Жаздық бидай жапырағының анатомиялық құрылысы

Жаздық бидай жапырағ ының анатомиялық қ ұ рылысы

1 — эпидермис; 2 — склеренхима; 3 — ө ткізгіш шоқ; 4 — мезофилл; 5 — паренхима

4. Аналық та орналасуына, қ абаттарының жатысы мен жетілуіне қ арай тұ қ ымбү рінің тү рлері. Ұ рық қ алтасының пайда болуы жә не ондағ ы жасушалардың қ ұ рылым ө згерістерін реттең із

Ө сімдіктің тү рінек қ арай инетегумент бір немесе екі қ абат болуы мү мкін. Интегумент қ абаты нуцеллусты бү тіндей қ оршамайды. Тұ қ ымбү ршіктің тө бесінде жің ішке каналша – тозаң тесігі немесе микропиле қ алады.

Аналық та орналасуына, қ абаттарының ерекшеліктері мен жедетілуіне қ арай тұ қ ымбү ршігі 5 негізгі типке бө лінеді.

· ортотропты немесе тү зу тұ қ ымбү ршігі.

· анатропты немесе майысқ ақ тұ қ ымбү ршігі.

· гемитропты немесе жартылай бұ рылғ ан

· кампилотропты немесе қ исық тұ қ ымбү ршігі

· амфитропты немесе екі жақ ты қ исық тұ қ ымбү ршігі

Тұ қ ым гү лді ө сімдіктердің қ осарынан ұ рық тану нә тижесінде пайда болатын, кө бею, таралу қ ызметін атқ аратын мү шесі болып табылады. Ол сырты жеміс қ аппен қ апталғ ан ұ рық тен жә не қ ор жинайтын ұ лпадан тұ рады. Ө суге қ олайсыз жағ дайда тұ қ ым тыныштық қ алпында топырақ та ұ зақ уақ ыттар бюойы жата беруі мү мкін. Қ олайлы температурада жә не ылғ ал жеткілдікті болғ ан кезде тұ қ ым бойына суды тартып, ауа жеткілікті мө лшерде келіп тұ рса ісініп ө седі. Қ ор заттарының жиналуына байланысты тұ қ ым эндосперімді, эндоспермсіз, перисперімді, эндосперімді-перисперімді деп бө лінеді. Жеміс тұ қ ымды сыртқ ы ортаның қ олайсыз жағ дайларынан сақ тайтын, ө сімдіктің кө бею жә не таралу мү шесі. Жеміс гү лден, ұ рық тану процесіне кейін ондағ ы жү ретін ө згерістердің нә тижесінде пайда болады. Жемістің тү зң луінде негізгң рольді гинецей атқ арады. Ке, йбір ө сімдіктер ұ рық тану процессі жү рмесе де жеміс береді. Мұ ндай жемістерді партенокарпты деп атайды. Жеміс перикерпийден жә не тұ қ ымның жиынтығ ынан тұ рады. Перикарпий- бір немесе бірнеше аналық тың жатынының қ абырғ асынан кө п жағ дайда гү лдің басқ а бө лң ктерң нен – жапырақ шалардан, сиректеу гү л тұ ғ ырынан пайда болатын, жемістің қ абық шасы болып табылады. Перикарпий ү ш қ абаттан тұ рады: сыртқ ы-экзокарпий, ортаң ғ ы- мезокарпий жә не ішкі- эндокарпий. Жемістер алуан тү рлі болып келеді. Қ арапайым апокрапты гинецейден пайда болғ ан жемістерді апокарпиялар, ал ценокарпты гинецейден пайда болғ ан жемістерді ценокарпиялар деп атайды. Жемістерді жай жә не кү рделі деп екіге бө леді. Егер жеміс гү лдің бір ғ ана аналығ ынан дамыса-ол жай, ал бірнеше аналығ ынан дамыса –кү рделі болып табылады. Жабық тұ қ ымды ө сімдіктердің жемістерін шырынды жә не қ ұ рғ ақ жә імістер деп бө леді. Шырынды жемістердің ірі паренхималық, шырыны мол жасушалардан тү зілген мезокарпийі жақ сы дамығ ан. Қ ұ рғ ақ жемістілердң шырындыларғ а қ арағ анда мезокарпийі нагар дамығ ан. Кө пшілігінің мезокарпийі кө п қ абатты, жасуша ішілік заттарын жоғ алтқ ан паренхималық, склеренхималық жә не қ абыршақ жасушалардан тү зілген. Қ ұ рғ ақ жемістер қ ақ ырайтын жә не қ ақ ырамайтын, ал шырынды жемістер шиелі жә не сү йекті жемістер деп бө лінеді. Қ ақ ырайтын қ ұ рғ ақ жемістер қ ақ ырау жолына, ішіндегі ұ ялардың санына қ арай бө лінеді. Таптама- бір жеміс жапырақ шасынан пайда болғ ан, бір ұ ялы, кө п тұ қ ымды қ ұ рғ ақ, бір жағ ынан қ ақ ырайтын жеміс. Апокрпты гинецейден біріккен таптама тү зіледі. Таралу жолдары – жел, су, жануар, адам арқ ылы таралады. Жемістерді қ ақ ырайтын, қ ақ ырамайтын, қ ұ рғ ақ жә не шырынды деп жіктейді.

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 151617 18 19 20 Следующая ⇒