6-лекция: Батыс Европа елдеріндегі феодалдық құқық.

1. Батыс Европа елдеріндегі заң қ ызметкерлерінің пайда болуы.

2. Сот жә не сот ісін жү ргізу.

3. Мү ліктік-қ ұ қ ық тық қ атынастар.

4. Отбасы қ ү қ ығ ы.

5. Қ ылмыстық қ ұ қ ық.

1. Императорлық Римде дамудың белгілі бір сатысына кө терілген адвокатура шіркеу соттары мен парламенттердің пайда болуына байланысты қ айта жандана бастайды.

Адвокаттардың ө зі ә р сала бойынша маманданып, сот ісінен бө лек заң кең есшілері де пайда бола бастайды. Бұ л юристконсульттар Францияда 14-ғ. ө зінде-ақ басқ а адвокаттардан ерекшеленеді.

Канондық жә не Рим қ ү қ ығ ы рецепциясыныц таралуы қ ұ қ ық тық маң ызы зор қ ұ жаттардың пайда болуына ә сер етті. Осы жағ дайларғ а байланысты Нотариат пайда болады. 13-ғ. бастап Рим папалары мен корольдар белгілі бір тұ лғ аларғ а қ ұ жаттарды қ ұ растыру мен бекіту ө кілеттігін береді. 14-ғ. нотариустердің қ ызметін реттейтін ережелер шығ ады. Францияда нотариустар король чиновниктеріне айналады.

Франциядағ ы прокурор лауазымының пайда болуын король доменіндегі балья кө мекшісінің атқ аратын функцияларымен байланыстырамыз. Қ ылмысы анық қ ьлмыскерді айыптаушы табылмағ ан кезде айыптаушы балья кө мекшісі болатын еді.

Француз прокуратурасы мемлекетгік айыптаушы ретінде тұ рақ ты тү рде 16-ғ. қ алыптасады.

Германияда да прокуратура осы кездерде пайда болып, ол қ ылмыстық істерді тергеумен айналысады.

Англияда сот істерінде арнайы чиновник айыптаушы қ ызметін атқ арып, атторни деп аталды.

16-17-ғ ғ. прокуратура кө пгеген елдерде: Италия, Нидерланды т. б. қ ызмет ете бастайды.

2. Батыс Европа елдерінің сот қ ұ рылысында маң ызды ерекшеліктері болғ анмен ортақ белгілері де болды.

Феодалдық қ атынастардың ө ркендеуі кезінде (10-13 ғ ) соттардың негізгі принциптерінің бірі- ә ркімнің ө зімен тең адаммен соттасуы болды. Сеньоралдық соттардың мү шесі сотталушы адамның жағ дайымен тең болу керек болды.

Шаруалар сеньормен немесе оның ө кілетті адамымен соттаса алды. Ә детте куә ретінде іске шаруалар тартылды.

15 ғ. батыс Европа елдерінде, ә сіресе Францияда сот істерінен феодалдық ақ сү йектерді шеттете бастайды. Бұ ғ ан ү ш жағ дай: король ә кімшілігінің кү шеюі, жоғ арғ ы соттардың қ ұ рылуы жә не рим қ ұ қ ығ ы мен жазба ә деттік қ ұ қ ық жинақ тарының кең тарауы ә сер етті.

Франциядағ ы бальялар істерді жалғ ыз адамның қ арастыру тә жірибесін енгізді.

Сот қ ызметінің маманданғ ан салағ а айналуына сол кездерде пайда болғ ан жоғ арғ ы соттар ү лкен ү лес қ осты. Англия мен Францияда жоғ арғ ы соттар бірінші инстанция соты жә не сонымен қ атар ревизиялық орган ретінде де қ ызмет атқ арды. Соң ғ ы функцияны олар сот округтерін аралап тұ ратын жылжымалы соттар арқ ылы атқ арды.

Жоғ арғ ы сот ең бірінші Англияда қ алыптасты. Францияда 9 Людовик тұ сында парламент жоғ ары сот ретінде қ алыптаса бастайды. Парламент резиденциясы Парижде болады. Парламент бірнеше тергеу палаталары мен ү лкен палатадан тұ рды. Ол басында жылына бір peт шақ ырылатын, кейін істердің кө беюіне байланысты тұ рақ ты мекемеге айналды.

Парламент маң ында " король прокуроры мен адвокаты" болды. Францияның қ осылуына байланысты сот мекемелері ретінде парламенттер провинцияларда да пайда бола бастады.

Германияда жоғ арғ ы империялық сот пайда болады. Оның қ ызметі ө те шектеулі еді.

Жоғ арғ ы соттар маман заң герлермен толық тырыла бастайды: Францияда рим қ ұ қ ығ ы, Англияда жалпы қ ұ қ ық мамандары соттарда қ ызмет істейді.

Германияда рим қ ұ қ ығ ы докторлары ө те беделді адамдарғ а айналады. Оларды императорлардың ө зі, ақ сү йектер жә не қ алалар қ олдайды. 1425-ж. арнайы қ аулымен империя соты кең есшілерінің тең жартысынан артығ ы рим қ ұ қ ығ ы докторы болуының міндеттілігі бекітілді. Король юстициясының пайда болуы феодалдық куриялардың барлық маң ызды істерді қ арастыруына тыйым салды.

Англиядағ ы присяжный заседательдер сотының пайда болуы ерекше

назар аударатын мә селе.

Ағ ылшын присяжныйы істі бірінші ө зі тергейтін болды. Ө зінің шешімін ол тергеу кезінде ө зі тапқ ан, ө зі кө рген дә лелдерге негіздеуге міндетгі болды.

Егер писяжный іс туралы хабарсыз болса, оларды таратып басқ а присяжныйларды шақ ыратын. Кейінірек бұ л тә ртіп жойылып, пресяжныйлар іс бойынша ү кім, шешім шығ аруғ а міндетті болды.

⇐ Предыдущая 6 7 8 9 101112 13 14 15 Следующая ⇒