ФÆДИСОН. Дыккаг чиныг 20 страница

Суар кулгонд уыди, тыхджын карз суар, цæуæг адæмæн уыди мыдадзы хос. Суар-иу зæрдиагонæй куы бануæзтой, уæд-иу сæ фæллад цыдæр фæци. Йæ разы-иу аходæн бахордтой. Йæ алывæрсты уыди цъæх нæуу, æмæ-иу нæууыл фынæй дæр акодтой. Цæуæг адæмæй уыцы суар сæрдæй-зымæгæй цух никæд уыди.

Налат сылгоймаджы бон бирæтæ у.

Изæрæй кусæг адæмтæ сæ куыстæй куы æрцыдысты, уæд иннæ бонты куыд фæнуазынц, афтæ дзы нуæзтой, сæ хæдзæрттæм дæр дзы рахастой.

Куыствæллад адæмæн сæ сæртæ уайтагъд зилынмæ фесты. Чидæриддæр уыцы изæр суарæй бануæзта, уыдон емынæйæ фæрынчын сты.

Суары ус йæхи цынадта, иугæр уый куы айхъуыст, уæд Нары цæрæг адæмтæ суар сыгъдæг кæнынмæ æрбацыдысты. Кул бынтондæр ранхъæвзтой, æндæр ран кул скодтой. Иу цалдæр азмæ дзы нуазын ничиуал уæндыд.

Сæрды заманты зындæр уыди, фæлæ иугæр зымæг куы ралæууыди, уæд дзы адæм афтæ тынг нал цагъды кодтой, чысыл фæсабырдæр. Фæлæ уæддæр тарстысты: сæрдмæ йæ низ кæмæн ахæццæ уа, уыдонæн бирæ зындæр уыдзæн.

Сечергомы дыууæ хъæуыл куы фæзынди, уæд ма, мæгуырæг, цы акодтаиккой. Фыццаг дзы фондз хæдзары бинонтæ бынтондæр амардысты. Уæд иннæтæ загътой:

— Уæлæ Сечеры бæрзонд лæгæтмæ фæцæуæм дыууæ хъæуæй дæр.

Иу хъæуы дзы иу зæронд лæг нæ рауагъта:

— Нæ хæдзæртты дæр амæлдзыстæм. Цы уæлдай у? Чидæр йæ мады мард дон-дон мидæмæ куыд ласта...

Чи нæ байхъуыста, уыдон рацыдысты.

Кæй зæгъын æй хъæуы, мæлæт кæцы ран æрæййафы, уыцы ран мæлæг амæлы. Фæлæ зæронд лæг раст загъта — чи ацард æмæ федта, ахæм лæг уыди. Хæдзæртты дæр мардысты, фæлæ ма дзы-иу аирвæзтытæ кодта. Хъæутыл сегасыл нæ апырх, æрмæст дзы дыууæ хъæуæй фæрынчын сты.

Адайы æфцæгыл цуангæнгæйæ цуанæттæ кæрæдзимæ цыдысты. Дыгургомы цуанæттæ-иу Нармæ æрбацыдысты, Лиайы хохмæ. Уæдæ Нарæй цуаны чи цыд, уыдон та-иу Дыгурмæ афардæг сты.

Дзапарты Собыкъа рынчын уыди æмæ йæм дыгуры цуанон æрбацыди. Собыкъа загъта:

— Уæ, дæ рын бахæрон, Хъæрæусолтан, мидæмæ мæм ма æрбацу, хъæбæр æнамонд низ ныл сыстад æгас Нарыхъæуæй дæр. Дæллаг Нарыхъæумæ ацу æмæ уым бафысым кæн.

Хъæрæусолтан йæ сæрмæ нæ бахаста йæ рынчын æрдхордæй фæтæрсын æмæ афтæ зæгъы:

— Хуыцау мæ дæ низæй амарæд. Ды кæмæй мæлыс, уымæй уадз æмæ æз дæр амæлон.

— И-и, дæ хорзæхæй, мæ æрдхорд æфсымæр, мæн дæр æмæ дæхи дæр æлгъыстаг ма фæкæн.

Хъæрæусолтан бацыд йæ æрдхорды размæ, иу цасдæр дзы алæууыд. Æхсæв нæ бафысым кодта, фæлæ уæддæр ахæм карз низ уыди, æмæ йæ Хъæрæусолтан Дыгуры хъæутыл апырх кодта.

Дыгуры хъæутæй тынгдæр фæзынд карз низ Сечеры дыууæ хъæуыл æмæ Мæхческы цæрæг адæмтыл. Фæлæ дзы лæгæтмæ цы хъæуы адæм бацыдысты, уыцы хъæуæй дзы фылдæр никæцы хъæуæй амард. Лæгæтмæ бацыд сын æгæр батых кодта. Чи зоны, ма дзы хъæуы кæд уыйбæрц нæ фæмардаид, фæлæ лæгæты сæ кæрæдзийы комытæфæй цагъды фесты.

Иу цасдæры фæстæ сæм бæрæггæнæг бацыдысты, чи дзы сдзæбæх, ахæм лæгтæ, æмæ де знаг уыцы ранмæ куы бакастаид: цагъды мæрдтæй баззадысты. Иу дзырдæй, сæ фыр катай æмæ адæргæй æхсæвы симд сарæзтой æмæ куыд симдтой, мæгуыртæг, афтæмæй сæ кæрæдзийыл хæстæй амардысты. Сæ фæндырдзæгъдæг чызгæн йæ фæндыр йæ къухы, афтæмæй æхсæнæй мардæй баззади дурæй бандоныл бадгæйæ.

Дыгургомы зондджын æмæ фендджын адæмтæ бауынаффæ кодтой æмæ загътой:

— Мардæн йæ æмбæхсæн æмæ йæ æмбæрзæн сау сыджыт у. Зæппадзæн ма гæнæн нæй, фæлæ нæ мæрдтæ лæгæты комы кæдмæ хус кæндзысты?

Дыгур ахъуыды кодтой:

— Уæдæ фæцæуæм æмæ сын исты бауынаффæ кæнæм.

Цы фæрæз ма сын æрцыдаид, фæлæ лæгæты дуар фидар самадтой, æфсæйнæгтæ дæр дзы сæвæрдтой. Бирæ рæстæджытæм фæлæууыди Дыгургомы лæгæты дуар амадæй. Æмбисондæн баззади, Дыгуры лæгæты дæ мард æрцæуæд, зæгъгæ.

Мæхческы цæрæг адæмтæй дæр бирæтæ сарæзтой сæхицæн зæппæдзтæ, æмæ-иу зæппадз амад кæмæн æрцыди, уыдон-иу рагацау сæ хуыссæнтæ, сæ хæринæгтæ бахастой зæппадзмæ.

Цæринаг чи уа, уымæн зæппадзы дæр ницы уыдзæн.

Чидæртæ ма дзы-иу рацыд зæппадзæй дæр. Мæрдтæй рацæуæгæй хъауджыдæр цæмæн хъуамæ уыдаиккой. Чи ма дзы-иу рацыди, уыдон дзырдтой:

— Ныр махæн мæлæтæй тæссаг нал у.

Уæлладжыры комы цæрæг адæмæй дæр хъæбæр бирæ фæмарди, Дæллаг Мызурæй дæр æмæ Уæллаг Мызурæй дæр. Нузалæй дæлæмæ цыдæриддæр хъæутæ уыди — рынæй куынæг кодтой. Зæппæдзтæ уæлдай фылдæр арæзтой Бадыхъæуы.

ФÆДИСОН. Дыккаг чиныг

⇐ Предыдущая 16 17 18 19 202122 23 24 25 Следующая ⇒