5.Ж.Аймауытовтың «Ақбілек» романындағы саяси-әлеуметтік жағдай мен өмір шындығын дәлелдеп жазыңыз.

Қ азақ прозасына ү лкен ү лес қ осқ ан алғ ашқ ы қ азақ романының авторы – Жү сіпбек Аймауытов. Оның талант мү мкіндіктері, қ абілет ерекшеліктері айқ ын кө рінген туындысы – «Ақ білек» романы. Қ аламгер ә леуметтік тартыстар, тарихи оқ иғ алар, тап кү ресі, ел мойнына салмақ тү сіп, жеке адамдар тағ дырының ширық қ ан буынын дә л басады. Ендеше, осы «Ақ білек» романында қ андай саяси-ә леуметтік жағ дайлар мен ө мір шындығ ы туралы жазылды?

Жалпы романның ө зі қ азақ қ ызының тағ дырына қ ұ рылғ ан шығ арма. «Ақ білекте» қ азақ аулының Ресей жеріндегі тө ң керістер кезіндегі, ақ пен қ ызылдың лаң ы тұ сындағ ы ә леуметтік-саяси жағ дайына баса кө ң іл бө лінген. Ө йткені романның фабуласы қ оғ амдағ ы қ ұ былыстарғ а тікелей байланысты дамиды. Бү кіл сюжет елдегі азамат соғ ысы тұ сында ғ ана ө туге тиіс оқ иғ ағ а негізделген. Қ азақ халқ ының орыс тепкісінің астында кө рген зорлық -зомбылық тарын Ж. Аймауытов Ақ білек трагедиясы арқ ылы шынайы суреттеген. Ресей империясының екі ғ асырдай боданы болғ ан қ азақ халқ ының азып-тозғ ан мү шкіл халін айқ ын кө рсету ү шін жазушы Ақ білек басындағ ы трагедиясын шегіне жеткізіп кө рсете білген. Ішкі Ресейдегі қ ызыл орыстардың тегеурінді екпініне шыдай алмай оң тү стікке қ арай жө ң кілген ақ орыстар жү рген жерін жалмап, бейбіт халық ты тонап, қ ырып-жойып бара жатты. Кейбір кеудемсоқ офицерлер тіпті шектен шығ ып қ азақ тың қ ыз-келіншектерін зорлап, қ орлап кетіп отырды. Ақ білек те осындай бір ақ офицерінің кү шпен зорлап қ осылғ ан уақ ытша ә йеліне айналып еді. Осы оқ иғ аларды баяндай отырып, жазушы ұ лттық психологияны нанымды суреттейді. Орыстардың қ азақ тарды менсінбеуі, адам санатына қ оспауы, қ азақ қ а деген зорлық зомбылығ ын шімірікпестен істей салуы – бір жағ ынан орыстардың басқ ыншылық мінез-қ ұ лқ ын, езуші халық ретінде дандайсығ ан кө ң іл-кү йін кө рсетсе, екінші жағ ынан қ азақ тардың орысқ а дегенде дә рменсіздігін, ынжық тығ ын, бейшаралығ ын байқ атады. Бірімен-бірі айтысып-қ ырқ ысқ анда батыл қ имылдайтын қ азақ тар орыстан ө ктемдік кө рсе, ұ нжырғ асы тү сіп, бү гежектеп қ алады. Осыны жақ сы білетін озбырлар онан сайын қ ұ тырына тү седі. Ж. Аймауытов ө з романында мә селенің осы жағ ына баса назар аударғ ан. Автор езуші ұ лт пен езілуші ұ лттың психологиясын дә л берген.

Қ орытындылай келе, Ақ білек – сол кездегі қ азақ қ ыз-келіншектерінің ғ ана емес, ғ асырлар бойы отарлық тепкіден кө з ашпағ ан қ азақ халқ ының жиынтық бейнесіне айналғ ан. Сондық тан да «Ақ білек» қ азақ ә дебиетінің тарихында ө зіндік орын алатын шығ арма.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒