14. Микроклимат түрлері, ағзаға әсері, зиянды әсері туралы ескерту.

Микроклимат - белгілі бір уақ ыт аралығ ында жә не белгілі бір бө лмеде немесе басқ а қ атаң шектеулі аймақ та ауаның физикалық қ асиеттері кешені. Микроклиматтың қ алыптасуы: технологиялық ү деріс, облыс климаты, жыл маусымы, жылыту жә не желдету шарттары. Бө лмелердегі микроклиматты сипаттайтын кө рсеткіштер: ауа температурасы, қ оршау конструкцияларының бетінің температурасы, ауаның салыстырмалы ылғ алдылығ ы, ауа жылдамдығ ы.

Ауа-райының физикалық факторларының ың ғ айлылық аймағ ынан шағ ын ауытқ уларымен, сау адамдардың жақ сы жағ дайы ө згермеуі мү мкін, ал ауру адамдарда метеотропты реакциялар жиі кездеседі. Метеорологиялық экологиялық факторлардың ө згеруіне ә сіресе сезімтал - жү рек-қ ан тамырлары, нейропсихиатриялық жә не каталкал аурулармен ауыратын адамдар.

Ауа ағ засының адам денесіндегі физикалық факторларының ә серін гигиеналық бағ алау кезінде атмосфералық қ ысым, ауа температурасы, ылғ алдылық жә не жылдамдық ты ескеру керек. Адамдардың ә л-ауқ атына қ олайлы жағ дай жасау ү шін бө лмедегі факторлардың келесі параметрлері ұ сынылады (жабық микроклимат):

1) орташа ауа температурасы 18-200 (20-220 балалар ү шін), шала туылғ ан нә рестелерде - 250, киім-кешек жә не емдеу бө лмелері - 220, операциялық бө лме - 210, жалпы - 250. Ауа температурасы сыртқ ы қ абырғ адан кө лденең ішкі 20-дан, тігінен - биіктігі ә р метрге 2. 50-тен аспауы тиіс. Кү ндізгі уақ ытта орталық жылыту бө лмесіндегі ауа температурасының ауытқ уы 30-дан аспауы тиіс;

2) ауаның салыстырмалы ылғ алдылығ ы кө рсетілген температурада 40-60% аралығ ында ө згеруі мү мкін (қ ыста - 30-50%);

3) ү й-жайда ауа қ озғ алысының жылдамдығ ы 0, 2-0, 4 м / с, ауруханалық бө лмеге арналғ ан желдеткіш каналдардың ауа желісінен шығ у кезінде - 1 м / с-нен артық емес, ванна бө лмесінде, душта, физиотерапия бө лмелерінде - 0, 7 м / s. Ауруханаларда осы жағ дайлардың сақ талуы ерекше маң ызды.

Денедегі барлық ө мірлік процестер қ оршағ ан ортағ а тұ рақ ты тү рде жылу шығ арумен қ атар жү реді. Физиологиялық ү рдістердің қ алыпты ү рдісі ү шін ағ задан шығ арылатын жылу қ оршағ ан ортағ а толығ ымен тасталуы қ ажет. Жылу тербелістері қ ызып кету немесе оверклулингке алып келуі мү мкін.

Микроклимат параметрлері (болат ө ндірісі, қ ұ ю ө ндірісі жә не т. б. ) жылдам жә не елеулі ө згерістерге ұ шырағ ан кезде жұ мыс ауысымында (тігін, тігін шеберханалары, аяқ киім, машина жасау жә не т. б. ).

Адамның жылу кү йіне ә сер ету дә режесіне қ арай микроклимат параметрлері оң тайлы (бейтарап), жылыту жә не салқ ындатуғ а бө лінеді.

Оң тайлы (бейтарап) микроклимат - бұ л адамның ұ зақ уақ ытқ а ұ шырағ ан кезде оның денесінің жылу балансын, дә лірек айтқ анда, адам ағ засының жылу ө ндірісі мен оны қ оршағ ан ортағ а жылу арасындағ ы шамамен тең дікті қ амтамасыз ететін параметрлері. Оң тайлы микроклимат ың ғ айлылық сезімін тудырады жә не ө німділіктің жоғ ары дең гейіне қ ажетті алғ ышарттар жасайды.

Салқ ындататын микроклимат - адамның қ оршағ ан ортағ а жалпы жылу шығ аруы дененің жылу ө ндірісінің мө лшерінен асып кететін параметрлердің комбинациясы, бұ л адам ағ засындағ ы жалпы жә не / немесе жергілікті жылу тапшылығ ын қ алыптастыруғ а ә келеді.

Жылытқ ыш микроклимат - бұ л оның параметрлері, онда адамның қ оршағ ан ортағ а жылудың жалпы шығ арылуы организмдегі жылудың жиналуына ә келетін жылу ө ндірісінің мө лшерінен аз.

Микроклиматтың теріс ә сері:

Салқ ындатқ ыш микроклимат жү рек-тамыр ауруларының, тыныс алу жү йесінің ауруларының, тірек-қ имыл жү йесінің ауруларының пайда болуына септігін тигізеді, потенциоздық жара ауруларының, сіатикадың ө ршуіне ә келеді. Денедегі суық тың қ ысқ а мерзімді ә сері болса да, реттеуші жә не гомеостатикалық жү йелерді қ айта қ ұ рылымдау жү реді жә не организмнің иммундық мә ртебесі ө згереді. Денені айқ ын салқ ындату кезінде тромбоздың пайда болу мү мкіндігі артады.

Жылыту микроклиматының ә сері адам ағ засының функционалдық жү йелерінің стресстерімен байланысты, ол денсаулық тың бұ зылуына, тиімділіктің тө мендеуіне жә не ө німділіктің тө мендеуіне ә келеді. Параметрлердің белгілі бір мә ндерінде жылу микроклиматы жалпы сипаттағ ы ауруларғ а ә келуі мү мкін: бас аурулары, шамадан тыс терлеу жә не шаршау, жү рек-тамыр патологиясынан (гипертониялық жә не ишемиялық жү рек ауруы, артериялар мен капилляр аурулары) қ айтыс болу қ аупі артады. Ә сіресе қ алыптыдан жоғ ары дене салмағ ына ие жылу соқ қ ы бетіне сезімтал.

Адамның ө мірлік белсенділігі терморегуляция жү йесімен жә не басқ а функционалды жү йелердің: жү рек-қ антамырлық, экстрациялық, эндокриндік жә не энергетикалық, су-тұ з жә не ақ уыз алмасуын қ амтамасыз ететін жү йелердің қ ызметі арқ ылы қ ол жеткізілген кезде ғ ана дене температурасының гомеостазасы сақ талғ ан жағ дайда ғ ана қ алыпты жұ мыс жасай алады. Тұ рақ ты дене температурасын ұ стап тұ ру ү шін дене термостатикалық кү йде болуы керек, ол жылу балансымен есептеледі. Жылулық балансы жылу жә не жылуды тасымалдау процестерін ү йлестіру арқ ылы жү зеге асырылады.

Жоғ ары ауа температурасы жедел шаршау жұ мысына ық пал етеді, дененің қ ызып кетуіне, жылу соқ қ ысына ә келуі мү мкін. Жылыту микроклиматы жалпы табиғ аттың ауруына алып келуі мү мкін, ол жиі термалды қ ұ лдырау тү рінде кө рінеді. Бұ л қ ан тамырларының кең еюіне жә не олардың қ ан қ ысымының тө мендеуіне байланысты. Сонымен қ атар, дене температурасы тым жоғ ары емес. Бас ауруы, ә лсіздік сезімі, айналуы, жү рек айнуы сезімі жоғ алады. Терісі алдымен қ ызылғ а айналады, содан кейін бозғ ылт болады жә не суық терімен жабылады. Жү ректің жиілігі артады. Бұ л жай салқ ын жерде демалғ ан кезде тез ө теді. Осы жағ дайларда туындайтын қ арқ ынды терлеу организмдегі тұ здар мен судың жоғ алуымен бірге жү реді. Қ андағ ы тромбоциттер саны жә не оның тұ тқ ырлығ ы, қ ан плазмасында холестерин дең гейінің жоғ арылауы, бұ л тромбоздың (ә сіресе церебральды артериялардың ) ық тималдығ ын арттырады. Жылу микроклиматының ү немі ә серіне ұ шырамағ ан жұ мысшыларғ а қ арағ анда жұ мысшы ыстық цехтардың арасында 1, 2-2, 1 есе жоғ ары. Металлургия ө ндірісінің негізгі цехтарындағ ы жылу жү ктемесі респираторлық жү йесінің барлық ауруларының 37% -ы жә не ас қ орыту жү йесінің ауруларының 39% -ын қ ұ райды. Тұ рақ ты миокардиопатиялар, гипертониялық нейроциркуляторлық дистониялар тү рінде кө рінетін гемодинамикалық стресспен байланысты жү рек-тамыр жү йесі аурулары бар. Жұ мыстың елеулі жылумен жә не физикалық жү ктемемен, ә сіресе 50 жастағ ы жас тобында жұ мыс істейтін қ ызметкерлердің қ арқ ынды биологиялық қ артаюы бар. Бақ ыланғ ан бас аурулары, артық терлеу жә не шаршау. Жү рек-қ антамыр жү йесі ауруларынан стандартталғ ан ө лім-жітімнің айтарлық тай ө суі анық талды.

Жылу соқ қ ысы ө те қ ауіпті. Тіпті ерте анық тау кезінде ә рбір бесінші оқ иғ а ө лімге ә келеді. Жалпы термалды тоқ ырау кезінде дене температурасы едә уір артып, ә сіресе орталық жү йке жү йесінде тіндердің зақ ымдануына ә келеді. Айқ ындық жә не қ ұ су, сана сезімін жоғ алтудан бұ рын, кейде конвульсиямен бірге жү реді. Терморегуляция орталығ ының бұ зылуына байланысты қ ан ағ ымы азаяды. Тері ыстық, қ ұ рғ ақ, алдымен қ ызыл тү сті, содан кейін сұ р болады. Ө лім дә режесі жоғ ары, дене температурасы соғ ұ рлым жоғ ары болады. Ә сіресе қ алыптыдан жоғ ары дене салмағ ына ие жылу соқ қ ы бетіне сезімтал. Жылу жиілігінің ең жоғ ары жиілігі 46 жастан асқ ан адамдарда байқ алады. Салыстырмалы тү рде жиі, жастық жастағ ы адамдарғ а (18-20 жас) жылу соқ қ ылары келеді. Жылыту ортасында жұ мыс істеген алғ ашқ ы апталарда жылулық кү йзелістер кейінгі кезең дермен салыстырғ анда жиі кездеседі.

Кү н нашарлауының нә тижесінде мидың функциялары кү н сә улесінен қ орғ алмағ ан бастың жергілікті қ ызып кетуіне байланысты бұ зылады. Денедегі ылғ алдың тө мендеуі жылудың сарқ ылуына ә келуі мү мкін. Адам ағ засындағ ы ылғ алдылық тың жалпы массаның 1-2% -н тө мендеуі ағ заның елеулі ө згерістеріне ә келмейді (шө лдеу сезімінің пайда болуын қ оспағ анда). Дененің сусыздануын жоғ арылату кезінде ұ йқ ылық, келісілмеген қ озғ алыстар жә не тиімділіктің айтарлық тай тө мендеуі сияқ ты қ ұ былыстар орын алады. Дене салмағ ының 10% -дан астам ылғ алдылық тапшылығ ымен сана жоғ алуы, кейде - кү шті толқ удың жә не ө лімнің жай-кү йі.

Салқ ындататын микроклимат потенциоздық жараның, сіатикадың ө ршуіне ә келеді, тыныс алу жү йесінің ауруларының пайда болуына, жү рек-қ антамырлар жү йесіне ә келеді. Белгілі бір салқ ындату кезінде қ андағ ы тромбоциттер мен эритроциттердің саны артып, холестериннің мө лшері, қ анның тұ тқ ырлығ ы артады, бұ л қ ан жинау мү мкіндігін арттырады. Адамның салқ ындатуы (жалпы жә не жергілікті) қ озғ алтқ ыш реакциясының ө згеруіне, ү йлестіруге жә не дә л операцияларды жү зеге асыруғ а кедергі келтіреді, ми қ ыртысының ингибиторлық процестеріне ә келеді, бұ л ә ртү рлі жарақ аттар тү рлерін тудыруы мү мкін. Шө ткелерді жергілікті суыту жұ мыстың қ адамдарының дә лдігін тө мендетеді. Саусақ тардың температурасы ә р дә режеде тө мендейді, ө йткені ө німділік 1, 5% тө мендейді.

Ең бек қ ызметі кезінде созылмалы салқ ындату (жергілікті суытуды қ оса алғ анда) ең алдымен «суық » нейроваскулитке, Рейвид синдромына, ангиотрофофурурозғ а ә кеп соғ ады. Аяқ ты жә не қ олды созылмалы суық зақ ымдану белгілері тері температурасының тө мендеуі, тактильді сезімталдық тың бұ зылуы, ылғ ал индикаторларының ө суі жә не трофикалық бұ зылулар болып табылады. Созылмалы салқ ындату ә сері жергілікті дірілдің ә серімен кү шейеді. Бұ л дірілдеу зақ ымының даму уақ ытын қ ысқ артады. Ылғ алдылық дененің терморегуляциясына ү лкен ә сер етеді. Ылғ алдылық тың жоғ арылауы (> 85%) тердің булануының азаюына байланысты терморегуляцияны қ иындатады жә не тым тө мен ылғ алдылық (< 20%) тыныс алу жолдарының шырышты қ абық тарын кептіреді. Тиімді ылғ алдылық тың оң тайлы мә ндері 40-60% қ ұ райды. Бө лмелердегі ауаның қ озғ алысы адамның жылулық ә л-ауқ атына ә сер ететін маң ызды фактор болып табылады. Ыстық бө лмеде ауаның қ озғ алысы жылудың ағ зағ а қ айтарылуын арттырады жә не оның жағ дайын жақ сартады, бірақ ол суық мезгілде ауа температурасының тө мен болуына теріс ә сер етеді. Адам қ абылдайтын ең тө менгі ауа жылдамдығ ы - 0, 2 м / с. Қ ыс мезгілінде ауаның қ озғ алысы 0, 2 - 0, 5 м / с, жазда - 0, 2 - 1, 0 м / с аспауы тиіс. Ыстық цехтарда жұ мысшылардың ауа ағ ынының жылдамдығ ын (ауаның демпингі) 3, 5 м / с дейін арттыруғ а жол беріледі.

⇐ Предыдущая 8 9 10 11 121314 15 16 17 Следующая ⇒