасягальна; іті - так; мя - Маё; матіх - думка; вашйа - скораным; атмана - розумам; ту - але; йатата - якія намагаюцца; шакйах - магчыма; аваптум - дасягнуць; упайатах - адпаведнымі сродкамі.

Для таго, чый розум неўтаймаваны, самаўсьведамленьне - непасільная праца. Але той, хто скарыў розум і ідзе да мэты пэўным шляхам, абавязкова даб'ецца посьпеху. Такое Мае меркаваньне.

КАМЭНТАР: Вярхоўны Госпад кажа тут, што калі мы не скарыстаемся прадпісаным мэтадам лячэньня, што дазваляе ахаваць розум ад матэрыяльнай дзейнасьці, то не зможам дасягнуць посьпеху ў самаўсьведамленьні. Той, хто спрабуе займацца йогай і ў той жа час аддаецца думкам пра мірскія задавальненьні, падобны да чалавека, які імкнецца распаліць вогнішча і ў той жа час палівае дровы вадой. Для таго, чый розум неўтаймаваны, займаньні йогай робяцца пустым марнаваньнем часу. Такое падабенства йогі можа прынесьці матэрыяльны прыбытак, але яно не дапаможа чалавеку спасьцігнуць сваю духоўную прыроду. Мы павінны падпарадкаваць сабе розум, нястомна займаючыся трансцэндэнтным любосным служэньнем Госпаду. Калі мы не будзем дзейнічаць у сьвядомасьці Крышны, то не зможам увесь час трымаць розум у падпарадкаваньні. Чалавек, які валодае сьвядомасьцю Крышны, без асаблівых высілкаў дасягае вынікаў практыкі йогі, тады як йог не зможа дасягнуць дасканаласьці, не разьвіўшы ў сабе сьвядомасьці Крышны.

ТЭКСТ 37

арджуна увача
айатіх шраддхайопето
йогач чаліта-манасах
апрапйа йога-самсіддхім
кам гатім крішна гаччхаті

арджунах увача - Aрджуна сказаў; айатіх - нешчасьлівы йог; шраддхайа - зь верай; упетах - заняты; йогат - са шляху містычнай йогі; чаліта - які сышоў; манасах - той, чый розум; апрапйа - не дасягнуўшы; йога-самсіддхім - вышэйшай ступені дасканаласьці ў йозе; кам - да якой; гатім - мэты; крішна - о Крышна; гаччхаті - прыходзіць.

Aрджуна спытаўся: О Крышна, які лёс нешчасьлівага йога, які зь верай ішоў шляхам духоўнага самапазнаньня, але потым пакінуў яго, прывабіўшыся мірскімі задавальненьнямі, і не дасягнуў дасканаласьці?

КАМЭНТАР: У «Бхагавад-гіце» апісаны шлях самаўсьведамленьня. У аснове самаўсьведамленьня ляжыць разуменьне таго, што жывая істота адрозьніваецца ад матэрыяльнага цела і што яна можа быць шчасьлівай толькі там, дзе жыцьцё вечнае, споўненае веданьня ды асалоды. Гэта духоўны ўзровень, што пераважае ўзровень цела й розуму. Спазнаць сваю духоўную прыроду можна з дапамогай г'яна-йогі, васьміступеністай йогі альбо бхакці-йогі. Той, хто ідзе па адным з гэтых трох шляхоў, павінен спазнаць спрадвечнае становішча жывой істоты, ейную сувязь з Богам, а таксама тое, якім чынам яна можа аднавіць гэтую сувязь і дасягнуць вышэйшай ступені дасканаласьці - знайсьці сьвядомасьць Крышны. Кожны з гэтых шляхоў рана ці позна прывядзе чалавека да вышэйшай мэты жыцьця. Госпад казаў пра гэта ў другой частцы «Бхагавад-гіты»: нават невялікі крок па духоўным шляху зьяўляецца закладам таго, што чалавек знойдзе вызваленьне. З гэтых трох відаў йогі бхакці-йога найлепей падыходзіць для цяперашняй эпохі, бо гэта - самы лёгкі й просты шлях зразуменьня Бога. Каб яшчэ раз пераканацца ў гэтым, Aрджуна просіць Госпада Крышну пацьвердзіць сказанае Ім раней. Чалавек можа быць шчырым у сваім імкненьні да самаўсьведамленьня, аднак у цяперашнюю эпоху вельмі цяжка займацца г'яна-йогай або васьміступеністай йогай. Таму, нават калі ён увесь час прыкладае намаганьні, на ягоным шляху ўзьнікае мноства перашкодаў. Галоўная зь іх - недастача сур'ёзнасьці й рашучасьці ісьці абраным шляхам. Устаць на шлях самаўсьведамленьня - значыць, насамрэч, абвясьціць вайну ілюзіі. Кожны раз, калі чалавек спрабуе вызваліцца зь кіпцюроў ілюзорнай энэргіі, яна замінае яму, зьвяртаючыся да разнастайных хітрыкаў. Абумоўленая душа ўжо аднойчы трапілася ў сеткі гунаў матэрыяльнай прыроды і ў любы момант можа зноў стаць іхнай ахвярай, нават калі займаецца духоўнай практыкай. У дадзеным вершы гэта выказана словамі йогач чаліта-манасах («пакінуць шлях духоўнага разьвіцьця»). Aрджуна хоча ведаць, якая доля чакае таго, хто сышоў з гэтага шляху.

ТЭКСТ 38

каччін нобхайа-вібхрашташ
чхіннабхрам іва нашйаті
апратіштхо маха-бахо
вімудхо брахманах патхі

каччіт - хіба; на - не; убхайа - ад абодвух; вібхраштах - які адхіліўся; чхінна - разарванае; абхрам - воблака; іва - як; нашйаті - зьнікае; апратіштхах — які не мае апоры; маха-бахо — о магутнарукі Крішна; вімудхах - зьбіты з панталыку; брахманах - духоўным; патхі - на шляху.

О магутнарукі Крышна, хіба чалавек, які сышоў са шляху йогі, не пазбываецца ўсіх духоўных і матэрыяльных набыцьцяў і не зьнікае, падобна разарванаму воблаку, нідзе не знойдучы прыстанку?

КАМЭНТАР: Прагрэс бывае двух відаў: духоўны й матэрыяльны. Матэрыялістычных людзей не прыцягвае нішто духоўнае - іх больш цікавіць тое, як атрымаць посьпех у гэтым сьвеце: збагацець ці, зьдзейсьніўшы пэўныя ахвярапрынашэньні, трапіць на райскія плянэты. Той, хто ўстаў на духоўны шлях, павінен спыніць усялякую матэрыяльную дзейнасьць і пакінуць спробы знайсьці славутае матэрыяльнае шчасьце ў любых яго формах. Калі йог-пачатковец сыходзіць з духоўнага шляху, можа здацца, што ён прайграе і ў духоўным, і ў матэрыяльным дачыненьні: не знаходзіць ні матэрыяльнага шчасьця, ні духоўнай дасканаласьці. Ён нідзе не знаходзіць прыстанку, падобна разарванаму воблаку. Часам частка маленькага воблака адлучаецца ад яго й прыбіваецца да вялікага. Але калі яна не далучыцца да яго, то, панесеная ветрам, зьнікне ў нябесных абшарах.

Брахманах патха - гэта шлях духоўнага самапазнаньня, ідучы па якім чалавек усьведамляе сябе духоўнай існасьцю, неад'емнай часьцінкай Вярхоўнага Госпада, які праяўляе Сябе як Брахман, Параматма й Бхагаван. Госпад Шры Крышна - самая поўная праява Вышэйшае Aбсалютнае Ісьціны, таму той, хто аддаўся Яму, зьяўляецца дасканалым йогам. Каб дасягнуць той жа мэты шляхам зразуменьня Брахмана ці Параматмы запатрабуецца нямала жыцьцяў (бахунам джанманам анте). Такім чынам, самы лепшы мэтад духоўнага самапазнаньня - гэта бхакці-йога, ці мэтад сьвядомасьці Крышны, прамы шлях зразуменьня Aбсалютнай Ісьціны.

ТЭКСТ 39

этан ме самшайам крішна
чхеттум архасй ашешатах
твад-анйах самшайасйасйа
чхетта на хй упападйате

этат - гэта; ме - маё; самшайам - сумнеў; крішна — о Крышна; чхеттум - расьсеяць; архасі - заслугоўваеш; ашешатах - цалкам; тват - апроч Цябе; анйах - іншы; самшайасйа - сумневы; асйа - гэтага; чхетта - збаўца; на - не; хі - безумоўна; упападйате - знаходзіцца.

Гэты сумнеў мучыць мяне, о Крышна, таму я прашу Цябе расьсеяць яго. Толькі Ты адзін можаш вызваліць мяне ад падобных сумневаў.

КАМЭНТАР: Крышне вядома ўсё: мінулае, сучаснасьць і будучыня. Напачатку «Бхагавад-гіты» Госпад сказаў, што ўсе жывыя істоты былі індывідуальнасьцямі ў мінулым, зьяўляюцца такімі ў сучаснасьці і захаваюць сваю індывідуальнасьць у будучыні, нават пасьля таго, як вызваляцца з матэрыяльнага палону. Тым самым Ён ужо адказаў на пытаньне пра будучыню індывідуальнай істоты. Зараз Aрджуна хоча ведаць, якая доля чакае няўдачлівага йога. Ніводная істота не можа зраўнацца з Крышнай ці перасягнуць Яго, нават так званыя вялікія мудрацы й філёзафы, якія залежаць ад матэрыяльнай прыроды. Таму словы Крышны ўтрымліваюць поўны й канчатковы адказ, які расьсейвае ўсе сумневы. Крышна ведае мінулае, сучаснасьць і будучыню, але Яго Самога ня ведае ніхто. Толькі Крышне і Ягоным адданым, якія валодаюць сьвядомасьцю Крышны, вядомы сапраўдны стан рэчаў.

⇐ Предыдущая 12 13 14 15 161718 19 20 21 Следующая ⇒