9. Гидраның эктодермасын түзетін жасушалардың түрлерін атап көрсетіңіз

Гидра (лат. Hydra) – ішекқ уыстылар типінің, гидралар (Hydrozoa) класының бір туысы. Ұ зындығ ы 1 см-ге дейін, табанымен субстратқ а бекініп тіршілік етеді. Ө зендер мен шалшық суларда кө п кездеседі.

Денесі екі қ абаттан: эктодерма жә не энтодермадан тұ рады. Эктодерма қ абаты тері-бұ лшық ет жасушаларынан, атпа жасушаларынан, жү йке жә не аралық жасушалардан тү зіледі. Энтодерма қ абаты асқ орыту-бұ лшық ет жасушалары мен безді жасушалардан тұ рады жә не ішек қ уысын астарлап жатады.

Атпа жасушалары қ армалауыштарда орналасады жә не олардың ішінде улы сұ йығ ы бар қ апшығ ы (капсуласы) болады. Қ апшық та шиыршық талғ ан жің ішке атпа тү тікше-жіп жатады. Мұ ндай жасушаның гидра денесі жабынынан сә л қ алтиып шығ ып тұ ратын сезімтал талшығ ы болады. Судағ ы ұ сақ шаян немесе су бунақ денелілерінің дернә сілі гидра денесіндегі сезімтал талшық қ а тиіп кетсе, қ апшық тағ ы атпа жіпше лезде жазылады да, денесіне жайылады. Гидра жемді қ армалауыштары арқ ылы ауызына апарып, жұ тады. Жем ішек қ уысына тү скен соң безді жасушалардан сө л бө лініп, ас ұ сақ талып қ орытыла бастайды. Асқ орыту-бұ лшық ет жасушаларының талшық тары ас тү йіршіктерін араластырады да, пайда болғ ан жасуша жалғ анаяқ тары (амеба сияқ ты) ол тү йірлерді орап алып, цитоплазмағ а ө ткізеді. Ас одан ә рі вакуольдерде қ орытылады.

Қ оректік заттар ағ заның барлық жасушаларына сің іріледі. Қ орытылмағ ан қ алдық заттар ауызы арқ ылы сыртқ а шығ арылады.

Эктодерма қ абатында

Эпителиальды-бұ лшық етті (эпителиально-мускульные) жасушалар – гидра осы жасушалар арқ ылы қ ысқ ара алады;

Стрекательді жасушалар – бұ л жасушалар гидраның бү кіл денеінде кезедеседі, кө бінесе шупальцаларында. Ә р стрекательді жасушада капсула болады – книда немесе нематоциста деп аталады. Стрекательді жасушалардың ү ш тү рі бар: пенетранттар (28 қ армалауыш), глютинанттар (7) жә не вольвенттер(65); Ең ү лкені – пенетранттар. Олар азық тың жамылғ ысын тесіп ө ту ү шін қ олданылады. Глютинанттар екіге бө лінеді: кішкене глютинанттар (стереолиндер) – тікеншесіз (без шипиков) жабысқ ақ жә пше лақ тырады жә не ү лкен глютинантар (стрептолин) – жіпшелерінде қ орғ аныштық қ ызмет атқ аратын тікеншелер болады.

Жү йке жасушалары – эктодермада дифузды тү рде, яғ ни шашыранды орналасқ ан, кө бінесе ауыз шеттерінде жә не табанда кө бірек болады. Бұ л жасушалар шартты рефлекстер тү зе алады.

Аралық жасушалар – эпителиальды жасушалардың арасында кездеседі, діннің қ ызметін атқ арады. Барлық басқ а да жасушаларғ а бастау береді.

⇐ Предыдущая 14 15 16 17 181920 21 22 23 Следующая ⇒