2. Биология ілімінің дамуына үлес қосқан ғалымдарды атап, олардың еңбектерін атап көрсетіңіз

1543 ж. бельгиялық ғ алым А. Везалий “Адам денесінің қ ұ рылысы жайлы жеті кітап” атты ең бегін жарық қ а шығ арып, ғ ылыми анатомияның негізін қ алады.
Геккельдің Ө мір ағ ашы (1879).
Ал 1628 ж. ағ ылшын ғ алымы В. Гарвей “Жануарлардағ ы жү рек пен қ ан қ озғ алысы туралы анатомиялық зерттеу” атты ең бегінде қ ан айналымы жайлы ілімді тұ жырымдаса,
1670 ж. Италия ғ алымы Д. Борелли жануарлардың қ озғ алу механизмдерін сипаттау арқ ылы физиологияның дамуына жол салды.
16 — 17 ғ асырларда микроскоптың ашылуына байланысты ө сімдіктердің ішкі қ ұ рылысы (Р. Гук, 1665; М. Мальпиги, 1675 — 79; Н. Грю, 1671 — 82), олардың жыныстық ерекшеліктері (Р. Камерариус, 1694, т. б. ), микроорганизмдер, эритроциттер мен сперматозоидтар (А. Левенгук, 1673) зерттеліп, жә ндіктердің қ ұ рылысы мен дамуы (М. Мальпиги, 1669; Я. Сваммердам, 1669) анық талды. Бұ л жаң алық тар эмбриологияда бір-біріне қ арама-қ айшы тү рлі бағ ыттарды (овизм, анималькулизм, преформизм, эпигенез, т. б. ) қ алыптастырды.
1670 ж. ағ ылшын ғ алымы Дж. Рей “Ө сімдіктер тарихы” атты ең бегінде 19 класқ а топтастырылғ ан 18 мың ө сімдік тү рлеріне сипаттама берді.
18 ғ асырда швед ғ алымы К. Линней “Табиғ ат жү йесі” атты ең бегінде ғ ылымғ а бинарлық номенклатураны енгізді. 18 — 19 ғ асырларда тірі табиғ аттың тарихи дамуы жайлы теориялар қ алыптаса бастады. Солардың бірі француз ғ алымы Ж. Ламарктың эволюциялық теориясы мен неміс ғ алымдары Т. Шванн жә не М. Шлейденнің клетка теориясы болды. Осы кезде жануарлар физиологиясындағ ы ірі жетістік — бауырда глюкогеннің синтезделуі (К. Бернар, 1848), жоғ арғ ы жү йке ә рекеті (И. М. Сеченов, 1863) анық талса, француз ғ алымы Л. Пастер (1860 — 1864) қ азіргі тірі организмдердің ө здігінен пайда болу мү мкіндігін біржолата теріске шығ арды. 19 ғ асырдағ ы аса маң ызды оқ иғ алардың бірі Ч. Дарвиннің “Тү рлердің шығ у тегі” ең бегінде эволюциялық ілімді жариялауы болды. Дарвинизмнің қ алыптасуы эволюциялық салыстырмалы анатомия (К. Гегенбауэр), эволюциялық эмбриология (А. О. Ковалевский, И. И. Мечников), эволюциялық палеонтология (В. О. Ковалевский) сияқ ты жаң а бағ ыттарғ а жол ашты. Дә л осы кезде генетика ғ ылымы қ алыптасып, қ арқ ынды дами бастады.
1865 ж. чех ғ алымы Г. Мендель белгілердің тұ қ ым қ уалау заң дылығ ын ашты.
1900 ж. голланд ғ алымы Де Фриз ғ ылымғ а “мутация” деген терминді енгізсе, американ ғ алымы Т. Морган “Тұ қ ым қ уалаушылық тың хромосомалық теориясын” ашты (1910 — 11).

⇐ Предыдущая 21 22 23 24 252627 28 29 30 Следующая ⇒