4. Бұрыс түсіндірме жасау (тауиль)

Бұ рыс тауильге келер болсақ, ол да кү пірлікте айыптау ү шін ақ тау жә не бө гет болып табылады, мұ ны біздің кейбір замандастар теріске шығ арса да.

Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Менің ү мметім жетпіс ү ш ағ ымғ а бө лінеді. Жетпіс екі тобы Отта, ал біреуі Жә ннатта! » - деп айтқ ан. Сахабалар: “Олар - кімдер?! ” - деп сұ рағ анда, ол: «Олар – мен жә не менің сахабаларым ілесетінге ілесетіндер», - деді. Ахмад 4/102, Абу Дауд 2/503, ә т-Тирмизи 3/367, Ибн Мажаһ 2/479. Хадистің сахихтығ ын шейхуль-Ислам Ибн Таймия, хафиз ә л-‘Ирақ и жә не шейх ә л-Ә лбани растағ ан.

Имам ә л-Хаттаби бұ л хадиске қ атысты былай деп айтқ ан: “Бұ л хадисте осы топтардың барлығ ы Исламнан шық пағ андығ ына нұ сқ ау бар, ө йткені Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) олардың барлығ ы оның ү мметінен болады деп хабарлағ ан. Жә не бұ л хадисте тауиль жасағ ан адам, тіпті егер ө зінің тауилінде қ ателескен болса да, Исламнан шық пайтынына нұ сқ ау бар! ” Қ з.: “Мә ’алиму-с-Сунә н” 4/273.

Сондай-ақ «тауиль такфирге кедергі болады» дегенге кү шті дә лел - сахабалардың Қ удама ибн Мә з’унғ а жә не басқ аларғ а, олар харамды халә л деп есептегені ү шін, нақ ты айтқ анда шарап ішкені ү шін, такфир жасамағ аны. Шариғ ат тыйым салғ ан нә рсені рұ қ сат етілген деп есептеу «куфр истихлә ль» деп аталатын ү лкен кү пірлік болып табылатынына кү мә н жоқ. Алайда Қ удама ибн Мә з’ун қ ате тауильдің себебімен « Иман келтіріп, ізгі іс істегендерге ішіп-жегендері кү нә емес, егер олар тақ уалық жасағ ан, сенген жә не игілік істеген болса » (ә л-Мә идә 5: 93) деген аятқ а сү йеніп, шарапты халә л деп есептеді.

Бұ л деректе Қ удаманы ‘Умарғ а алып келгенде, ол дә лел ретінде аталғ ан аятты келтіргені жеткізіледі. Ал ‘Умар бұ ғ ан былай деп жауап берді: “Сен ө зің нің тү сінуің де (тауильде) қ ателестің! Егер сен Аллаһ тан қ орық қ аның да, онда Аллаһ сағ ан тыйым салғ ан нә рседен аулақ болар едің! ” ‘Абдур-Раззақ 17076. Иснады сахих.

Басқ а бір риуаятта ‘Умар Қ удаманы дү ре соғ умен жазалағ анда, ол ‘Умарғ а: “Мені не ү шін жазалады?! Мені мен сенің арамызда Аллаһ тың Кітабы бар ғ ой! ”, – деп атқ аны жеткізіледі. Ә л-Хаким 4/41.

Сө йтіп, біз Қ удама ибн Мә з’унның ө з тү сінуіне (тауиліне) сү йеніп, шындығ ында да шарап ішуді халә л деп есептегенін айқ ын кө рудеміз, алайда ол осы ү шін кә пір болмады, ө йткені, тауиль кү пірлікте айыптау жә не кү пірлікке тү су ү шін бө гет болып табылады.

Имам Ибн Қ удама былай дейтін: “Кім харам екендігі жө нінде Ислам ү мметінің бір ауызды келісімі бар жә не мұ сылмандардың арасында оның ү кімі мә лім жә не айқ ын дә лелдердің болуының себебімен бұ л мә селе бойынша тү сінбеушіліктер жоқ доң ыздың етінің, зинаның т. с. с. оларда келіспеушілік болмағ ан нә рселердің халә л екендігіне бекем сенсе, сол кү пірлікке тү сті! Мысалы, егер адам ө лтірілуге тыйым салынғ ан адамды ө лтіруді, немесе мал-мү лікті кү штеп иемденуді қ андай да бір тү сінбеушіліксіз жә не тауилсіз халә л деп санаса, ол да кү пірлікке тү сті. Ал, егер мұ ндай нә рсе тауилдің негізінде жасалып жатса, мұ ны хауариждер жасағ андай, онда, біз бұ л туралы айтып кеткеніміздей, ғ алымдардың кө пшілігі Ибн Мулжә мді ө з уақ ытындағ ы ең абзал жаратылыстардың бірін (Али ибн Аби Талибті) ө лтіргені ү шін кә пір деп есептемеді. Сондай-ақ бұ ғ ан тә уилдің негізінде кез келген кү нә ны халә л ету де жатады. Қ удама ибн Мә з’ун шарапты халә л деп ішкені жеткізіледі жә не ‘Умар оғ ан жаза қ олданды, алайда оны кү пірлікте айыптамады. « Иман келтіріп, ізгі іс істегендерге ішіп-жегендері кү нә емес, егер олар тақ уалық жасағ ан, сенген жә не игілік істеген болса » деген аяттарғ а сү йеніп, шарапты халә л деп, Шамда (жү ріп) шарап ішкен Абу Жә ндә л ибн Сухә йл жә не оның жақ таушылары да тура осылай істеді. Жә не олар осы ү шін кә пір болмады”. Қ з.: “ә л-Муғ ни” 12/283.

Осы уақ иғ а туралы тура осыны имам ә т-Тахауи жә не шейхуль-Ислам Ибн Таймия да айтқ ан. Мұ ның ү стіне, имам ә т-Тахауи: «Тауиль сахабалардың бірауызды келісімі бойынша ақ тау болып табылады, ө йткені олардың ешқ айсысы Қ удама ибн Мә з’унғ а такфир жасамады», - деп айтқ ан! Жә не қ ате тауиль ақ тау болып табылатыны жө нінде ғ алымдардың арасында да келіспеушіліктер жоқ! Имам Ибн Хазм, Аллаһ қ а Қ ұ ран мен Сү ннетте нұ сқ ау келмеген сипаттарды телитіндер туралы сө з еткенде, былай деп айтқ ан: “Ө зінің Раббысының денесі бар деп айтқ ан (адам), егер ол жә хил болса немесе мұ ны тауильге сү йеніп айтқ ан болса, онда оғ ан ақ тау бар жә не кү нә жоқ! Оны оқ ытып-ү йрету қ ажет! Ал егер оғ ан Қ ұ ран мен Сү ннеттен дә лел келтірілсе, бірақ ол қ асарысқ ан тү рде қ арсы келсе, онда ол – кә пір! ” Қ з.: “ә л-Фисә л” 3/293.

Қ ате тауиль жасаудың себебімен харам нә рсені істеген адам кү нә хар болуғ а лайық ты болмайтындығ ын сондай-ақ шейхуль-Ислам Ибн Таймия да айтқ ан. Қ з.: “Мә жму’уль-фатауа” 12/180, “ә л-Истиқ ама” 2/143 жә не “ә р-Радд ‘алә ә л-Бә кри” 289.

Сондай-ақ талқ ыланып жатқ ан мысалғ а имам Ибн Хазмның: «Исламда музыка хә лал», - деп айтқ ан амалын да жатқ ызуғ а болар еді, ө йткені ол мұ ны тауиль етті. Ал музыканың харамдығ ы жө ніндегі бірауызды келісілген пікірді имам Ибн ә с-Сә лах, имам ә л-Қ уртуби, имам ә л-Бағ ауи, шейхуль-Ислам Ибн Таймия, хафиз Ибн Ражжаб, хафиз Ибн Касир, имам Ибн Хә жар ә л-Хайтами сынды онғ а жуық имамдар жеткізген. Қ з.: “Шарху-с-Сунна” 12/383, “Иғ асату-ллә хфан” 1/228, “Мә жму‘уль-фатауа” 11/576, “Нузхә ту ә л-Ә смә ” 69, “Каффу ә р-ру’а” 124, «Мә сә лә ә с-сә мә ’» 472, “ә з-Зауажир” 2/337.

Харамды хә лал деп есептеген кез келген адам Исламнан шық пайтыны туралы Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) «Жә не менің ү мметімде зинаны, жібекті, шарапты жә не музыкалық аспаптарды (ә л-мә ’азиф) халә л дейтін адамдар шығ ады» деген танымал хадисінде айтылғ ан. Ә л-Бухари 5590.

Шейхуль-Ислам Ибн Таймия былай деп айтқ ан: “Хадисте айтылғ анды хә лал етуге қ атысты айтар болсақ, сө з бұ л нә рселерге бұ рыс тү сінік беру туралы болып тұ р, ө йткені егер олар, Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) осы нә рселерге тыйым салғ андығ ына сенген тү рде оларды хә лал деп есептегенде, кә пір болар еді! Жә не Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) оларды оның ү мметінен деп айтпас еді”. Қ з.: “Ибталю-ттахлиль” 20.

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒