|
|||
Бесінші ереже: Ержүрек адамға, егер ол қажетті шарттарды орындаса, дұшпанның қатарларына өзін тастауға рұқсат етіледі
Мұ сылмандардың шағ ын тобы немесе олардың біреуі шайқ ас кезінде соғ ысып жатқ ан дұ шпанның қ атарларына терең деп енуіне болады, осы опат болуғ а ә келетіндігі ық тимал болса (да). Ғ алымдардың арасында мұ ндай ә рекеттердің Шариғ ат тұ рғ ысынан заң ды болып табылатындығ ына келіспеушіліктер жоқ. Мұ ндай ерліктердің заң ды екендігін сахабалардың жә не олардың ізбасарларының, сондай-ақ, олардан кейінірек ө мір сү рген салиқ алы мұ сылмандардың ө мірлерінен алынғ ан кө птеген мысалдар дә лелдейді. [13] Мұ ндай ә рекеттер олар жайында ғ алымдардың арасында келіспеушіліктер болғ ан жә не тіпті олар тыйым салатын ә лгі амалдарғ а жатпайды. Керісінше, мұ ндай ерлік адамды Аллаһ тың разылығ ына жақ ындататын ең жақ сы амалдардан болып саналады, бұ л жө нінде мына аятта айтылғ андай: " Адамдардың арасында Аллаһ тың разылығ ын алуды ү міттеніп, ө з жанын сататын да бар" (ә л-Бақ ара; 207). Алайда бұ л жердегі мә селе басқ а нә рседе болып тұ р: мұ ндай ерліктердің рұ қ сат етілгендігі " жанкештілік" деп аталатын актілерді рұ қ сат ететіндер тарапынан негізгі дә лел ретінде қ олданылады. Шейх-уль-ислам Ибн Таймийя былай деген: ”Муслим ө зінің «ә с-Сахихында» [14] Пайғ амбардан (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) жеткен, жасө спірім дін салтанат қ ұ руы ү шін ө зін ө лтіруге рұ қ сат еткендігі туралы баяндалатын «ор адамдары» туралы деректі келтіреді. Осығ ан негізделіп, тө рт имамның барлығ ы дұ шпан қ атарларына [15] терең деп ену мұ сылмандардың мү ддесіне жауап беретін кезде мү мін адам осыны істеуіне рұ қ сат етіледі деп есептеген, тіпті ол ө зінің ө лтірілетіндігі туралы ойғ а шомып тұ рса да“. Қ з.: «Мә джму ә л-Фатауа» (28/540). Абу Хамид ә л-Ғ азали былай деген: «Мұ сылман адам жалғ ыз ө зі дұ шпанның қ атарларына ө зін тастап, олармен соғ ысуына рұ қ сат етіледі дегенге ешқ андай келіспеушіліктер жоқ, тіпті ол ө зінің қ аза болуы ық тимал екендігін білсе де. Мұ сылман адамғ а, сондай-ақ, ө лтірілгеніне дейін дұ шпандармен соғ ысуына да рұ қ сат етіледі. Мұ ның барлығ ы жақ сылық қ а ү ндеп, жамандақ тан қ айтару ұ ғ ымына кіреді. Бірақ егер адам ө зінің шабуылы дұ шпанғ а ешқ андай зиян тигізбейтінін (мысалы, дұ шпандарғ а зағ ип немесе мү гедек адам ө зін тастаса) білсе, мұ ндай нә рсені істеуге тыйым салынады. Бұ л жағ дайда дұ шпандарғ а шабуылдау ө зін ө лім қ аупіне лақ тыруғ а тыйым салатын аяттың [16] жалпы мағ ынасының астына кіреді. Дегенмен, егер адам ө згені ө лтірмей жатып ө лтірілмейтінін жә не оның ержү ректігі дұ шпандардың жү ректеріне ү рей салатынын, мұ сылмандардың қ айратты екендігіне жә не Аллаһ тың жолында ө луді жақ сы кө ретіндігіне оларды сендіретінін жә не соның нә тижесіне олар қ ұ лайтынын білсе, дұ шпанғ а қ арай ө зін тастауына болады". Қ з.: «Ихья Улюм ә д-Дин» ә з-Зубайдидің «Итхаф ә с-Садат ә л-Муттақ иин» шархымен (7/26). Абу Хамид ә л-Ғ азалидің айтқ анында сө з шайқ ас майданында ө зін-ө зі қ ұ рбан ету туралы болып тұ р. Ал қ оржынынан қ ұ рмасын алып жей бастағ ан жә не: " Мен осы қ ұ рмаларды жеп болғ аныма дейін тірі қ алсам, бұ л ұ зақ ө мір болады", - деп, қ ұ рмаларын тастай салып, шайқ асқ а ө зін тастап, қ аза тапқ ан[17]. Умайр ибн ә л-Хуммам туралы дерекке келер болсақ, ол жө нінде имам ә н-Науауи былай деген: " Бұ л оқ иғ а шайқ ас кезінде дұ шпанның қ атарына енуге жә не дін ү шін шә һ ид болуғ а ұ мтылуғ а рұ қ сат етілгендігіне нұ сқ айды. Мұ ндай ә рекет рұ қ сат етілген болып табылады жә не ғ алымдардың басым бө лігі мұ ны айыпты нә рсе деп санамайды". «Шарх «Сахих» Муслим» (13/46). Шейх ә л-Ә лбаниге, Аллаһ оғ ан рахым етсін, " Коммандос" деп аталатын топтар қ атысатын қ азіргі заманның ә скери операциялары туралы: «Мұ сылмандарғ а екпін кө рсетіп жатқ ан дұ шпандарғ а қ арсы бағ ытталғ ан бұ л операциялардың мә ні - ө луге оқ талғ андардың арнайы тағ айындалғ ан топтары дұ шпан танкілеріне жақ ындап барып, миналауды жасайды да, нә тижесінде ө здері қ аза табады. Бұ л ө зін-ө зі ө лтіру болып саналады ма? » - деген сұ рақ қ ойылғ анда, шейх былай деп жауап берді: " Бұ л - ө зін-ө зі ө лтіру емес, ө йткені ө зін-зі ө лтіру дегеніміз - бұ л мұ сылман адамның ө з бақ ытсыз ө мірін тоқ татқ ысы келіп ө зін-ө зі ө лтіруі. Ал бұ л жағ дайғ а келер болсақ, бұ л жерде біз ө зін-ө зі ө лтіруді емес, Аллаһ тың жолындағ ы жиһ адты кө реміз. Алайда бір маң ызды жайтқ а назар аудару қ ажет: мұ ндай ә рекеттерді кез келген біреу ө зінің ұ йғ арымымен жасай алмайды. Олар тек қ олбасшының бұ йрығ ымен орындалуы қ ажет [18] [41]. Егер қ олбасшы қ андай да бір сарбазсыз амалдай алатын болса жә не осы сарбазды ық тимал болғ ан жоғ алту дұ шпанның кө п санының жойылуына ә келіп, ү лкен пайдағ а ұ ласады деп есептесе, ол осындай шешімді қ абылдауына болады. Оғ ан бағ ыну міндетті болады, тіпті сарбаздың ө зі бұ ғ ан наразы болса да". Шейх ә л-Ә лбани ә рі қ арай былай деген: «Ө зін-ө зі ө лтіру - Ислам қ атаң тыйым салғ ан іс-ә рекеттердің бірі, ө йткені оны тек Раббығ а қ арсы ү н кө терген жә не Аллаһ тың тағ дырымен келіспейтін (адам) ғ ана жасайды. Ал қ арастырып жатқ ан амал ө зін-ө зі ө лтіру болып табылмайды. Мұ ндайды сахабалар істеген. Олардың біреуі қ ылышымен дұ шпандардың тұ тас тобына қ арсы шабуыл жасап, ө зі қ аза тапқ анынша дұ шпандардың басын шапқ ан. Ол Аллаһ тың сыйына ү міт етіп тө зімділік танытты, ө йткені ө зінің жолы Жә ннатқ а алып баратынын білді. Жиһ адта осылайша ө летін (адам) мен ө зін-ө зі ө лтіру арқ ылы ө мірден қ ұ тылатынның немесе мұ рнын шү йіріп, ө з ой-тұ жырымына сә йкес ә рекет етушінің арасындағ ы айырмашылық ө лшеуге келмейді. Екіншісі ө зін опат етуге тастау дегенді дә л білдіреді». Қ з.: «Силсилә т ә л-Һ уда уә ә н-Нур», № 134 аудиотаспа. Сө йтіп, аталғ ан мысалдар ержү рек, батыл адамның шайқ ас майданында дұ шпан қ атарларына терең деп енуіне рұ қ сат етілгендігін дә лелдейді, бірақ олар ө зін-ө зі ө лтірудің рұ қ сат етілгендігіне дә йек болып табылмайды. Бұ дан тыс, ғ алымдар мемлекет тарапынан тағ айындалғ ан қ олбасшығ а бағ ынудың қ ажеттілігіне нұ сқ айды.
|
|||
|