10. Өрмекшітәрізділер құрылысындағы ерекшеліктерге талдау жасай отырып, қарастырыңыз

Ө рмекші тә різділер (лат. Arachnіda) – омыртқ асыздардың бір класы. Ө рмекші тә різділердің класына атмосферамен тыныс алатын мү шелері жапырақ шалау келген ө кпелері мен кең ірдектері бар қ ұ рлық та тіршілік ететін хелицералылар жатады. Денесі – бас кө кірек пен қ ұ рсақ тан тұ рады, бірақ бұ лары жоғ ары сатыдағ ы ө рмекші тә різділерде – кенелерде (Acarina) – жалпы бір бө лім бірігіп кетеді. Ө рмекшінің сыртқ ы жамылғ ысы ә детте хитинді кутикуладан жә не оны астарлап жатқ ан клеткалар қ ұ рылысты гиподермадан тұ рады. Сыртқ ы жамылғ ының астында бұ лшық ет қ абаты жатады, бұ л қ абат тү рлі бағ ытта кеткен ет талшық тарынан қ ұ ралады. Орталық нерв системасы бас – кө кірегінің артқ ы жартысында тө стабанның ү стің гі жағ ында шоғ ырланып жатады. Осы жерде қ ұ рсақ тізбегінің бірігіп кетуінен пайда болғ ан жалпайып келген нерв массасы болады. Бұ л жұ тқ ыншақ асты массасының сегменттенуі бү йірдегі нервтердің бес жұ бының тү п жақ тарының жуандап келетіндігінен кө рінеді, бұ лардың алдың ғ ы жұ бы аяқ қ армалағ ышты қ амтамасыз етеді де, келесі тө рт жұ бы жү ру аяқ тарына кетеді. Кресті ө рмекшінің ішектерінен ү ш бө лімді ажыратуғ а болады: алдың ғ ы, ортаң ғ ы жә не артқ ы ішек бө лімі. Алдың ғ ы ішекті екі бө лімшесі де кутикуламен астарланғ ан жә не олардың ішкі қ уысын керетін радиациальды бұ лшық еті бар. Сол бағ ытында артқ а кетіп, сорғ ыш қ арынғ а барып қ ұ яды. Сорғ ыш қ арыннан кейін сә л кең ірек ортаң ғ ы ішек басталады – яғ ни бұ ның бас кө кірекпен қ арынғ а ө зінен шығ арып тұ йық тармақ тар жіберетін жері жатады. Кресті ө рмекшінің қ ан жү ру системасы, ө здерінің меншікті қ абырғ алары бар, қ ан тамырларынан жә не бірнеше қ уыстардан – лакундардан, яки синустардан, қ ұ ралады, бұ л қ уыстар дененің ішкі қ уыстары болып табылады. Барлық қ ан тамырлары артериялық қ ан тамырларының жү йесіне жатады: бұ лардың барлығ ы да қ анды жү ректен алып шығ ып, дененің барлық жерлеріне тотық қ ан қ анды таратып алып кетеді. Кресті ө рмекшінің тыныс органдары ретінде жапырақ пішінді келген ө кпелері жә не кең ірдек тү тіктерінің жү йесі бар. Кең ірдек тү тіктері жалғ ыз сың ар болып келетін стигмамен ө рмекшінің бауыры жағ ына ө рмек сү йелдерінің ілгері жағ ынан келіп сыртқ а ашылады. Кресті ө рмекшінің зә р шығ ару органдары екі тү рлі – мальпиги тү тікшелері жә не коксальдық бездер. Тоқ у аппараты екі нә рседен –сыртқ ы ө рмек сү йелдері жә не ішкі ө рмек бездері мү шелерінен қ ұ ралады. Кресті ө рмекшінің ү ш жұ п ө рмек сү йелдері бар. Сү йелдің тө бесіндкгі жарғ ақ бетінде ондағ ан тө сіктер болады, міне осы тесіктерден секрет-ө рмек шығ ады. Бұ л ө рмектер тесіктен шық қ ан кезінде ауада қ атады. Сыртқ ы жыныс тесігі аталық ө рмекшіде де, аналық ө рмекшіде де қ ұ рсақ тың тө менгі бетінде, жапырақ тә різді ө кпелердің саң ылау екі стигмаларының арасында жатады.

⇐ Предыдущая 15 16 17 18 192021 22 23 24 Следующая ⇒