Пәні: Абайтану. Сыныбы: 9-сынып. Онегиннің өлердегі сөзі өлеңі. Абайдың өзінің тапқан көркемдік шешімі

Кү ні: 20. 10. 2016

Пә ні: Абайтану

Сыныбы: 9-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: " Онегиннің ө лердегі сө зі" ө лең і. Абайдың ө зінің тапқ ан кө ркемдік шешімі

Сабақ тың мақ саты:

1. Білімділік: оқ ушыларғ а Абайдың Пушкиннен аудармалары, ақ ынның шығ армашылық байланысы туралы тү сінік беру;
2. Дамытушылық: ой-ө рісін, ойлау белсенділігін, сө йлеу шеберлігін, тіл мә дениетін дамыту, сө здік қ орын молайту, шығ армашылық ізденіске баулу;

3. Тә рбиелік: елін, жерін, Отанын қ адірлеуге, адамгершілікке, адалдық қ а, ең бексү йгіштікке тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: лекция сабақ.

Сабақ тың ә дісі: тү сіндіру, суреттеу, салыстыру, сұ рақ -жауап, сө здікпен жұ мыс, бағ алау, бекіту, қ орытындылау.

Сабақ тың кө рнекілігі: Абайтану оқ улығ ы, кө ркем ә дебиеттер, Пушкиннің портреті, Абай аудармалары, рефераттар, бү ктемелер.

Сабақ тың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұ жымымен жұ мыс жү ргізу.

Сабақ тың барысы:

І Ұ йымдастыру кезең і:

1. Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу;

2. Оқ у қ ұ ралдарын, сабақ қ а дайындығ ын тексеру;

3. Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу;

4. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару;

5. Cабақ тың мақ сатымен таныстыру.

ІІ Ү й тапсырмасын тексеру:

1. Абайдың аудармаларын оқ у, бір ұ нағ ан ү зіндісін жаттау.

2. «Абай аудармаларын оқ ығ аннан кейінгі тү йген ойым» немесе

«Абай атағ а хат» тақ ырыбында эссе жазу.

Сұ рақ қ ою арқ ылы ө ткен тақ ырыпты пысық таймын.

1. Абай аудармаларының ерекшелігі неде?

2. Қ азақ ә дебиетінің ө ркендеуі ү шін Абайдың аудармашылық жұ мысының қ андай маң ызы бар?

3. Абай Пушкин шығ армаларын қ азақ тіліне қ ай жылдан бастап аударады?

4. Абай Пушкиннің қ андай туындысын аса жоғ ары бағ алады?

5. Абайдың Пушкиннің «Евгений Онегинін» аударудағ ы шеберлігі.

ІІІ Жаң а сабақ:

" Онегиннің ө лердегі сө зі" ө лең і. Абайдың ө зінің тапқ ан кө ркемдік шешімі

Абай – А. С. Пушкинді, М. Ю. Лермонтов, И. А. Крылов орыс ақ ындарының шығ армаларын шеберлікпен аударып, қ азақ ә дебиетін жаң а ой орамымен байытты. Қ азақ ә дебиетінің ө ркендеуі ү шін Абайдың аудармашылық жұ мысының зор маң ызы болды. 1886 жылдан бастап Абай Пушкин шығ армаларын қ азақ тіліне аударады. Орыстың классик поэзиясы Абай поэзиясына прогресшіл ық пал жасады. Қ азақ мә дениетінің келешекте ө ркендеуінің кепілі оның тарихи дамуы жолында сенімді жолбасшысы болғ ан орыс мә дениетіне (ол арқ ылы бү кіл Еуропалық мә дениетке) ең алдымен, оғ ан дейін қ азақ халқ ына мү лде белгісіз орыстың ұ лы классиктері қ алдырғ ан мұ рағ а Абайдың ү міт артуы орасан маң ызы бар факт еді. Ерекше дарынды, кемел ойлы Абай жаң а мә дениетті ақ ыл сарабынан ө ткізе, ө з бойына сің іре білді. Ө зінің идеялық жә не творчестволық байлығ ының асылына келгенде, Пушкин сияқ ты Абай да қ алың жұ ртқ а ортақ, анық ұ лттық, халық тық ақ ын.

Абай сол кездегі кертартпа діни-саяси ағ ымғ а қ арсы, ө з халқ ы мә дени прогреске орыс халқ ының ұ лы мә дениетінен ү йрену арқ ылы жететінін насихаттап, ө зі де соны жү зеге асырды. Сол замандағ ы гуманистік идеяларды кең таратудың қ айнар кө зі орыс мә дениетінде деп білді. Абай Пушкинді ө з бетімен оқ ып, оның шығ армаларын аударды. Сол Пушкин арқ ылы Батыс Еуропаның басқ а да классиктерін танып білді. Орысша аудармалар арқ ылы ол ежелгі ә дебиетпен де танысты.

Қ азақ тарихында Пушкиннің мұ расына алғ аш айырық ша зер салып, ө неге еткен Абай Қ ұ нанбаев болды. Ол Пушкинді тек ақ ын ретінде қ ызық таумен тынғ ан жоқ, терең зерттеп ізденуіне тірек етті. Абай Пушкиннің ең таң даулы туындысы «Евгений Онегинді» аса жоғ ары бағ алады, оның жеке ү зінділерін бұ дан бір ғ асырғ а таяу уақ ыт бұ рын асқ ан кө ркемдік шеберлікпен қ азақ шалап берді. Абай қ азақ тіліне аударып, арнайы ә н шығ арғ ан «Татьяна хаты» халық арасында ө ткен ғ асырдың аяқ кезінде ө те кең тарап, ең сү йікті ө лең дердің біріне айналуы орыс ақ ынының ерте кезден-ақ қ азақ халқ ына етене жақ ын болып кеткенінің айқ ын дә лелі. Татьянаның тағ дырын қ ыр елі қ азақ қ ызының, ә йелінің тағ дырына орайлас сезінді. Татьянаның еркіндік сү йгіштігі мен парасаттылығ ы, сабырлылығ ы қ азақ жастарын да тебірентті. Пушкиннің ұ лылығ ын сол заманда, сол ортада отырып тани, бағ алай білгендігі – Абайдың ұ лылығ ының бір жарқ ын кө рінісі.

Абайдың Пушкинмен ү ндестігі, оны жақ ын тартуы тегін емес еді. Ол қ азақ ә дебиетінде ө з дә уірінде бір кезде Пушкин орыс ә дебиетінде атқ арғ ан қ ызметті атқ аруды, сондай жү кті кө теруді мақ сат етті. Қ азақ қ оғ амы алдына қ ойғ ан зор міндетті – жаң а реалистік ә дебиетті қ алыптастыру ісін Абай тиянақ ты атқ арғ ан болса, оғ ан орыс ә дебиетінің асқ ар алыбы Пушкиннің ә деби мұ расының демеуі тимей қ алғ ан жоқ. Тек осының ө зі ғ ана Пушкиннің мұ расы, есімі қ азақ ә дебиетімен қ аншалық ты жақ ын болып кеткендігін айқ ын кө рсетсе керек. Бұ ғ ан қ оса қ азақ халқ ының Пушкинге деген ық ыласының кө рінісі ретінде «Евгений Онегинді» халық ақ ындары революциядан бұ рын-ақ дастан етіп айтып жү ргенін жә не «Капитан қ ызының » қ азақ тіліне аударылып, 1903 жылы басылып шық қ анын атап кеткен жө н. Қ азақ ә дебиетінің туындысы «Абай жолы» роман-эпопеясында Пушкиннің ө нерпаздығ ы Абай арқ ылы бү кіл қ азақ мә дениетіне тигізген игілікті ық палы кө ркем бейнеленген. Мұ ның ө зі Пушкин шығ армалары, ұ лы ақ ынның бейнесі Мұ хтар Ә уезовке де шабыт беріп, оны рухтандырғ анын аң ғ артады.

⇐ Предыдущая 9 10 11 12 131415 16 17 18 Следующая ⇒