Хелпикс

Главная

Контакты

Случайная статья





КККККККККК. 24.Континенттік орогендік белдеулер қандай процесстер натижесінде қалыптсқан?



КККККККККК

24. Континенттік орогендік белдеулер қ андай процесстер натижесінде қ алыптсқ ан?

«Литосфералық тақ талар тектоникасы» тұ жырымдамасына сә йкес, континенттер ауқ ымындағ ы тектоникалық қ ұ рылымдардың генетикалық табиғ аты мен геодинамикалық даму тарихын сол континенттердің жыртылуы (континенттік рифтогенез), осылайша жыртылып бө лшектенген континенттік литосфера блоктарының екі жақ қ апталдарғ а қ арай жылжуы (континенттер дрейфі) нә тижесінде мұ хиттық қ ұ рылымның ашылуы (сперединг), кейінірек континенттік жағ алаулардың бір-біріне қ арама-қ арсы бағ ытта жылжуы нә тижесінде бұ рынғ ы мұ хиттық қ ұ рылымның «жабыла бастауы» (субдукция), ең соң ында қ арсы қ озғ алғ ан жағ алаулардың бір-бірімен соқ тығ ысуы нә тижесінде мұ хиттың тү гел жабылуы жә не соқ тығ ысу шекарасында биік-биік тау жоталарының, яғ ни орогендік белдеулердің қ алыптасуы (коллизия) тұ рғ ысынан тү сіндіріледі. Қ ұ рылымның орогендік, яки коллизиялық даму сатысынан кейін сол аймақ тектоникалық тұ рғ ыдан «тынышталады», осылайша оның платформалық даму сатысы басталады. Мұ ның нә тижесінде биік таулар денудацияғ а ұ шырап аласарады, осылайша бетбедері жазық тармен немесе ұ сақ таулармен (ұ сақ шоқ ылармен) сипатталатын қ атпарлы белдеулер жә не оларғ а иерархиялық бағ ынышты тектоникалық қ ұ рылымдар  тізбегі (қ атпарлы облыстар, қ атпарлы жү йелер, қ ұ рылымдық -формациялық белдемдер, т. с. с. )  қ алыптасады.

Жоғ арыда келтірілген мә ліметтерден шығ атын қ орытынды – орогендік белдеулер, яғ ни қ азіргі таң дағ ы орогенез облыстары бұ рынғ ы мұ хит жағ алауларының соқ тығ ысу сызығ ына сә йкес келе отырып, литосфералық тақ талардың «конвергенттік шекараларын» ғ ана белгілеуі тиіс. Алайда жер шарының қ азіргі келбетінде аталғ ан шекаралардан тыс орналасқ ан ірі-ірі тау тізбектері ұ шырасады. Міне, осындай таулы облыстар тізбегін геологиялық ә дебиетте «континентіштік орогенез облыстары», немесе «эпиплатформалық орогенез белдеулері» деген терминдерімен белгілейді.



  

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.